ނަރަކަ 22
އަދި ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީގައި އިބްނު ޢުމަރު رضي الله عنه ކިބައިން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ. ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. (يدخلُ أهلُ الجنَّةِ الجنَّةَ وأهلُ النَّارِ
އަދި ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީގައި އިބްނު ޢުމަރު رضي الله عنه ކިބައިން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ. ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. (يدخلُ أهلُ الجنَّةِ الجنَّةَ وأهلُ النَّارِ
12. ޢަމާނާތްތެރިކަން[1] ގެއްލިގެން ދިއުން. އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((إِذَا ضُيِّعَتِ الْأَمَانَةُ؛ فَانْتَظِرِ
11. ޢަޖަމީންނާ[1] ހަނގުރާމަ ކުރެވުން. އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: ((لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا
އާޔަތުގެ ތަފްސީރާއި ބަޔާން ފުރަތަމަ ބާބު: (خلق الموت والحياة) މަރާއި ދިރުން ޚަލްޤު ކުރެއްވުން މަރަކީ ކޮބާ؟ އަދި ޙަޔާތަކީ ކޮބާ؟ މަރާއި ދިރުމަކީ ﷲތަޢާލާ ޚަލްޤު ކުރައްވާފައިވާ ދެ މަޚުލޫޤުންނެވެ. ތަފްސީރުލް
ނަރަކަވަންތަ ވެރިންގެ ތެރެއިން އެތާނގައި ދާއިމަށް ދެމިތިބެންޖެހޭ މީހުން ނަރަކަވަންތަ ވެރިންގެ ތެރެއިން އެތާނގައި ފަނާވުމެއް ނެތި ދާއިމަށް އަބަދަށް ދެމިތިބެން ޖެހޭ ބަޔަކީ ﷲއަށް ކާފަރުވީ މީހުންނާއި އަދި މުޝްރިކުންނެވެ. ﷲ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
އަދި ޞަޙާބީންގެ ޒަމާނުގައި އެބޭކަލުގެ އަރިހުގައި [މި]ޙަދީޘް މަޝްހޫރުވެފައި ވެއެވެ: ((اتْرُكُوا التُّرْكَ مَا تَرَكُوْكُم))[1] “ތިޔަބައިމީހުން ދޫކޮށްލައިގެން ތިބެންޏާ ތިޔަބައިމީހުންވެސް ތުރުކީން ދޫކޮށްލާށެވެ.” އިބްނު ޙަޖަރު ވިދާޅުވިއެވެ. [އެބަސްފުޅުގެ މާނައީ:] “އެބައިމީހުންގެ ރަށަކަށް
ފަހެ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ޢަމަލަށް އިތުރުކޮށް ޝަރުޢުކުރައްވާފައި ނުވާ ޢަމަލެއް ބަޔަކު ކޮށްފާނެއެވެ. އޭރުން އެ ޢަމަލުގެ އަޞްލު، ޝަރީޢަތުގައި ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވިޔަސް އިތުރުކުރެވުނު ބައި އެއީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ފަހެ އޭރުން އިތުރުކުރެވުނުބައި ބާޠިލުވެގެންދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ސުވާލަކީ އަޞްލު ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ޢަމަލުވެސް އެފަދަ ކަމެއްގެ ސަބަބަން ބާޠިލުވެދާނެ ހެއްޔެވެ.
الحمد لله حمداً كثيراً طيباً مباركاً فيه ، والصلاة والسلام على محمد وعلى آله وصحبه وسلم وبعد ﷲތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ
ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުން މިކަމަށް ހުރިދަލީލުތައް ވަރަށްވެސް ގިނައެވެ. މިފޮތުގައި ކުރިޔަށްހުރި ބާބުތަކުގައި އޭގެތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ ދަލީލުތަކެއް ބަޔާން ކުރެވޭނެއެވެ. إن شاء الله. އަދި ދާއިމަށް ދެމިތިބެނިވި ގޮވަތީގެ ނަމުން ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ނަރަކަޔަށް ނަންދީފައި ވުމުންވެސް އަޅުގަނޑު މެންނަށް ދަލީލަކަށް ފުދެވެ.
10. ތުރުކީންނާ[1] ހަނގުރާމަ ކުރެވުން. އަބޫ ހުރައިރާގެ އަރިހުން އަލްއިމާމު މުސްލިމް ރިވާކުރައްވާފައި ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يُقَاتِلَ الْمُسْلِمُونَ التُّرْكَ؛
ދުނިޔެއާއި އޭގެ އަހުލުވެރިންގެ މައްޗަށް ނަރަކައިން ކުރާ އަޘަރު ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީގައި އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ ކިބައިން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ. ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ހަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ.
9. ޙިޖާޒް ކަރައިން އަލިފާންގަނޑެއް ފާޅުވުން: ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިކަމުގައި އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ރިވާކުރެއްވިއެވެ. ((لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَخْرُجَ نَارٌ
ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކުރިން އެއްވެސް މީހަކަށް ނަރަކަ ހަމަލޮލަށް ފެނުނު ހެއްޔެވެ؟ އަހަރުމެންނަށް ހަމަޔަޤީނުންވެސް އެނގޭ ގޮތުގައި ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަޔާތުގައި، އެކަލޭގެފާނަށް ސުވަރުގެ ފެނިވަޑައިގެންނެވިގޮތަށް ނަރަކަވެސް ފެނިވަޑައިގަތެވެ.
8. އަމާންކަން ފެތުރިގެންދިޔުން: އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ﷲގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ޙަދިޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ
7. ނަބީކަމަށް ދަޢުވާކުރާ މީހުން ފާޅުވުން: ފާޅުވެފައިވާ ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި، ނަބީކަމަށް ދަޢުވާކުރާ ކައްޒާބުން (ދޮގުވެރީން) ފާޅުވުން ހިމެނެއެވެ. އެއީ ގާތްގަނޑަކަށް ތިރީހަކަށް ކައްޒާބުންނެވެ. އޭގެތެރެއިން ބަޔަކު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم
އ. އިސްވެދިއަ އުއްމަތްތަކުގެ ގޮތްތަކަށް ތަބާވުން: ބޮޑެތި ފިތުނަ ތަކުގެ ތެރޭގައި، ޔަހޫދީންނާއި ނަޞާރާއިންގެ ގޮތްތަކަށް ތަބާވެ އެބައިމީހުންނަށް ލެނބުން ހިމެނެއެވެ. ފަހެ މުސްލިމުންގެ ބަޔަކު ކާފަރުންނަށް ތަބާވެ އެބައިމީހުންނާ ވައްތަރުވެގަނެއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ
އަދި ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީގައި އިބްނު ޢުމަރު رضي الله عنه ކިބައިން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ. ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. (يدخلُ أهلُ الجنَّةِ الجنَّةَ وأهلُ النَّارِ
12. ޢަމާނާތްތެރިކަން[1] ގެއްލިގެން ދިއުން. އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((إِذَا ضُيِّعَتِ الْأَمَانَةُ؛ فَانْتَظِرِ
11. ޢަޖަމީންނާ[1] ހަނގުރާމަ ކުރެވުން. އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: ((لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا
އާޔަތުގެ ތަފްސީރާއި ބަޔާން ފުރަތަމަ ބާބު: (خلق الموت والحياة) މަރާއި ދިރުން ޚަލްޤު ކުރެއްވުން މަރަކީ ކޮބާ؟ އަދި ޙަޔާތަކީ ކޮބާ؟ މަރާއި ދިރުމަކީ ﷲތަޢާލާ ޚަލްޤު ކުރައްވާފައިވާ ދެ މަޚުލޫޤުންނެވެ. ތަފްސީރުލް
ނަރަކަވަންތަ ވެރިންގެ ތެރެއިން އެތާނގައި ދާއިމަށް ދެމިތިބެންޖެހޭ މީހުން ނަރަކަވަންތަ ވެރިންގެ ތެރެއިން އެތާނގައި ފަނާވުމެއް ނެތި ދާއިމަށް އަބަދަށް ދެމިތިބެން ޖެހޭ ބަޔަކީ ﷲއަށް ކާފަރުވީ މީހުންނާއި އަދި މުޝްރިކުންނެވެ. ﷲ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
އަދި ޞަޙާބީންގެ ޒަމާނުގައި އެބޭކަލުގެ އަރިހުގައި [މި]ޙަދީޘް މަޝްހޫރުވެފައި ވެއެވެ: ((اتْرُكُوا التُّرْكَ مَا تَرَكُوْكُم))[1] “ތިޔަބައިމީހުން ދޫކޮށްލައިގެން ތިބެންޏާ ތިޔަބައިމީހުންވެސް ތުރުކީން ދޫކޮށްލާށެވެ.” އިބްނު ޙަޖަރު ވިދާޅުވިއެވެ. [އެބަސްފުޅުގެ މާނައީ:] “އެބައިމީހުންގެ ރަށަކަށް
ފަހެ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ޢަމަލަށް އިތުރުކޮށް ޝަރުޢުކުރައްވާފައި ނުވާ ޢަމަލެއް ބަޔަކު ކޮށްފާނެއެވެ. އޭރުން އެ ޢަމަލުގެ އަޞްލު، ޝަރީޢަތުގައި ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވިޔަސް އިތުރުކުރެވުނު ބައި އެއީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ފަހެ އޭރުން އިތުރުކުރެވުނުބައި ބާޠިލުވެގެންދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ސުވާލަކީ އަޞްލު ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ޢަމަލުވެސް އެފަދަ ކަމެއްގެ ސަބަބަން ބާޠިލުވެދާނެ ހެއްޔެވެ.
الحمد لله حمداً كثيراً طيباً مباركاً فيه ، والصلاة والسلام على محمد وعلى آله وصحبه وسلم وبعد ﷲތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ
ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުން މިކަމަށް ހުރިދަލީލުތައް ވަރަށްވެސް ގިނައެވެ. މިފޮތުގައި ކުރިޔަށްހުރި ބާބުތަކުގައި އޭގެތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ ދަލީލުތަކެއް ބަޔާން ކުރެވޭނެއެވެ. إن شاء الله. އަދި ދާއިމަށް ދެމިތިބެނިވި ގޮވަތީގެ ނަމުން ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ނަރަކަޔަށް ނަންދީފައި ވުމުންވެސް އަޅުގަނޑު މެންނަށް ދަލީލަކަށް ފުދެވެ.
10. ތުރުކީންނާ[1] ހަނގުރާމަ ކުރެވުން. އަބޫ ހުރައިރާގެ އަރިހުން އަލްއިމާމު މުސްލިމް ރިވާކުރައްވާފައި ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يُقَاتِلَ الْمُسْلِمُونَ التُّرْكَ؛
ދުނިޔެއާއި އޭގެ އަހުލުވެރިންގެ މައްޗަށް ނަރަކައިން ކުރާ އަޘަރު ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީގައި އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ ކިބައިން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ. ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ހަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ.
9. ޙިޖާޒް ކަރައިން އަލިފާންގަނޑެއް ފާޅުވުން: ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިކަމުގައި އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ރިވާކުރެއްވިއެވެ. ((لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَخْرُجَ نَارٌ
ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކުރިން އެއްވެސް މީހަކަށް ނަރަކަ ހަމަލޮލަށް ފެނުނު ހެއްޔެވެ؟ އަހަރުމެންނަށް ހަމަޔަޤީނުންވެސް އެނގޭ ގޮތުގައި ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަޔާތުގައި، އެކަލޭގެފާނަށް ސުވަރުގެ ފެނިވަޑައިގެންނެވިގޮތަށް ނަރަކަވެސް ފެނިވަޑައިގަތެވެ.
8. އަމާންކަން ފެތުރިގެންދިޔުން: އަބޫ ހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ﷲގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ޙަދިޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ
7. ނަބީކަމަށް ދަޢުވާކުރާ މީހުން ފާޅުވުން: ފާޅުވެފައިވާ ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި، ނަބީކަމަށް ދަޢުވާކުރާ ކައްޒާބުން (ދޮގުވެރީން) ފާޅުވުން ހިމެނެއެވެ. އެއީ ގާތްގަނޑަކަށް ތިރީހަކަށް ކައްޒާބުންނެވެ. އޭގެތެރެއިން ބަޔަކު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم
އ. އިސްވެދިއަ އުއްމަތްތަކުގެ ގޮތްތަކަށް ތަބާވުން: ބޮޑެތި ފިތުނަ ތަކުގެ ތެރޭގައި، ޔަހޫދީންނާއި ނަޞާރާއިންގެ ގޮތްތަކަށް ތަބާވެ އެބައިމީހުންނަށް ލެނބުން ހިމެނެއެވެ. ފަހެ މުސްލިމުންގެ ބަޔަކު ކާފަރުންނަށް ތަބާވެ އެބައިމީހުންނާ ވައްތަރުވެގަނެއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ