1- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ތަކުބީރު ކިޔާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ ސަޖިދައަށް ދާއިރު އަދި ސަޖިދައިން ތެދުވާއިރު ތަކުބީރު ކިޔަން ޖެހޭނެ ހެއްޔެވެ؟ އަދި ސަލާމްދޭން ޖެހޭނެހެއްޔެވެ؟
ޖ- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ތަކުބީރު ކިޔާނީ ހަމައެކަނި ސަޖިދައަށް ދާއިރުއެވެ. ސަޖިދައިން ތެދުވާއިރު ތަކުބީރު ކިޔާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. އަދި ސަލާމްދޭކަށްވެސް ނުޖެހޭނެއެވެ. އެހެނީ މިކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ކިބައިން ސާބިތުވާ ހަމައެކަނި ކަމަކީ ސަޖިދައަށް ދާއިރު ﷲ އަކްބަރު ކިޔުމެވެ. ނަމާދުގަ ފިޔަވައެވެ. ނަމާދުގައި ސަޖިދައިން ތެދުވާއިރު ﷲ އަކްބަރު ކިޔުން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ކިބައިން ޞައްޙަމަގުން ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
عن ابنُ عمرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ : كَانَ رَسُولُ اللِه صَلَّى اللُه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقْرَأُ عَلَيْنَا الْقُرْآنَ، فَإِذَا مَرَّ بِالسَّجْدَةِ كَبَّرَ وَسَجَدَ وَسَجَدْنَا ) أخرجه أحمد2/17، والبخاري 2/33،34 ، ومسلم 1/405 برقم (575)
މާނައީ: “އިބްނު ޢުމަރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުމާގެ ކިބައިން ރިވާވެގެންވެއެވެ. އިބްނު ޢުމަރު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ތިމަންމެންނަށް ޤުރުއާން ކިޔަވާވިދާޅުވެއެވެ. ސަޖިދައިގެ އާޔަތަކާ ހަމަވުމުން ތަކްބީރު ކިޔުއްވާ ސަޖިދަކުރައްވައެވެ. ތިމަންމެންވެސް ސަޖިދަކުރަމެވެ.”
اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء 7/261
2- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާ ކުރާއިރު ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ހުރުމީ ޝަރުޠެއް ހެއްޔެވެ؟
ޖ- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަކުރާއިރު ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ހުރުމީ ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ.
(مجموع فتاوى ومقالات سماحة الشيخ ابن باز 11 / 406)
3- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ކިޔާނީ ކޮން ދުޢާއެއް ހެއްޔެވެ؟
ޖ- ތިލާވަތުގެ ސަޖިިދާގައި ކިޔާނީ ނަމާދުގެ ސަޖިދާގައިވެސް ކިޔާ ތަސްބީޙައެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން އަންނަނިވި ދުޢާތައްވެސް ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ކިޔުމަށް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އަރިހުން ޘާބިތުވެފައިވެއެވެ.
“سَجَدَ وَجْهِيَ لِلَّذِيْ خَلَقَهُ وَشَقَّ سَمْعَهُ وَبَصَرَهُ بِحَوْلِهِ وَقُوَّتِهِ فَتَبَارَكَ اللهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ”( رواه الترمذي وأحمد والحاكم وصحّحه ووافقه الذهبي )
މާނައީ: “އެފަރާތެއްގެ ކުޅަދުންވަންތަކަމާއި، ބާރުފުޅުން މިއަޅާގެ މޫނުހައްދަވާ އެމޫނުގެ އިވުމާއި ފެނުން ހާމަކުރެއްވި ފަރާތަށް މިއަޅާގެ މޫނުސަޖިދަކޮށްފިއެވެ. ފަހެ ﷲގެ މަތިވެރިކަމާއެވެ! އެއީ އެންމެ ރިވެތިކޮށް ހައްދަވާ ޚަލްޤު ކުރައްވާ ފަރާތެވެ.”
“اَللَّهُمَّ اكْتُبْ لِيْ بِهاَ عِنْدَكَ أَجْرًا وَضَعْ عَنِّي بِهاَ وِزْرًا وَاجْعَلْهاَ لِيْ عِنْدَكَ ذُخْرًا وَتَقَبَّلْهاَ مِنِّيْ كَماَ تَقَبَّلْتَهاَ مِنْ عَبْدِكَ دَاوُدَ”( رواه الترمذي والحاكم وصحّحه ووافقه الذهبي)
މާނައީ: “އޭ ހައްދަވާބޮޑުކުރެއްވި ރަސްކަލާކޮ! މިއަޅާއަށް މިސަޖިދައިގެ ސަބަބުން އިބަﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި އަޖުރެއް ލިޔުއްވާނދޭވެ! އަދި މިސަޖިދައިގެ ސަބަބުން މިއަޅާގެ ކިބައިން ފާފައެއް ފުއްސަވާނދޭވެ! އަދި އިބަﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި މިއަޅާއަށްޓަކައި ފަހަށް ރައްކާކުރެވިފައިވާ ހެޔޮޢަމަލެއްކަމުގައި މިސަޖިދަ ލައްވާނދޭވެ! އަދި އިބަރަސްކަލާނގެ އަޅާ ކަމުގައިވާ ދާވުދުގެފާނުގެ ކިބައިން މިސަޖިދަ ޤަބޫލުކުރެއްވިފަދައިން މިއަޅާގެ ކިބައިންވެސް މިސަޖިދަ ޤަބޫލުކުރައްވާނދޭވެ.”
4- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ކުރާނީ އެންމެ ސަޖިދައެއް ހެއްޔެވެ ނުވަތަ ދެސަޖިދަހެއްޔެވެ؟
ޖ- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ކުރާނީ އެންމެ ސަޖިދައެކެވެ. وقد ” اتَّفَقَ الْفُقَهَاءُ عَلَى أَنَّ سُجُودَ التِّلاوَةِ يَحْصُلُ بِسَجْدَةٍ وَاحِدَةٍ ” اهـ -الموسوعة الفقهية (24/221) . މައުސޫއަތުލް ފިޤްހިއްޔާގައި އައިސްފައިވެއެވެ. އަދި ހަމަކަށަވަރުން، “ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަ އެއް ސަޖިދައިން ޙާޞިލުވާކަމުގައި ފިޤުހުވެރިން އިއްތިފާޤުވެފައިވެއެވެ.”
5- ނަމާދުކުރުން ނަހީވެގެންވާ ވަޤުތެއްގައި ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަ ކުރެވިދާނެހެއްޔެވެ؟
ޖ- ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ޞައްޙަ ބަސްފުޅުގައި ތިލާވަތުގެ ސަޖިދައަކީ ނަމާދުގެ ޙުކުމުގައި ވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ނަމާދުގެ ޙުކުމުގައިވާ ކަމެއްކަމުގައި ބުނި ނަމަވެސް ނަމާދުކުރުން ނަހީވަޤުތުތަކުގައި އެކަން ކުރެވޭނެއެވެ. އެހެނީ އެއީ ސަބަބެއް ކުރިމަތިވެގެން ކުރާ ކަމެއްކަމުގައިވާތީއެވެ. ކޭތަނަމާދާއި ޠަވާފުގެ ދެ ރަކުޢަތްފަދައިންނެވެ.
(فتاوى اللجنة الدائمة 7/264)
6- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަކުރާ އިރު ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލުމީ ޝަރުޠެއް ހެއްޔެވެ؟
ޖ- ޝަރުޠެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް އައުލާވެގެންވާ ގޮތަކީ އެއީއެވެ.
اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء 7/262
7- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަޖެހުން ސުންނަތް ވެގެންވަނީ ކޮންބަޔަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ކިޔަވާ މީހާއާއި އަޑުއަހާމީހާ އާއި އަޑުއިވޭމީހާވެސް ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަ ޖަހަންޖެހޭނެތޯއެވެ؟
ޖ- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަކުރުން ސުންނަތްވެގެންވަނީ ޤުރުއާން ކިޔަވާ މީހާއަށާއި ޤުރުއާން އަޑުއަހާ މީހާގެ މައްޗަށެވެ. ޤަސްދެއްނެތި ޤުރުއާން އަޑުއިވޭ މީހާގެ މައްޗަށް، ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަ ކުރުން ސުންނަތްވެގެން ނުވެއެވެ. [المغني (1/361) ]
8- އަންހެނަކު ބުރުގާނާޅާ ޤުރުއާން ކިޔަވާނަމަ ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަވަޅަކާ ދިމާވުމުން ބުރުގާނާޅާ ސަޖިދަކުރުމަކީ މައްސަލައެއްތޯއެވެ؟
ޖ- އައުލާވެގެންވާ ގޮތަކީ ބުރުގާއަޅައިގެން ކުރުމެވެ. އެހެންނަމަވެސް ބުރުގާނާޅާ ކުރިކަމުގައިވިޔަސް އެއީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ ތިލާވަތުގެ ސަޖިދައަކީ ނަމާދުގެ ޙުކުމުގައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء 7/263
(ނުނިމޭ)
