“ސަލަފުންގެ ބޭކަލުން ހުކުރު ދުވަހުގައި އެއް ބޭކަލަކު އަނެއް ބޭކަލަކަށް ތަހުނިޔާ ކިޔުއްވާފައި ނުވެއެވެ. އެބޭކަލުން ކުރައްވާފައި ނުވާ ކަމެއް އަޅުގަނޑުމެންވެސް ނުކުރާނަމެވެ.”
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. އަތުކުރި އޮޅާލައިގެން ނަމާދުކުރުމުން، ނަމާދުގައި ހެދުން ބޮނޑިކުރުމަށް ކުރައްވާފައިވާ ނަހީގެ ތެރެއަށް އެކަން ވަދެގެން ދާނެ ހެއްޔެވެ؟ އަދި
މީހަކު އަނދުން އެޅުމުން ނުވަތަ ލޮލަށް ބޭހެއް އެޅުމުން ނުވަތަ ކަންފަތަށް ބޭހެއް އެޅުމުން އޭނާގެ ރޯދަ ނުގެއްލޭނެއެވެ.
ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން މިކަމުގައި އެންމެ ބުރަދަން ހުރި (ރާޖިޙު) ބަސްފުޅަކީ ސުންނަތް ނަމާދުތަކުގެ ތެރެއިން ސަބަބީ ނަމާދުތައް (މިސާލަކަށް: ކޭތަ ނަމާދު، ޠަވާފުކޮށްގެން ކުރާ ދެ ރަކުޢަތުގެ ނަމާދު) އެ ވަގުތުތަކުގައި ކުރުން ނަހީކުރައްވާފައި ނުވާ ކަމެވެ.
ގާތްތިމާގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ފަޤީރުންނަށް ޒަކާތުގެ ފައިސާއިން ދެވިދާނެއެވެ. އޭރުން އެކަން ވެގެންދާނީ ޞަދަޤާތަކަށާއި ރަޙިމުގެ ގުޅުން ޤާއިމު ކުރުމުގެ ތެރެއިންނެވެ.
ކަރުތެރެއަށް ވާޞިލުނުވާހާ ހިނދަކު ރޯދަވެރިޔާ އޭނާގެ އަނގަތެރެ ސާފުކޮށް މީރުވަސް ދުއްވުމަށް އެއްޗެއް ބޭނުންކުރުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޒަމާނުގައި އުޅުއްވި އަންހެން ކަނބަލުން ކަންފަތުގައި އަޅާ އެކި ބާވަތްތަކުގެ ގަހަނާތައް ގެންގުޅުއްވި ކަން ޘާބިތުވެއެވެ.
ޝައްވާލުމަސް ނިމުމުން ޝައްވާލު މަހުގެ ސުންނަތް ރޯދަތައް ހިފުމަކީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ އެވަނީ ސުންނަތެއް އަދާކުރުމުގެ ވަގުތު ފާއިތުވެފައެވެ. އެއީ ޢުޛުރެއް އޮވެގެން ފާއިތުވިޔަސް ނުވަތަ ޢުޛުރެއްނެތި ފާއިތުވިޔަސްމެއެވެ.
ނަމާދުގައި ޚަތިމު ދުޢާކިޔުމުގައި، ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلّم ގެ އަރިހުން ޞައްޙަ ސުންނަތުން ވާރިދުވެފައިވާކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ.
އިމްތިޙާނުތަކުގައި (ޓެސްޓުތަކުގައި) މަކަރު ހެދުމަކީ ޙަރާންކަމެކެވެ. އަދި އެއީ މުންކަރާތެއްވެސް މެއެވެ. އެއީ އެކިއެކި މުޢާމަލާތުކުރުމުގައި މަކަރާއި ޙީލަތް ހެދުން ފަދަ ކަމެކެވެ.
މި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި އަދި މީސްތަކުން އެއްވެ އުޅުމަކީ މި ވަބާ އަވަހަށް ފެތުރިގެން ހިނގައިދިއުމުގެ ސަބަބަކަށް ވެދާނެކަމަށްޓަކާ މީސްތަކުންނަށް އޮތީ ހުކުރު ދުވަހު އެބައިމީހުންގެ ގެތަކުގައި މެންދުރު ނަމާދުގެ ހަތަރު ރަކުޢަތް ކުރުމެވެ.
ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ هيئة كبار العلماء އިން 16 ރަޖަބު 1441 ގައި ނެރެފައިވާ ޤަރާރު (ނަމްބަރު: 246) ގައި ވެއެވެ.
ޤަޟާ ކުރަން ޖެހިފައިވާ ރޯދައިން ފަށާށެވެ. ދެން އޭނާ އެދޭނަމަ ޝައްވާލު މަހުގެ ހަ ރޯދަ ހިފާށެވެ.
ﷲ ގެ ރަޙުމަތުން، ދަމުނަމާދު ކުރެވޭނެ ވަރަށް ގިނަ ގޮތްތައްވެއެވެ.
ކުޑަކަމުދިއުން ކޮންޓްރޯލު ނުކުރެވޭމީހާއާއި އިސްތިޙާޟާވާ އަންހެނާ އަދި މިސުވާލުގައި އެވާމީހާއަށް، ނަމާދު ވަގުތު ވަނުމުން އެފަދައިން ނަމާދު ކުރެވޭނެއެވެ.
ފުރަތަމައީ: ބަލިމީހާގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވަނީ ފަރުޟު ނަމާދުތައް ކުރުމުގައި ކޮޅަށް ހުރުމެވެ. އެއީ ގުދަށް އޮވެގެންވިޔަސްމެއެވެ. ނުވަތަ ފާރުގައި ލެނގިގެން ނުވަތަ އަސާއެއްގެ އެހީ ބޭނުންވާނަމަ އެފަދައިންނެވެ. ދެވަނައީ: ފަހެ، ކޮޅަށް ހުންނަން
“ސަލަފުންގެ ބޭކަލުން ހުކުރު ދުވަހުގައި އެއް ބޭކަލަކު އަނެއް ބޭކަލަކަށް ތަހުނިޔާ ކިޔުއްވާފައި ނުވެއެވެ. އެބޭކަލުން ކުރައްވާފައި ނުވާ ކަމެއް އަޅުގަނޑުމެންވެސް ނުކުރާނަމެވެ.”
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. އަތުކުރި އޮޅާލައިގެން ނަމާދުކުރުމުން، ނަމާދުގައި ހެދުން ބޮނޑިކުރުމަށް ކުރައްވާފައިވާ ނަހީގެ ތެރެއަށް އެކަން ވަދެގެން ދާނެ ހެއްޔެވެ؟ އަދި
މީހަކު އަނދުން އެޅުމުން ނުވަތަ ލޮލަށް ބޭހެއް އެޅުމުން ނުވަތަ ކަންފަތަށް ބޭހެއް އެޅުމުން އޭނާގެ ރޯދަ ނުގެއްލޭނެއެވެ.
ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން މިކަމުގައި އެންމެ ބުރަދަން ހުރި (ރާޖިޙު) ބަސްފުޅަކީ ސުންނަތް ނަމާދުތަކުގެ ތެރެއިން ސަބަބީ ނަމާދުތައް (މިސާލަކަށް: ކޭތަ ނަމާދު، ޠަވާފުކޮށްގެން ކުރާ ދެ ރަކުޢަތުގެ ނަމާދު) އެ ވަގުތުތަކުގައި ކުރުން ނަހީކުރައްވާފައި ނުވާ ކަމެވެ.
ގާތްތިމާގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ފަޤީރުންނަށް ޒަކާތުގެ ފައިސާއިން ދެވިދާނެއެވެ. އޭރުން އެކަން ވެގެންދާނީ ޞަދަޤާތަކަށާއި ރަޙިމުގެ ގުޅުން ޤާއިމު ކުރުމުގެ ތެރެއިންނެވެ.
ކަރުތެރެއަށް ވާޞިލުނުވާހާ ހިނދަކު ރޯދަވެރިޔާ އޭނާގެ އަނގަތެރެ ސާފުކޮށް މީރުވަސް ދުއްވުމަށް އެއްޗެއް ބޭނުންކުރުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޒަމާނުގައި އުޅުއްވި އަންހެން ކަނބަލުން ކަންފަތުގައި އަޅާ އެކި ބާވަތްތަކުގެ ގަހަނާތައް ގެންގުޅުއްވި ކަން ޘާބިތުވެއެވެ.
ޝައްވާލުމަސް ނިމުމުން ޝައްވާލު މަހުގެ ސުންނަތް ރޯދަތައް ހިފުމަކީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ އެވަނީ ސުންނަތެއް އަދާކުރުމުގެ ވަގުތު ފާއިތުވެފައެވެ. އެއީ ޢުޛުރެއް އޮވެގެން ފާއިތުވިޔަސް ނުވަތަ ޢުޛުރެއްނެތި ފާއިތުވިޔަސްމެއެވެ.
ނަމާދުގައި ޚަތިމު ދުޢާކިޔުމުގައި، ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلّم ގެ އަރިހުން ޞައްޙަ ސުންނަތުން ވާރިދުވެފައިވާކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ.
އިމްތިޙާނުތަކުގައި (ޓެސްޓުތަކުގައި) މަކަރު ހެދުމަކީ ޙަރާންކަމެކެވެ. އަދި އެއީ މުންކަރާތެއްވެސް މެއެވެ. އެއީ އެކިއެކި މުޢާމަލާތުކުރުމުގައި މަކަރާއި ޙީލަތް ހެދުން ފަދަ ކަމެކެވެ.
މި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި އަދި މީސްތަކުން އެއްވެ އުޅުމަކީ މި ވަބާ އަވަހަށް ފެތުރިގެން ހިނގައިދިއުމުގެ ސަބަބަކަށް ވެދާނެކަމަށްޓަކާ މީސްތަކުންނަށް އޮތީ ހުކުރު ދުވަހު އެބައިމީހުންގެ ގެތަކުގައި މެންދުރު ނަމާދުގެ ހަތަރު ރަކުޢަތް ކުރުމެވެ.
ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ هيئة كبار العلماء އިން 16 ރަޖަބު 1441 ގައި ނެރެފައިވާ ޤަރާރު (ނަމްބަރު: 246) ގައި ވެއެވެ.
ޤަޟާ ކުރަން ޖެހިފައިވާ ރޯދައިން ފަށާށެވެ. ދެން އޭނާ އެދޭނަމަ ޝައްވާލު މަހުގެ ހަ ރޯދަ ހިފާށެވެ.
ﷲ ގެ ރަޙުމަތުން، ދަމުނަމާދު ކުރެވޭނެ ވަރަށް ގިނަ ގޮތްތައްވެއެވެ.
ކުޑަކަމުދިއުން ކޮންޓްރޯލު ނުކުރެވޭމީހާއާއި އިސްތިޙާޟާވާ އަންހެނާ އަދި މިސުވާލުގައި އެވާމީހާއަށް، ނަމާދު ވަގުތު ވަނުމުން އެފަދައިން ނަމާދު ކުރެވޭނެއެވެ.
ފުރަތަމައީ: ބަލިމީހާގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވަނީ ފަރުޟު ނަމާދުތައް ކުރުމުގައި ކޮޅަށް ހުރުމެވެ. އެއީ ގުދަށް އޮވެގެންވިޔަސްމެއެވެ. ނުވަތަ ފާރުގައި ލެނގިގެން ނުވަތަ އަސާއެއްގެ އެހީ ބޭނުންވާނަމަ އެފަދައިންނެވެ. ދެވަނައީ: ފަހެ، ކޮޅަށް ހުންނަން
