ނިންމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ޞަރީޙަކޮށް އެފަދައިން ވަޙީކުރައްވާފައެވެ. ވަރިކުރުމަށްފަހު އަންހެނާއަށް މުދަލެއް ދެވޭ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ވަރިކުރުމުގެ ސަބަބަން އޭނާއަށް މެދުވެރިވާ ގެއްލުންތައް ފޫބެއްދުމުގެ
ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުން މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން – ޝަރުޢީ ކޯޓަކުން ވަރިކުރި މީހާ މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާ ޙުކުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު އެފަދަ
ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދޭން ނުޖެހޭ ޙާލަތްތައް ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދޭން ނުޖެހޭ ޙާލަތްތަކާމެދު ފިޤުހުވެރިންވަނީ ވާހަކަފުޅުދައްކަވާފައެވެ. އަދި އެބޭކަލުންވަނީ މިކަމުގައި ނުހަނު އިއްތިފާޤުވެވަޑައިގެންނެވެ. އެގޮތުން ދެމަފިރިން ވަކިވާ ވަކިވުން އެބޭކަލުން ދެބަޔަކަށް ބައްސަވައެވެ. ފުރަތަމައީ:
އަނބިމީހާއަށް ގެއްލުމެއްދިނުމުގެ ގަޞްދުގައި އޭނާ ވަރިކުރުމާއި ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް މުދަލެއް ދިނުމާހުރި ގުޅުން އަނބިމީހާއަށް ގެއްލުމެއް ދިނުމުގެ ޤަޞްދުގައި ކުރެވޭ ވަރިއާއި، އެކުއެކި މުބާހު ސަބަބުތަކާހުރެ ޢާންމު ގޮތެއްގައި މީސްތަކުންކޮށްއުޅޭ ވަރިއާ ތަފާތުކުރަން ޖެހެއެވެ. އެހެނީ
5. މިންވަރު ކަނޑައެޅުން ވަރިކުރުމަށްފަހު ދެވޭ މުދަލުގައި ވަކި މިންވަރެއް ކަނޑައެޅުމުގައި ބަލާނެ ގޮތަކާމެދު ފިޤުހުވެރިންވަނީ ޚިޔާލު ތަފާތުވެފައެވެ. އެގޮތުން އެކަމުގައި ބަލާނީ ފިރިމީހާގެ ޙާލަތަށް ތޯ ނުވަތަ އަނބިމީހާގެ ޙާލަތަށް ތޯ ނުވަތަ
މިމައްސަލާގައި ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކާއި އޭގެ ދަލީލުތަކާއި އޭގެ ރާޖިޙް ފުރަތަމަ ބަސްފުޅު: [ޙަނަފީ މަޛްހަބާއި ހަންބަލީ މަޛްހަބާއި އިމާމު ޝާފިޢީގެ ކުރީގެ ބަސްފުޅު] ކައިވެނީގެ ރަން ކަނޑައަޅާފައިނުވާ، އެއްދާންކުރުމުގެ ކުރިން ވަރިކުރެވިފައިވާ އަންހެނާއަށް ވަރިމުދާ
4 ޙުކުމް މިމައްސަލާގައި ޚިލާފުވެފައިވާ ނުކުތާ – ފިޤުހުވެރިން އިއްތިފާޤުވެފައިވާ ގޮތުގައި އަނބިމީހާގެ ސަބަބުން ކައިވެނި ރޫޅާލައިފިނަމަ އޭނާއަށް ވަރިކުރުމުން ދޭ މުދަލެއް އޭނާއަށް ޙައްޤުނުވާނެއެވެ. އެއީ މިސާލަކަށް އަނބިމީހާ ޚުލްޢުވަރިއަކުން ވަރިވުމުންނެވެ. ނުވަތަ
3. ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުން ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާކަމުގެ ދަލީލުތައް
مُتْعَةُ الْمُطَلَّقَة (ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުންދޭ މުދަލާއި ވަރީ)ގެ ތަޢާރަފު
މިލިޔުމަކީ ރާބިޠަތުލް ޢާލަމުލް އިސްލާމީގެ ދަށުން ކުރިއަށް ގެންދާ މަޖްމަޢުލް ފިޤްހީއިން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ “متعة المطلقة” މިބަޙުޘް އަޞްލަކަށް ބަލައިގެން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ލިޔުމެކެވެ.
ނިންމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ޞަރީޙަކޮށް އެފަދައިން ވަޙީކުރައްވާފައެވެ. ވަރިކުރުމަށްފަހު އަންހެނާއަށް މުދަލެއް ދެވޭ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ވަރިކުރުމުގެ ސަބަބަން އޭނާއަށް މެދުވެރިވާ ގެއްލުންތައް ފޫބެއްދުމުގެ
ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުން މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން – ޝަރުޢީ ކޯޓަކުން ވަރިކުރި މީހާ މުދަލެއް ދިނުމަށް ލާޒިމުކުރުން ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އައިސްފައިވާ ޙުކުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ވަރިކުރުމަށްފަހު އެފަދަ
ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދޭން ނުޖެހޭ ޙާލަތްތައް ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދޭން ނުޖެހޭ ޙާލަތްތަކާމެދު ފިޤުހުވެރިންވަނީ ވާހަކަފުޅުދައްކަވާފައެވެ. އަދި އެބޭކަލުންވަނީ މިކަމުގައި ނުހަނު އިއްތިފާޤުވެވަޑައިގެންނެވެ. އެގޮތުން ދެމަފިރިން ވަކިވާ ވަކިވުން އެބޭކަލުން ދެބަޔަކަށް ބައްސަވައެވެ. ފުރަތަމައީ:
އަނބިމީހާއަށް ގެއްލުމެއްދިނުމުގެ ގަޞްދުގައި އޭނާ ވަރިކުރުމާއި ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް މުދަލެއް ދިނުމާހުރި ގުޅުން އަނބިމީހާއަށް ގެއްލުމެއް ދިނުމުގެ ޤަޞްދުގައި ކުރެވޭ ވަރިއާއި، އެކުއެކި މުބާހު ސަބަބުތަކާހުރެ ޢާންމު ގޮތެއްގައި މީސްތަކުންކޮށްއުޅޭ ވަރިއާ ތަފާތުކުރަން ޖެހެއެވެ. އެހެނީ
5. މިންވަރު ކަނޑައެޅުން ވަރިކުރުމަށްފަހު ދެވޭ މުދަލުގައި ވަކި މިންވަރެއް ކަނޑައެޅުމުގައި ބަލާނެ ގޮތަކާމެދު ފިޤުހުވެރިންވަނީ ޚިޔާލު ތަފާތުވެފައެވެ. އެގޮތުން އެކަމުގައި ބަލާނީ ފިރިމީހާގެ ޙާލަތަށް ތޯ ނުވަތަ އަނބިމީހާގެ ޙާލަތަށް ތޯ ނުވަތަ
މިމައްސަލާގައި ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކާއި އޭގެ ދަލީލުތަކާއި އޭގެ ރާޖިޙް ފުރަތަމަ ބަސްފުޅު: [ޙަނަފީ މަޛްހަބާއި ހަންބަލީ މަޛްހަބާއި އިމާމު ޝާފިޢީގެ ކުރީގެ ބަސްފުޅު] ކައިވެނީގެ ރަން ކަނޑައަޅާފައިނުވާ، އެއްދާންކުރުމުގެ ކުރިން ވަރިކުރެވިފައިވާ އަންހެނާއަށް ވަރިމުދާ
4 ޙުކުމް މިމައްސަލާގައި ޚިލާފުވެފައިވާ ނުކުތާ – ފިޤުހުވެރިން އިއްތިފާޤުވެފައިވާ ގޮތުގައި އަނބިމީހާގެ ސަބަބުން ކައިވެނި ރޫޅާލައިފިނަމަ އޭނާއަށް ވަރިކުރުމުން ދޭ މުދަލެއް އޭނާއަށް ޙައްޤުނުވާނެއެވެ. އެއީ މިސާލަކަށް އަނބިމީހާ ޚުލްޢުވަރިއަކުން ވަރިވުމުންނެވެ. ނުވަތަ
3. ވަރިކުރުމަށްފަހު މުދަލެއް ދިނުން ޝަރުޢުކުރައްވާފައިވާކަމުގެ ދަލީލުތައް
مُتْعَةُ الْمُطَلَّقَة (ވަރިކުރެވޭ އަންހެނާއަށް ފިރިމީހާގެ ފަރާތުންދޭ މުދަލާއި ވަރީ)ގެ ތަޢާރަފު
މިލިޔުމަކީ ރާބިޠަތުލް ޢާލަމުލް އިސްލާމީގެ ދަށުން ކުރިއަށް ގެންދާ މަޖްމަޢުލް ފިޤްހީއިން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ “متعة المطلقة” މިބަޙުޘް އަޞްލަކަށް ބަލައިގެން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ލިޔުމެކެވެ.
