ސުންނަތުގެ ނައްޞުތައް
1) ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ.
«مَنْ أَحْدَثَ فِي أَمْرِنَا هَذَا مَا لَيْسَ فِيهِ، فَهُوَ رَدٌّ»[1]
މާނައީ: “ތިމަންމެންގެ މި ދީނުގައި ނެތް ކަމެއް (ބިދުޢައެއް) އުފައްދައިފި މީހާ ދަންނައެވެ. ފަހެ، އެކަމެއްވަނީ (ބާޠިލުވެ) ރައްދުވެގެންނެވެ.”
އަދި އިމާމު މުސްލިމްގެ ރިވާޔަތެއްގައިވެއެވެ.
«مَنْ عَمِلَ عَمَلًا لَيْسَ عَلَيْهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدٌّ». [2]
މާނައީ: “ތިމަންމެންގެ މި ދީނުގައި ނެތް ޢަމަލެއްކޮށްފިމީހާ ދަންނައެވެ. ފަހެ، އެ ކަމެއްވަނީ (ބާޠިލުވެ) ރައްދުވެގެންނެވެ”.
ބިދުޢައަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ޤަބޫލުވެވިގެންދާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެކަން މިޙަދީޘްތަކުން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. މި ދެރިވާޔަތުގެ ފަރަޤަކީ:
ފުރަތަމަ ރިވާޔަތުގައި އެވަނީ: ބިދުޢައެއް އުފައްދައިފި މީހެއްގެ ޢަމަލު ރައްދުވެގެން ދާނެކަމެވެ.
ދެވަނަ ރިވާޔަތުގައި އެވަނީ: ބިދުޢައެއް ގެނެސްގެންފި މީހާގެ ޢަމަލު ރައްދުވެގެންދާނެ ކަމެވެ.
2) ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ.
«أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَالسَّمْعِ وَالطَّاعَةِ، وَإِنْ عَبْدًا حَبَشِيًّا، فَإِنَّهُ مَنْ يَعِشْ مِنْكُمْ بَعْدِي فَسَيَرَى اخْتِلَافًا كَثِيرًا، فَعَلَيْكُمْ بِسُنَّتِي وَسُنَّةِ الْخُلَفَاءِ الْمَهْدِيِّينَ الرَّاشِدِينَ، تَمَسَّكُوا بِهَا وَعَضُّوا عَلَيْهَا بِالنَّوَاجِذِ، وَإِيَّاكُمْ وَمُحْدَثَاتِ الْأُمُورِ، فَإِنَّ كُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ، وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ». [3]
މާނައީ: “ﷲއަށް ތަޤުވާވެރިވުމަށް ތިޔަބައިމީހުންނަށް ވަޞިއްޔަތް ކުރައްވަމެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ މައްޗަށް ވެރިއަކަށް ޙަބަޝީ އަޅަކު އިސްކުރެވުނުކަމުގައި ވިޔަސް އަޑުއަހައި ކިޔަމަންވާށެވެ. ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ފަހު، ތިޔަބައިމީހުން ކުރެ ދިރިހުރެއްޖެމީހަކު ދަންނައެވެ. އޭނާއަށް ގިނަ އިޚްތިލާފުތައް ފެންނާނެއެވެ. ފަހެ ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ސުންނަތާއި ތެދުމަގު ލިބިވަޑައިގެން ތިއްބެވި ޚަލީފާއިންގެ ސުންނަތުގައި ތިޔަބައިމީހުން ހިފާށެވެ. ތިޔަބައިމީހުންގެ ކޮލުދަތްތަކުން އޭގައި ގަދައަށް ހިފަހައްޓާށެވެ. އަދި އަލަށް އުފެދޭ ކަންކަމާމެދު (ބިދުޢަތަކާމެދު) ރައްކާތެރިވެ ތިބޭށެވެ. ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން ކޮންމެ ބިދުޢައަކީ މަގުފުރެދުމެކެވެ.”
ކޮންމެ ބިދުޢައަކީ މަގުފުރެދުމެއްކަމުގައި މިޙަދީޘްގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم މި ވަނީ ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައެވެ.
3) އަދި ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ޙައުޟާ ގުޅޭ ގޮތުން ވާރިދުވެފައިވާ ޙަދީޘްގައިވަނީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙައުޟުން ފެން ބުޔުން ބިދުޢަވެރިންނަށް މަނާކުރެވޭނެ ކަމެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ޙައުޟުގެ ކައިރިން މިއުންމަތުގެ ބަޔަކު ދުރައްލެވޭނެކަން އެ ޙަދީޘްގައި ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ.
«فَأَقُولُ إِنَّهُمْ مِنِّي، فَيُقَالُ: إِنَّكَ لاَ تَدْرِي مَا أَحْدَثُوا بَعْدَكَ، فَأَقُولُ: سُحْقًا سُحْقًا لِمَنْ غَيَّرَ بَعْدِي». [4]
މާނައީ: “ފަހެ އެބައިމީހުންވަނީ ތިމަންކަލޭގެފާނާ އެކުގައިކަމަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރައްވާނަމެވެ.” ފަހެ ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ދެންނެވޭނެއެވެ. ކަލޭގެފާނަށް ފަހު އެބައިމީހުން ގެނެސްގަތް ކަންތައްތައް ކަލޭގެފާނަށް އެނގިވަޑައިގެން ނުވެއެވެ. ފަހެ ތިމަންކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރައްވާނަމެވެ. “(ދީނުގައިވާ ކަންތައްތައް) ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ފަހު ބަދަލުކުރިމީހަކު ދަންނައެވެ. އެމީހަކަށްވަނީ ދުރުކުރެއްވުމެވެ. އެމީހަކަށްވަނީ ދުރުކުރެއްވުމެވެ.”
މިޙަދީޘުން އެނގިގެންދަނީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙައުޟުން ބަޔަކު ދުރުކުރެވޭނެކަމެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި:
– މުރުތައްދުވިމީހުން.
– މުނާފިޤުން.
– ޚަވާރިޖުންނާއި ޝީޢީންނާއި މުޢުތަޒިލީންފަދަ ބިދުޢަވެރިން.
– ބޮޑެތި ފާފަތަކުގެ އަހުލުވެރިން. [5]
އަލް ޤުރުޠުބީ رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ.
“ﷲ ގެ ދީން ދޫކޮށް މުރުތައްދުވި ކޮންމެ މީހަކު އަދި ﷲ ގެ ދީނަށް ﷲ އިޛުނަދެއްވާފައި ނުވާ ކަންތައްތަކާއި ނުރުއްސަވާ ކަންތައްތައް ތަޢާރުފުކުރި ކޮންމެ މީހަކު ވާހުށީ ޙައުޟުން އެއްކިބާ ކުރެވޭ މީހުންގެ ތެރެއިންނެވެ. އަދި އެއިން އެންމެ ބޮޑަށް ދުރުކޮށްލެވޭނީ މުސްލިމުންގެ ޖަމާޢަތާއި ގޮތާ ޚިލާފުވި މީހުންނެވެ. އެއީ ޚަވާރިޖުންގެ އެކި ފިރުޤާތަކާއި ރާފިޟީންގެ (ޝީޢީންގެ) އެކި މަގުފުރެދުމުގެ އަހުލުވެރިންނާ އަދި މުޢުތަޒިލާއިންގެ އެކި ޖަމާޢަތްތަކެވެ. އެބައިމީހުން އެންމެންނަކީވެސް ދީން ބަދަލުކުރި މީހުންނެވެ. އަދި ހަމަ އެފަދައިން އަނިޔާވެރިކަމުގައި ހައްދުފަހަނަ އަޅާ ދިޔަ އަނިޔާވެރިންނާއި ބޮޑެތި ފާފަތައް ފާޅުގައިކޮށް ފާފަތަކުން ވަށާލާފައިވާ މީހުންނާއި މަގުފުރެދިގެން ދިޔަ ބިދުޢަވެރިންގެ ޖަމާޢަތްތައް އެކަމުގައި ހިމެނެއެވެ… އެއީ ﷲ ގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޒަމާނުގައި އުޅުނު މުނާފިޤުން ފަދައިން އީމާންކަން ފާޅުކޮށްފައި ކުފުރު ފޮރުވައިގެން އުޅުނު މީހުންނަމަ އެންމެ ފުރަތަމަ އެބައިމީހުންނާ މުޢާމަލާތް ކުރެވޭނީ ބޭރުފުށަށް ބަލައިގެނެވެ. (އެބަހީ: މުސްލިމުންނެކޭ އެއްގޮތަށެވެ.) ދެން އެއަށްފަހު އެބައިމީހުންގެ ކަންތައް ކަޝްފުކުރެވިގެން ދާނެއެވެ. އެއަށްފަހުގައި ‘އެމީހަކަށްވަނީ ދުރުކުރެއްވުމެވެ. އެމީހަކަށްވަނީ ދުރުކުރެއްވުމެވެ.’ މިފަދައިން ބުނެވޭނެއެވެ. އެމީހެއްގެ ހިތުގައި އީމާންކަމުގެ ރެވި އޮށެއްގެ މިންވަރުވެސް ނުވާ، ދީނާ ދެކޮޅުހަދާ އުޅުނު، ބާޠިލުގެ ވެރި ކާފިރެއް މެނުވީ ތާ އަބަދަށް ނަރަކައިގައި ނުވާނެއެވެ.” – ޝައިޚުގެ ބަސްކޮޅު ނިމުނީ – [6]
ބިދުޢައާ ގުޅުން ހުރި އިތުރު ޙަދީޘްތައްވެސް މިލިޔުމުގެ އެހެން ބައިތަކުގައި ޛިކުރުކުރާނަމެވެ. إن شاء الله.
[1] أخرجه البخاري في صحيحه برقم: (2697) ومسلم في صحيحه برقم: 17 – (1718).
[2] أخرجه مسلم في صحيحه برقم: 18 – (1718)..
[3] أخرجه أبو داود في سننه برقم: (4607)، والترمذي في جامعه برقم: (2676) وقال حسن صحيح، وابن ماجة برقم: (43) وقال ابن عبدالبر: “حديث العرباض ثابت” وصححه ابن الملقن (انظر: البدر المنير لابن الملقن (9/582)).
[4] أخرجه البخاري في صحيحه برقم: (6584).
[5] انظر: التذكرة للقرطبي (1 / 710 – 711) وشرح صحيح مسلم للنووي (3/137) والإعتصام للشاطبي (1/168) ولوامع الأنوار للسفاريني (2/199).
[6] التذكرة للقرطبي (1 / 710 – 711).
