ވާތްގަށްއެދުމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ބަސްފުޅު:
إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ([1])
މާނައީ: “އަޅަމެން އަޅުކަންކުރަނީ ހަމައެކަނި އިބައިލާހަށެވެ. އަދި ވާތްގަށްއެދެނީ ހަމައެކަނި އިބައިލާހުގެ ޙަޟްރަތުންނެވެ.”
އަދިވެސް ޙަދީޘްގައިވެއެވެ.
((إِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللهِ))([2])
މާނައީ: “ތިބާ ވާތްގަށް އެދޭނަމަ ﷲގެ ޙަޟްރަތުން ވާތްގަށް އެދޭށެވެ.”
ރައްކާތެރިކަމަށްއެދުމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ބަސްފުޅު:
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ([3])
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ. ފަތިހުގެ ރައްބުގެ ޙަޟްރަތުން ރައްކާތެރިކަމަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު އެދިވަޑައިގަންނަވަމެވެ.”
އަދި
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ([4])
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ. މީސްތަކުންގެ ރައްބުގެ ހަޟްރަތުން ރައްކާތެރިކަމަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު އެދިވަޑައިގަންނަވަމެވެ.”
މަދަދަށްއެދުމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ބަސްފުޅު:
إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ([5])
މާނައީ: “ތިޔަބައިމީހުން، ތިޔަބައިމީހުންގެ ރައްބުގެ ޙަޟްރަތުން މަދަދަށް އެދުނު ހިނދު، އެއިލާހު ތިޔަބައިމީހުންނަށް އިޖާބަ ދެއްވިއެވެ.”
ކަތިލުމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ބަސްފުޅު:
قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّـهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿١٦٢﴾ لَا شَرِيكَ لَهُ ۖ وَبِذَٰلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ ﴿١٦٣﴾([6])
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ތިމަންކަލޭގެފަނުގެ ނަމާދާއި، ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ޛަބަޙަކުރުމާއި، ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ދިރިހުންނެވުމާއި، ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަވަހާރަވުންވަނީ ޢާލަމްތަކުގެ ރައްބަށެވެ. [162] އެއިލާހަށް އެއްވެސް ޝަރީކަކު ނުވެއެވެ. އަދި ތިމަންކަލޭގޭފާނަށް އަމުރު ކުރެވިގެންވަނީ އެގޮތަށެވެ. އަދި ތިމަންކަލޭގެފާނީ (މި އުންމަތުގެ) މުސްލިމުންކުރެ، އެންމެ ފުރަތަމަ މީހާއެވެ.[163]”
ސުންނަތުގައި ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
((لَعَنَ اللهُ مَنْ ذَبَحَ لِغَيْرِ اللهِ))([7])
މާނައީ: “ﷲ ފިޔަވައި އެހެން ފަރާތަކަށް ޛަބަޙަކޮށްފިމީހަކަށް ﷲ ލަޢުނަތްލެއްވިއެވެ.”
ނަދުރުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ބަސްފުޅު:
يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا ([8])
މާނައީ: “އެބައިމީހުން ނަދުރުފުއްދައެވެ. އަދި އެދުވަހެއްގެ ނުބައިކަން (ނުރައްކާތެރިކަން) ފެތުރިގެންވާ ދުވަހަށް ބިރުވެތިވެއެވެ.”
ފިލާވަޅުގެ އިރުޝާދުތައް
* ވާތްގަށްއެދުމަކީ (الإِسْتِعَانَة) : ﷲގެ ޙަޟްރަތުން ވާތްގަށް އެދުމެވެ. އޭގައި ހިމެނިގެންވަނީ ފުރިހަމަގޮތުގައި އެއިލާހަށް ނިކަމެތިވުމާއި ކަންކަމުގައި އެއިލާހަށް ބަރޯސާވުމެވެ.
* ރައްކާތެރިކަމަށް އެދުމަކީ (الإِسْتِعَاذَة) : ﷲ ގެ ކިބައިން ހިމާޔަތަށް އެދުމެވެ. އޭގައި ހިމެނިގެންވަނީ ފުރިހަމަގޮތުގައި އެއިލާހަށް އަޅާ ބޭނުންޖެހިފައިވާ މިންވަރެވެ.
* މަދަދަށް އެދުމަކީ (الإِسْتِغَاثَة) : ހެވެއް ޙާޞިލުކުރުމަށް ނުވަތަ ނުބަޔަކުން ދުރުހެލިވުމަށް ﷲ ގެ މަދަދަށް އެދުމެވެ.
* ތިބާގެ ކައިރީގައި ހުރި ދިރިހުރި މީހެއްގެ ކިބައިން، އޭނާއަށް ކޮށްދެވޭވަރުކަމެއްގައި އެދުމަކީ ހުއްދަކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ޝިރުކުގެ ޢަމަލެއްނޫނެވެ. އެއީ މިސާލަކަށް: ތިބާގެ ސާމާނުތަކެއް ކާރަށް އަރުވައިދިނުނަށް މީހެއްގެ ކިބައިން ވާތްގަށް އެދުމެވެ. ނުވަތަ ގެނބެމުންދަނިކޮށް އެކަމުން ސަލާމަތްވުމަށް މީހެއްގެ ކިބައިން ވާތްގަށް އެދުމެވެ.
* މުސްލިމަކު އެއްޗެއް ޛަބަޙަކުރާއިރު ވާޖިބުވެގެންވަނީ، ﷲއަށްޓަކައި އެއިލާހުގެ ނަންފުޅުގަނެ އެއެއްޗެއް ޛަބަޙަކުރުމެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
﴿فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ﴾([9])
މާނައީ: “ފަހެ، ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެއަށް ކަލޭގެފާނު ނަމާދު ކުރައްވާށެވެ! އަދި ޤުރުބާން ކުރައްވާށެވެ!”
* ނަދުރުބުނުމަކީ: ވާޖިބު ނޫންކަމެއް އިންސާނާ، އޭނާގެ އަމިއްލަ ނަފްސުގެ މައްޗަށް ވާޖިބުކުރުމެވެ. އެއީ މިސާލަކަށް: “އަހަރެން އިމްތިޙާނުގައި ފާސްވެއްޖެނަމަ 3 ދުވަހު ރޯދަހިފާނަމެވެ.” މިފަދައިން ބުނުމެވެ.
* ނަދުރުބުނުމަކީވެސް އަޅުކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން ﷲ ނޫންފަރާތަކަށް ނަދުރުބުނެގެންނުވާނެއެވެ. މިސާލަކަށް: “މިވެނި ގަބުރަކަށް މިވެނި ކަމެއް ކުރުމަށް ނަދުރު ބުނަމެވެ.” މިފަދައިން ބުނެގެން ނުވާނެއެވެ.
ސުވާލުތައް
- އަންނަނިވި އާޔަތުގައި ﷲ ތަޢާލާ އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަމުރުކުރައްވާފައިވަނީ ކޮންކަމަކަށް ހެއްޔެވެ؟
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ([10])
މާނައީ: “ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ. ފަތިހުގެ ރައްބުގެ ޙަޟްރަތުން ރައްކާތެރިކަމަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު އެދިވަޑައިގަންނަވަމެވެ.”
- އަންނަނިވި ޙަދީޘުގައި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަމުރުކުރައްވާފައިވަނީ ކޮންކަމަކަށް ހެއްޔެވެ؟
((إِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللهِ))([11])
މާނައީ: “ތިބާ ވާތްގަށް އެދޭނަމަ ﷲގެ ޙަޟްރަތުން ވާތްގަށް އެދޭށެވެ.”
- އަންނަނިވި ކަލިމަތަކުގެ މާނަތައް ބަޔާންކުރާށެވެ.
(الإِسْتِعَانَة) :
(الإِسْتِعَاذَة) :
(الإِسْتِغَاثَة) :
- އަންނަނިވި ކަންތައްތަކަށް ޤުރުއާނުން ދަލީލުގެނެސްދޭށެވެ.
– ވާތްގަށްއެދުން:
– މަދަދަށް އެދުން:
– ޛަބަޙަކުރުން:
– ނަދުރުބުނުން:
_________________________________
([2]) [رواه الترمذي وصححه الألباني في صحيح الترمذي 2516 ]
([11]) [رواه الترمذي وصححه الألباني في صحيح الترمذي 2516 ]
