ހަތަރު ޤަވާޢިދު 1
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله. و بعد ތަޢާރަފު އަލްޤަވާޢިދުލް ޢަރްބަޢު (ހަތަރު ޤަވާޢިދު) އަކީ ޝައިޚުލް އިސްލާމްގެ މަތިވެރި ލަޤަބު އެރުވިގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުޖައްދިދު އިމާމު މުޙައްމަދު ބިން
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله. و بعد ތަޢާރަފު އަލްޤަވާޢިދުލް ޢަރްބަޢު (ހަތަރު ޤަވާޢިދު) އަކީ ޝައިޚުލް އިސްލާމްގެ މަތިވެރި ލަޤަބު އެރުވިގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުޖައްދިދު އިމާމު މުޙައްމަދު ބިން
އޭ ލޮބުވެތި އުޚުތެވެ! ﷲ އަށް ބިރުވެތިވާށެވެ. އަބަދުވެސް ﷲ ތިބާއަށް ބައްލަވާވޮޑިގެންވާކަން ހަނދާންކުރާށެވެ. ތިބާގެ ކޮންމެ ޢަމަލެއް ލިޔެވެމުން ދާކަން ހަނދާން ނައްތާނުލާށެވެ. މިއަދު ތިބާ ބޭނުންކަމެއް ކުރެވިދާނެއެވެ. ބޭނުންގޮތަކަށް އުޅެވިދާނެއެވެ. ތިބާގެ
އެއީ ޖޯގްރަފީގޮތުން ހޯދޭ ބިންތަކުގައި މީހުން ވަޒަންވެރިކުރުވައި އެތަންތަން ފައިދާ ލިބިގަތުމަށްޓަކައި އާރާސްތުކޮށް ބިނާކުރުމެވެ.
ރިޒްޤަކީ މާތް ﷲ ދެއްވާ އެއްޗެކެވެ. އެކަލާނގެއީ الرَّزَّاقُ (ގިނަގިނައިން ރިޒްޤުދެއްވާ އިލާހު) އެވެ. ޙަލާލު ރިޒްޤު ތަނަވަސްވުމުގެ ސަބަބުތައް 1- الاِسْتِغْفَارُ والتَّوْبَةُ (އިސްތިޣްފާރު ކުރުމާއި ތައުބާވުން) ދަލީލު: فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ
ނަމާދުގެ ޙަޤީޤީ ފޮނިކަމާއި ލައްޒަތު އަޅުގަނޑުމެން ނަމާދު ކުރާއިރު އިޙްޞާޞްކުރެވޭ ބާއެވެ؟ ނަމާދުގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބެންވީ ފައިދާތައް ޙަޤީޤަތުގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެބަ ލިބޭބާއެވެ؟ އަޅުގަނޑުމެން ގިނަ ފަހަރަށް ނަމާދުކުރަނީ މިސްކިތުގައި ނިތްތަޅާލާ އުޞޫލުންނެވެ.
ޢަބްދުލްޣަނީ އަލްމަޤްދިސީ (ރަޙިމަހުﷲ) ވިދާޅުވިއެވެ. އަޞްބަހާނުގެ މީހެއްގެ މެހެމާންދާރީގައި އަހަރެން ވީމެވެ. ނަމާދު ވަޤުތު ވަނުމުން ނަމާދުކުރުމަށް އަހަރެމެން އަވަސްވެގަތް ހިނދު، ނަމާދު ނުކުރާ މީހަކު ވިއެވެ. ބައެއް މީހުން ބުންޏެވެ. އެއީ އިރަށް
އޭނާގެ އަޤީދާ: އޭނާގެ ޢަޤީދާއަކީ ސުންނަތުގެ އަހުލުވެރިންގެ ޢަޤީދާއެވެ. އެއީ ރަސޫލު ﷲ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމްގެ ސުންނަތެވެ. ރަސޫލު ﷲ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމްގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއި ޞަޙާބާއިން ދިރިއުޅުއްވި ގޮތެވެ.
އިސްލާމްދީނުގައި އަންހެނުން އަދާކުރާ ދައުރަކީ ފިރިހެނުން އަދާކުރާ ދައުރަށްވުރެ ކުޑަދައުރެއްނޫނެވެ. އަނބިމީހާއަކީ ގޭގެ އޮޅިގަނޑެވެ. އެހެންކަމުން، މުޖްތަމަޢުގެ އޮޅިގަނޑަކީ އަންހެނުންނެވެ. ހިތްހަމަޖެހޭ، އުފާވެރި ދިރިއުޅުމެއްގެ ބިންގަލަކީ ދީންވެރި، ހެޔޮލަފާ، ޞާލިޙް އަންބެކެވެ. ޢާއިލާއެއްގެ އުފާވެރިކަމާއި
ސަބަބުތަކުގައި ހިފުމަކީ ވަކީލުކުރުމުގެ އެއްރުކުނެވެ. ހަމައެކަނި މާއްދާގެ މައްޗަށް ވަކީލުކޮށްގެން، ހަމައެކަނި ދުނިޔެއަށްޓަކާ ދިރިއުޅޭ ބައެއް މީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި، ސަބަބުން ނުކުންނަ ނަތީޖާ އުފައްދާ އެއްޗެކީ ސަބަބެވެ. ވީމާ ބޭހަކީ އޭގެ ޒާތުން
އަލް އިމާމް ޙަސަނުލްބަޞަރީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. يا ابن آدم أنت أيام، كلما ذهب يوم منها ذهب بعضك، ويوشك إذا ذهب بعضك أن يذهب كلك وأنت لا
ފާފަކުރެވޭ ބައެއް މީހުން ތައުބާވުމަށްފަހުވެސް ފާފަފުއްސެވުން އެދި ކިޔާ ދުޢާތައް ނޭނގިގެން އުޅެއެވެ. ތިރީގައި މިގެނެސްދެނީ، ފާފަފުއްސެވުން އެދި ކުރެވިދާނެ ބައެއް ދުޢާއެވެ. އެންމެންނަށްވެސް ފާފަކުރެވެއެވެ. އެންމެ ރަނގަޅު މީހާއަކީ ފާފަކުރެވުމުން އެކަމާ ހިތާމަކޮށް،
އިންސާނީ ދަރިފަސްކޮޅަށް މިވަޤުތު ކުރިމަތިވެފައިވާ ޞިއްޚީ އެންމެ ބޮޑު ނުރައްކަލަކީ އެއިޑްސް ބައްޔެވެ. ފަރުވާއެއް ހޯދިފައިނުވާ މި ބަލި މުޅިދުނިޔޭގައި ސާލެއްހެން މިހާރު ދަނީ ފެތުރެމުންނެވެ. އެތައް މިލިޔަން ބަޔަކު މަރުވެ ހިނގައްޖެއެވެ. އަދި
ސުވަރުގެ ނުވަތަ ޖަންނަތުގެ މާނައަކީ ބަގީޗާއެވެ. ސުވަރުގެއަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ކިޔަމަންގަތް އަޅުންނަށްޓަކައި އެއިލާހު ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވާ ދާއިމީ ގޯއްޗެކެވެ. ދުވަހަކުވެސް އިންސާނެއްގެ ލޮލުން ނުދެކޭ، ކަންފަތަށް ނީވޭ، އަދި ހިތަށްވެސް ނުގެނެވޭ ކަންތައްތަކެއް
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އާދަމްގެފާނު ހެއްދެވީ ވެލީންނެވެ. ނުވަތަ މަށީންނެވެ. އިންސާނުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ އުފެއްދެވީ އާދަމްގެފާނެވެ. ތަކެތީގެ ތެރެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ ހެއްދެވީ ޤަލަމެވެ. މިދުނިޔެ އުފެއްދެވުމަށްފަހު މަލާއިކަތުންނާއި ޖިންނީން އެއިލާހު
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله ހަރުދަނާ ޢަޤީދާގެ ވެރި މުސްލިމުން ކަނޑި ބަޑިން ބަލިނުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން މުސްލިމުން ބަލިކަށިކުރުމަށްޓަކައި ދެން ހަނގުރާމަފެށީ ފިކުރީގޮތުން މުސްލިމުންނާ ހަނގުރާމަކޮށް އިސްލާމީ ޢަޤީދާއާ މުސްލިމުން
ޣައިބަށް އީމާންވުމަކީ ބުއްދިއާއި މިޒަމާނުގެ ޢިލްމީ ހޯދުންތަކުގެ އަލީގައި ޤަބޫލުކުރަންޖެހޭ ޙަޤީޤަތެކެވެ. ސަބަބަކީ ލޮލުގެ ފެނުން ދަށްކަމުން ހަމަލޮލަށް ނުފެންނަ ތަކެތި ވަޞީލަތްތަކެއްގެ ޛަރީއާއިން ފެނިދެއެވެ. އަދި އެއްގޮތަކަށްވެސް ނުފެންނަ ތަކެތި އެތަކެތީގެ އަސަރުތަކުން
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله. و بعد ތަޢާރަފު އަލްޤަވާޢިދުލް ޢަރްބަޢު (ހަތަރު ޤަވާޢިދު) އަކީ ޝައިޚުލް އިސްލާމްގެ މަތިވެރި ލަޤަބު އެރުވިގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުޖައްދިދު އިމާމު މުޙައްމަދު ބިން
އޭ ލޮބުވެތި އުޚުތެވެ! ﷲ އަށް ބިރުވެތިވާށެވެ. އަބަދުވެސް ﷲ ތިބާއަށް ބައްލަވާވޮޑިގެންވާކަން ހަނދާންކުރާށެވެ. ތިބާގެ ކޮންމެ ޢަމަލެއް ލިޔެވެމުން ދާކަން ހަނދާން ނައްތާނުލާށެވެ. މިއަދު ތިބާ ބޭނުންކަމެއް ކުރެވިދާނެއެވެ. ބޭނުންގޮތަކަށް އުޅެވިދާނެއެވެ. ތިބާގެ
އެއީ ޖޯގްރަފީގޮތުން ހޯދޭ ބިންތަކުގައި މީހުން ވަޒަންވެރިކުރުވައި އެތަންތަން ފައިދާ ލިބިގަތުމަށްޓަކައި އާރާސްތުކޮށް ބިނާކުރުމެވެ.
ރިޒްޤަކީ މާތް ﷲ ދެއްވާ އެއްޗެކެވެ. އެކަލާނގެއީ الرَّزَّاقُ (ގިނަގިނައިން ރިޒްޤުދެއްވާ އިލާހު) އެވެ. ޙަލާލު ރިޒްޤު ތަނަވަސްވުމުގެ ސަބަބުތައް 1- الاِسْتِغْفَارُ والتَّوْبَةُ (އިސްތިޣްފާރު ކުރުމާއި ތައުބާވުން) ދަލީލު: فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ
ނަމާދުގެ ޙަޤީޤީ ފޮނިކަމާއި ލައްޒަތު އަޅުގަނޑުމެން ނަމާދު ކުރާއިރު އިޙްޞާޞްކުރެވޭ ބާއެވެ؟ ނަމާދުގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބެންވީ ފައިދާތައް ޙަޤީޤަތުގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެބަ ލިބޭބާއެވެ؟ އަޅުގަނޑުމެން ގިނަ ފަހަރަށް ނަމާދުކުރަނީ މިސްކިތުގައި ނިތްތަޅާލާ އުޞޫލުންނެވެ.
ޢަބްދުލްޣަނީ އަލްމަޤްދިސީ (ރަޙިމަހުﷲ) ވިދާޅުވިއެވެ. އަޞްބަހާނުގެ މީހެއްގެ މެހެމާންދާރީގައި އަހަރެން ވީމެވެ. ނަމާދު ވަޤުތު ވަނުމުން ނަމާދުކުރުމަށް އަހަރެމެން އަވަސްވެގަތް ހިނދު، ނަމާދު ނުކުރާ މީހަކު ވިއެވެ. ބައެއް މީހުން ބުންޏެވެ. އެއީ އިރަށް
އޭނާގެ އަޤީދާ: އޭނާގެ ޢަޤީދާއަކީ ސުންނަތުގެ އަހުލުވެރިންގެ ޢަޤީދާއެވެ. އެއީ ރަސޫލު ﷲ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމްގެ ސުންނަތެވެ. ރަސޫލު ﷲ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމްގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއި ޞަޙާބާއިން ދިރިއުޅުއްވި ގޮތެވެ.
އިސްލާމްދީނުގައި އަންހެނުން އަދާކުރާ ދައުރަކީ ފިރިހެނުން އަދާކުރާ ދައުރަށްވުރެ ކުޑަދައުރެއްނޫނެވެ. އަނބިމީހާއަކީ ގޭގެ އޮޅިގަނޑެވެ. އެހެންކަމުން، މުޖްތަމަޢުގެ އޮޅިގަނޑަކީ އަންހެނުންނެވެ. ހިތްހަމަޖެހޭ، އުފާވެރި ދިރިއުޅުމެއްގެ ބިންގަލަކީ ދީންވެރި، ހެޔޮލަފާ، ޞާލިޙް އަންބެކެވެ. ޢާއިލާއެއްގެ އުފާވެރިކަމާއި
ސަބަބުތަކުގައި ހިފުމަކީ ވަކީލުކުރުމުގެ އެއްރުކުނެވެ. ހަމައެކަނި މާއްދާގެ މައްޗަށް ވަކީލުކޮށްގެން، ހަމައެކަނި ދުނިޔެއަށްޓަކާ ދިރިއުޅޭ ބައެއް މީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި، ސަބަބުން ނުކުންނަ ނަތީޖާ އުފައްދާ އެއްޗެކީ ސަބަބެވެ. ވީމާ ބޭހަކީ އޭގެ ޒާތުން
އަލް އިމާމް ޙަސަނުލްބަޞަރީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. يا ابن آدم أنت أيام، كلما ذهب يوم منها ذهب بعضك، ويوشك إذا ذهب بعضك أن يذهب كلك وأنت لا
ފާފަކުރެވޭ ބައެއް މީހުން ތައުބާވުމަށްފަހުވެސް ފާފަފުއްސެވުން އެދި ކިޔާ ދުޢާތައް ނޭނގިގެން އުޅެއެވެ. ތިރީގައި މިގެނެސްދެނީ، ފާފަފުއްސެވުން އެދި ކުރެވިދާނެ ބައެއް ދުޢާއެވެ. އެންމެންނަށްވެސް ފާފަކުރެވެއެވެ. އެންމެ ރަނގަޅު މީހާއަކީ ފާފަކުރެވުމުން އެކަމާ ހިތާމަކޮށް،
އިންސާނީ ދަރިފަސްކޮޅަށް މިވަޤުތު ކުރިމަތިވެފައިވާ ޞިއްޚީ އެންމެ ބޮޑު ނުރައްކަލަކީ އެއިޑްސް ބައްޔެވެ. ފަރުވާއެއް ހޯދިފައިނުވާ މި ބަލި މުޅިދުނިޔޭގައި ސާލެއްހެން މިހާރު ދަނީ ފެތުރެމުންނެވެ. އެތައް މިލިޔަން ބަޔަކު މަރުވެ ހިނގައްޖެއެވެ. އަދި
ސުވަރުގެ ނުވަތަ ޖަންނަތުގެ މާނައަކީ ބަގީޗާއެވެ. ސުވަރުގެއަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ކިޔަމަންގަތް އަޅުންނަށްޓަކައި އެއިލާހު ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވާ ދާއިމީ ގޯއްޗެކެވެ. ދުވަހަކުވެސް އިންސާނެއްގެ ލޮލުން ނުދެކޭ، ކަންފަތަށް ނީވޭ، އަދި ހިތަށްވެސް ނުގެނެވޭ ކަންތައްތަކެއް
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އާދަމްގެފާނު ހެއްދެވީ ވެލީންނެވެ. ނުވަތަ މަށީންނެވެ. އިންސާނުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ އުފެއްދެވީ އާދަމްގެފާނެވެ. ތަކެތީގެ ތެރެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ ހެއްދެވީ ޤަލަމެވެ. މިދުނިޔެ އުފެއްދެވުމަށްފަހު މަލާއިކަތުންނާއި ޖިންނީން އެއިލާހު
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله ހަރުދަނާ ޢަޤީދާގެ ވެރި މުސްލިމުން ކަނޑި ބަޑިން ބަލިނުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން މުސްލިމުން ބަލިކަށިކުރުމަށްޓަކައި ދެން ހަނގުރާމަފެށީ ފިކުރީގޮތުން މުސްލިމުންނާ ހަނގުރާމަކޮށް އިސްލާމީ ޢަޤީދާއާ މުސްލިމުން
ޣައިބަށް އީމާންވުމަކީ ބުއްދިއާއި މިޒަމާނުގެ ޢިލްމީ ހޯދުންތަކުގެ އަލީގައި ޤަބޫލުކުރަންޖެހޭ ޙަޤީޤަތެކެވެ. ސަބަބަކީ ލޮލުގެ ފެނުން ދަށްކަމުން ހަމަލޮލަށް ނުފެންނަ ތަކެތި ވަޞީލަތްތަކެއްގެ ޛަރީއާއިން ފެނިދެއެވެ. އަދި އެއްގޮތަކަށްވެސް ނުފެންނަ ތަކެތި އެތަކެތީގެ އަސަރުތަކުން