ޤަމަތް ދޭން ފެށުމުން ތެދުވާނީ ކޮން އިރަކު؟
ޤަމަތް ދޭން ފެށުމާއެކު، ނުވަތަ ޤަމަތް ދެމުން ދަނިކޮށް، ނުވަތަ ޤަމަތް ދީ ނިމުމުންވެސް ތެދުވެވިދާނެއެވެ.
ޤަމަތް ދޭން ފެށުމާއެކު، ނުވަތަ ޤަމަތް ދެމުން ދަނިކޮށް، ނުވަތަ ޤަމަތް ދީ ނިމުމުންވެސް ތެދުވެވިދާނެއެވެ.
ރިސޯޓެއްގައި ރަލުގެ އެއްވެސް މުޢާމަލާތެއް ކުރަންޖެހޭ ފަރާތަކުން ހޯދާ ފައިސާ އަކީ އެ ހޯދުމުގައި ޙަރާމްކަން އެކުލެވިގެންވާ ފައިސާއެވެ. ޙަރާމް ފައިސާ ޢިލްމުވެރިން ދެބަޔަކަށް ބައްސަވައެވެ. އެއީ 1- އަޞްލުގައި އޭގެ ޒާތުގައިވެސް ޙަރާމްފައިސާ،
1- ޝުކުރުގެ ސަޖިދަ ޝުކުރުގެ ސަޖިދައަކީ ނިޢުމަތެއް ލިބުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ދަތިކަމަކުން ސަލާމަތްވުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އުފާވެރި ޚަބަރެއް ލިބުމުން ކުރުން ސުންނަތް ވެގެންވާ ސަޖިދައެކެވެ. އޭގެ ދަލީލަކީ އަބޫ ބަކްރާ ރަޟިޔަﷲ
ތިމާއަށް ކައިވެނިކުރުމަށްޓަކައި ކަމުދާ ކުއްޖަކު ފެނިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ކުއްޖަކު ދެކެ ލޯބިވެވިއްޖެނަމަ އެކަމުގައި ހަދަން އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކީ މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އިރުޝާދަށް ތަބާވުމެވެ. ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. (لَمْ نَرَ لِلْمُتَحَابَّيْنِ مِثْلَ
އިސްލާމްދީނުގައި ކައިވެނީގެ ކުރީން އަންހެން ކުއްޖަކާއި ފިރިހެން ކުއްޖަކާ ދެމެދު ހިންގޭ އެންމެހާ ގުޅުންތަކަކީ ޙަރާމް ގުޅުންތަކެއް ކަމުގައި ލައްވާފައިވެއެވެ. އެއީ އެކަމުގެ ސަބަބުން ޒިނޭއަށް މަގުފަހިވާތީއެވެ. މުޖުތަމަޢުގައި ބައެއް މައިންބަފައިންނަށްވެސް މި ޘަޤާފަތް
5- ޒިނޭއަށް މަގުފަހިވާ އެންމެ ބޮޑު އެއްކަމަކީ ޒިނޭއަށް މަގުފަހިވާފަދަ މަންޒަރުތައް ބެލުމެވެ. ބެލުންތިރި ކުރުމަށް ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަންގަވާފައިވެއެވެ. އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނަށް ވަކީން މި ދެއަމުރު ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿قُل
4- ފިރިހެނުންގެ ޣީރަތްތެރިކަމެއް ނެތުން: ޣީރަތްތެރިކަމަކީ މީހަކު ދެކެލޯބިވާތީ އަދި އެމީހާ ޙިމާޔަތްކުރުމުގެގޮތުން ރުޅިއައިސްގެން ތިމާގެ ހިތުގައި ނުތަނަވަސްކަމާއި ނުރުހުން އުފެދުމެވެ. ތިމާގެ އަނބިދަރީން ފާފަކުރާއިރު، ހިލޭ މީހުންނާއެކު ގުޅުންތައް ހިންގާއިރު ތިބާ
ޙިޖާބުވުމުގައި ފަރުވާކުޑަކުރުން: އިސްލާމީ ޝަރުޢީ ޙިޖާބަކީ ޒިނޭއިން މީހާ ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އައްޑަނައެކެވެ. އެހެނީ ޝަރުޢީ ޙިޖާބަކީ ޒިނޭއަށް މަގުފަހިކުރާ ލޯތަކުގެ ޚިޔާނާތްތެރި ވިހަބެލުންތަކުން ޢައުރަ ފޮރުވާ ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އައްޑަނައެވެ. ބައެއް މީހުން ހީކުރަނީ
2- ދެ ޖިންސު މައްސުނިވުން: ޒިނޭއަށް މަގުފަހި ކުރާ އެންމެ ބޮޑު ކަމަކީ ދެ ޖިންސު މައްސުނިވުމެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޒިނޭ ގިނަވުމަށް މެދުވެރިވާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ސަބަބަކީވެސް މިއީއެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނުން
1- ތަޤްވާވެރިކަން ނެތުން:
ޙަސަދައަކީ ނުބައި ޞިފަތަކުގެ ތެރެއިން ޞިފައެކެވެ. މީހާގެ ހިތަށް ޖެހޭ ނުރައްކާތެރިކަން ބޮޑު ބައްޔެކެވެ. ޙަސަދައާ ވީހާވެސް ދުރުގައި ހުރުމަށް މުއުމިނު އަޅާ އަބަދުވެސް ސަމާލުކަން ދޭންޖެހޭނެއެވެ. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ
ނިދާގަޑިއަށް ޚާއްޞަކޮށް ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިމިވަނީ އާޔަތުލް ކުރުސީ، އިޚްލާޞް ފަލަޤި ނާސް މި ތިން ސޫރަތާއި ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ ފަހު ދެ އާޔަތެވެ.
ރަޙިމުގެ ގުޅުން ދެމެހެއްޓުން ވާޖިބުވެގެންވަނީ ކޮންބަޔަކާތޯ ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ޚިލާފު ހުއްޓެވެ. 1- ފުރަތަމަ ބަސްފުޅު: ރަޙިމުގެ ގުޅުން ދަމަހައްޓަންޖެހޭނީ މަޙްރަމުންނާއެވެ. (ކައިވެނި ޙަރާމް މީހުންނާއެވެ) 2- ދެވަނަ ބަސްފުޅު: ރަޙިމުގެ ގުޅުން ދަމަހައްޓަންޖެހޭނީ
ޙަރާމް ގޮތުގައި ފައިސާ ހޯދުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ. ޙަރާމްގޮތުގައި ހޯދާފައިވާ ފައިސާއިން ގެދޮރު ބިނާކޮށް، ސަވާރީތައް ގަނެ، އެފައިސާ އިންވެސްޓުކޮށް، ވިޔަފާރި ފަށާފައިވާނަމަ، އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރަންޖެހޭނެ ކަމަކީ، އެކުރި ފާފައަށް ތައުބާވެ އިސްތިޣްފާރު
އިރު އޮއްސޭ ވަޤުތު ކުޑަކުދީން ބޭރަށް ނެރުމަކީ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ނަހީކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ޖާބިރު ބިން ޢަބްދިﷲ ގެ ކިބައިން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. (
އަވަށްޓެރި ކާފިރު ޤައުމުތަކުގައި މިސާލަކަށް އިންޑިޔާ ސްރީލަންކާގައި ތަފާތު ބޭނުންތަކުގައި ދިރިއުޅޭ މުސްލިމުންނާއި އެކި އެކި މުހުތާދުތައް ފުއްދުމަށްޓަކައި އެފަދަ ޤައުމުތަކަށް ޒިޔާރަތްކުރާ މުސްލިމުން، ބައެއްފަހަރު ކާފިރުން އަޅުކަންކުރާ ތަންތަނަށް އެތަންތަން ބަލާލުމަށްޓަކައި ޒިޔާރަތްކުރާތީ
ޤަމަތް ދޭން ފެށުމާއެކު، ނުވަތަ ޤަމަތް ދެމުން ދަނިކޮށް، ނުވަތަ ޤަމަތް ދީ ނިމުމުންވެސް ތެދުވެވިދާނެއެވެ.
ރިސޯޓެއްގައި ރަލުގެ އެއްވެސް މުޢާމަލާތެއް ކުރަންޖެހޭ ފަރާތަކުން ހޯދާ ފައިސާ އަކީ އެ ހޯދުމުގައި ޙަރާމްކަން އެކުލެވިގެންވާ ފައިސާއެވެ. ޙަރާމް ފައިސާ ޢިލްމުވެރިން ދެބަޔަކަށް ބައްސަވައެވެ. އެއީ 1- އަޞްލުގައި އޭގެ ޒާތުގައިވެސް ޙަރާމްފައިސާ،
1- ޝުކުރުގެ ސަޖިދަ ޝުކުރުގެ ސަޖިދައަކީ ނިޢުމަތެއް ލިބުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ދަތިކަމަކުން ސަލާމަތްވުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އުފާވެރި ޚަބަރެއް ލިބުމުން ކުރުން ސުންނަތް ވެގެންވާ ސަޖިދައެކެވެ. އޭގެ ދަލީލަކީ އަބޫ ބަކްރާ ރަޟިޔަﷲ
ތިމާއަށް ކައިވެނިކުރުމަށްޓަކައި ކަމުދާ ކުއްޖަކު ފެނިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ކުއްޖަކު ދެކެ ލޯބިވެވިއްޖެނަމަ އެކަމުގައި ހަދަން އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކީ މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އިރުޝާދަށް ތަބާވުމެވެ. ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. (لَمْ نَرَ لِلْمُتَحَابَّيْنِ مِثْلَ
އިސްލާމްދީނުގައި ކައިވެނީގެ ކުރީން އަންހެން ކުއްޖަކާއި ފިރިހެން ކުއްޖަކާ ދެމެދު ހިންގޭ އެންމެހާ ގުޅުންތަކަކީ ޙަރާމް ގުޅުންތަކެއް ކަމުގައި ލައްވާފައިވެއެވެ. އެއީ އެކަމުގެ ސަބަބުން ޒިނޭއަށް މަގުފަހިވާތީއެވެ. މުޖުތަމަޢުގައި ބައެއް މައިންބަފައިންނަށްވެސް މި ޘަޤާފަތް
5- ޒިނޭއަށް މަގުފަހިވާ އެންމެ ބޮޑު އެއްކަމަކީ ޒިނޭއަށް މަގުފަހިވާފަދަ މަންޒަރުތައް ބެލުމެވެ. ބެލުންތިރި ކުރުމަށް ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަންގަވާފައިވެއެވެ. އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނަށް ވަކީން މި ދެއަމުރު ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿قُل
4- ފިރިހެނުންގެ ޣީރަތްތެރިކަމެއް ނެތުން: ޣީރަތްތެރިކަމަކީ މީހަކު ދެކެލޯބިވާތީ އަދި އެމީހާ ޙިމާޔަތްކުރުމުގެގޮތުން ރުޅިއައިސްގެން ތިމާގެ ހިތުގައި ނުތަނަވަސްކަމާއި ނުރުހުން އުފެދުމެވެ. ތިމާގެ އަނބިދަރީން ފާފަކުރާއިރު، ހިލޭ މީހުންނާއެކު ގުޅުންތައް ހިންގާއިރު ތިބާ
ޙިޖާބުވުމުގައި ފަރުވާކުޑަކުރުން: އިސްލާމީ ޝަރުޢީ ޙިޖާބަކީ ޒިނޭއިން މީހާ ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އައްޑަނައެކެވެ. އެހެނީ ޝަރުޢީ ޙިޖާބަކީ ޒިނޭއަށް މަގުފަހިކުރާ ލޯތަކުގެ ޚިޔާނާތްތެރި ވިހަބެލުންތަކުން ޢައުރަ ފޮރުވާ ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އައްޑަނައެވެ. ބައެއް މީހުން ހީކުރަނީ
2- ދެ ޖިންސު މައްސުނިވުން: ޒިނޭއަށް މަގުފަހި ކުރާ އެންމެ ބޮޑު ކަމަކީ ދެ ޖިންސު މައްސުނިވުމެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޒިނޭ ގިނަވުމަށް މެދުވެރިވާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ސަބަބަކީވެސް މިއީއެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނުން
1- ތަޤްވާވެރިކަން ނެތުން:
ޙަސަދައަކީ ނުބައި ޞިފަތަކުގެ ތެރެއިން ޞިފައެކެވެ. މީހާގެ ހިތަށް ޖެހޭ ނުރައްކާތެރިކަން ބޮޑު ބައްޔެކެވެ. ޙަސަދައާ ވީހާވެސް ދުރުގައި ހުރުމަށް މުއުމިނު އަޅާ އަބަދުވެސް ސަމާލުކަން ދޭންޖެހޭނެއެވެ. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ
ނިދާގަޑިއަށް ޚާއްޞަކޮށް ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިމިވަނީ އާޔަތުލް ކުރުސީ، އިޚްލާޞް ފަލަޤި ނާސް މި ތިން ސޫރަތާއި ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ ފަހު ދެ އާޔަތެވެ.
ރަޙިމުގެ ގުޅުން ދެމެހެއްޓުން ވާޖިބުވެގެންވަނީ ކޮންބަޔަކާތޯ ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ޚިލާފު ހުއްޓެވެ. 1- ފުރަތަމަ ބަސްފުޅު: ރަޙިމުގެ ގުޅުން ދަމަހައްޓަންޖެހޭނީ މަޙްރަމުންނާއެވެ. (ކައިވެނި ޙަރާމް މީހުންނާއެވެ) 2- ދެވަނަ ބަސްފުޅު: ރަޙިމުގެ ގުޅުން ދަމަހައްޓަންޖެހޭނީ
ޙަރާމް ގޮތުގައި ފައިސާ ހޯދުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ. ޙަރާމްގޮތުގައި ހޯދާފައިވާ ފައިސާއިން ގެދޮރު ބިނާކޮށް، ސަވާރީތައް ގަނެ، އެފައިސާ އިންވެސްޓުކޮށް، ވިޔަފާރި ފަށާފައިވާނަމަ، އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރަންޖެހޭނެ ކަމަކީ، އެކުރި ފާފައަށް ތައުބާވެ އިސްތިޣްފާރު
އިރު އޮއްސޭ ވަޤުތު ކުޑަކުދީން ބޭރަށް ނެރުމަކީ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ނަހީކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ޖާބިރު ބިން ޢަބްދިﷲ ގެ ކިބައިން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. (
އަވަށްޓެރި ކާފިރު ޤައުމުތަކުގައި މިސާލަކަށް އިންޑިޔާ ސްރީލަންކާގައި ތަފާތު ބޭނުންތަކުގައި ދިރިއުޅޭ މުސްލިމުންނާއި އެކި އެކި މުހުތާދުތައް ފުއްދުމަށްޓަކައި އެފަދަ ޤައުމުތަކަށް ޒިޔާރަތްކުރާ މުސްލިމުން، ބައެއްފަހަރު ކާފިރުން އަޅުކަންކުރާ ތަންތަނަށް އެތަންތަން ބަލާލުމަށްޓަކައި ޒިޔާރަތްކުރާތީ