ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރަން އިންނައިރު ކުރިމަތީގައި ހުރަހެއް ނެތްނަމަ ވައިޖެހޭ ދިމާއަށް ކުރިމަތި ލައިގެން އިނުމަކީ މަކްރޫހަކަމެކެވެ. އެއީ ކުޑަކަމުދާތަކެތި ގަޔާދިމާއަށް ނައުމަށްޓަކައެވެ. އަދި ޤަޟާ ޙަޖަތްކުރަން އިންނައިރު ވާހަކަދެއްކުމަކީވެސް މަކްރޫހަކަމެކެވެ. مَرِّ رَجُلٌ وَالنَّبِيُّ
ހުއްޓި އޮންނަ (ދައުރު ނުކުރާ) ފެނަށް ކުޑަކަމުދިޔުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ.
ފާޚާނާއަށް ވަންނަ މީހާ ފާޚާނާއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ((بِسْمِ اللهِ اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ الْخُبُثِ وَالْخَبَائِثِ)) ކިޔުމާއި ނިމިގެން ނުކުންނައިރު ((غُفْرَانَكَ)) ކިޔުން ސުންނަތްވެގެންވެއެވެ. އަދި ފާޚާއަށް ވަންނައިރު ވައަތުފައި
ޞަޙަރާގައި (ޤިބުލައާ ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރާ މީހާއާ ދެމެދު) ހުރަހެއް ނެތި ޤަޟާޙާޖަތްކުރާ އިރު ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލައިގެން އިނދެ ނުވަތަ ޤިބުލައަށް ފުރަގަސްދީގެން އިނދެ ޤަޟާޙާޖަތްކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ.
ރަނގަޅުގޮތުގައި ދަރީން ތަރުބިއްޔަތު ކޮށްފިނަމަ، މައިންބަފައިން މަރުވުމަށްފަހުގައިވެސް އެކަމުގެ ފައިދާ އެބައިމީހުންނަށް ލިބެއެވެ.
އިސްތިންޖާކުރުމަކީ ނަޖިސް ނުކުތް ތަން ފެން ބޭނުންކޮށްގެން ފިލުވައިލުމެވެ.
ރަނގަޅު ތަރުބިއްޔަތަކީ މައިންބަފައިންނަށް ލިބޭ މޭވާއެކެވެ. ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައިވެސްމެއެވެ. ދަރީން އެބައިމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ޙައްޤުތަކަށް އިސްކަންދިނުމަކީ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ބައެކެވެ. އެއީ އެއްވެސް އުނިކަމެއް ނެތި ފުރިހަމައަށް ކޮށްދޭންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ﷲ
އަހަރުތައް ފާއިތުވެގެން ދަނީއެވެ. ދުވަސްތައް މާޒީވެ ދަނީއެވެ. މީސްތަކުން ވަނީ ކުޅިވަރާ މަޖަލުގެ ތެރެއަށް ގެނބިފައެވެ. މީސްތަކުން ވަނީ ފުން ނިންޖެއްގެ ތެރެއަށް ގެނބިފައެވެ. މީސްތަކުން އެމީހުންގެ ޙަޔާތުގެ ކަންތައްތަކާ ހެދި އުޅެނީ ޣަފުލަތްތެރިކަމެއްގެ
މަރުވެފައިވާ ޖަނަވާރުގެ ހަން ދިބާޣު ކުރެވިއްޖެނަމަ ޠާޙިރުވެއްޖެއެވެ. އަދި ބޭނުންކުރުންވެސް ހުއްދަވާނެއެވެ.
ތަރުބިއްޔަތުގައި އިހުމާލުވުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތާ ދުރު ތަރުބިއްޔަތެއް ކުދިންނަށް ދިނުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ ނޭދެވޭ އެއްކަމަކީ ދަރީންގެ ދެކޮޅުވެރިކަމާއި ޢަދާވާތްތެރިކަމެވެ.
ކާފިރުންގެ ކަންވާރުގެ އަޞްލަކީ ހުއްދަވެގެންދުމެވެ. އޭގެ ނަޖިސްކަން އެނގިއްޖެއުމަށްދާންދެނެވެ.
ޢާއިލާއަކަށް ބަލާއިރު ހެޔޮލަފާ ތަރުބިއްޔަތުގެ މުހިއްމުކަން ވަރަށްބޮޑެވެ. މަންމައާއި ބައްޕަ ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގެ މައްސޫލިއްޔައިގެން ތެދުވާ ތެދުވުމަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ލިބޭ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ އެދެމީހުންގެ ކޮނޑުގައި އެޅިފައިވާ ޙައްޤު އަދާކުރުމެވެ.
ކަންވާރެއް ތަޅައިގެން ދިޔުމުން އެ ބެއްދުމަށްޓަކައި ރަނާއި ރިހި ބޭނުންކުރުމުގެ ޙުކުމް
ކަންވާރު: އެއީ ފެނާއި އަދިވެސް އެފަދަ ތަކެތި އެޅުމަށްޓަކައި ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ.
ފަރުދުންނާ ގުޅޭގޮތުން ތަރުބިއްޔާގެ މުހިއްމުކަން ވަޒަންކުރެވޭ އަނެއް ބަހާ އަކީ މުޖްތަމަޢެވެ. އޭގެ ސަބަބުން މުޖްތަމަޢުގެ ލޯތްބާ ޤަދަރު ލިބިގެންދެއެވެ. އެހެނީ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތުގެ މަތީގައި ތަރުބިއްޔަތު ވާ މީހާ އެ ޙާޞިލްކުރަނީ ﷲ
ކުރެވޭ ދަޢްވާއެއްގައި ދެ ޚަޞްމުންކުރެ ޚަޞްމެއްގެ މޮޅުވާހަކަ ދެއްކުމުންނާއި ދިފާޢުވުމުގެ ކުޅަދާނަކަމުން އެމީހަކަށް ލިބެންނުވާ ޙައްޤެއް ލިބުމަކީ އިންޞާފުވެރި ގޮތެއްކަމަކަށް އިސްލާމްދީން ނުދެކެއެވެ.
ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރަން އިންނައިރު ކުރިމަތީގައި ހުރަހެއް ނެތްނަމަ ވައިޖެހޭ ދިމާއަށް ކުރިމަތި ލައިގެން އިނުމަކީ މަކްރޫހަކަމެކެވެ. އެއީ ކުޑަކަމުދާތަކެތި ގަޔާދިމާއަށް ނައުމަށްޓަކައެވެ. އަދި ޤަޟާ ޙަޖަތްކުރަން އިންނައިރު ވާހަކަދެއްކުމަކީވެސް މަކްރޫހަކަމެކެވެ. مَرِّ رَجُلٌ وَالنَّبِيُّ
ހުއްޓި އޮންނަ (ދައުރު ނުކުރާ) ފެނަށް ކުޑަކަމުދިޔުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ.
ފާޚާނާއަށް ވަންނަ މީހާ ފާޚާނާއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ((بِسْمِ اللهِ اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ الْخُبُثِ وَالْخَبَائِثِ)) ކިޔުމާއި ނިމިގެން ނުކުންނައިރު ((غُفْرَانَكَ)) ކިޔުން ސުންނަތްވެގެންވެއެވެ. އަދި ފާޚާއަށް ވަންނައިރު ވައަތުފައި
ޞަޙަރާގައި (ޤިބުލައާ ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރާ މީހާއާ ދެމެދު) ހުރަހެއް ނެތި ޤަޟާޙާޖަތްކުރާ އިރު ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލައިގެން އިނދެ ނުވަތަ ޤިބުލައަށް ފުރަގަސްދީގެން އިނދެ ޤަޟާޙާޖަތްކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ.
ރަނގަޅުގޮތުގައި ދަރީން ތަރުބިއްޔަތު ކޮށްފިނަމަ، މައިންބަފައިން މަރުވުމަށްފަހުގައިވެސް އެކަމުގެ ފައިދާ އެބައިމީހުންނަށް ލިބެއެވެ.
އިސްތިންޖާކުރުމަކީ ނަޖިސް ނުކުތް ތަން ފެން ބޭނުންކޮށްގެން ފިލުވައިލުމެވެ.
ރަނގަޅު ތަރުބިއްޔަތަކީ މައިންބަފައިންނަށް ލިބޭ މޭވާއެކެވެ. ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައިވެސްމެއެވެ. ދަރީން އެބައިމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ޙައްޤުތަކަށް އިސްކަންދިނުމަކީ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ބައެކެވެ. އެއީ އެއްވެސް އުނިކަމެއް ނެތި ފުރިހަމައަށް ކޮށްދޭންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ﷲ
އަހަރުތައް ފާއިތުވެގެން ދަނީއެވެ. ދުވަސްތައް މާޒީވެ ދަނީއެވެ. މީސްތަކުން ވަނީ ކުޅިވަރާ މަޖަލުގެ ތެރެއަށް ގެނބިފައެވެ. މީސްތަކުން ވަނީ ފުން ނިންޖެއްގެ ތެރެއަށް ގެނބިފައެވެ. މީސްތަކުން އެމީހުންގެ ޙަޔާތުގެ ކަންތައްތަކާ ހެދި އުޅެނީ ޣަފުލަތްތެރިކަމެއްގެ
މަރުވެފައިވާ ޖަނަވާރުގެ ހަން ދިބާޣު ކުރެވިއްޖެނަމަ ޠާޙިރުވެއްޖެއެވެ. އަދި ބޭނުންކުރުންވެސް ހުއްދަވާނެއެވެ.
ތަރުބިއްޔަތުގައި އިހުމާލުވުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތާ ދުރު ތަރުބިއްޔަތެއް ކުދިންނަށް ދިނުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ ނޭދެވޭ އެއްކަމަކީ ދަރީންގެ ދެކޮޅުވެރިކަމާއި ޢަދާވާތްތެރިކަމެވެ.
ކާފިރުންގެ ކަންވާރުގެ އަޞްލަކީ ހުއްދަވެގެންދުމެވެ. އޭގެ ނަޖިސްކަން އެނގިއްޖެއުމަށްދާންދެނެވެ.
ޢާއިލާއަކަށް ބަލާއިރު ހެޔޮލަފާ ތަރުބިއްޔަތުގެ މުހިއްމުކަން ވަރަށްބޮޑެވެ. މަންމައާއި ބައްޕަ ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގެ މައްސޫލިއްޔައިގެން ތެދުވާ ތެދުވުމަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ލިބޭ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ އެދެމީހުންގެ ކޮނޑުގައި އެޅިފައިވާ ޙައްޤު އަދާކުރުމެވެ.
ކަންވާރެއް ތަޅައިގެން ދިޔުމުން އެ ބެއްދުމަށްޓަކައި ރަނާއި ރިހި ބޭނުންކުރުމުގެ ޙުކުމް
ކަންވާރު: އެއީ ފެނާއި އަދިވެސް އެފަދަ ތަކެތި އެޅުމަށްޓަކައި ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ.
ފަރުދުންނާ ގުޅޭގޮތުން ތަރުބިއްޔާގެ މުހިއްމުކަން ވަޒަންކުރެވޭ އަނެއް ބަހާ އަކީ މުޖްތަމަޢެވެ. އޭގެ ސަބަބުން މުޖްތަމަޢުގެ ލޯތްބާ ޤަދަރު ލިބިގެންދެއެވެ. އެހެނީ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތުގެ މަތީގައި ތަރުބިއްޔަތު ވާ މީހާ އެ ޙާޞިލްކުރަނީ ﷲ
ކުރެވޭ ދަޢްވާއެއްގައި ދެ ޚަޞްމުންކުރެ ޚަޞްމެއްގެ މޮޅުވާހަކަ ދެއްކުމުންނާއި ދިފާޢުވުމުގެ ކުޅަދާނަކަމުން އެމީހަކަށް ލިބެންނުވާ ޙައްޤެއް ލިބުމަކީ އިންޞާފުވެރި ގޮތެއްކަމަކަށް އިސްލާމްދީން ނުދެކެއެވެ.
