![](https://dhisalafiyyah.net/wp-content/uploads/2024/03/24.jpg)
ދަޢުވަތު ސިލްސިލާ 24: ރަވާތިބު ސުންނަތްތައް
މިއީ ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ފަރުޟު ނަމާދުތަކުގެ ކުރިންނާއި ފަހުން ކުރުމަށް ސުންނަތްވެގެންވާ ރަވާތިބު ސުންނަތްތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޕޯސްޓަރެކެވެ.
މިއީ ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ފަރުޟު ނަމާދުތަކުގެ ކުރިންނާއި ފަހުން ކުރުމަށް ސުންނަތްވެގެންވާ ރަވާތިބު ސުންނަތްތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޕޯސްޓަރެކެވެ.
މިއީ އިބްނު ޚުޒައިމާ رحمه الله ގެ އެހެން ފޮތެއްކަމުގައިވާ އަލްމުސްނަދުއް ޞަޙީޙުން (ޞައްޙަ ސަނަދުން ގުޅިފައިވާ ފޮތުން) ޚުލާޞާކުރައްވައިގެން އެކަލޭގެފާނު އެކުލަވާލެއްވި ފޮތެކެވެ.
الشيخ شعيب الأرناؤوط رحمه الله ގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުން މި ފޮތްވަނީ ތަޙުޤީޤު ކުރައްވާފައެވެ. އެ މަސައްކަތް ނިމުނު އިރު މި ފޮތުގައި 50 މުޖައްލަދު ވެއެވެ.
މި ފޮތުގައިވަނީ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަދީޘްފުޅުތަކާއި ޞަޙާބީ ބޭކަލުންނާ އަދި ތާބިޢީ ބޭކަލުންގެ ބަސްފުޅުތަކާއި ފަތުވާތަކެވެ.
މިއީ ހިޖުރައިން 1438 ވަނަ އަހަރުގެ ރަމަޟާން މަހުގައި ދިސަލަފިއްޔާގެ ފަރާތުން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޕޯސްޓުތަކެކެވެ. މި ޕޯސްޓުތަކުގައި ގެނެސްދީފައިވާނީ ރަމަޟާން މަހާ ގުޅުން ހުރި އާޔަތްތަކާއި ޙަދީޘްތަކެވެ.
އިބްނު މާޖާ رحمه الله އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވަނީ السُّنَن ގެ އެހެނިހެން ފޮތްތައްވެސް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވާ ފަދައިން، ޙުކުމްތައް ބަޔާންކުރައްވާ ބާބުތަކެއްގެ މައްޗަށެވެ.
ނަސާއީ رحمه الله މި ފޮތް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވަނީ ފިޤުހީ ބާބުތަކުގެ މައްޗަށެވެ. އަދި ޙަދީޘްތަކުން ނެގޭ ފިޤުހީ ޙުކުމުގެ މައްޗަށް ބާބުތަކަށް ނަންދެއްވާފައި ވެއެވެ.
ތިރުމިޛީ رحمه الله މި ފޮތް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވަނީ ޖާމިޢު ފޮތްތަކުގައި ހުންނަ ގޮތަށް، ބާބުތަކެއްގެ މައްޗަށެވެ.
ސުނަނުގެ އެހެން ފޮތްތަކުގެ މައްޗަށް ޢިލްމުވެރިން މި ފޮތަށް އަހަންމިއްޔަތުކަން ދެއްވާފައި ވެއެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ގުޅިފައިވާ ސަނަދުން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވާ، ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރައްވައި އިމާމު މުސްލިމު އެކުލަވާލައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވާ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރައްވާ އެކުލަވާލައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
މި ފޮތުގައި އަލިއަޅުވާލާފައިވަނީ މިސްކިތްތަކުގައި މައިކާއި އަޑުގަދަކުރާ ބޭނުންކުރާއިރު އަޑު ބަހައްޓަންވީ މިންވަރާ ގުޅުން ހުރި ބައެއް ޙުކުމްތަކާ ބެހޭގޮތުންނެވެ.
މި ފޮތަކީ ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިންގެ މަންހަޖަށް، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ޢަޤީދާ ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޮތެކެވެ. މި ފޮތުގައިވާ ރިވާޔަތްތައް ގެންނަވާފައިވަނީ ސަނަދާ އެކުގައެވެ.
މި ފޮތަށް “ޝަރީޢާ”ގެ ނަމުން ނަންދެއްވާފައިވަނީ އޭގެ ޢާންމު މާނައިގައެވެ. އެއީ އިސްލާމީ ޝަރީޢާގެ ޢާންމު މާނައިގައި ޢަޤީދާވެސް ހިމެނިގެންވާތީއެވެ.
މި ފޮތަކީ ޖަހްމީންނާއި ޒިންދީޤުންގެ ޝުބުހަތަކަށް (އެބަހީ: ޖަހްމު ބުން ޞަފްވާނަށް ތަބާވި މީހުންނާއި ނިފާޤުކަން ފާޅުކުރި މީހުންގެ އޮޅުންތަކަށް) ރައްދުދެއްވައި އިމާމު އަޙްމަދު رحمه الله ލިޔުއްވި ފޮތެކެވެ.
ޝަޢުބާން މަސް ދެބައިވުމުން ރޯދަހިފުން ނަހީކުރައްވާފައިވާ ޙަދީޘަކީ ޞައްޙަ ޙަދީޘެކެވެ. އެހެނަސް އެ ނަހީއިން އިސްތިޘްނާކުރެވޭ ޙާލަތްތަކެއް ވެއެވެ.
މިއީ ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ފަރުޟު ނަމާދުތަކުގެ ކުރިންނާއި ފަހުން ކުރުމަށް ސުންނަތްވެގެންވާ ރަވާތިބު ސުންނަތްތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޕޯސްޓަރެކެވެ.
މިއީ އިބްނު ޚުޒައިމާ رحمه الله ގެ އެހެން ފޮތެއްކަމުގައިވާ އަލްމުސްނަދުއް ޞަޙީޙުން (ޞައްޙަ ސަނަދުން ގުޅިފައިވާ ފޮތުން) ޚުލާޞާކުރައްވައިގެން އެކަލޭގެފާނު އެކުލަވާލެއްވި ފޮތެކެވެ.
الشيخ شعيب الأرناؤوط رحمه الله ގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުން މި ފޮތްވަނީ ތަޙުޤީޤު ކުރައްވާފައެވެ. އެ މަސައްކަތް ނިމުނު އިރު މި ފޮތުގައި 50 މުޖައްލަދު ވެއެވެ.
މި ފޮތުގައިވަނީ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަދީޘްފުޅުތަކާއި ޞަޙާބީ ބޭކަލުންނާ އަދި ތާބިޢީ ބޭކަލުންގެ ބަސްފުޅުތަކާއި ފަތުވާތަކެވެ.
މިއީ ހިޖުރައިން 1438 ވަނަ އަހަރުގެ ރަމަޟާން މަހުގައި ދިސަލަފިއްޔާގެ ފަރާތުން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޕޯސްޓުތަކެކެވެ. މި ޕޯސްޓުތަކުގައި ގެނެސްދީފައިވާނީ ރަމަޟާން މަހާ ގުޅުން ހުރި އާޔަތްތަކާއި ޙަދީޘްތަކެވެ.
އިބްނު މާޖާ رحمه الله އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވަނީ السُّنَن ގެ އެހެނިހެން ފޮތްތައްވެސް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވާ ފަދައިން، ޙުކުމްތައް ބަޔާންކުރައްވާ ބާބުތަކެއްގެ މައްޗަށެވެ.
ނަސާއީ رحمه الله މި ފޮތް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވަނީ ފިޤުހީ ބާބުތަކުގެ މައްޗަށެވެ. އަދި ޙަދީޘްތަކުން ނެގޭ ފިޤުހީ ޙުކުމުގެ މައްޗަށް ބާބުތަކަށް ނަންދެއްވާފައި ވެއެވެ.
ތިރުމިޛީ رحمه الله މި ފޮތް ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވަނީ ޖާމިޢު ފޮތްތަކުގައި ހުންނަ ގޮތަށް، ބާބުތަކެއްގެ މައްޗަށެވެ.
ސުނަނުގެ އެހެން ފޮތްތަކުގެ މައްޗަށް ޢިލްމުވެރިން މި ފޮތަށް އަހަންމިއްޔަތުކަން ދެއްވާފައި ވެއެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ގުޅިފައިވާ ސަނަދުން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވާ، ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރައްވައި އިމާމު މުސްލިމު އެކުލަވާލައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވާ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރައްވާ އެކުލަވާލައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
މި ފޮތުގައި އަލިއަޅުވާލާފައިވަނީ މިސްކިތްތަކުގައި މައިކާއި އަޑުގަދަކުރާ ބޭނުންކުރާއިރު އަޑު ބަހައްޓަންވީ މިންވަރާ ގުޅުން ހުރި ބައެއް ޙުކުމްތަކާ ބެހޭގޮތުންނެވެ.
މި ފޮތަކީ ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިންގެ މަންހަޖަށް، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ޢަޤީދާ ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޮތެކެވެ. މި ފޮތުގައިވާ ރިވާޔަތްތައް ގެންނަވާފައިވަނީ ސަނަދާ އެކުގައެވެ.
މި ފޮތަށް “ޝަރީޢާ”ގެ ނަމުން ނަންދެއްވާފައިވަނީ އޭގެ ޢާންމު މާނައިގައެވެ. އެއީ އިސްލާމީ ޝަރީޢާގެ ޢާންމު މާނައިގައި ޢަޤީދާވެސް ހިމެނިގެންވާތީއެވެ.
މި ފޮތަކީ ޖަހްމީންނާއި ޒިންދީޤުންގެ ޝުބުހަތަކަށް (އެބަހީ: ޖަހްމު ބުން ޞަފްވާނަށް ތަބާވި މީހުންނާއި ނިފާޤުކަން ފާޅުކުރި މީހުންގެ އޮޅުންތަކަށް) ރައްދުދެއްވައި އިމާމު އަޙްމަދު رحمه الله ލިޔުއްވި ފޮތެކެވެ.
ޝަޢުބާން މަސް ދެބައިވުމުން ރޯދަހިފުން ނަހީކުރައްވާފައިވާ ޙަދީޘަކީ ޞައްޙަ ޙަދީޘެކެވެ. އެހެނަސް އެ ނަހީއިން އިސްތިޘްނާކުރެވޭ ޙާލަތްތަކެއް ވެއެވެ.