ކިބުރުވެރިވުން ކިބުރުވެރިކަމަކީ ބޮޑެތި ފާފަތަކުގެ ތެރެއިން ފާފައެކެވެ. އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((يقول اللهُ عزَّ وجلَّ : الكبرياءُ
ބަލިމަޑުކަމެއް ހިތުގައިވުން ﷲ ތަޢާލާ ވަޙިކުރައްވައިފައިވެއެވެ. (( فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّـهُ مَرَضًا ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ )) މާނައީ: “އެއުރެންގެ ހިތްތަކުގައި ބަލިމަޑުކަމެއްވެއެވެ. އެކަމުން،
ޙައްޤަކާއި ނުލައި މީހަކު ޤަތުލުކުރުން: ﷲ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. (وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّـهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا ﴿٩٣﴾) [سورة النساء]
އިބުން ޤައްޔިމް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. ” ﷲގަންދީ ބުނަމެވެ. ހަމަކަށަވަރުން އެބޭކަލުންގެ ހިތްތައް އީމާންކަމާއި ޔަޤީންކަމުން ފުރިފައިވާއިރުވެސް އެބޭކަލުން ނިފާޤްކަމަށްވާ ބިރުވެތިކަން މާބޮޑެވެ. އަދި އެކަމުގެ މައްޗަށްވާ ކަންބޮޑުވުން ވަނީ ބަރުވެގެންނެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އެބައެއްގެ އީމާންތެރިކަން
އަދިވެސް ޙުޒައިފާ ބުނުލް ޔަމާންގެ އަރިހުން އައިސްފައިވެއެވެ. عَنْ حُذَيْفَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، قَالَ : دُعِيَ عُمَرُ لِجِنَازَةٍ ، فَخَرَجَ فِيهَا أَوْ يُرِيدُهَا فَتَعَلَّقْتُ بِهِ فَقُلْتُ
ޞައްޙަ ޢަޤީދާ އުނގެނޭންވީ އިންސާނާ ޝިރުކުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައެވެ. ޝިރުކުން އިންސާނާ ސަލާމަތްކޮށްދޭ ހަމައެކަނިވަސީލަތަކީ ޞައްޙަ ޢަޤީދާ ދެނެގަތުމެވެ. ޞައްޙަ ޢަޤިދާ އަށް ޖާހިލުވުމަކީ އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ޝިރުކުގެ ވަޅުގަނޑުގެ ތެރެއަށް ވެއްޓިގެންދާ ސަބަބެވެ.
ނިފާޤުކަމަށް ބިރުވެތިވުން ޞަޙާބީބޭކަލުންނާއި އޭގެ ފަހުން އައި ޞާލިޙްބޭކަލުން ނިފާޤުކަމަށް ނުހަނު ބިރުވެތިވިއެވެ. އެގޮތުން އަބުއްދަރްދާއު (رضي الله عنه) އެކަލޭގެފާނުގެ ނަމާދުގައި އައްތަޙިއްޔާތަށް ފަހުގައި ނިފާޤުކަމުން ރައްކާތެރިކޮށްދެއްވުމަށް އެދި ﷲގެ ހަޟްރަތުގައި ދުޢާކުރައްވައެވެ.
الحمد لله وحده،والصلاة والسلام على مَن لا نبيَّ بعده، وعلى آله وصحبه. ޞައްޙަ ޢަޤީދާއަކީ އިސްލާމްދީނުގެ އަޞްލެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި ވަރަށް ބޮޑު އަހައްމިޔަތުކަމެއް ޢަޤީދާއަށް ދީފައިވެއެވެ. އިސްލާމްދީން ބިނާވެފައިވަނީ ޢަޤީދާއާއި
އެބޭފުޅުން ވިދާޅުވަނީ “ފަހެ، މިއާޔަތުން ދަލީލުކޮށްދެނީ އެސޮރުމެންނަށް ބީހެވޭނެކަމެވެ. އެއީ ސުވަރުގޭގައި ޙޫރުލްޢީނުންނާ ބީހުމެވެ.”
ދީނުގައި ނިފާޤުވުން މިފަދަ ނިފާޤުކަން ދެ ބަޔަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ. އަޞްލީ ނިފާޤުކަން (ޙަޤީޤަތުގައިވެސް އިސްލާމްނުވެ މުސްލިމަކު ކަމުގައި ދެއްކުމާއި ) އިސްލާމްވުމަށްފަހު މުރުތައްދުވެ އެއަށްފަހު މުސްލިމެއްކަމުގައި ދެއްކުން. މިތަނުގައި އަޞްލީ ނިފާޤޭ ބުނެވޭ ބުނެވުމުގެ
އެސޮރުމެން އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް އައުމުން އެސޮރުމެނަށް ޤުރުއާން ކިޔަވައި ދެއްވިއެވެ.
ޞަޙީޙް ބުޚާރީއާ އަދި އެނޫންވެސް ޙަދީޘް ފޮތްތަކުގައި އަބޫހުރައިރާގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ.
2. ޢަމަލުގައި ނިފާޤުވުން (ކުޑަ ނިފާޤުކަން) އެއީ ދީނުގައި ރައްކާތެރިވާންޖެހޭ ކަންކަން ސިއްރުގައި ދޫކުރުމެވެ. އަދި ބޭރުފުށުން އެކަންކަން ކުރާ ކަމުގައި ދެއްކުމެވެ. ނަމަވެސް އެއީ އޭނާގެ ހިތުގައި އީމާންކަމާއި ޞައްޙަ ޢަޤީދާވާ ޙާލުގައެވެ.
ޞާލިޙު ހެޔޮޢަމަލަކީ ސުވަރުގެ ވަނުމުގެ ސަބަބެވެ. ޞާލިޙު ހެޔޮޢަމަލަކީ ސުވަރުގެ ވަދުމުގެ ސަބަބެވެ. ދަލީލަކީ ﷲގެ ވަޙީ ބަސްފުޅެވެ. وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿الزخرف: ٧٢﴾ މާނައީ:
މީސްތަކުންގެ މުދާ ބާޠިލްގޮތުގައި ކެއުން. މީސްތަކުންގެ މުދާ ބާޠިލްގޮތުގައި ކެއުމަކީ ބޮޑެތި ފާފަތަކުގެ ތެރެއިން ފާފައެކެވެ. އަދި އެފާފައެއް ކުރުމުން ނަރަކަޔަށް ދާންޖެހޭނެ ކަން ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ ފާފައެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. (يَا
ނިފާޤުގެ ވައްތަރުތައް ނިފާޤްކަން ދެބަޔަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ. އެއީ ބޮޑު ނިފާޤުކަމާއި ކުޑަ ނިފާޤުކަމެވެ. އިބުން ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. ” އަދި ނިފާޤުކަމަކީ ކުފުރު ފަދައިން ދެބަޔަކަށް ބެހިގެންވާ އެއްޗެކެވެ. އެއީ ދީނުން ބޭރުވާ ނިފާޤުކަމާއި
ކިބުރުވެރިވުން ކިބުރުވެރިކަމަކީ ބޮޑެތި ފާފަތަކުގެ ތެރެއިން ފާފައެކެވެ. އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ((يقول اللهُ عزَّ وجلَّ : الكبرياءُ
ބަލިމަޑުކަމެއް ހިތުގައިވުން ﷲ ތަޢާލާ ވަޙިކުރައްވައިފައިވެއެވެ. (( فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّـهُ مَرَضًا ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ )) މާނައީ: “އެއުރެންގެ ހިތްތަކުގައި ބަލިމަޑުކަމެއްވެއެވެ. އެކަމުން،
ޙައްޤަކާއި ނުލައި މީހަކު ޤަތުލުކުރުން: ﷲ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. (وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّـهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا ﴿٩٣﴾) [سورة النساء]
އިބުން ޤައްޔިމް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. ” ﷲގަންދީ ބުނަމެވެ. ހަމަކަށަވަރުން އެބޭކަލުންގެ ހިތްތައް އީމާންކަމާއި ޔަޤީންކަމުން ފުރިފައިވާއިރުވެސް އެބޭކަލުން ނިފާޤްކަމަށްވާ ބިރުވެތިކަން މާބޮޑެވެ. އަދި އެކަމުގެ މައްޗަށްވާ ކަންބޮޑުވުން ވަނީ ބަރުވެގެންނެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އެބައެއްގެ އީމާންތެރިކަން
އަދިވެސް ޙުޒައިފާ ބުނުލް ޔަމާންގެ އަރިހުން އައިސްފައިވެއެވެ. عَنْ حُذَيْفَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، قَالَ : دُعِيَ عُمَرُ لِجِنَازَةٍ ، فَخَرَجَ فِيهَا أَوْ يُرِيدُهَا فَتَعَلَّقْتُ بِهِ فَقُلْتُ
ޞައްޙަ ޢަޤީދާ އުނގެނޭންވީ އިންސާނާ ޝިރުކުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައެވެ. ޝިރުކުން އިންސާނާ ސަލާމަތްކޮށްދޭ ހަމައެކަނިވަސީލަތަކީ ޞައްޙަ ޢަޤީދާ ދެނެގަތުމެވެ. ޞައްޙަ ޢަޤިދާ އަށް ޖާހިލުވުމަކީ އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ޝިރުކުގެ ވަޅުގަނޑުގެ ތެރެއަށް ވެއްޓިގެންދާ ސަބަބެވެ.
ނިފާޤުކަމަށް ބިރުވެތިވުން ޞަޙާބީބޭކަލުންނާއި އޭގެ ފަހުން އައި ޞާލިޙްބޭކަލުން ނިފާޤުކަމަށް ނުހަނު ބިރުވެތިވިއެވެ. އެގޮތުން އަބުއްދަރްދާއު (رضي الله عنه) އެކަލޭގެފާނުގެ ނަމާދުގައި އައްތަޙިއްޔާތަށް ފަހުގައި ނިފާޤުކަމުން ރައްކާތެރިކޮށްދެއްވުމަށް އެދި ﷲގެ ހަޟްރަތުގައި ދުޢާކުރައްވައެވެ.
الحمد لله وحده،والصلاة والسلام على مَن لا نبيَّ بعده، وعلى آله وصحبه. ޞައްޙަ ޢަޤީދާއަކީ އިސްލާމްދީނުގެ އަޞްލެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި ވަރަށް ބޮޑު އަހައްމިޔަތުކަމެއް ޢަޤީދާއަށް ދީފައިވެއެވެ. އިސްލާމްދީން ބިނާވެފައިވަނީ ޢަޤީދާއާއި
އެބޭފުޅުން ވިދާޅުވަނީ “ފަހެ، މިއާޔަތުން ދަލީލުކޮށްދެނީ އެސޮރުމެންނަށް ބީހެވޭނެކަމެވެ. އެއީ ސުވަރުގޭގައި ޙޫރުލްޢީނުންނާ ބީހުމެވެ.”
ދީނުގައި ނިފާޤުވުން މިފަދަ ނިފާޤުކަން ދެ ބަޔަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ. އަޞްލީ ނިފާޤުކަން (ޙަޤީޤަތުގައިވެސް އިސްލާމްނުވެ މުސްލިމަކު ކަމުގައި ދެއްކުމާއި ) އިސްލާމްވުމަށްފަހު މުރުތައްދުވެ އެއަށްފަހު މުސްލިމެއްކަމުގައި ދެއްކުން. މިތަނުގައި އަޞްލީ ނިފާޤޭ ބުނެވޭ ބުނެވުމުގެ
އެސޮރުމެން އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް އައުމުން އެސޮރުމެނަށް ޤުރުއާން ކިޔަވައި ދެއްވިއެވެ.
ޞަޙީޙް ބުޚާރީއާ އަދި އެނޫންވެސް ޙަދީޘް ފޮތްތަކުގައި އަބޫހުރައިރާގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ.
2. ޢަމަލުގައި ނިފާޤުވުން (ކުޑަ ނިފާޤުކަން) އެއީ ދީނުގައި ރައްކާތެރިވާންޖެހޭ ކަންކަން ސިއްރުގައި ދޫކުރުމެވެ. އަދި ބޭރުފުށުން އެކަންކަން ކުރާ ކަމުގައި ދެއްކުމެވެ. ނަމަވެސް އެއީ އޭނާގެ ހިތުގައި އީމާންކަމާއި ޞައްޙަ ޢަޤީދާވާ ޙާލުގައެވެ.
ޞާލިޙު ހެޔޮޢަމަލަކީ ސުވަރުގެ ވަނުމުގެ ސަބަބެވެ. ޞާލިޙު ހެޔޮޢަމަލަކީ ސުވަރުގެ ވަދުމުގެ ސަބަބެވެ. ދަލީލަކީ ﷲގެ ވަޙީ ބަސްފުޅެވެ. وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿الزخرف: ٧٢﴾ މާނައީ:
މީސްތަކުންގެ މުދާ ބާޠިލްގޮތުގައި ކެއުން. މީސްތަކުންގެ މުދާ ބާޠިލްގޮތުގައި ކެއުމަކީ ބޮޑެތި ފާފަތަކުގެ ތެރެއިން ފާފައެކެވެ. އަދި އެފާފައެއް ކުރުމުން ނަރަކަޔަށް ދާންޖެހޭނެ ކަން ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ ފާފައެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. (يَا
ނިފާޤުގެ ވައްތަރުތައް ނިފާޤްކަން ދެބަޔަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ. އެއީ ބޮޑު ނިފާޤުކަމާއި ކުޑަ ނިފާޤުކަމެވެ. އިބުން ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. ” އަދި ނިފާޤުކަމަކީ ކުފުރު ފަދައިން ދެބަޔަކަށް ބެހިގެންވާ އެއްޗެކެވެ. އެއީ ދީނުން ބޭރުވާ ނިފާޤުކަމާއި
