ޖިބްރީލް ޙަދީޘްގެ ފައިދާތައް 2

18- ޝަހާދަތުގެ ދެކަލިމަ ކަމުގައިވާ لا إله إلا الله وأن محمداً رسول الله ގައި އެވަނީ މުޅި ދީނެވެ. މުޅިދީން ބިނާވެގެންވަނީ ﷲ ފިޔަވައި ޙައްޤުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އިލާހަކު ނެތްކަން ޤަބޫލުކުރުމުގެ މައްޗަށާއި މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ރިސާލަތަށް އީމާންވުމުގެ މައްޗަށެވެ.
19- ޝަހާދަތުގެ ދެ ކަލިމައިގައިވާ  ހުރިހާ ކަންތައްތައްވެސް ޤަބޫލުކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. އަދި ޢަމަލުކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. ޝަހާދަތުގެ ދެކަލިމައިގެ އެއްބަޔަށް އީމާންވުމަކުން އީމާންވީކަމުގައި ނުބެލެވޭނެއެވެ.
20- ޙައްޤު ގޮތުގައި އަޅުކަންކުރެވޭ ހަމައެކަނި ފަރާތަކީ މާތް ﷲ އެވެ. އިލާހުންތަކުގެ ގޮތުގައި ދަޢުވާކުރާ ފަރާތްތަކާއި، މީސްތަކުން އިލާހުންތަކުގެ ގޮތުގައި ނަގާ އެހެން ހުރިހާ ފަރާތްތަކަކީ ބާޠިލު ފަރާތްތަކެވެ.
20- ދެ ޝަހާދަތަށް ފަހުގައި ވާޖިބުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ވާޖިބުކަން ބޮޑުވެގެންވާ ކަމަކީ ނަމާދު ޤާއިމުކުރުމެވެ. އެއީ ދީނުގެ ދެވަނަ ރުކުނެވެ.
21- ނަމާދު ޤާއިމްކުރަން ޖެހޭނީ ﷲ އަމުރުކުރެއްވި ގޮތަށް އަދި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ބަޔާންކޮށްދެއްވި ގޮތަށެވެ.
22- ނަމާދަށްފަހުގައި އެންމެ މުހިއްމު އަޅުކަމަކީ ޒަކާތް ދިނުމެވެ.
23- ޝަރުޢީ ނައްޞުތަކުގައި ނަމާދާ ޒަކާތުގެ ވާހަކަ އެކުގައި އައުމުން ނަމާދަށް ދެވިފައިވާފަދަ އަހައްމިޔަތުކަމެއް ޒަކާތަށް ދެވިފައިވާކަމަށް ދަލާލަތުކުރެއެވެ.
24- އަޅުކަމުގެ ތެރޭގައި ހަށިގަނޑުގެ އަޅުކަންތައް މިސާލަކަށް ނަމާދު ކުރުމާއި ރޯދަހިފުން، އަދި ފައިސާއިން އަދާކުރާ އަޅުކަން މިސާލަކަށް ޒަކާތްދިނުން ހިމެނެއެވެ.
25- ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަހިފުމަކީ އިސްލާމްދީނުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިންވާ ކަމެކެވެ.
26- ޙައްޖުވުމަކީ އިސްލާމްދީނުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ވާ ކަމެކެވެ.
27- ރަމަޟާންމަހަކީ މާތްވެގެންވާ މައްސަރެކެވެ.
28- ޙައްޖުވުން، ކުޅަދާނަކަން ލިބިގެންވާ މީހާގެ މައްޗަށް މެނުވީ ވާޖިބުވެގެން ނުވެއެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ފަދައިންނެވެ. وَلِلَّـهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا [آل عمران : 97]. މާނައީ: “އެކަމަށް މަގެއްފެނި ކުޅަދާނަވެއްޖެ މީހާ، އެ ގެފުޅަށް ޙައްޖުވުމަކީ ﷲއަށްޓަކައި މީސްތަކުންގެ މައްޗަށްއޮތް ވާޖިބެކެވެ.”
29- ޖަވާބުދޭ މީހާ ޖަވާބު ދިނުމުން، ޖަވާބު ރަނގަޅު ކަމުގައި ސުވާލުކުރާ މީހާ ބުނުމުން ސުވާލުކުރާމީހާގެ ކިބައިގައި އެކަމުގެ ޢިލްމު ހުރިކަން އެނގެއެވެ.
30- ސުވާލުކުރާ މީހާގެ އަޞްލަކީ ޢިލްމު ނެތުމެވެ. ނޭނގުމަކީ ސުވާލު ކުރުމަށް މެދުވެރިވާ ސަބަބެވެ.
31- އީމާންކަމުގެ އަޞްލުތައް ހައެކެވެ. އެއީ ޢަޤީދާގެ އަޞްލުތަކެވެ.
32- މަލާއިކަތުންނަކީ ވުޖޫދުގައި ވާބައެކެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ފޮތްތައް ބާވައިލެއްވިގެންވެއެވެ. ރަސޫލުން ފޮނުއްވިގެންވެއެވެ.
33- މަލާއިކަތުންނަށް އީމާންވުމަކީ ވާޖިބެކެވެ. އީމާންކަމުގެ އަޞްލުތަކުގެ ތެރެއިން އަޞްލެކެވެ.
34- ﷲ ތަޢާލާ ބާވައިލެއްވި ފޮތްތަކަށް އީމާންވުމަކީ ވާޖިބެކެވެ. އެއީވެސް އީމާންކަމުގެ އަޞްލުތަކުގެ ތެރެއިން އަޞްލެކެވެ.
35- ރަސޫލުންނަށް އީމާންވުމީ ވާޖިބެކެވެ. އަދި އެއީ އީމާންކަމުގެ އަޞްލުތަކުގެ ތެރެއިން އަޞްލެކެވެ.
36- އާޚިރަތް ދުވަހަށް އީމާންވުމީ ވާޖިބެކެވެ. އަދި އެއީ އީމާންކަމުގެ އަޞްލުތަކުގެ ތެރެއިން އަޞްލެކެވެ.
37- މިންވަރަށް އީމާންވުމީ ވާޖިބެކެވެ. އަދި އެއީ އީމާންކަމުގެ އަޞްލުތަކުގެ ތެރެއިން އަޞްލެކެވެ.
38- وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ (އެއިލާހުގެ މަލާއިކަތުންނާއި އެއިލާހުގެ ފޮތްތަކާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލުން) މި ފަދައިން މާތް ﷲ އަށް އިޟާފާކޮށްފައި (ނިސްބަތްކޮށްފައި) ވުމުން، މަލާއިކަތުންނާއި ރަސޫލުންގެ މާތްކަން ދޭހަވެއެވެ. އެއީ މަޚްލޫޤު ޚާލިޤަށް ނިސްބަތްކުރުމެވެ. އެއީ ޚާއްޞަކަމާއި ޝަރަފްވެރިކަމުގެ ނިސްބަތްކުރުމެކެވެ.
39- ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ރަސޫލުންގެ މައްޗަށް ބާވައިލެއްވި އެއިލާހުގެ ފޮތްތަކުގެ މަތިވެރިކަން. އެއީ ﷲ ގެ ކަލާމްފުޅެވެ. އެއިލާހުގެ ކަލާމްފުޅުވަނީ އެއިލާހުގެ ޞިފަފުޅުތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ.
40- އާޚިރަތްދުވަސް އިޘްބާތުކުރުން. އެއީ ޤިޔާމަތްދުވަހެވެ. އެދުވަހާ ބެހޭގޮތުން ﷲ ތަޢާލާ އަދި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ، މަރުވުމަށްފަހުގައި ވާނޭކަމަށް، ޚަބަރުކުރައްވާފައިވާ ހުރިހާ ކަމަކަށް އީމާންވުމަކީ ޤިޔާމަތްދުވަހަށް އީމާންވުމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެކެވެ.
41- ޤަދަރު އިޘްބާތުކުރުން. އޭގެތެރޭގައި ހެޔޮމިންވަރާއި ނުބައިމިންވަރު ހިމެނެއެވެ.
42- އިސްލާމްދީނުގެ މަރުތަބާތައް ޛިކްރުކުރެވިފައި އެވަނީ ތަރުތީބުންނެވެ. ޢާއްމުއިން ފެށިގެން ޚާއްޞައާ ހަމައަށެވެ. ފުރަތަމަ އިސްލާމްކަމެވެ. ދެން އީމާންކަމެވެ. ދެން އިޙްސާންކަމެވެ. ކޮންމެ އިޙްސާންތެރިއަކީ(މުޙްސިނަކީ) މުއުމިނެކެވެ. އަދި ކޮންމެ މުއުމިނަކީ މުސްލިމެކެވެ. އެކަމަކު ކޮންމެ މުސްލިމަކީ މުއުމިނެއް ނޫނެވެ. އަދި ކޮންމެ މުއުމިނަކީ އިޙްސާންތެރިއެއް(މުޙްސިނެއް) ނޫނެވެ.
43- ޢަމަލުކުރުމުގައި އިޙްސާންކަމުގެ ޙަޤީޤަތް ބަޔާންކޮށްދިނުން. އެއީ ތިބާއަށް ﷲ ފެންނަ ފަދައިން އަޅުކަންކުރުމެވެ. މިއީ މުރާޤަބާގެ މަޤާމެވެ. ﷲ ތިބާ މުރާޤަބާކުރައްވާ ކަމުގެ މަޤާމެވެ.
44- އަޅާ އަށް ދުނިޔޭގައި އޭނާގެ ރައްބެއް ނުފެންނާނެއެވެ.
45- ބައްލަވާވޮޑިގަތުން ﷲ ތަޢާލާއަށް ޘާބިތުކުރުން.
46- ﷲ ތިބާއަށް ބައްލަވާވޮޑިގެންވާކަން ހިތަށް ގެނެސްގަތުމަކީ ޢަމަލު އިޙްސާންތެރިގޮތުގައި އަދާކުޅައުމަށް ބާރުލިބޭ ކަމެކެވެ.
47- ޤިޔާމަތްވުމުގެ ވަޤުތަކީ ﷲ ނޫން ފަރާތަކަށް އެނގިގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. މަލާއިކަތަކަށްވެސް ރަސޫލަކަށްވެސް މެއެވެ.
48- ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވާނެ އިރެއް ޖިބްރީލް ޢަލައިއްސަލާމަށްވެސް އަދި މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށްވެސް އެނގިވަޑައިގެންނުވެއެވެ. މިކަމުންވެސް މަޚްލޫޤުތަކުންގެ ނުކުޅެދުންތެރިކަމާއި، އެބައިމީހުންނަށް ލިބިގެންވާ ޢިލްމުގެ މަދުކަން ދޭހަވެއެވެ. އެއީ ދަރަޖައިގެ ގޮތުން ކިތަންމެ މަތީ މަޚްލޫޤެއްކަމުގައި ވީނަމަވެސްމެއެވެ.
49- ޤިޔާމަތްދުވަހަށް ޢަލާމަތްތަކެއް ލިބިގެންވެއެވެ.
(ނުނިމޭ)
*********************************
1- قواعد وفوائد من الأربعين النووية -ناظم سلطان
2- الفوائد المستنبطة من الأربعين النووية من أمالي فضيلة الشيخ عبد الرحمن بن ناصر البراك حفظه الله على تلميذه عبد المحسن بن عبدالعزيز العسكر – دار التوحيد للنشر – الرياض
3- رؤى تربوية وفوائد تعليمية حاشية علي متن الأربعين النووية – أبو حمزة محمود داود دسوقي خطابي