[vstrsnln_info]

މި ވެބްސައިޓުގައިވާ ލިޔުންތައް ނަކަލު ކުރާނަމަ މި ވެބްސައިޓަށާއި ލިޔުންތެރިއާއަށް ހަވާލާދެއްވާ!

މި ވެބްސައިޓުގައިވާ ލިޔުންތައް ނަކަލު ކުރާނަމަ މި ވެބްސައިޓަށާއި ލިޔުންތެރިއާއަށް ހަވާލާދެއްވާ!

سورة الفاتحة ގެ ތަފްސީރު – 3

އަދި މި ބަސްފުޅުގައިވާ  “الله” : މިއީ ﷲ ރައްބުލް ޢާލަމީންގެ ނަންފުޅެވެ. މި ނަންފުޅުން އެހެން ފަރާތަކަށް ކިޔުން ހުއްދަވެގެންނުވެއެވެ. އަދި މިއީ ﷲ ތަޢާލާގެ ނަންފުޅުތަކުގެ އަޞްލެވެ. ހުރިހާ ނަންފުޅުތައް ތަބަޢަވެގެންވަނީ މި ނަމަށެވެ.

އަދި މި ބަސްފުޅުގައިވާ ” الرحمن” : މިބަހުގެ މާނައަކީ ތަނަވަސް ވެގެންވާ ރަޙުމަތުގެ ވެރި ފަރާތެވެ. ޢަރަބި ބަހުގެ ކަލިމަތަކުގެ ވަޒަންތަކަށް ބަލާއިރު މި ބަސް “فعلان” ގެ ވަޒަނަށް އައިސްފައިވަނީ އެހެންވެގެންނެވެ. މި ވަޒަނަށް އައުމުން ދޭހަކޮށްދެނީ ތަނަވަސްކަމެވެ.

އަދި މި ބަސްފުޅުގައިވާ ” الرحيم”: މި ބަހުގެ މާނައަކީ އެއިލާހުގެ އަޅުންގެ ތެރެއިން އިރާދަކުރައްވާ އަޅަކަށް އެއިލާހުގެ ރަޙުމަށް ފޯރުކުރައްވާ އިލާހެވެ. ޢަރަބި ބަހުގެ ކަލިމަތަކުގެ ވަޒަންތަކަށް ބާލާއި މި ކަލިމައިގެ ވަޒަނަކީ “فعيل” އެވެ. މި ވަޒަނަށް އައިސްފައި އޮތުމުން ދޭހަކޮށްދެނީ ކަމެއް ކުރައްވާ ކަމެވެ. އެހެންކަމުން މިތާނގައި ބާޔާންކުރެވިގެން މިވަނީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޞިފަފުޅެއްކަމުގައި ވާ ރަޙުމަތާއި އެއިލާހުގެ ކުރައްވާ ކަމެއްކަމުގައިވާ ރަޙުމަތެއްގެ ވާހަކައެވެ. ފުރަތަމަ ބަޔާންވެގެންވާ الرحمن ގެ މުރަދައަކީ އެއިލާހު ތަޢާލާގެ ޒާތުފުޅުގައިވާ  ރަޙުމަތުގެ ޞިފަފުޅެވެ. އަދި ދެވަނައަށް ބަޔާންކުރެވިގެންވާ الرحيم ގެ މުރާދައަކީ އެއިލާހުގެ فعلފުޅެއް ނުވަތަ އެއިލާހު ކުރައްވާކަމެއް ކަމުގައިވާ ރަޙުމަތްލެއްވިގެންވާ މަޚްލޫޤުންގެ މައްޗަށް އެ ރަޙުމަށް ފޯރުކުރެއްވުމެވެ. ނުވަތަ ރަޙުމަތްލެއްވުމެވެ.

(الرحمن الرحيم) މިއީ ﷲ ތަޢާލާގެ ދެ ނަންފުޅެވެ. މި ދެނަންފުޅަކީ އެއިލާހު ތަޢާލާގެ ޒާތުފުޅަށް ދަލީލުކޮށްދެއެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ ރަޙުމަތުގެ ސިފަޔަށް މި ދެނަންފުޅުން ދަލީލިކޮށްދެއެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ ރަޙުމަތުގެ ސަބަބުން ފާޅުވާ ކަންކަމަށް ނުވަތަ އެއިލާހުގެ ރަޙުމަތުގެ ސިފަފުޅުގެ އަސަރުތަކަށް މި ދެ ނަންފުޅުން ދަލީލިކޮށްދެއެވެ.

ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހުގެ ނަފްސުފުޅަށް ޘާބިތުކުރައްވާފައިވާ ރަޙުމަތަކީ ޙަޤީޤީ ސިފައެކެވެ. އެއިލާހުގެ ރަޙުމަތުގެ ސިފަފުޅަށް ވާޙީއާއި ބުއްދީގެ ހެކިތަކުން ދަލީލުލިބެއެވެ. ވާޙީގެ ގޮތުން ބާލާއިރު ޤުރްއާނާއި ސުންނަތުގައި އެއިލާހަށް ރަޙުމަތުގެ ސިފަފުޅު ލިބިގެންވާކަމުގައި އެތައްތަނެއްގައި އަންގަވާފައިވެއެވެ. އަދި ބުއްދީގެ ގޮތުން ބަލާކަމުގައި ވާނަމަ މަޚްލޫޤުންނަށް ލިބޭ ކޮންމެ ނިޢުމަތަކީ އަދި މަޚްލީޤުންގެ ކިބައިން ދުރުކުރެވޭ ކޮންމެ ނުބައިކަމަކުން ދުރުކުރެވުމަކީ ﷲ ތަޢަލާގެ ރަޙުމަތުގެ އަސަރުތަކެވެ.

ﷲ ތަޢާލާ އަށް ރަޙުމަތުގެ ހަޤީޤީ ސިފައިން ސިފަފުޅު ލިބިވޮޑިގެންވުން މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު އިންކާރުކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި އެއިލާހުގެ ރަޙުމަތުގެ ޞިފައަކީ އެއީ ނިޢުމަތް ދެއްވުން ކަމަށާއި އަދި ނިޢުމަތް ދެއްވުމަށް އިރާދަކުރެއްވުން ކަމުގައި އެބައި މީހުން އޭގެ މާނަ އޮޅުވާލައެވެ. އެބައިމީހުން ބުނާގޮތުގައި ﷲ ތަޢާލާ އަށް ރަޙުމަތުގެ ސިފަ ލިބޮވޮޑިގެންވުމީ ބުއްދީގެ ގޮތުން ހަމަޖެހޭކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ އެބައިމީހުން ބުނާގޮތުގައި ރަޙުމަތުގެ މާނައަކީ ވަކި ފަރާތަކާށް ލެނބުން ނުވަތަ މަޑުމޮޅިކަމާމާއި ބޯލެނބުމާއި އޯގާތެރިކަމެވެ. އަދި މި ސަފަތަކަކީ ﷲ ތަޢާލާ އަށް އެކަށީގެންނުވާ ސިފަތަކެވެ.

އެ ބައިމީހުންގެ މި ބުނުމަށް: އެބަހީ ﷲ ގެ ﷲ ތަޢާލާ އަށް ރަޙުމަތުގެ ޙަޤީޤީ ޞިފަ ލިބިވޮޑިގެން ނުވާކަމަށް ބުނުންމަށް ދެ ގޮތަކަށް ރައްދުވިދާނެއެވެ:

ފުރަތަމަ ގޮތް: ރަޙުމަތުގެ މާނައިގެ ތެރެޔަށް ބޯލެނބުމާއި ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ މާނަ ނުވެއްދުމެވެ. އެހެނީ ދުނިޔެމަތީގައި އުޅޭ ބާރުގަދަ ރަސްރަސްކަލުންވެސް ބަޔަކަށް ބޯނުލަނބާ ކިޔަމަންވެގަތުމަކާއި ނުލާ އެ ބައި މީހުންނަށް ރަޙުމްކުރާތަން އަހަރެމެންނަށް ފެނެއެވެ.

ދެވަނަގޮތް: ކުރީގައި އެބައިމީހުން މާނަކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ރަޙުމަތުގެ ސަބަބުން ލާޒިމްވާކަމުގައި ވަނީނަމަ އެ ރަޙުމަތަކީ މަޚްލޫޤުންގެ ކިބައިގައި ހުންނަ ރަޙުމަތުގެ ސިފައިގައި ހިމެނޭކަންތައްތަކެކެވެ. އެހެންކަމުން އެއީ މަޚްލޫގުން ރަޙުމްކުރާގޮތެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޚާލިޤުވަންތަ ﷲ ގެ ރަޙުމަތުގެ ސިފަވަނީ އެއިލާހުތަޢާލާގެ މަތިވެރިކަމާއި، ވެރިކަމާއި ގުޅޭ، އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައެވެ. އެހެންކަމުން އެއިލާހު ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތުގެ ސިފަފުޅުގައި އެއްވެސް ގޮތަކުން އުނިކަމެއް ނުހިމެނެއެވެ.

އެއަށްފަހު ބުނަމެވެ: ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ތަޢާލާ އަށް ޙަޤީޤީ ރަޙުމަތުގެ ސިފަ ވާކަމުގައި ބުއްދި ހެކިދެއެވެ. އެހެނީ މަޚްލޫޤާތްތައް އެކަތި އަނެކަތީގެ މެދުގައިވާ ރަޙުމްކުރުމުގެ ސިފައިން ދަލީލްކޮށްދެނީ ﷲ ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތުގެ ސިފަފުޅަށެވެ. އަދި އެއިން ދަލީލްކޮށްދެނީ ﷲ ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތުގެ ފުރިހަމަކަމަށެވެ. ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ފުރިހަމަކަމަކީ ﷲ ތަޢާލާ އަށް އެންމެ ބޮޑަށް ޙައްޤުވެގެންވާ ގޮތެވެ. އަދި އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުނިޔެއިން މި ފެންނަ ވާރޭ ވެހުމާއި ހަނަފަސްކަން ނެތިގޮސް އާރޯކަން އައުމާއި މިފަދަ އެތައްކަމެއް ދަލީލްކޮށެދެނީ ﷲ ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތުގެ ސިފަފުޅަށެވެ.

އަދި ޢަޖާއިބު ކުރުވަނިވި ކަމަކީ ބުއްދިން އެކަމަށް ހެކި ނުވަތަ ދަލީލު ނުލިބޭކަމަށްބުނެ ﷲ ތަޢަލާ އަށް ހަޤީޤީ ރަޙުމަތުގެ ސިފަ ލިބިވޮޑިގެންވާ ކަމަށް އިންކާރުކުރާ މީހުން އެއިލާހު ތަޢާލާއަށް ޙަޤީޤީ އިރާދަތުގެ ސިފަ ލިބިވޮޑިގެންވާކަމަށް ސާބިތު ކުރާކަމެވެ. މިކަމަށް އެމީހުން ގެންނަ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތުގެ ސިފަފުޅަށް ބުއްދީގެ ޒަރީއާއިން ދަލީލުކޮށްދޭ މިންނަވަރަށް ވުރެ ކުޑަކޮށް ދަލީލްކޮށްދޭ ކަމަކެވެ. އެ މީހުން ބުނެއެވެ: މަޚްލޫޤުންގެ ކިބައިގައި އެކަތި އަނެކައްޗަށް ތަފާތުވަނިވި އެކިކަންތައްވުމުން ބުއްދީގެ ގޮތުން ދަލީލްކޮށްދެނީ ﷲ ތަޢާލާގެ އިރާދަފުޅަށެވެ. އެއްވެސް ޝައްކެތްނެތްގޮތުގައި މި މީހުންގެ މި ބުނުމަކީ ރަނގަޅު ބުނުމެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި މީހުން މި ގެނައި ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތުގެ ފެންނަން ހުރި އަސަރުތަކުން އެއިލާހުގެ ރަޙުމަތަށް ދަލީލުކޮށްދޭ މިންވަރަށް ނިސްބަތުން ބޮޑަށް ފޮރުވިފައިވާ ދަލީލެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ހެޔޮވިސްނޭ ބުއްދިވެރިންނަށް މެނުވީ މިކަންތައް ފަހުމްނުވާނެއެވެ. ފަހެ ﷲ ތަޢާލާގެ ރަޙުމަތުގެ އަސަރުތައް ޢާއްމުންވެސް ދަނެއެވެ. ފަހެ ތިބާ އާދައިގެ ޢާއްމު މީހެއްގެ ކައިރީގައި ރޭގައި ވެހުނު ވާރެ ވެހުނީ ކިހިނެއް ހެއްޔޭ ސުވާލެއް ކޮށްފިކަމުގައި ވަނީނަމަ އޭނާބުނާނެއެވެ. އެވާރޭ އަހަރެމެންނަށް ވެހުނީ ﷲ ގެ ފަޟުލުވަންތަވެރިކަމާއި އެއިލާހުގެ ރަޙުމަތުންނެވެ.

=ނުނިމޭ=

________________________________________________________

މިއީ ފަޟީލަތުއްޝައިޚް މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙް އަލްޢުޘައިމީން رحمه الله ލިޔުއްވާފައިވާ سورة الفاتحة  ގެ ތަފްސީރުގެ ތަރުޖަމާއެވެ.

 

سورة الفاتحة  ގެ ތަފްސީރު