އޮށޯވެ އޮވެ ޤުރުއާން ކިޔެވިދާނެތަ؟
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم، ޢާއިޝާ رضي الله عنها ގެ އުނގުފުޅުގައި އޮންނަވައި ޤުރުއާން ކިޔަވާ ވިދާޅުވާކަމުގައި ބުޚާރީ އަދި މުސްލިމުގައި ރިވާވެގެންވެއެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم، ޢާއިޝާ رضي الله عنها ގެ އުނގުފުޅުގައި އޮންނަވައި ޤުރުއާން ކިޔަވާ ވިދާޅުވާކަމުގައި ބުޚާރީ އަދި މުސްލިމުގައި ރިވާވެގެންވެއެވެ.
القتل الخطأ (އޮޅިގެން މީހަކު މަރާލެވުން)
ހޯނު މެރުމަށް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އަދި މި އަމުރުފުޅުގެ ޢިއްލަތެއްކަމުގައި ބަޔާންވެގެންވަނީ އެއީ ފުވައިސިޤު (ގެއްލުން ދެނިވި ނުރައްކާތެރި) އެއްޗެއް ކަމުގައި ވާތީއެވެ. މިފަދަ ނުރައްކާތެރި އެހެން ތަކެތި ޤަތުލު ކުރުމަށްވެސް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ނުރައްކާތެރި ހަރުފައާއި ނަގުލަންދާއްޓާއި މޮޔަ ކުއްތާ ހިމެނެއެވެ.
ސަޖިދައިގައި އަދި ރުކޫގައި ޤުރުއާން ކިޔެވުމަކީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ނަހީކުރައްވާފައިވާކަމެކެވެ.
القتل شبه العمد (قصدމަރާ ވައްތަރު މަރު)
ޝުބުހައަކާއި އޭގެ ރަދު:
މި ކަންކަން މިއީ ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައިވާ ޚިލާފެއްކަމުގައި ދެކުމަށް ވުރެވެސް ނުބައީ، މިއީ މާތްރަސްކަލާނގެ ދީނުގައި ދެއްވައިފައިވާ ލުޔެއްކަމުގައި ދެކުމެވެ.
ހަމަމިގޮތަށް މުޢުތަބަރު ޚިލާފު އޮތް، އިޖުތިހާދީ މައްސަލަތައްވެސް ވަރަށް ގިނައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އަންނިވި މައްސަލަތައް ހިމެނެއެވެ:
القتل العمد ގެ ވައްތަރުތައް
ދަންނާށެވެ! މުޢުތަބަރު ޚިލާފެއް ނެތް ޚިލާފީ މައްސަލަތައް ގުނައި ޢަދަދު ނުކުރެވޭހައި ގިނައެވެ.
ޚިލާފުވަނީ ދެ ބާވަތަކަށެވެ:
ދަންނަބޭކަލުން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި ޚިލާފަކީ މުސްލިމުންގެ އެއްވެސް ޢިލްމުވެރިއެއްގެ ކިބައިގައި ޙުއްޖަތެއް ނޫނެވެ.
القتل العمد (قصدގައި މީހަކު މެރުން)
ޚިލާފީ ހަމަ ކޮންމެ މައްސަލައަކުން ޙުއްޖަތް ޤާއިމުކުރާން އުޅެއްޖެނަމަ އަދި ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައި ދެބަސްވުން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއްގައި، އޭގެ ތެރެއިން ހަމަ ކޮންމެ ގޮތެއްވެސް ޚިޔާރު ކުރެވިދާނެ ކަމުގައި ޤަބޫލު ކުރުމަކީ ދީނަށް ގެނެވޭ އުނިކަމެކެވެ.
ހަމަ ޔަޤީނުންވެސް ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައި ޚިލާފާއި ދެބަސްވުން އުފެދޭ ހިނދު ރުޖޫޢަ ވާން ޖެހޭ ދެ މަރުޖިއަކީ މަތިވެރި ޤުރުއާން އަދި ޠާހިރުވެގެންވާ ސުންނަތެވެ.
قتل ގެ ވައްތަރުތައް
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم، ޢާއިޝާ رضي الله عنها ގެ އުނގުފުޅުގައި އޮންނަވައި ޤުރުއާން ކިޔަވާ ވިދާޅުވާކަމުގައި ބުޚާރީ އަދި މުސްލިމުގައި ރިވާވެގެންވެއެވެ.
القتل الخطأ (އޮޅިގެން މީހަކު މަރާލެވުން)
ހޯނު މެރުމަށް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އަދި މި އަމުރުފުޅުގެ ޢިއްލަތެއްކަމުގައި ބަޔާންވެގެންވަނީ އެއީ ފުވައިސިޤު (ގެއްލުން ދެނިވި ނުރައްކާތެރި) އެއްޗެއް ކަމުގައި ވާތީއެވެ. މިފަދަ ނުރައްކާތެރި އެހެން ތަކެތި ޤަތުލު ކުރުމަށްވެސް އަމުރުފުޅު އައިސްފައި ވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ނުރައްކާތެރި ހަރުފައާއި ނަގުލަންދާއްޓާއި މޮޔަ ކުއްތާ ހިމެނެއެވެ.
ސަޖިދައިގައި އަދި ރުކޫގައި ޤުރުއާން ކިޔެވުމަކީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ނަހީކުރައްވާފައިވާކަމެކެވެ.
القتل شبه العمد (قصدމަރާ ވައްތަރު މަރު)
ޝުބުހައަކާއި އޭގެ ރަދު:
މި ކަންކަން މިއީ ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައިވާ ޚިލާފެއްކަމުގައި ދެކުމަށް ވުރެވެސް ނުބައީ، މިއީ މާތްރަސްކަލާނގެ ދީނުގައި ދެއްވައިފައިވާ ލުޔެއްކަމުގައި ދެކުމެވެ.
ހަމަމިގޮތަށް މުޢުތަބަރު ޚިލާފު އޮތް، އިޖުތިހާދީ މައްސަލަތައްވެސް ވަރަށް ގިނައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އަންނިވި މައްސަލަތައް ހިމެނެއެވެ:
القتل العمد ގެ ވައްތަރުތައް
ދަންނާށެވެ! މުޢުތަބަރު ޚިލާފެއް ނެތް ޚިލާފީ މައްސަލަތައް ގުނައި ޢަދަދު ނުކުރެވޭހައި ގިނައެވެ.
ޚިލާފުވަނީ ދެ ބާވަތަކަށެވެ:
ދަންނަބޭކަލުން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި ޚިލާފަކީ މުސްލިމުންގެ އެއްވެސް ޢިލްމުވެރިއެއްގެ ކިބައިގައި ޙުއްޖަތެއް ނޫނެވެ.
القتل العمد (قصدގައި މީހަކު މެރުން)
ޚިލާފީ ހަމަ ކޮންމެ މައްސަލައަކުން ޙުއްޖަތް ޤާއިމުކުރާން އުޅެއްޖެނަމަ އަދި ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައި ދެބަސްވުން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއްގައި، އޭގެ ތެރެއިން ހަމަ ކޮންމެ ގޮތެއްވެސް ޚިޔާރު ކުރެވިދާނެ ކަމުގައި ޤަބޫލު ކުރުމަކީ ދީނަށް ގެނެވޭ އުނިކަމެކެވެ.
ހަމަ ޔަޤީނުންވެސް ދަންނަބޭކަލުންގެ މެދުގައި ޚިލާފާއި ދެބަސްވުން އުފެދޭ ހިނދު ރުޖޫޢަ ވާން ޖެހޭ ދެ މަރުޖިއަކީ މަތިވެރި ޤުރުއާން އަދި ޠާހިރުވެގެންވާ ސުންނަތެވެ.
قتل ގެ ވައްތަރުތައް