1. ތަޙްނީކް ކުރުން: ތަޙްނީކްކުރުމަކީ ކަދުރުކޮޅެއް ޗިސްކޮށްލުމަށްފަހު އޭގެ ދިޔަ ކުއްޖާގެ ތަލީގައި ކާއްތާލުމެވެ. ނުވަތަ ކުއްޖާއަށް އޭގެ ރަހަ ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ. ކަދުރު ނުލިބުނު ނަމަ މާމުއި ފަދަ ކޮންމެވެސް ފޮނިއެއްޗަކުންނެވެ. މިއީ މުސްތަޙައްބުކަމެކެވެ.
حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ – التوبة 129 ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ﷲ ފުދެއެވެ. އެއިލާހު މެނުވީ (ޙައްޤުވެގެން އަޅުކަމެއް ވެވޭ) އިލާހަކު ނުވެއެވެ.
ދަރިޔަކުލިބޭމީހާއަށް ކިޔަންޖެހޭ ތަހުނިޔާ “باَرَكَ اللهُ لَكَ فِيْ الْمَوْهُوْبِ لَكَ, وَشَكَرْتَ الْوَاهِبَ, وَبَلَغَ أَشُدَّهُ, وَرُزِقْتَ بِرَّهُ” “ތިބާއަށް ލިބުނު ދަރިފުޅުގެ ކިބައިގައި މާތްﷲ ތިބާއަށް ބަރަކާތްލައްވާށިއެވެ! އަދި ( އެދަރިފުޅު
الحمد الله رب العالمين ، والصلاة والسلام على سيد الأولين وعلى آله وأصحابه الذين ساروا على طريقه ومنهاجه، وعلى التابعين ومن تبعهم إلى يوم الدين.
މަތަނުގެ ތަރުޖަމާ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ދުނިޔޭގައި އަޅުތަކުންގެ މައްޗަށް އެފަރާތެއްގެ ރަޙްމަތް ތަނަވަސްވެގެންވާ، އަދި މުއުމިނުންނަށް ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ޤިޔާމަތްދުވަހުން ރަޙްމަތް ވާޞިލްކޮށްދެއްވާ، އިލާހު(ﷲ)ގެ އިސްމުފުޅުގެ ބަރަކާތުން ވާގިއެދި ފަށަމެވެ. ޝަރަޙަ ލިޔުންތެރިޔާ
މިދުނިޔޭގައި އިލާހީ ރިސާލަތު ފޯރުކޮށްދެވެން ފެށުނީއްސުރެ އަބަދުވެސް ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ތެދުވެރިގޮތުގައި އީމާންވެ އެއިލާހުގެ މަގުގައި ފައިތިލަ ސާބިތުކޮށްފައިވާ މީސްކޮޅަކީ ދާދި މަދުބައެކެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން އެހީއާއި މަދަދު ލިބިވަޑައިގެންނެވި
އަހުލުއްސުންނަތި ވަލްޖަމާޢަތި އިއްތިފާޤުވެފައިވާ ގޮތުގައި ސުވާލުކުރެވޭނީ މަރުވުމަށް ފަހުއެވެ. އެކަމުގެ ކައިފިއްޔަތާއި ކުރެވޭ ވަޤުތާއި ތަނަކީ އެއީ ޣައިބުގެ ޢިލްމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަންކަން ކަމުގައިވާތީ އެކަމާބެހޭގޮތުން ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވާ ނައްޞުތަކުގެ މައްޗަށް ހުއްޓިފައި
وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيّاً وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيراً (النساء75) އަދި، އިބައިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ވާގިވެރިޔަކު އަޅަމެންނަށް ލައްވައިފާނދޭވެ! އަދި، އިބައިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ނަޞްރުވެރިޔަކު އަޅަމެންނަށް ލައްވައިފާނދޭވެ! رَبَّنَا آمَنَّا
ހޮވާލާފައި މިވަނީ ކުޑަކުދިންނަށް ދަސްކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، ނަމާދުގައި ކިޔުމަށް ޞައްޙަގޮތުގައި ވާރިދުވެފައިވާ ދުޢާތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ކުރު ދުޢާތަކެވެ. ނިޔަތަކީ ދުލުން ކިޔަންޖެހޭ އެއްޗަކަށްނުވާތީ ލިޔެފައިވާ ނިޔަތްތައް ކުޑަކުދިންނަށް ދަސްކޮށްދިނުމުގެ ބޭނުމެއްނެތެވެ. ނިޔަތުގެ މަޙައްލަކީ ހިތެވެ.
ކަށްވަޅުގެ ތިންސުވާލު ކަށްވަޅުގެ ތިން ސުވާލާބެހޭ މަޢުލޫމާތުކޮޅެއް ޝަރަހާގައި މިގެނެސްދެނީ މި ރިސާލާ ބިނާކުރައްވާފައިވަނީ އެތިން ސުވާލުގެ ޖަވާބުގެ މައްޗަށް ކަމުގައިވާތީއެވެ. ކަށްވަޅުގެ ފިތުނަވެރިކަން، ކަށްވަޅުގެ ޢަޛާބާއި ނިޢުމަތް އަދި ދެމަލާއިކަތުންގެ ސުވާލުކުރެއްވުމަކީ އެކަންކަމާމެދު
އަލްޢައްލާމާ އައްޝައިޚް ޑޮކްޓަރ ޢުމަރު ސުލައިމާން އަލްއަޝްޤަރު 10 އޯގަސްޓް 2012 ވީ ހުކުރު ދުވަހު ޢުރުދުންގެ ވެރިރަށް ޢައްމާނުގައި އަވަހާރަވެއްޖެއެވެ. އަލާސްކަންފުޅާ އުޅުއްވުމަށްފަހު ޢުމުރުފުޅުން 72 އަހަރުގައި މިދުނިޔެ ދޫކުރެއްވި، އެބޭފުޅާއަކީ އިސްލާމީ
ބައްޔެއް ނުވަތަ މުޞީބާތެއް ޖެހުމުން އެންމެ މުހިއްމުކަމަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ނިޔާފުޅަށް ރުހުމެވެ. އެއިލާހުގެ ޤަޟާ ޤަދަރަށް ރުހި އީމާންވުމެވެ. އަދި ކެތްތެރިވުމެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ތިމާ އިމްތިޙާންކުރައްވަނީ ކަން ދެނެގަތުމެވެ.
ސަލާމަކީ އިސްލާމްދީނުގެ ޝިޢާރުތަކުގެ ތެރެއިން ޝިޢާރެކެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހެންދީންތަކާއި ފިލޯސަފީތަކުގައިވާ “ބާއްޖަވެރިކަމުގެ ހެޔޮއެދުންތަކާ” އިސްލާމުންގެ ސަލާމާ ވަރަށް ތަފާތެވެ. އޭގެ އެންމެ ބޮޑު ތަފާތަކީ އިސްލާމުންގެ ސަލާމަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އީމާނުގެ އަހުލުވެރިންނަށްޓަކައި
الْحَمْدُ للهِ وَكَفَى، وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى خَيْرِ خَلْقِهِ الْمُصْطَفَى وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ أَهْلِ الصِّدْقِ وَالْوَفَاءِ. އަންހެން ޞަޙާބީންގެ ތެރެއިން ޖަމާޢަތެއްގެ ބޭކަނބަލުން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އަރިހުން
ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ވަޙީބާވާލެއްވިފައިވަނީ އުނގެނުމާ ބެހޭގޮތުންނެވެ. އެއީ އަލްޢަލަޤް ސޫރަތުގެ ފުރަތަމަ އާޔަތެވެ.”اقْرَأْ “ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ. މި ޚިޠާބުގައި އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންވެސް ޝާމިލުވެއެވެ. އެހެންކަމުން ޢިލްމު އުނގެނުމަށް އިސްލާމްދީނުގައި ވަކި ޖިންސެއް
ރޯދަވެރިޔާ ހާރުކެއުން އެއީ ސުންނަތްވެގެންވާ ކަމެކެވެ.
1. ތަޙްނީކް ކުރުން: ތަޙްނީކްކުރުމަކީ ކަދުރުކޮޅެއް ޗިސްކޮށްލުމަށްފަހު އޭގެ ދިޔަ ކުއްޖާގެ ތަލީގައި ކާއްތާލުމެވެ. ނުވަތަ ކުއްޖާއަށް އޭގެ ރަހަ ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ. ކަދުރު ނުލިބުނު ނަމަ މާމުއި ފަދަ ކޮންމެވެސް ފޮނިއެއްޗަކުންނެވެ. މިއީ މުސްތަޙައްބުކަމެކެވެ.
حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ – التوبة 129 ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ﷲ ފުދެއެވެ. އެއިލާހު މެނުވީ (ޙައްޤުވެގެން އަޅުކަމެއް ވެވޭ) އިލާހަކު ނުވެއެވެ.
ދަރިޔަކުލިބޭމީހާއަށް ކިޔަންޖެހޭ ތަހުނިޔާ “باَرَكَ اللهُ لَكَ فِيْ الْمَوْهُوْبِ لَكَ, وَشَكَرْتَ الْوَاهِبَ, وَبَلَغَ أَشُدَّهُ, وَرُزِقْتَ بِرَّهُ” “ތިބާއަށް ލިބުނު ދަރިފުޅުގެ ކިބައިގައި މާތްﷲ ތިބާއަށް ބަރަކާތްލައްވާށިއެވެ! އަދި ( އެދަރިފުޅު
الحمد الله رب العالمين ، والصلاة والسلام على سيد الأولين وعلى آله وأصحابه الذين ساروا على طريقه ومنهاجه، وعلى التابعين ومن تبعهم إلى يوم الدين.
މަތަނުގެ ތަރުޖަމާ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ދުނިޔޭގައި އަޅުތަކުންގެ މައްޗަށް އެފަރާތެއްގެ ރަޙްމަތް ތަނަވަސްވެގެންވާ، އަދި މުއުމިނުންނަށް ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ޤިޔާމަތްދުވަހުން ރަޙްމަތް ވާޞިލްކޮށްދެއްވާ، އިލާހު(ﷲ)ގެ އިސްމުފުޅުގެ ބަރަކާތުން ވާގިއެދި ފަށަމެވެ. ޝަރަޙަ ލިޔުންތެރިޔާ
މިދުނިޔޭގައި އިލާހީ ރިސާލަތު ފޯރުކޮށްދެވެން ފެށުނީއްސުރެ އަބަދުވެސް ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ތެދުވެރިގޮތުގައި އީމާންވެ އެއިލާހުގެ މަގުގައި ފައިތިލަ ސާބިތުކޮށްފައިވާ މީސްކޮޅަކީ ދާދި މަދުބައެކެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން އެހީއާއި މަދަދު ލިބިވަޑައިގެންނެވި
އަހުލުއްސުންނަތި ވަލްޖަމާޢަތި އިއްތިފާޤުވެފައިވާ ގޮތުގައި ސުވާލުކުރެވޭނީ މަރުވުމަށް ފަހުއެވެ. އެކަމުގެ ކައިފިއްޔަތާއި ކުރެވޭ ވަޤުތާއި ތަނަކީ އެއީ ޣައިބުގެ ޢިލްމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަންކަން ކަމުގައިވާތީ އެކަމާބެހޭގޮތުން ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވާ ނައްޞުތަކުގެ މައްޗަށް ހުއްޓިފައި
وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيّاً وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيراً (النساء75) އަދި، އިބައިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ވާގިވެރިޔަކު އަޅަމެންނަށް ލައްވައިފާނދޭވެ! އަދި، އިބައިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ނަޞްރުވެރިޔަކު އަޅަމެންނަށް ލައްވައިފާނދޭވެ! رَبَّنَا آمَنَّا
ހޮވާލާފައި މިވަނީ ކުޑަކުދިންނަށް ދަސްކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، ނަމާދުގައި ކިޔުމަށް ޞައްޙަގޮތުގައި ވާރިދުވެފައިވާ ދުޢާތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ކުރު ދުޢާތަކެވެ. ނިޔަތަކީ ދުލުން ކިޔަންޖެހޭ އެއްޗަކަށްނުވާތީ ލިޔެފައިވާ ނިޔަތްތައް ކުޑަކުދިންނަށް ދަސްކޮށްދިނުމުގެ ބޭނުމެއްނެތެވެ. ނިޔަތުގެ މަޙައްލަކީ ހިތެވެ.
ކަށްވަޅުގެ ތިންސުވާލު ކަށްވަޅުގެ ތިން ސުވާލާބެހޭ މަޢުލޫމާތުކޮޅެއް ޝަރަހާގައި މިގެނެސްދެނީ މި ރިސާލާ ބިނާކުރައްވާފައިވަނީ އެތިން ސުވާލުގެ ޖަވާބުގެ މައްޗަށް ކަމުގައިވާތީއެވެ. ކަށްވަޅުގެ ފިތުނަވެރިކަން، ކަށްވަޅުގެ ޢަޛާބާއި ނިޢުމަތް އަދި ދެމަލާއިކަތުންގެ ސުވާލުކުރެއްވުމަކީ އެކަންކަމާމެދު
އަލްޢައްލާމާ އައްޝައިޚް ޑޮކްޓަރ ޢުމަރު ސުލައިމާން އަލްއަޝްޤަރު 10 އޯގަސްޓް 2012 ވީ ހުކުރު ދުވަހު ޢުރުދުންގެ ވެރިރަށް ޢައްމާނުގައި އަވަހާރަވެއްޖެއެވެ. އަލާސްކަންފުޅާ އުޅުއްވުމަށްފަހު ޢުމުރުފުޅުން 72 އަހަރުގައި މިދުނިޔެ ދޫކުރެއްވި، އެބޭފުޅާއަކީ އިސްލާމީ
ބައްޔެއް ނުވަތަ މުޞީބާތެއް ޖެހުމުން އެންމެ މުހިއްމުކަމަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ނިޔާފުޅަށް ރުހުމެވެ. އެއިލާހުގެ ޤަޟާ ޤަދަރަށް ރުހި އީމާންވުމެވެ. އަދި ކެތްތެރިވުމެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ތިމާ އިމްތިޙާންކުރައްވަނީ ކަން ދެނެގަތުމެވެ.
ސަލާމަކީ އިސްލާމްދީނުގެ ޝިޢާރުތަކުގެ ތެރެއިން ޝިޢާރެކެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހެންދީންތަކާއި ފިލޯސަފީތަކުގައިވާ “ބާއްޖަވެރިކަމުގެ ހެޔޮއެދުންތަކާ” އިސްލާމުންގެ ސަލާމާ ވަރަށް ތަފާތެވެ. އޭގެ އެންމެ ބޮޑު ތަފާތަކީ އިސްލާމުންގެ ސަލާމަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އީމާނުގެ އަހުލުވެރިންނަށްޓަކައި
الْحَمْدُ للهِ وَكَفَى، وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى خَيْرِ خَلْقِهِ الْمُصْطَفَى وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ أَهْلِ الصِّدْقِ وَالْوَفَاءِ. އަންހެން ޞަޙާބީންގެ ތެރެއިން ޖަމާޢަތެއްގެ ބޭކަނބަލުން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އަރިހުން
ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ވަޙީބާވާލެއްވިފައިވަނީ އުނގެނުމާ ބެހޭގޮތުންނެވެ. އެއީ އަލްޢަލަޤް ސޫރަތުގެ ފުރަތަމަ އާޔަތެވެ.”اقْرَأْ “ކިޔަވާ ވިދާޅުވާށެވެ. މި ޚިޠާބުގައި އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންވެސް ޝާމިލުވެއެވެ. އެހެންކަމުން ޢިލްމު އުނގެނުމަށް އިސްލާމްދީނުގައި ވަކި ޖިންސެއް
ރޯދަވެރިޔާ ހާރުކެއުން އެއީ ސުންނަތްވެގެންވާ ކަމެކެވެ.
