ފުރަތަމައީ: الإمام البخاري ގެ الصحيح
- ފޮތުގެ މުއައްލިފު:
އެކަލޭގެފާނަކީ: أبو عبد الله محمد بن إسماعيل بن إبراهيم بن المغيرة البخاري، الجعفي مولاهم އެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ލަޤަބުފުޅުތަކުގެ ތެރޭގައި: شيخ الإسلام، إمام الحفاظ، أمير المؤمنين في الحديث ހިމެނެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވަރަށް ގިނަ ފޮތްތައް ލިޔުއްވިއެވެ. އުފަންވެވަޑައިގަތީ ހިޖުރައިން 194 ވަނަ އަހަރުގެ ޝައްވާލު މަހުގައެވެ. އަދި އަވަހާރަވީ 256 ވަނަ އަހަރުގައެވެ. [1]
- ފޮތުގެ ނަން:
ޢިލްމުވެރިންގެ އަރިހުގައި އެފޮތް މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ: “صحيح البخاري” ގެ ނަމުންނެވެ. އެފޮތުގެ މުއައްލިފު އެ ފޮތަށް ދެއްވާފައިވާ ނަމާ ބެހޭގޮތުން الإمام يحيى بن شرف النووي ވިދާޅުވިއެވެ.
“އެކަލޭގެފާނު އެފޮތަށް ނަންދެއްވާފައިވަނީ: الجامع المسند الصحيح المختصر من أمور رسول الله صلى الله عليه وسلم وسننه وأيامه މިފަދައިންނެވެ.” [2]
އަދި الحافظ ابن حجر ވިދާޅުވިއެވެ.
“އެކަލޭގެފާނު އެފޮތަށް ނަންދެއްވާފައިވަނީ: الجامع الصحيح المسند من حديث رسول الله صلى الله عليه وسلم وسننه وأيامه މިފަދައިންނެވެ.” [3]
= ނުނިމޭ =
[1] އެކަލޭގެފާނުގެ ވަނަވަރުގެ ތަފްޞީލު ބައްލަވާ: سير أعلام النبلاء 12 / 391 އަދި އިބްނު ޙަޖަރުގެ هدي الساري ގެ ފަހު ފަޞްލު.
[2] تحفة الأحوذي 1 / 34 ގެ މުޤައްދިމާގައި ވެއެވެ. “މުޙައްދިޘުންގެ އިޞްޠިލާޙުގައި އަލްޖާމިޢުއަކީ: ޙަދީޘްގެ ހުރިހާ ބާވަތެއް އޭގައި ހިމެނޭ ފޮތްތަކެވެ. އެއީ: (1) ޢަޤީދާއާއި (2) ޙުކުމްތަކާއި (3) ހިތްމަޑުމޮޅިކުރުވާ ޙަދީޘްތަކާއި ޒުހުދުގެ ޙަދީޘްތަކާއި (4) އަދަބުއަޚުލާޤާއި (5) ތަފްސީރާއި (6) ތާރީޚާއި ހަނގުރާމަތަކާ ބެހޭ ޙަދީޘްތަކާއި (7) ފިތުނަތަކާއި ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމަތްތައް ބަޔާންކުރާ ޙަދީޘްތަކާއި އަދި (8) އެކިބޭކަލުންގެ މާތްކަމާއި ޚާއްޞަކަންތައްތައް ބަޔާންކުރާ ޙަދީޘްތަކެވެ.”
[3] ބައްލަވާ: تهذيب الأسماء واللغات للنووي (1 / 73) هدي الساري لابن حجر، الفصل الأول.
