އަދި ހަމައެފަދައިން ޤިޔާމަތް ކުޑަތަންވެފައި ވަނިކޮށް ޢީސާ عليه السلام ފައިބައިވަޑައިގަތުމީ ޤިޔާމަތުގެ ބޮޑެތި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ކަމަކަށްވެފައި، އެކަލާގެފާނަށްވެސް ޤިޔާމަތް ވާނެ ވަޤުތެއް އެނގިވަޑައިގެން ނުވެއެވެ. އެއީ އަންނަނިވި ފަދައިންނެވެ. އަލްއިމާމު އަޙްމަދު،

ފަސްވަނަ ބަޙުޘް ޤިޔާމަތްވުމުގެ ޢިލްމު ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތާކާއި ނަބަވީ ޙަދީޘް ބަސްފުޅުތަކުން ދަލީލު ލިއްބައިދޭގޮތުން، ޤިޔާމަތުގެ ޢިލްމުވަނީ ޣައިބުގެ ތެރެއިންނެވެ. އެކަމުގެ ޢިލްމު ﷲ ތަޢާލާ ފިޔަވައި އެހެން ފަރާތަކަށް ލިބިގެން ނުވެއެވެ.

ހަތަރުވަނަ ބަޙުޘް ރަސޫލުﷲ صلّى الله عليه وسلّم ޚަބަރު ކުރައްވާފައިވާ، ޣައިބުގައިވާ މުސްތަޤްބަލުގެ ޚަބަރުތައް. ހަމަކަށަވަރުން ޤިޔާމަތްވުމާ ހަމައަށް ހިނގާނޭ އެންމެހާ ކަންކަމުގެ ޚަބަރު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ވަނީ

ދެން އެއަށްފަހު ޢަޤީދާއާ ގުޅިފައިވާ ބިދުޢަވެރި މިބަސްތަކާހުރެ، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ޘާބިތުވާ އެތައް ސަތޭކަ ޞައްޙަ ޙަދީޘެއް ރައްދު ކުރުން ލާޒިމުވެގެން ވާކަން ކަށަވަރެވެ. ފަހެ ޢަޤީދާގެ

އަދި [ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ގެ] ސުންނަތުން ހުރި ދަލީލުތަކާމެދު ދަންނައެވެ! ފަހެ އެއީ ނުހަނު ބައިވަރެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއް ކުރުގޮތަކަށް ޛިކުރުކޮށްލާނަމެވެ: 1. ރަސްރަސްކަލުންގެ އަރިހަށް [ދަޢުވަތާއިގެން] އެއްބޭކަލަކަށް ފަހު

އެކަހެރި ޚަބަރު ޤަބޫލުވެވިގެންވާ ކަމުގެ މައްޗަށް ހުރި ދަލީލުތައް: ޢަޤީދާގެ މައްސަލަތަކުގައި އެކަހެރި ޚަބަރުގައި ހިފުން ނުވާކަމަށް ބާޠިލުގެ އަހުލުވެރީން އެބައިމީހުންގެ ބަޔާންކުރުންތައް އެއްވެސް ބުރަދަނެއްނެތް އެއްޗެއްގެ މަތީގައި ބިނާކޮށްފައިވާކަން ބަޔާންވެ ދިޔުމުން ފަހެ

ދެންފަހެ އެކަހެރި ޚަބަރަކީ ޙުއްޖަތެއް ކަމާމެދު އިންކާރު ކުރާ ފަރާތްތައް ހުށަހަޅާ އަނެއް ޝުބުހައާމެދު ދަންނައެވެ. އެބައިމީހުންގެ ގާތުގައި އެކަހެރި ޚަބަރު ލިއްބައިދޭ ފައިދާއަކީ ‘ބުރަދަންހުރި ހީ’ ކުރުމެވެ. އެހެނީ އެކެއްގެ ފުށުން ކުށެއް

އަދި އިބްނު ތައިމިއްޔާ -رحمه الله- ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. [އެބަސްފުޅުގެ މާނައީ] “ސުންނަތެއް ޘާބިތުވެއްޖެނަމަ، ފަހެ އެއަށް ތަބާވުން ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމުގައި އެންމެހާ މުސްލިމުން ވަނީ އިއްތިފާޤުވެފައެވެ.” އަދި އެކަހެރި ޚަބަރާމެދު (އެބަހީ: އާޙާދު ޙަދީޘާމެދު) އިންކާރުކުރާ

ތިންވަނަ ބަޙުޘް: ޢަޤީދާގެ މައްސަލަތަކުގައި އާޙާދު ޙަދީޘްއަކީ ޙުއްޖަތެއް. މިބަޙުޘްއަކީ ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމާތްތަކާބެހޭ މައުޟޫޢުގައި ޙުކުމް ކުރުމުގައި މުހިންމު ގުޅުމެއްވާ ބަޙުޘްއެކެވެ. އެހެނީ ޤިޔާމަތުގެ ގިނަ ޢަލާމާތްތައް އައިސްފައިވަނީ އާޙާދު ޙަދީޘް[1] ތަކުގައެވެ. އަދި

ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމާތްތައް ޛިކުރު ކުރަމުން ދާއިރު، އާޚިރަތް ދުވަހަށް ދެވިފައިވާ އަހައްމިއްޔަތު ހާމަކޮށްދޭ އަނެއްކަމަކީ އެދުވަހަށް ދެވިފައިވާ ގިނަގުނަވެގެންވީ ތަފާތު ނަންތަކެއް ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ޛިކުރު ކުރައްވާފައި ވުމެވެ.

ޙިކްމަތްވަންތަރަސްކަލާނގެ، މީސްތަކުން ބޭކާރުގޮތުގައި ދޫކޮށެއް ނުލައްވައެވެ. އަދި އެބައިމީހުންނަށް އަމުރާއި ނަހީ ނުކުރައްވައި، އެބައިމީހުންގެ ޢަމަލުތަކަށް ޖަޒާނުދެއްވާ، ކުޅިވަރެއްކަމުގައި އެބައިމީހުން ނުއުފައްދަވާނެވެސް މެއެވެ.

[ތިރީގައި] މިވަނީ މީގެ ބައެއް ދަލީލުތަކެވެ. ހ. ފުރަތަމަ އުފެއްދެވުން: މާތް ﷲ ވަޙީ ކުރައްވިއެވެ. ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ تُرَابٍ

ދެންފަހެ މަރުވުމަށްފަހު [އަލުން ދިރުއްވައި] ފޮނުއްވުމަށް މުޝްރިކުމީހާ ނޭދެއެވެ. ފަހެ [ދުނިޔޭގައި] ދިރިހުރުން ދިގުދެމިގެންވުމަށް އޭނާ ލޯބިކުރެއެވެ.

ދެންފަހެ ﷲ އަށާއި އާޚިރަތް ދުވަހަށް، އަދި އެދުވަހުގެ ޙިސާބުބެއްލެވުމާއި ޖަޒާއަށް އީމާން ނުވާމީހާ ދަންނައެވެ. ފަހެ އޭނާ ގަދައަޅައި މަސައްކަތް ކުރަނީ އޭނާގެ ދުނިޔެވީ ޙަޔާތުގެ އެދުންތައް ފުއްދުމަށެވެ.

އަދި މާތްވެގެންވާ ޞަޙާބީ، ޢުމައިރު ބްންލްޙުމާމް [1] رضي الله عنه ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. رَكْـضًـا إِلَـى اللهِ بِـغَـيْرِ زَادٍ           إِلاَّالـتُّقَى وَعَمَـلِ الْـمَعَـادِ وَالصَّبْرِ فِي اللهِ

ފުރަތަމަ ބަޙުޘް: އާޚިރަތް ދުވަހަށް އީމާންވުމުގެ އަހައްމިއްޔަތު އަދި އެކަމާގުޅިގެން އިންސާނާގެ ސުލޫކަށްކުރާ އަޘަރު. އާޚިރަތް ދުވަހަށް އީމާންވުމީ އީމާންކަމުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެކެވެ. އަދި އެއީ އިސްލާމީ ޢާޤީދާގެ އަޞްލުތަކުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ