ތިރީގައިމިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައި ޥުޟޫ ކުރުން މުކައްލަފުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ. 1 – ނަމާދު ކުރުން: މީގެ ދަލީލަކީ އިބްނު ޢުމަރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ މަރުފޫޢު ޙަދީޘެވެ . ((لاَ يَقْبَلُ اللهُ صَلَاةً
ޥުޟޫ ގެއްލޭކަންތައްތަކަކީ ޥޫޟޫ ބާޠިލުވާ ނުވަތަ ފާސިދުވާ ކަންތައްތަކެވެ. ޥުޟޫ ގެއްލޭ ކަންތައް ހައެކެވެ. 1- ދެދޮރުންކުރެ ދޮރަކުން އެއްޗެއް ބޭރުވުން: އެއީ ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހި ނުކުންނަ ތަނާއި ބޮޑުކަމުދާ އެއްޗިހި ނުކުންނަތަނެވެ. ނުކުންނަ
ވުޟޫކުރުމުގައި މުސްތަޙައްބު ވެގެންވާ ކަންތައްތައްވެއެވެ. އެއީ އެކަން ކުރާ މީހާ އަށް އަޖުރު ލިބޭ ކަންކަމެވެ. އަދި އެކަންތައްތައް ދޫކޮށްލިޔަސް މައްސަލައެއް ނެތް ކަންކަމެވެ. މި ކަންކަމަށް ކިޔެނީ ވުޟޫގެ ސުންނަތްތަކެވެ. 1- ވުޟޫކުރަން
ޥުޟޫގެ ފަރުޟުތައް ހައެކެވެ. އެއީ: 1- މުޅި މޫނު އެއްކޮށް ދޮވުން. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﴿إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ﴾ [المائدة :٦] މާނައީ: “ތިޔަބައިމީހުން ނަމާދަށް ތެދުވެއްޖެނަމަ، )އެބަހީ: ނަމާދުކުރަން
ވުޟޫ ޞައްޙަވުމުގެ ޝަރުޠުތައް 1- އިސްލާމަކުކަމުގައިވުމާއި ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރުމާއި ބާލިޢުވުން. (ކާފިރުންނާއި މޮޔައިންނާއި ކުޑަކުދިންގެ ތެރެއިން ތަންދޮރު އެނގޭ ޢުމުރަށް ވާޞިލުނުވާ ކުދިން ކުރާ ވުޟޫ ޞައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ.) 2- ނިޔަތް: އެއީ
ޥުޟޫގެ ބާބު ވުޟޫގެ ތަޢުރީފާއި އޭގެ ޙުކުމް: ޥުޟޫގެ ލުޣަވީ މާނަ: ޥުޟޫ ނެގިފައިވަނީ “الوَضَاءَةُ” މިބަހުންނެވެ. އެއީ ރީތިކަމާއި ސާފުކަމެވެ. ޥުޟޫގެ ޝަރުޢީ މާނަ: ﷲ ތަޢާލާއަށް އަޅުކަން ކުރުމުގެ ގޮތުން، ޝަރުޢުގައި
3-قَصُّ الشَّارِبِ وَإِحْفَاؤُهُ : މަތިމަސްކޮށުމާއި މަތިމަސްތުނިކުރުން އެއީ މަތިމަސް ކުރުކޮށް ކޮށުމެވެ. އެއީ އެކަމުގައިވާ ރީތިކަމާއި ސާފުޠާހިރުކަމަށްޓަކައެވެ. އަދި ކާފިރުންނާ ޚިލާފުވުމަށްޓަކައެވެ. މަތިމަސް ކުރުކޮށް ކޮށުމަށާއި ތުނބުޅި ދިގުކުރުމަށާއި ތުނބުޅީގައި ފުނާއަޅާ ތުނބުޅިއަށް
ފިޠުރަތުގެ ސުންނަތްތަކަށް ޚިޞާލުލް ފިޠުރަތި އޭވެސް ކިޔެއެވެ.
ހަތަރުވަނައީ ސިވާކުކުރުމުގެ ފައިދާތައް ސިވާކުކުރުމުގެ އެންމެ މުހިއްމު ފައިދާއަކީ ޙަދީޘްގައި ބަޔާންވެގެންވާ ފަދައިން (ދުނިޔޭގައި) އަނގަޔަށް ޠާހިރުކަން ލިބުމާއި (އާޚިރަތުގައި) ﷲ ތަޢާލާގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ދަތްއުނގުޅާ މީހާއަށް ލިބުމެވެ. މުސްލިމް އަޅާ މި ސުންނަތުގެ
ވުޟޫ ކުރަންފަށާއިރުގައްޔާއި ނިދީން ހޭލާ ހިނދުގައްޔާއި އަނގައިގެ ވަސް ތަޣައްޔަރުވާ ހިނދުގައްޔާއި ޤުރުއާން ކިޔަވަން ފެށުމުގެ ކުރިންނާއި ނަމާދުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރީން، ހަމައެފަދައިން ގެއަށް ވަންނަ އިރަކީވެސް ދަތްއުނގުޅުން ސުންނަތްކަން ގަދަވެގެންވާ ވަޤުތުތަކެވެ.
ހުރިހާ ވަގުތެއްގައިވެސް ދަތްއުނގުޅުމަކީ ސުންނަތްކަމެކެވެ.
ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރަން އިންނައިރު ކުރިމަތީގައި ހުރަހެއް ނެތްނަމަ ވައިޖެހޭ ދިމާއަށް ކުރިމަތި ލައިގެން އިނުމަކީ މަކްރޫހަކަމެކެވެ. އެއީ ކުޑަކަމުދާތަކެތި ގަޔާދިމާއަށް ނައުމަށްޓަކައެވެ. އަދި ޤަޟާ ޙަޖަތްކުރަން އިންނައިރު ވާހަކަދެއްކުމަކީވެސް މަކްރޫހަކަމެކެވެ. مَرِّ رَجُلٌ وَالنَّبِيُّ
ހުއްޓި އޮންނަ (ދައުރު ނުކުރާ) ފެނަށް ކުޑަކަމުދިޔުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ.
ފާޚާނާއަށް ވަންނަ މީހާ ފާޚާނާއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ((بِسْمِ اللهِ اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ الْخُبُثِ وَالْخَبَائِثِ)) ކިޔުމާއި ނިމިގެން ނުކުންނައިރު ((غُفْرَانَكَ)) ކިޔުން ސުންނަތްވެގެންވެއެވެ. އަދި ފާޚާއަށް ވަންނައިރު ވައަތުފައި
ޞަޙަރާގައި (ޤިބުލައާ ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރާ މީހާއާ ދެމެދު) ހުރަހެއް ނެތި ޤަޟާޙާޖަތްކުރާ އިރު ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލައިގެން އިނދެ ނުވަތަ ޤިބުލައަށް ފުރަގަސްދީގެން އިނދެ ޤަޟާޙާޖަތްކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ.
އިސްތިންޖާކުރުމަކީ ނަޖިސް ނުކުތް ތަން ފެން ބޭނުންކޮށްގެން ފިލުވައިލުމެވެ.
ތިރީގައިމިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައި ޥުޟޫ ކުރުން މުކައްލަފުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ. 1 – ނަމާދު ކުރުން: މީގެ ދަލީލަކީ އިބްނު ޢުމަރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ މަރުފޫޢު ޙަދީޘެވެ . ((لاَ يَقْبَلُ اللهُ صَلَاةً
ޥުޟޫ ގެއްލޭކަންތައްތަކަކީ ޥޫޟޫ ބާޠިލުވާ ނުވަތަ ފާސިދުވާ ކަންތައްތަކެވެ. ޥުޟޫ ގެއްލޭ ކަންތައް ހައެކެވެ. 1- ދެދޮރުންކުރެ ދޮރަކުން އެއްޗެއް ބޭރުވުން: އެއީ ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހި ނުކުންނަ ތަނާއި ބޮޑުކަމުދާ އެއްޗިހި ނުކުންނަތަނެވެ. ނުކުންނަ
ވުޟޫކުރުމުގައި މުސްތަޙައްބު ވެގެންވާ ކަންތައްތައްވެއެވެ. އެއީ އެކަން ކުރާ މީހާ އަށް އަޖުރު ލިބޭ ކަންކަމެވެ. އަދި އެކަންތައްތައް ދޫކޮށްލިޔަސް މައްސަލައެއް ނެތް ކަންކަމެވެ. މި ކަންކަމަށް ކިޔެނީ ވުޟޫގެ ސުންނަތްތަކެވެ. 1- ވުޟޫކުރަން
ޥުޟޫގެ ފަރުޟުތައް ހައެކެވެ. އެއީ: 1- މުޅި މޫނު އެއްކޮށް ދޮވުން. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﴿إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ﴾ [المائدة :٦] މާނައީ: “ތިޔަބައިމީހުން ނަމާދަށް ތެދުވެއްޖެނަމަ، )އެބަހީ: ނަމާދުކުރަން
ވުޟޫ ޞައްޙަވުމުގެ ޝަރުޠުތައް 1- އިސްލާމަކުކަމުގައިވުމާއި ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރުމާއި ބާލިޢުވުން. (ކާފިރުންނާއި މޮޔައިންނާއި ކުޑަކުދިންގެ ތެރެއިން ތަންދޮރު އެނގޭ ޢުމުރަށް ވާޞިލުނުވާ ކުދިން ކުރާ ވުޟޫ ޞައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ.) 2- ނިޔަތް: އެއީ
ޥުޟޫގެ ބާބު ވުޟޫގެ ތަޢުރީފާއި އޭގެ ޙުކުމް: ޥުޟޫގެ ލުޣަވީ މާނަ: ޥުޟޫ ނެގިފައިވަނީ “الوَضَاءَةُ” މިބަހުންނެވެ. އެއީ ރީތިކަމާއި ސާފުކަމެވެ. ޥުޟޫގެ ޝަރުޢީ މާނަ: ﷲ ތަޢާލާއަށް އަޅުކަން ކުރުމުގެ ގޮތުން، ޝަރުޢުގައި
3-قَصُّ الشَّارِبِ وَإِحْفَاؤُهُ : މަތިމަސްކޮށުމާއި މަތިމަސްތުނިކުރުން އެއީ މަތިމަސް ކުރުކޮށް ކޮށުމެވެ. އެއީ އެކަމުގައިވާ ރީތިކަމާއި ސާފުޠާހިރުކަމަށްޓަކައެވެ. އަދި ކާފިރުންނާ ޚިލާފުވުމަށްޓަކައެވެ. މަތިމަސް ކުރުކޮށް ކޮށުމަށާއި ތުނބުޅި ދިގުކުރުމަށާއި ތުނބުޅީގައި ފުނާއަޅާ ތުނބުޅިއަށް
ފިޠުރަތުގެ ސުންނަތްތަކަށް ޚިޞާލުލް ފިޠުރަތި އޭވެސް ކިޔެއެވެ.
ހަތަރުވަނައީ ސިވާކުކުރުމުގެ ފައިދާތައް ސިވާކުކުރުމުގެ އެންމެ މުހިއްމު ފައިދާއަކީ ޙަދީޘްގައި ބަޔާންވެގެންވާ ފަދައިން (ދުނިޔޭގައި) އަނގަޔަށް ޠާހިރުކަން ލިބުމާއި (އާޚިރަތުގައި) ﷲ ތަޢާލާގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ދަތްއުނގުޅާ މީހާއަށް ލިބުމެވެ. މުސްލިމް އަޅާ މި ސުންނަތުގެ
ވުޟޫ ކުރަންފަށާއިރުގައްޔާއި ނިދީން ހޭލާ ހިނދުގައްޔާއި އަނގައިގެ ވަސް ތަޣައްޔަރުވާ ހިނދުގައްޔާއި ޤުރުއާން ކިޔަވަން ފެށުމުގެ ކުރިންނާއި ނަމާދުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރީން، ހަމައެފަދައިން ގެއަށް ވަންނަ އިރަކީވެސް ދަތްއުނގުޅުން ސުންނަތްކަން ގަދަވެގެންވާ ވަޤުތުތަކެވެ.
ހުރިހާ ވަގުތެއްގައިވެސް ދަތްއުނގުޅުމަކީ ސުންނަތްކަމެކެވެ.
ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރަން އިންނައިރު ކުރިމަތީގައި ހުރަހެއް ނެތްނަމަ ވައިޖެހޭ ދިމާއަށް ކުރިމަތި ލައިގެން އިނުމަކީ މަކްރޫހަކަމެކެވެ. އެއީ ކުޑަކަމުދާތަކެތި ގަޔާދިމާއަށް ނައުމަށްޓަކައެވެ. އަދި ޤަޟާ ޙަޖަތްކުރަން އިންނައިރު ވާހަކަދެއްކުމަކީވެސް މަކްރޫހަކަމެކެވެ. مَرِّ رَجُلٌ وَالنَّبِيُّ
ހުއްޓި އޮންނަ (ދައުރު ނުކުރާ) ފެނަށް ކުޑަކަމުދިޔުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ.
ފާޚާނާއަށް ވަންނަ މީހާ ފާޚާނާއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ((بِسْمِ اللهِ اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ الْخُبُثِ وَالْخَبَائِثِ)) ކިޔުމާއި ނިމިގެން ނުކުންނައިރު ((غُفْرَانَكَ)) ކިޔުން ސުންނަތްވެގެންވެއެވެ. އަދި ފާޚާއަށް ވަންނައިރު ވައަތުފައި
ޞަޙަރާގައި (ޤިބުލައާ ޤަޟާ ޙާޖަތްކުރާ މީހާއާ ދެމެދު) ހުރަހެއް ނެތި ޤަޟާޙާޖަތްކުރާ އިރު ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލައިގެން އިނދެ ނުވަތަ ޤިބުލައަށް ފުރަގަސްދީގެން އިނދެ ޤަޟާޙާޖަތްކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ.
އިސްތިންޖާކުރުމަކީ ނަޖިސް ނުކުތް ތަން ފެން ބޭނުންކޮށްގެން ފިލުވައިލުމެވެ.
