އަލްއިމާމު އައްޝާފިޢީ (محمد بن إدريس الشافعي) – 1
ޝާފިޢީގެފާނަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ބޮޑުބޭބެފުޅުގެ ދަރިކޮޅުގެ ބޭކަލެކެވެ.
ޝާފިޢީގެފާނަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ބޮޑުބޭބެފުޅުގެ ދަރިކޮޅުގެ ބޭކަލެކެވެ.
މަސްޖިދުލް އަޤްޞާއަކީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ ތަނެކެވެ. އަދި އެއީ މުސްލިމުންގެ ދެޤިބުލައިންކުރެ ފުރަތަމަ ޤިބުލައެވެ. އަދި ދަތުރުހަދައިގެން އެމިސްކިތްތަކަށް ދިޔުމަށް ބާރުއެޅިފައިވާ ތިން މިސްކިތުގެ ތެރެއިން އެއްމިސްކިތެވެ.
މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ وَالِدِهِ وَوَلَدِهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ(متفق
الحمدلله. والصلاة والسلام على نبينا وقدوتنا محمد وآله وصحبه أجمعين، وبعد. އަބޫ އައްޔޫބުލް އަންޞާރީ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުމަސްދުވަހުގެ ރާސްތާއެއްގެ ދިގު ދަތުރެއްކުރައްވާފައި ޢުޤުބާ ބިން ޢާމިރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު މިސްރުގެ ގަވަރުނަރުކަމުގައި ހުންނަވަނިކޮށް (މަދީނާއިން)ވަޑައިގަތެވެ. އަދި ދެންނެވިއެވެ. މާތްނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަަމަގެ ކިބައިން
އޭ ﷲ ގެ މުއުމިނު އަޅާއެވެ. މި މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށް ކިޔަމަންތެރިވާ، ތަބާވާ މީހުންގެ ތެރެއިން ވާށެވެ. ކާފިރުންނަށް ވާގިވެރިނުވާށެވެ. އަދި ކިއެއްތަ ކާފިރުންނީ ޢާލަމްތަކުގެ ވެރި ﷲ އެބަޔަކުދެކެ
އަދި ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. يَا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتابِ وَيَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ
ﷲ ތަޢާލާ އެކަލޭގެފާނު ފޮނުއްވާފައިވަނީ ޖިންނީންނާއި އިންސީންގެ ގާތަށެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ރިސާލަތަކީ ޢާއްމު ރިސާލަތެކެވެ. އެކަލޭގެފާނަށްފަހުގައި އައު ނަބިއްޔަކު ނުވެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّـهِ
މުސްލިމަކު ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށް އެއްޗިހި ކިޔައިފިނަމަ އެމީހާ މުރުތައްދުވެއްޖެއެވެ. އަދި އަހަރެމެންގެ ކައިރީގައި (އެބަހީ ޙަންބަލީ މަޒުހަބުގައި) އެމީހާއަށް ތައުބާއެއް ނުވެއެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿قُلْ أَبِاللَّهِ وَآيَاتِهِ
އަހަރެމެން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަދެކެ ތެދުވެރި ލޯބިވާނަމަ އެކަލޭގެފާނަށް ނަޞްރުދޭނެއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނަށް ޤަދަރުކޮށް އިޙްތިރާމުކުރާނެއެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِداً وَمُبَشِّراً وَنَذِيراً (8) لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ދެކެ ލޯބިވުމުގެ ޘަވާބެއްގެ ގޮތުން އެކަލޭގެފާނާއެކު ސުވަރުގޭގައިވުން އަހަރެމެންނަށް ޙާޞިލްކުރެވޭނެކަމަށް ޞައްޙަ ޙަދީޘުން ސާބިތުވެފައިވެއެވެ. فَقَدْ سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ السَّاعَةِ؟ فَقَالَ: ))ما أَعْدَدْتَّ لهَاَ؟(( قَالَ:
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: 5. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންގެ އިޙްސާސްތަކަށް އިޙްތިރާމްކުރައްވައި އަޅާލެއްވުން: ދިރިއުޅުމުގެ ހިތްހަމަޖެހުމާއި އުފާވެރިކަން ބިނާވެގެންވަނީ ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާގެ އުފަލާއި ހިތްހަމަޖެހުމުގެ މައްޗަށެވެ.
ﷲ ތަޢާލާއާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ދެކެ ލޯބިވުމަކީ ފަރުޟެކެވެ. އަދި ކިޔެއްތަ ފަރުޟުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ބޮޑު ފަރުޟެވެ. އަދި އެހެން ހުރިހާ ފަރާތްތަކާއި އެއްޗިހި ދެކެ ވާ ލޯތްބަށްވުރެ ﷲ
މާތް ﷲގެ ލޯބި، ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށް އަހަރެމެން ތަބަޢަވެގެން ނޫނީ އަހަރެމެންނަށް ނުލިބޭނެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. (قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ
ސުންނަތަކީ ކޮބާ؟ ސުންނަތަށް ތަބާޢަވެ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމުގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު އެންމެ ފުރަތަމަ ސުންނަތަކީ ކޮބައިކަން އެނގެން ޖެހެއެވެ. އެހެނީ، އެއްވެސް އެއްޗަކަށް އެއާ ބެހޭގޮތުން އެނގިފުމަށް ދާންދެން އެކަމަކަށް ޢަމަލުކުރުމެއް ނުވެއެވެ. ސުންނަތަކީ
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسولنا وحبيبنا وقدوتنا محمد صلى الله عليه وسلم وعلى آله وأصحابه ومن تبعهم بإحسان إلى يوم الدين. اﷲ
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނާ މިބިންމަތީގައި ލައްވަވާފައިވަނީ އެއިލާހު ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ޤާނުނެއްގެ ދަށުން މިބިންމަތީގައި ދިރިއުޅެ މިތަން އާރާސްތު ކުރުމަށެވެ. އެއިލާހުގެ ޕްލޭނާއިގެން ކަންތައްތައް ކުރަންވީގޮތް އުނގަންނައި ދިނުމަށް ވަޑައިގަތީ މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ
ޝާފިޢީގެފާނަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ބޮޑުބޭބެފުޅުގެ ދަރިކޮޅުގެ ބޭކަލެކެވެ.
މަސްޖިދުލް އަޤްޞާއަކީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ ތަނެކެވެ. އަދި އެއީ މުސްލިމުންގެ ދެޤިބުލައިންކުރެ ފުރަތަމަ ޤިބުލައެވެ. އަދި ދަތުރުހަދައިގެން އެމިސްކިތްތަކަށް ދިޔުމަށް ބާރުއެޅިފައިވާ ތިން މިސްކިތުގެ ތެރެއިން އެއްމިސްކިތެވެ.
މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ وَالِدِهِ وَوَلَدِهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ(متفق
الحمدلله. والصلاة والسلام على نبينا وقدوتنا محمد وآله وصحبه أجمعين، وبعد. އަބޫ އައްޔޫބުލް އަންޞާރީ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުމަސްދުވަހުގެ ރާސްތާއެއްގެ ދިގު ދަތުރެއްކުރައްވާފައި ޢުޤުބާ ބިން ޢާމިރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު މިސްރުގެ ގަވަރުނަރުކަމުގައި ހުންނަވަނިކޮށް (މަދީނާއިން)ވަޑައިގަތެވެ. އަދި ދެންނެވިއެވެ. މާތްނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަަމަގެ ކިބައިން
އޭ ﷲ ގެ މުއުމިނު އަޅާއެވެ. މި މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށް ކިޔަމަންތެރިވާ، ތަބާވާ މީހުންގެ ތެރެއިން ވާށެވެ. ކާފިރުންނަށް ވާގިވެރިނުވާށެވެ. އަދި ކިއެއްތަ ކާފިރުންނީ ޢާލަމްތަކުގެ ވެރި ﷲ އެބަޔަކުދެކެ
އަދި ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. يَا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتابِ وَيَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ
ﷲ ތަޢާލާ އެކަލޭގެފާނު ފޮނުއްވާފައިވަނީ ޖިންނީންނާއި އިންސީންގެ ގާތަށެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ރިސާލަތަކީ ޢާއްމު ރިސާލަތެކެވެ. އެކަލޭގެފާނަށްފަހުގައި އައު ނަބިއްޔަކު ނުވެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّـهِ
މުސްލިމަކު ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށް އެއްޗިހި ކިޔައިފިނަމަ އެމީހާ މުރުތައްދުވެއްޖެއެވެ. އަދި އަހަރެމެންގެ ކައިރީގައި (އެބަހީ ޙަންބަލީ މަޒުހަބުގައި) އެމީހާއަށް ތައުބާއެއް ނުވެއެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿قُلْ أَبِاللَّهِ وَآيَاتِهِ
އަހަރެމެން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަދެކެ ތެދުވެރި ލޯބިވާނަމަ އެކަލޭގެފާނަށް ނަޞްރުދޭނެއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނަށް ޤަދަރުކޮށް އިޙްތިރާމުކުރާނެއެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِداً وَمُبَشِّراً وَنَذِيراً (8) لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ދެކެ ލޯބިވުމުގެ ޘަވާބެއްގެ ގޮތުން އެކަލޭގެފާނާއެކު ސުވަރުގޭގައިވުން އަހަރެމެންނަށް ޙާޞިލްކުރެވޭނެކަމަށް ޞައްޙަ ޙަދީޘުން ސާބިތުވެފައިވެއެވެ. فَقَدْ سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ السَّاعَةِ؟ فَقَالَ: ))ما أَعْدَدْتَّ لهَاَ؟(( قَالَ:
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: 5. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންގެ އިޙްސާސްތަކަށް އިޙްތިރާމްކުރައްވައި އަޅާލެއްވުން: ދިރިއުޅުމުގެ ހިތްހަމަޖެހުމާއި އުފާވެރިކަން ބިނާވެގެންވަނީ ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާގެ އުފަލާއި ހިތްހަމަޖެހުމުގެ މައްޗަށެވެ.
ﷲ ތަޢާލާއާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ދެކެ ލޯބިވުމަކީ ފަރުޟެކެވެ. އަދި ކިޔެއްތަ ފަރުޟުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ބޮޑު ފަރުޟެވެ. އަދި އެހެން ހުރިހާ ފަރާތްތަކާއި އެއްޗިހި ދެކެ ވާ ލޯތްބަށްވުރެ ﷲ
މާތް ﷲގެ ލޯބި، ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަށް އަހަރެމެން ތަބަޢަވެގެން ނޫނީ އަހަރެމެންނަށް ނުލިބޭނެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. (قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ
ސުންނަތަކީ ކޮބާ؟ ސުންނަތަށް ތަބާޢަވެ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމުގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު އެންމެ ފުރަތަމަ ސުންނަތަކީ ކޮބައިކަން އެނގެން ޖެހެއެވެ. އެހެނީ، އެއްވެސް އެއްޗަކަށް އެއާ ބެހޭގޮތުން އެނގިފުމަށް ދާންދެން އެކަމަކަށް ޢަމަލުކުރުމެއް ނުވެއެވެ. ސުންނަތަކީ
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسولنا وحبيبنا وقدوتنا محمد صلى الله عليه وسلم وعلى آله وأصحابه ومن تبعهم بإحسان إلى يوم الدين. اﷲ
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނާ މިބިންމަތީގައި ލައްވަވާފައިވަނީ އެއިލާހު ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ޤާނުނެއްގެ ދަށުން މިބިންމަތީގައި ދިރިއުޅެ މިތަން އާރާސްތު ކުރުމަށެވެ. އެއިލާހުގެ ޕްލޭނާއިގެން ކަންތައްތައް ކުރަންވީގޮތް އުނގަންނައި ދިނުމަށް ވަޑައިގަތީ މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ