[vstrsnln_info]

މި ވެބްސައިޓުގައިވާ ލިޔުންތައް ނަކަލު ކުރާނަމަ މި ވެބްސައިޓަށާއި ލިޔުންތެރިއާއަށް ހަވާލާދެއްވާ!

މި ވެބްސައިޓުގައިވާ ލިޔުންތައް ނަކަލު ކުރާނަމަ މި ވެބްސައިޓަށާއި ލިޔުންތެރިއާއަށް ހަވާލާދެއްވާ!

އައްޝައިޚް އިސްމާޢީލް ރިޔާޟް

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 13

ޤަވާޢިދު: الزِّيَادَةُ عَلَى النَّصِّ لَيْسَتْ نَسْخًا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނައްޞަށް އިތުރުވުމީ ނަސްޚެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޝަރުޢުކުރައްވާ ފަރާތުން ނައްޞެއް ވާރިދުވެފައި، އޭގެ ފަހުން، އެ ނައްޞުގައިވާ ކަންތަކަށް

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 12

ޤަވާޢިދު: الوُجُوبُ إِذَا نُسِخَ بَقِيَ الجَوَازُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ވާޖިބުކަން ނަސްޚުވެއްޖެނަމަ، ޖާއިޒުކަން ދެމިއޮންނާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި ކަމެއް ވާޖިބުކުރައްވައި އަމުރެއް ވާރިދުވެފައި، އޭގެ ފަހުން އެހެން ނައްޞަކުން

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 11

ޤަވާޢިދު: الفَضَائِلُ لَا تُنْسَخُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ފަޟީލަތްތައް ނަސްޚެއް ނުވާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ޤަވާޢިދުގައި ބަޔާންވެފައި އެ ވަނީ، [ފަޟާއިލު] ނުވަތަ ފަޟީލަތްތަކަކީ ނަސްޚު ނުވާނޭ އެއްޗެއް ކަމުގައެވެ.

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 10

ޤަވާޢިދު: الأَخْبَارُ الـمَحْضَةُ لَا يَدْخُلُهَا النَّسْخُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚާލިޞް ޚަބަރުތަކަކީ އެއަށް ނަސްޚުވުން ވަންނަ އެއްޗެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޚަބަރަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ތެދަކަށްވުމާއި ދޮގަކަށްވުމުގެ އިޙްތިމާލު

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 9

ޤަވާޢިދު: صَرِيْحُ التَّأْبِيْدِ مَانِعٌ مِن احْتِمَالِ النَّسْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދާއިމީކޮށްކަން ޞަރީޙަކޮށްފައިވުމީ ނަސްޚުވެފައިވާކަމުގެ އިޙްތިމާލުއުފެދުން މަނާކުރާ ހުރަހެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޝަރުޢުކުރައްވާ ފަރާތުން ސާފުސީދާ ޢިބާރާތަކުން ދާއިމީކޮށް ބާވައިލެއްވުނު

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 8

ޤަވާޢިދު: الـمُتَأَخَّرُ مِنَ النَّصَّيْنِ نَاسِخٌ لِلمُتَقَدَّمِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ ނައްޞުގެ ތެރެއިން ފަހުގެ ނައްޞަކީ ކުރީގެ ނައްޞު ނަސްޚުކުރާ އެއްޗެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ނަސްޚުކުރާ ދަލީލަކީ ނަސްޚުކުރެވޭ ދަލީލަށްވުރެ

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 7

ޤަވާޢިދު: النَّسْخُ يُعْرَفُ بِتَنْصِيْصِ الشَّارِعِ عَلَيْهِ وَبِالتَّارِيْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަސްޚުވެފައިވާކަން އެނގެނީ ޝަރުޢުކުރައްވާ ފަރާތުން އެކަން ނައްޞުކުރެއްވުމުން ނުވަތަ ތާރީޚުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ޤަވާޢިދުގައި ވާހަކަ މިދެކެވެނީ

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 6

ޤަވާޢިދު: نَسْخُ السُّنَّةِ بِالقُرْآنِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤުރުއާނުން ސުންނަތް ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤުރުއާނުން ސުންނަތް ނަސްޚުކުރެވުމީ ވެދާނެކަމެކެވެ. އެއީ މުތަވާތިރު ސުންނަތެއް ކަމުގައިވިޔަސް ނުވަތަ މަޝްހޫރު

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 5

ޤަވާޢިދު: نَسْخُ الكِتَابِ بِالسُّنَّةِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ސުންނަތުން ޤުރުއާން ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ސުންނަތުން ޤުރުއާން ނަސްޚުކުރެވުމީ ޖުމްލަގޮތެއްގައި ވެދާނެކަމެކެވެ. އެހެނީ، ޞައްޙަ ނަބަވީ ސުންނަތަކީ ޤުރުއާންފަދައިން

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 4

ޤަވާޢިދު: نَسْخُ القُرْآنِ بِالقُرْآنِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤުރުއާނުން ޤުރުއާން ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤުރުއާނުން ޤުރުއާން ނަސްޚުކުރެވުމީ ޝަރުޢީގޮތުން ޖާއިޒު (ވެދާނެ) ކަމެކެވެ. އަދި ވެދާނެކަމަށް ބުއްދީގެގޮތުން

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 3

ޤަވާޢިދު: الشَّيْءُ إِنَّـمَا يُنْسَخُ بِـمِثْلِهِ أَوْ بِأَقْوَى مِنْهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއްޗެއް ނަސްޚުކުރެވޭނީ އެއާ އެއްފަދަ ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ވަރުގަދަ އެއްޗަކުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ބާރުގަދަކަމުގެ ގޮތުން ނަސްޚުކުރެވޭ

އިޖުތިހާދާއި ތަޤުލީދާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 15

ޤަވާޢިދު: تَقْلِيْدُ الـمَيِّتِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މައްޔިތާއަށް ތަޤުލީދުކުރުން ހުއްދަވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޤުލީދުކުރާ އާންމުމީހަކަށް މައްސަލައެއް ނުވަތަ ހާދިސާއެއް ކުރިމަތިވިއިރު، އެ ކަމާ ގުޅޭގޮތުން ދިރިހުރި އެއްވެސް މުޖުތަހިދު

ޖަރްޙާއި ތަޢްދީލު (3)

އަދި الشَّافِعِي ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. ((كان ابن سيرين، وإبراهيم النخعي، وغير واحد من التابعين يذهبون إلى أن لا يقبلوا الحديث إلا عمن عرف وحفظ، وما رأيت

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 2

ޤަވާޢިދު: الأَصْلُ عَدَمُ النَّسْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަޞްލަކީ ނަސްޚު ނުވުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙަޤީޤަތުގައި ﷲ ތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކަކީ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކެކެވެ. އެހެންކަމުން،

އިޖުތިހާދާއި ތަޤުލީދާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 14

ޤަވާޢިދު: لَا يُعْمَلُ بِالقَولِ الـمُخَرَّجِ حَيْثُ أَمْكَنَ الفَرْقُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަފާތުވުމުގެ ފުރުޞަތުއޮތުމުން، ތަޚްރީޖުކުރެވިފައިވާ ބަސްފުޅަށް ޢަމަލެއް ނުކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ

އިޖުތިހާދާއި ތަޤުލީދާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 13

ޤަވާޢިދު: إِذَا تَكَرَّرَتِ الوَاقِعَةُ يَلْزَمُ الـمُجْتَهِدَ تَكْرِيْرُ النَّظَرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހާދިސާ ތަފާތުވެއްޖެނަމަ، އަލުން ނަޒަރުހިންގުން މުޖުތަހިދަށް ލާޒިމުވާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދިމާވި ހާދިސާއެއްގައި ނުވަތަ ކަމެއްގައި މުޖުތަހިދު

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 13

ޤަވާޢިދު: الزِّيَادَةُ عَلَى النَّصِّ لَيْسَتْ نَسْخًا މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނައްޞަށް އިތުރުވުމީ ނަސްޚެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޝަރުޢުކުރައްވާ ފަރާތުން ނައްޞެއް ވާރިދުވެފައި، އޭގެ ފަހުން، އެ ނައްޞުގައިވާ ކަންތަކަށް

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 12

ޤަވާޢިދު: الوُجُوبُ إِذَا نُسِخَ بَقِيَ الجَوَازُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ވާޖިބުކަން ނަސްޚުވެއްޖެނަމަ، ޖާއިޒުކަން ދެމިއޮންނާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި ކަމެއް ވާޖިބުކުރައްވައި އަމުރެއް ވާރިދުވެފައި، އޭގެ ފަހުން އެހެން ނައްޞަކުން

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 11

ޤަވާޢިދު: الفَضَائِلُ لَا تُنْسَخُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ފަޟީލަތްތައް ނަސްޚެއް ނުވާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ޤަވާޢިދުގައި ބަޔާންވެފައި އެ ވަނީ، [ފަޟާއިލު] ނުވަތަ ފަޟީލަތްތަކަކީ ނަސްޚު ނުވާނޭ އެއްޗެއް ކަމުގައެވެ.

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 10

ޤަވާޢިދު: الأَخْبَارُ الـمَحْضَةُ لَا يَدْخُلُهَا النَّسْخُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚާލިޞް ޚަބަރުތަކަކީ އެއަށް ނަސްޚުވުން ވަންނަ އެއްޗެއް ނޫން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޚަބަރަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ތެދަކަށްވުމާއި ދޮގަކަށްވުމުގެ އިޙްތިމާލު

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 9

ޤަވާޢިދު: صَرِيْحُ التَّأْبِيْدِ مَانِعٌ مِن احْتِمَالِ النَّسْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދާއިމީކޮށްކަން ޞަރީޙަކޮށްފައިވުމީ ނަސްޚުވެފައިވާކަމުގެ އިޙްތިމާލުއުފެދުން މަނާކުރާ ހުރަހެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޝަރުޢުކުރައްވާ ފަރާތުން ސާފުސީދާ ޢިބާރާތަކުން ދާއިމީކޮށް ބާވައިލެއްވުނު

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 8

ޤަވާޢިދު: الـمُتَأَخَّرُ مِنَ النَّصَّيْنِ نَاسِخٌ لِلمُتَقَدَّمِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ދެ ނައްޞުގެ ތެރެއިން ފަހުގެ ނައްޞަކީ ކުރީގެ ނައްޞު ނަސްޚުކުރާ އެއްޗެއް} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ނަސްޚުކުރާ ދަލީލަކީ ނަސްޚުކުރެވޭ ދަލީލަށްވުރެ

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 7

ޤަވާޢިދު: النَّسْخُ يُعْرَفُ بِتَنْصِيْصِ الشَّارِعِ عَلَيْهِ وَبِالتَّارِيْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަސްޚުވެފައިވާކަން އެނގެނީ ޝަރުޢުކުރައްވާ ފަރާތުން އެކަން ނައްޞުކުރެއްވުމުން ނުވަތަ ތާރީޚުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: މި ޤަވާޢިދުގައި ވާހަކަ މިދެކެވެނީ

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 6

ޤަވާޢިދު: نَسْخُ السُّنَّةِ بِالقُرْآنِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤުރުއާނުން ސުންނަތް ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤުރުއާނުން ސުންނަތް ނަސްޚުކުރެވުމީ ވެދާނެކަމެކެވެ. އެއީ މުތަވާތިރު ސުންނަތެއް ކަމުގައިވިޔަސް ނުވަތަ މަޝްހޫރު

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 5

ޤަވާޢިދު: نَسْخُ الكِتَابِ بِالسُّنَّةِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ސުންނަތުން ޤުރުއާން ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ސުންނަތުން ޤުރުއާން ނަސްޚުކުރެވުމީ ޖުމްލަގޮތެއްގައި ވެދާނެކަމެކެވެ. އެހެނީ، ޞައްޙަ ނަބަވީ ސުންނަތަކީ ޤުރުއާންފަދައިން

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 4

ޤަވާޢިދު: نَسْخُ القُرْآنِ بِالقُرْآنِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޤުރުއާނުން ޤުރުއާން ނަސްޚުވުން ޖާއިޒު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤުރުއާނުން ޤުރުއާން ނަސްޚުކުރެވުމީ ޝަރުޢީގޮތުން ޖާއިޒު (ވެދާނެ) ކަމެކެވެ. އަދި ވެދާނެކަމަށް ބުއްދީގެގޮތުން

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 3

ޤަވާޢިދު: الشَّيْءُ إِنَّـمَا يُنْسَخُ بِـمِثْلِهِ أَوْ بِأَقْوَى مِنْهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އެއްޗެއް ނަސްޚުކުރެވޭނީ އެއާ އެއްފަދަ ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ވަރުގަދަ އެއްޗަކުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ބާރުގަދަކަމުގެ ގޮތުން ނަސްޚުކުރެވޭ

އިޖުތިހާދާއި ތަޤުލީދާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 15

ޤަވާޢިދު: تَقْلِيْدُ الـمَيِّتِ جَائِزٌ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މައްޔިތާއަށް ތަޤުލީދުކުރުން ހުއްދަވެގެންވޭ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޤުލީދުކުރާ އާންމުމީހަކަށް މައްސަލައެއް ނުވަތަ ހާދިސާއެއް ކުރިމަތިވިއިރު، އެ ކަމާ ގުޅޭގޮތުން ދިރިހުރި އެއްވެސް މުޖުތަހިދު

ޖަރްޙާއި ތަޢްދީލު (3)

އަދި الشَّافِعِي ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. ((كان ابن سيرين، وإبراهيم النخعي، وغير واحد من التابعين يذهبون إلى أن لا يقبلوا الحديث إلا عمن عرف وحفظ، وما رأيت

ނަސްޚުވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 2

ޤަވާޢިދު: الأَصْلُ عَدَمُ النَّسْخِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަޞްލަކީ ނަސްޚު ނުވުން} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޙަޤީޤަތުގައި ﷲ ތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކަކީ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ޙުކުމްތަކެކެވެ. އެހެންކަމުން،

އިޖުތިހާދާއި ތަޤުލީދާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 14

ޤަވާޢިދު: لَا يُعْمَلُ بِالقَولِ الـمُخَرَّجِ حَيْثُ أَمْكَنَ الفَرْقُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަފާތުވުމުގެ ފުރުޞަތުއޮތުމުން، ތަޚްރީޖުކުރެވިފައިވާ ބަސްފުޅަށް ޢަމަލެއް ނުކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވަކި މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ

އިޖުތިހާދާއި ތަޤުލީދާ ގުޅޭ އުޞޫލީ ޤަވާޢިދުތައް 13

ޤަވާޢިދު: إِذَا تَكَرَّرَتِ الوَاقِعَةُ يَلْزَمُ الـمُجْتَهِدَ تَكْرِيْرُ النَّظَرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހާދިސާ ތަފާތުވެއްޖެނަމަ، އަލުން ނަޒަރުހިންގުން މުޖުތަހިދަށް ލާޒިމުވާނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދިމާވި ހާދިސާއެއްގައި ނުވަތަ ކަމެއްގައި މުޖުތަހިދު