ތައުޙީދުގެ މާތްކަމާއި ތައުޙީދުގެ އަހުލުވެރީންނަށް ހުރި ޘަވާބާއި ނިޢުމަތަކީ ހިމަނާ ކޮޅުންލާކަށް ހުރި ކަމެއްނޫނެވެ. ޤިޔާމަތް ދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމާއި ނުރައްކަލުން ސަލާމަތް ވެގެންވާ ބަޔަކީ ހަމައެކަނި ތައުޙީދުގެ އަހުލުވެރިންނެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީ
(1) އަމާނާތްތެރިވުން ދެމަފިރިންކުރެ ކޮންމެ މީހަކީ އަނެއްމީހާގެ އަމާނާތްތެރިޔަކު ކަމުގައިވާން ޖެހޭނެއެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑުކަމެއްގައި ނަމަވެސް ކިތަންމެ ކުޑަކަމެއްގައި ނަމަވެސް އެކަކު އަނެކަކަށް ޚިޔާނާތްތެރިވުން ޖާއިޒް ވެގެން ނުވެއެވެ. މާތްﷲ ޥަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. يَا
ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާއާއި ދެމީހުންނަކީ ދުނިޔޭގެ ޙަޔާތް ދެމީހުން އެކުއެކީ ވޭތުކުރަން ދިމާވެފައިވާ ދެމީހުންނެވެ. އެދެމެދުގައި ހުންނަންޖެހޭ އެކުވެރިކަމާއި ލޯބިވެރިކަމާ އިޚްލާޞްތެރިކަމާއި ގާތްކަމާ ސިއްރު، އެހެނިހެން ދޭދޭ މީހުންގެ ދެމެދުގައި ހުންނަންވާ މިބާވަތުގެ ކަންކަމާ ވަރަށް
ތައުޙީދުލް އަސްމާއި ވައްޞިފާތި އަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ނަން ފުޅުތަކާއި ސިފަފުޅު ތަކުގައި އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. އެބަހީ؛ ކީރިތި ޤުރުއާނުންނާއި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ދޫފުޅުން އެނގި ބަޔާން ވެގެންވާ ﷲ
ތައުޙީދުލް އުލޫހިއްޔާ ތައުޙީދުލް އުލޫހިއްޔާއަކީ އަޅުކަން ކުރުމުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. އެބަހީ؛ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ މެނުވީ އަޅުކަން ކުރުން ޙައްޤު ވެގެންވާ ދެވަނަ ފަރާތެއް ނެތް ކަމުގައި
ތައުޙީދުއް ރުބޫބިއްޔާ ތައުޙީދުއްރުބޫބިއްޔާ ގެ މުރާދަކީ ޢާލަމްތަކާއި އެތަންތާގައިވާ އެންމެހައި ތަކެއްޗެއް ހައްދަވައި، އެތަކެތި ތަރުބިއްޔަތު ކުރައްވައި، އެތަކެއްޗަށް ރިޒްޤު ދެއްވައި ހައްދަވަނީ ހަމައެކަނި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާކަން ޤަބޫލް ކުރުމެވެ. އަދި
ތައުޙީދު ގެ މާނަ: ޢަރަބި ބަހުން ތައުޙީދު އޭ ބުނުމުން އޭގެ މާނައަކީ އެކަހެރި ކުރުމެވެ. ނުވަތަ އެކަށްޗެއް ކަމުގައި ބެލުމެވެ. އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. ޝަރީޢަތުގެ އިޞްޠިލާޙުގައި ތައުޙީދު އޭ ބުނުމުން އޭގެ މަނައަކީ
اَلْحَمْدُ ِللهِ الْعَلِىِّ اْلأَحَدِ الَّذِىْ لَمْ يَلِ دْوَلَمْ يُوْلَدْ وَلَمْ يَكُنلَّهُ كُفْوًا اَحَدْ وَالصَّلاَةُ َوَالسَّلاَمُ عَلَى مُحَمَّدِ الَّذِىْ اَرْشَدَ اِلَى النَّهْجِ اْلأَقْوَمِ وَعَلَى اَلِه وَاَصْحَاِبهِ
ﷲ ތަޢާލާ ޚަލްޤުތަކުން ހެއްދެވީ އެކަލާނގެއަށް އަޅުކަންކުރުމަށްޓަކައެވެ. އަދި އެކަންތައްތަކަށް އެހީ ވެވޭނެގޮތުން، އަޅުކަންކުރުމަށް ފަސޭހަވާނޭގޮތުން، އެބައިމީހުންނަށް އެކަލާނގެ ރިޒުޤު ތައްޔާރުކޮށްދެއްވާފައި ވެއެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ” وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا
ތައުޙީދުގެ މާތްކަމާއި ތައުޙީދުގެ އަހުލުވެރީންނަށް ހުރި ޘަވާބާއި ނިޢުމަތަކީ ހިމަނާ ކޮޅުންލާކަށް ހުރި ކަމެއްނޫނެވެ. ޤިޔާމަތް ދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމާއި ނުރައްކަލުން ސަލާމަތް ވެގެންވާ ބަޔަކީ ހަމައެކަނި ތައުޙީދުގެ އަހުލުވެރިންނެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީ
(1) އަމާނާތްތެރިވުން ދެމަފިރިންކުރެ ކޮންމެ މީހަކީ އަނެއްމީހާގެ އަމާނާތްތެރިޔަކު ކަމުގައިވާން ޖެހޭނެއެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑުކަމެއްގައި ނަމަވެސް ކިތަންމެ ކުޑަކަމެއްގައި ނަމަވެސް އެކަކު އަނެކަކަށް ޚިޔާނާތްތެރިވުން ޖާއިޒް ވެގެން ނުވެއެވެ. މާތްﷲ ޥަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. يَا
ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާއާއި ދެމީހުންނަކީ ދުނިޔޭގެ ޙަޔާތް ދެމީހުން އެކުއެކީ ވޭތުކުރަން ދިމާވެފައިވާ ދެމީހުންނެވެ. އެދެމެދުގައި ހުންނަންޖެހޭ އެކުވެރިކަމާއި ލޯބިވެރިކަމާ އިޚްލާޞްތެރިކަމާއި ގާތްކަމާ ސިއްރު، އެހެނިހެން ދޭދޭ މީހުންގެ ދެމެދުގައި ހުންނަންވާ މިބާވަތުގެ ކަންކަމާ ވަރަށް
ތައުޙީދުލް އަސްމާއި ވައްޞިފާތި އަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ނަން ފުޅުތަކާއި ސިފަފުޅު ތަކުގައި އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. އެބަހީ؛ ކީރިތި ޤުރުއާނުންނާއި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ދޫފުޅުން އެނގި ބަޔާން ވެގެންވާ ﷲ
ތައުޙީދުލް އުލޫހިއްޔާ ތައުޙީދުލް އުލޫހިއްޔާއަކީ އަޅުކަން ކުރުމުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. އެބަހީ؛ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ މެނުވީ އަޅުކަން ކުރުން ޙައްޤު ވެގެންވާ ދެވަނަ ފަރާތެއް ނެތް ކަމުގައި
ތައުޙީދުއް ރުބޫބިއްޔާ ތައުޙީދުއްރުބޫބިއްޔާ ގެ މުރާދަކީ ޢާލަމްތަކާއި އެތަންތާގައިވާ އެންމެހައި ތަކެއްޗެއް ހައްދަވައި، އެތަކެތި ތަރުބިއްޔަތު ކުރައްވައި، އެތަކެއްޗަށް ރިޒްޤު ދެއްވައި ހައްދަވަނީ ހަމައެކަނި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާކަން ޤަބޫލް ކުރުމެވެ. އަދި
ތައުޙީދު ގެ މާނަ: ޢަރަބި ބަހުން ތައުޙީދު އޭ ބުނުމުން އޭގެ މާނައަކީ އެކަހެރި ކުރުމެވެ. ނުވަތަ އެކަށްޗެއް ކަމުގައި ބެލުމެވެ. އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. ޝަރީޢަތުގެ އިޞްޠިލާޙުގައި ތައުޙީދު އޭ ބުނުމުން އޭގެ މަނައަކީ
اَلْحَمْدُ ِللهِ الْعَلِىِّ اْلأَحَدِ الَّذِىْ لَمْ يَلِ دْوَلَمْ يُوْلَدْ وَلَمْ يَكُنلَّهُ كُفْوًا اَحَدْ وَالصَّلاَةُ َوَالسَّلاَمُ عَلَى مُحَمَّدِ الَّذِىْ اَرْشَدَ اِلَى النَّهْجِ اْلأَقْوَمِ وَعَلَى اَلِه وَاَصْحَاِبهِ
ﷲ ތަޢާލާ ޚަލްޤުތަކުން ހެއްދެވީ އެކަލާނގެއަށް އަޅުކަންކުރުމަށްޓަކައެވެ. އަދި އެކަންތައްތަކަށް އެހީ ވެވޭނެގޮތުން، އަޅުކަންކުރުމަށް ފަސޭހަވާނޭގޮތުން، އެބައިމީހުންނަށް އެކަލާނގެ ރިޒުޤު ތައްޔާރުކޮށްދެއްވާފައި ވެއެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ” وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا
