4 – މުސްނަދު ފޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ނަމޫނާ ފޮތެއް ދިރާސާކުރުން
އިމާމު އަޙްމަދު ބުން ޙަންބަލުގެ މުސްނަދު (مسند الإمام أبي عبد الله أحمد بن محمد بن حنبل)
ފޮތުގެ މުއައްލިފު:
އެކަލޭގެފާނަކީ: ޝައިޚުލް އިސްލާމް، އެކަލޭގެފާނުގެ ޒަމާނުގައި އުޅުއްވި މުސްލިމުންގެ ސައްޔިދު، އަލްޙާފިޡު، އަލްޙުއްޖާ، އަލްއިމާމެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ނަމޫނާ ދެއްކެވި ބޭކަލެކެވެ. އެކަލޭގެފާނާ އެއްކޮޅު މީހުންނާއި ދެކޮޅުވިމީހުންވެސް އެކަލޭގެފާނުގެ ޤަދަރާއި މަތިވެރި ޝަރަފަށް އެއްބަސްވެއެވެ. ނަންފުޅަކީ:
أبو عبد الله أحمد بن محمد الذهلي الشيباني އެވެ. އުފަންވެވަޑައިގަތީ: ހިޖުރައިން 164 هـ ގައެވެ. އަދި އަވަހާރަވީ 241 هـ ހިޖުރައިން އެވެ. [1]
އެކަލޭގެފާނުގެ މުސްނަދު:
އެފޮތް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވާ ގޮތް:
އެފޮތް މިހާރު ޗާޕުކޮށްފައިވަނީ 6 މުޖައްދަލަށެވެ. އެފޮތުގެ ޗާޕުގައި ތަރުތީބު ކުރައްވާފައިވަނީ:
- ސުވަރުގޭގެ އުފާވެރިކަމުގެ ޚަބަރު ދެއްވުނު ދިހަ ބޭކަލުން އެންމެ ކުރިން ގެންނެވުން.
- ޢަބްދުއްރަޙްމާނު ބުން އަބޫ ބަކުރު، ޒައިދު ބުން ޚާރިޖާ، ޙާރިޘް ބުން ޚަޒްމާ، ސަޢުދު ބުން މައުލާ އަބޫ ބަކުރުގެ މުސްނަދު.
- އަހުލު ބައިތުންގެ މުސްނަދު.
- ޞަޙާބީ ބޭކަލުން ކުރެ ގިނައިން ޙަދީޘްރިވާކުރެއްވި ބޭކަލުންގެ މުސްނަދު؛ އޭގެ ތެރޭގައި: އިބްނު މަސްޢޫދާއި އިބްނު ޢުމަރާއި އަބޫ ހުރައިރާއާއި އަބޫ ސަޢީދު އަލްޚުދްރީއާއި ޖާބިރުގެފާނާއި އަނަސްގެފާނާއި ޢަބްދުﷲ ބުން ޢަމްރު ބުން އަލްޢާޞް އަދި އެނޫން ބޭކަލުންވެސް ހިމެނެއެވެ.
- މައްކާގެ އަހުލުވެރިންގެ މުސްނަދު
- މަދީނާގެ އަހުލުވެރިންގެ މުސްނަދު
- ޝާމުގެ އަހުލުވެރިންގެ މުސްނަދު
- ކޫފާގެ އަހުލުވެރިންގެ މުސްނަދު
- ބަޞަރާގެ އަހުލުވެރިންގެ މުސްނަދު
- އަންޞާރިއްޔާ ބޭކަލުންގެ މުސްނަދު
- ޢާއިޝާތުގެފާނާއި އަންހެން ޞަޙާބީ ބޭކަނބަލުންގެ މުސްނަދު
- އެހެނިހެން ޤަބީލާތަކުގެ މުސްނަދު
= ނުނިމޭ =
[1] ވަރަށް ގިނަ ބޭކަލުންވަނީ އެކަލޭގެފާނުގެ ވަނަވަރާ ބެހޭގޮތުން ޚާއްޞަ ފޮތްތައް ލިޔުއްވާފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި: އިބްނުލް ޖައުޒީއާއި އައްޛަހަބީ ހިމެނިވަޑައިގަންނަވައެވެ. އަދި އައްޛަހަބީގެ ސިޔަރު އަޢުލާމުއް ނުބަލާގައި އިމާމު އަޙްމަދުގެ ވަނަވަރު ވަރަށް ދިގުކޮށް ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ. ބައްލަވާ: السير 11 / 177 – 357.
