މިއީ މިފޮތުގައި ބަޔާންކޮށްލަން ޤަސްދުކުރި މިންވަރެވެ. ދުޢާއަކީ ﷲ ތަޢާލާ މަދީނާގެ އަހުލުވެރިންނަށާއި އެތަނަށް ޒިޔާރަތްކުރާ މީސްތަކުންނަށް ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި ތައުފީޤު ދެއްވުމެވެ. އަދި މި މާތްބިމުގައި ރިވެތިކޮށް އުޅެ ރިވެތިކޮށް ނިމިދާ މީހުންގެ ތެރެއިން އަޅަމެން ލެއްވުމެވެ.
އަދި މަނާކުރެވިގެންވާ ކަމެއްކަމަށް ބުނާ ރައުޔު ވަރުގަދައެވެ. އެއީ އަންހެނާ އެކަންތައް (އެބަހީ: ޤަބުރަށް ޒިޔާރަތްކުރުން) ދޫކޮށްލައިފިނަމަ އެދޫކޮށްލެވުނީ މުސްތަޙައްބު ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އެކަންކޮށްފި ކަމަށްވާނަމަ ލަޢުނަތުގެ ތެރެއަށް އެބަވަދެގެންދެއެވެ.
ޤަބުރަށް ޒިޔާރަތްކުރާ މީހާއަށް ތިން ފައިދާއެއް ވެއެވެ. ފުރަތަމައީ: އޭނާ މަރުމަތިން ހަނދާންވާނެއެވެ. އޭރުން ހެޔޮޢަމަލުތައް ކުރުމަށް ލިބޭ ހިތްވަރަކަށް އެކަންތައް ވެއެވެ. ޙަދީޘެއްގައި ވެއެވެ. ((زُورُوا الْقُبُورَ، فَإِنَّهَا تُذَكِّرُكُمْ الْآخِرَةَ)) [أخرجه
ގަބުރުތަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުމަށް ދަލާލަތުކުރާ ޙަދީޘްތަކުން، އެކަލޭގެފާނުގެ ޤަބުރުފުޅަށްވެސް ޒިޔާރަތްކުރެވޭނެކަމަށް ދަލީލު ލިބެއެވެ. މިސާލަކަށް: ((زُورُوا الْقُبُورَ، فَإِنَّهَا تُذَكِّرُكُمْ الْآخِرَةَ)) [أخرجه مسلم في صحيحه] މާނައީ “ތިޔަބައިމީހުން ޤަބުރުތަކަށް ޒިޔާތަތްކުރާށެވެ. އެހެނީ އެކަންތައް
އަދި ﷲތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ: (وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا) [النساء 64] މާނައީ: “އަދި އެބައިމީހުން އެބައިމީހުންގެ ނަފްސުތަކަށް
ޙައްޖަށް ނުވަތަ ޢުމްރާއަށް އަންނަ މީހާއަށް ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ލާޒިމެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން ޙައްޖަށް ނުވަތަ ޢުމްރާއަށް އަންނަ މީހާއަށް މަދީނާއަށް ޒިޔާރަތް ނުކޮށްވެސް އެނބުރިދެވިދާނެއެވެ. އަދި މަދީނާއަށް އަންނަ މީހަކު ޙައްޖެއް އަދި
ހަވަނައީ: މީސްކިތުން ބޭރުގައި ނުވަތަ އެތެރޭގައި ކަމަށްވިޔަސް، ޤަބުރުފުޅާ ދުރު ހިސާބެއްގައި ހުރެ ޤަބުރުފުޅަށް ކުރިމަތިލައި، ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައަށް ސަލާމްދެންނެވުމެއް ނުވެއެވެ. އައްޝައިޚް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ބިން ބާޒް ރަޙިމަހުﷲ އެކަލޭގެފާނު ލިޔުއްވި
އެކަލޭގެފާނަކީ އެކަލޭގެފާނުގެ ޙަޔާތްޕުޅުގައި އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ އަދި އަވަހާރަވުމަށް ފަހުގައިވެސް އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ ބޭކަލެކެވެ.
“ޢާންމުންގެ މީހުން އެކަންތައްކުރުމަކުން އެކަމަކަށް ތަބާވާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ތަބާވުންވަނީ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކަށާއި ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކަށެވެ. ޢާންމުން އަލަށް ދީނަށް ވައްދާ ކަންތައްތަކަށާއި އެބައިމީހުންގެ ޖާހިލުކަމަށް ތަބާވުމެއްނުވެއެވެ.”
އިމްތިޙާނުކުރެއްވީއޭ ބުނެވޭބަހުގެ މުރާދަކީ ދޮގުވެރިންގެ ތެރެއިން ތެދުވެރިން ވަކިކުރެއްވުމަށްޓަކައި އިމްތިޙާނުކުރެއްވުމެވެ. އެހެނީ ﷲއާއި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ދެކެ ލޯބިވާކަމަށް ބުނާމީހާ އެކަމަށް ހެކިދައްކާ ޘާބިތުކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ. އެކަމުގެ ހެއްކަކީ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމް އަށް ތަބާވުމެވެ.
ބިދުޢަވެރިން ޒިޔާރަތްކުރާ ގޮތް
ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބު رضى الله عنه އިސްލާމްވެވަޑައިގަތުމުގެ ކުރީގައި ސާޅީހަކަށް ބޭކަލުން އިސްލާމްދީނަށް ވެދެވަޑައިގަތެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޤަބުރުފުޅާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ދެ އަޞްޙާބު ބޭކަލުން رضى الله عنهما ގެ ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހާ އަންނާނީ ޤަބުރުގެ ކުރިމަތިންނެވެ.
މިބަރަކާތްތެރި ބިމަށް އާދެވިއްޖެ މީހަކަށް ދެ މިސްކިތަކަށާއި ތިން މަޤުބަރާއަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ޝަރުޢުވެގެން ވެއެވެ.
މަދިނާގައި ދިރިއުޅޭމީހުނަށް އަދަބުތަކަކާއި އުޞޫލުތަކެއްވާ ފަދައިން އެތަނަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހުނަށްވެސް އަދަބުތަކެއްވެއެވެ
އެގާރަވަނައީ: މުސްލިމުމީހާ މިތަނުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާއިރު އޭނާ މިއުޅެމުންދަނީ ޢިލްމުގެ ނޫރު އެތަނުން ފާޅުވެގެން ދިޔަބިންކަން ދަންނަން ޖެހެއެވެ.
މިއީ މިފޮތުގައި ބަޔާންކޮށްލަން ޤަސްދުކުރި މިންވަރެވެ. ދުޢާއަކީ ﷲ ތަޢާލާ މަދީނާގެ އަހުލުވެރިންނަށާއި އެތަނަށް ޒިޔާރަތްކުރާ މީސްތަކުންނަށް ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި ތައުފީޤު ދެއްވުމެވެ. އަދި މި މާތްބިމުގައި ރިވެތިކޮށް އުޅެ ރިވެތިކޮށް ނިމިދާ މީހުންގެ ތެރެއިން އަޅަމެން ލެއްވުމެވެ.
އަދި މަނާކުރެވިގެންވާ ކަމެއްކަމަށް ބުނާ ރައުޔު ވަރުގަދައެވެ. އެއީ އަންހެނާ އެކަންތައް (އެބަހީ: ޤަބުރަށް ޒިޔާރަތްކުރުން) ދޫކޮށްލައިފިނަމަ އެދޫކޮށްލެވުނީ މުސްތަޙައްބު ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އެކަންކޮށްފި ކަމަށްވާނަމަ ލަޢުނަތުގެ ތެރެއަށް އެބަވަދެގެންދެއެވެ.
ޤަބުރަށް ޒިޔާރަތްކުރާ މީހާއަށް ތިން ފައިދާއެއް ވެއެވެ. ފުރަތަމައީ: އޭނާ މަރުމަތިން ހަނދާންވާނެއެވެ. އޭރުން ހެޔޮޢަމަލުތައް ކުރުމަށް ލިބޭ ހިތްވަރަކަށް އެކަންތައް ވެއެވެ. ޙަދީޘެއްގައި ވެއެވެ. ((زُورُوا الْقُبُورَ، فَإِنَّهَا تُذَكِّرُكُمْ الْآخِرَةَ)) [أخرجه
ގަބުރުތަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުމަށް ދަލާލަތުކުރާ ޙަދީޘްތަކުން، އެކަލޭގެފާނުގެ ޤަބުރުފުޅަށްވެސް ޒިޔާރަތްކުރެވޭނެކަމަށް ދަލީލު ލިބެއެވެ. މިސާލަކަށް: ((زُورُوا الْقُبُورَ، فَإِنَّهَا تُذَكِّرُكُمْ الْآخِرَةَ)) [أخرجه مسلم في صحيحه] މާނައީ “ތިޔަބައިމީހުން ޤަބުރުތަކަށް ޒިޔާތަތްކުރާށެވެ. އެހެނީ އެކަންތައް
އަދި ﷲތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ: (وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا) [النساء 64] މާނައީ: “އަދި އެބައިމީހުން އެބައިމީހުންގެ ނަފްސުތަކަށް
ޙައްޖަށް ނުވަތަ ޢުމްރާއަށް އަންނަ މީހާއަށް ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ލާޒިމެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން ޙައްޖަށް ނުވަތަ ޢުމްރާއަށް އަންނަ މީހާއަށް މަދީނާއަށް ޒިޔާރަތް ނުކޮށްވެސް އެނބުރިދެވިދާނެއެވެ. އަދި މަދީނާއަށް އަންނަ މީހަކު ޙައްޖެއް އަދި
ހަވަނައީ: މީސްކިތުން ބޭރުގައި ނުވަތަ އެތެރޭގައި ކަމަށްވިޔަސް، ޤަބުރުފުޅާ ދުރު ހިސާބެއްގައި ހުރެ ޤަބުރުފުޅަށް ކުރިމަތިލައި، ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައަށް ސަލާމްދެންނެވުމެއް ނުވެއެވެ. އައްޝައިޚް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ބިން ބާޒް ރަޙިމަހުﷲ އެކަލޭގެފާނު ލިޔުއްވި
އެކަލޭގެފާނަކީ އެކަލޭގެފާނުގެ ޙަޔާތްޕުޅުގައި އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ އަދި އަވަހާރަވުމަށް ފަހުގައިވެސް އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ ބޭކަލެކެވެ.
“ޢާންމުންގެ މީހުން އެކަންތައްކުރުމަކުން އެކަމަކަށް ތަބާވާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ތަބާވުންވަނީ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކަށާއި ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކަށެވެ. ޢާންމުން އަލަށް ދީނަށް ވައްދާ ކަންތައްތަކަށާއި އެބައިމީހުންގެ ޖާހިލުކަމަށް ތަބާވުމެއްނުވެއެވެ.”
އިމްތިޙާނުކުރެއްވީއޭ ބުނެވޭބަހުގެ މުރާދަކީ ދޮގުވެރިންގެ ތެރެއިން ތެދުވެރިން ވަކިކުރެއްވުމަށްޓަކައި އިމްތިޙާނުކުރެއްވުމެވެ. އެހެނީ ﷲއާއި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ދެކެ ލޯބިވާކަމަށް ބުނާމީހާ އެކަމަށް ހެކިދައްކާ ޘާބިތުކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ. އެކަމުގެ ހެއްކަކީ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމް އަށް ތަބާވުމެވެ.
ބިދުޢަވެރިން ޒިޔާރަތްކުރާ ގޮތް
ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބު رضى الله عنه އިސްލާމްވެވަޑައިގަތުމުގެ ކުރީގައި ސާޅީހަކަށް ބޭކަލުން އިސްލާމްދީނަށް ވެދެވަޑައިގަތެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޤަބުރުފުޅާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ދެ އަޞްޙާބު ބޭކަލުން رضى الله عنهما ގެ ޤަބުރުފުޅަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހާ އަންނާނީ ޤަބުރުގެ ކުރިމަތިންނެވެ.
މިބަރަކާތްތެރި ބިމަށް އާދެވިއްޖެ މީހަކަށް ދެ މިސްކިތަކަށާއި ތިން މަޤުބަރާއަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުން ޝަރުޢުވެގެން ވެއެވެ.
މަދިނާގައި ދިރިއުޅޭމީހުނަށް އަދަބުތަކަކާއި އުޞޫލުތަކެއްވާ ފަދައިން އެތަނަށް ޒިޔާރަތް ކުރާ މީހުނަށްވެސް އަދަބުތަކެއްވެއެވެ
އެގާރަވަނައީ: މުސްލިމުމީހާ މިތަނުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާއިރު އޭނާ މިއުޅެމުންދަނީ ޢިލްމުގެ ނޫރު އެތަނުން ފާޅުވެގެން ދިޔަބިންކަން ދަންނަން ޖެހެއެވެ.
