ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިިހި ވަޞައްލަމަ އަކީ ހުރިހާގޮތަކުންވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ހުރި ފުރިހަަމަ ނަމޫނާއެކެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ މައިދާނެއްގައިވެސް މެއެވެ. ލޮބުވެތި އަޚުންނޭވެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހި މުޖުތަމަޢުއަކީ އަވައްޓެރިންނަށް ވަރަށްބޮޑަށް އިސްކަންދީ ޤަދަރާއި އިޙްތިރާމާއި އެހީތެރިކަންދީގެން
އޭ މުސްލިމް އަޚާއެވެ! ނަމާދުކުރުމަށް މިސްކިތަށް ދިޔުމަށް ޝަރުޢުވެގެންވާ އަދަބުތައް ދެނެގަތުމަކީ ހަމަކަށަވަރުންވެސް ތިބާއަށް މުހިއްމު ކަމެކެވެ. އެއީ ނަމާދަށް ތައްޔާރުވުމުގެ ގޮތުންނެވެ. އެހެނީ، ނަމާދަކީ މަތިވެރިވެގެންވާ އަޅުކަމަކަށްވުމާއިއެކު، ޒީނަތްތެރިކަން ލިބިގެންވާޙާލު ނަމާދުކުރުމަށްޓަކައި ނަމާދަށް
މީގެ އެތައް ޤަރުނެއްކުރިން އުޅުއްވި އިސްމާޢީލް ނަމަކަށް ކިޔުނު ބޭކަލެކެވެ. މި ބޭކަލަކީ އިމާމް މާލިކުގެ އަރިހުން ކިޔަވައި ވިދާޅުވެފައިވާ އިމާމް މާލިކުގެ ދަރިވަރެކެވެ. ޢިލްމުވެރި ބޭކަލެކެވެ. މިކަލޭގެފާނު ކައިވެނި ކުރެއްވުމަށްފަހު މާ ގިނަ
އެއްސަހަރެއްގައި ވަރަށް މުއްސަނދި ވިޔަފާރިވެރިއެއް އުޅުނެވެ. އޭނާއަކީ އޭނާއަށް ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެއްވި ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރު ނުކުރާ، ހިތްހަރު މީހެކެވެ. އެއްދުވަހެއްގެ ހަވީރުގެ ވަގުތެވެ. ވިޔަފާރިވެރިޔާގެ ގޭގެ ދޮރުގައި މީހަކު ޓަކިދިނެވެ. އަވަސް
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على أشرف الأنبياء والمرسلين و على آله و صحبه و من تبعهم بإحسان إلى يوم الدين ޝައްކެއްވެސް ނެއްގޮތުގައި މާތްވެގެންވާ
އިމާމް ޤުރުތުބީއަކީ ކޮންބޭކަލެއް؟ އެކަލޭގެފާނަކީ އަންދަލުސް (މިހާރުގެ ފުރާންސާއި ސުޕޭން ހިސާބުގައި އޮތްރަށެއް) ގައި އުފަންވެ ވަޑައިގެން ބޭކަލެކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ފުރިހަމަ ނަންފުޅަކީ އަބޫ އަބްދުﷲ މުޙައްމަދު ބުން އަބީބަކުރު ބިން ފަރުހުލް އަންޞާރީ
ތުނބުޅި ދިގުކޮށްގެން އުޅޭ މީހުން މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރަނީއެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުން ތުނބުޅި ދިގުކުރަނީއެވެ. އަދި މޫނުބުރުޤާ އަޅައިގެންއުޅޭ މީހުން ވައްކަންކުރަނީއެއް ނޫނެވެ. ވައްކަން ކުރާމީހުން މޫނުބުރުޤާ އަޅަނީއެވެ.
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަޠަޢާލާ ހެއްދެވި މަޚްލޫގުންގެ ތެރެއިން އިންސާނުންނަށްވަނީ އިމްތިޙާނަށްޓަކައި އިޚްތިޔާރާއި ބާރު ދެއްވައި، ހަށިގަނޑުގައި ހިއްސުތަކަކާ އުދާސް ތަކެއްލައްވައި، ހެޔޮ ވިސްނުން ދެއްވައި އެހެން ހުރިހާ މަޚުލޫގުންނަށްވުރެ މާތް ކުރައްވައި އިންސާނުންގެ ދަރަޖަ
ޚާއްސަކޮށް އަންހެނުންގެ މޫނު ކަޝްފުކުރުމަށް ދެވޭ ދަޢުވަތަކީ ޝައިތާނާއާއި އޭނާގެ ބައިވެރިން ތަބައްރުޖަށް ދޭ ދަޢުވަތެކެވެ. އަދި ބެލުން ތިރިނުކުރުމާއި ޙަރާމް ތަންތަނަށް ބެލުން މިވަނީ ޢާއްމުވެފައެވެ.
ޙާފިޡް އިބްނު ޙަޖަރް ރަޙިމަހުﷲ ފަތުޙުލްބާރިގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “އަހަރުގެ އެހެން ދުވަސްތަކުގެ މައްޗަށް، ޙައްޖުމަހުގެ ފުރަތަމަ 10ދުވަސް މާތްކުރެވުނު ސަބަބެއް ކަމުގައި ބެލެވެނީ ހުރިހާ ބޮޑެތި އަޅުކަންތަކެއް އެދުވަސްތަކުގައި ޖަމަޢަވުމެވެ. އެއީ ނަމާދާއި، ރޯދައާއި، ޙައްޖާއި، ޞަދަޤާތެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއް އެހެން އެއްވެސް ދުވަސްވަރެއްގައި ޖަމަޢަނުވާނެއެވެ.”
ކުޑަ ކުދީންގެ އެންމެ ތުއްތު ޢުމުރަކީ އެކުދީންނަށް ކޮންމެ ކަމެއްގައިވެސް ބޮޑު މީހެއްގެ އަޅާލުމާއި އޯގާތެރިކަން ބޭނުން ވާނެ ޢުމުރެވެ. މިގޮތުން ކުއްޖާ ބޮޑުވެ ތަސައްރަފު ފުދިގެން އަންނަ ދުވަސްވަރުގައި އެކުދީންނާއި އެކު ވީހާވެސް
ޔަޙްޔާ ބިން މުޢާޛް ވިދާޅުވިއެވެ. “3 މީހެއްގެ ޢަމަލާމެދު އަހުރެން ޢަޖާއިބުވަމެވެ. ﷲއަށް ޚާލިޞްކޮށް ޢަމަލުކުރުމުގެ ބަދަލުގައި، އޭނާފަދަ އެހެން މަޚުލޫޤަކަށް ދެއްކުމަށްޓަކައި ޢަމަލުކުރާމީހާއާއި، އޭނާގެ ވެރިރައްބު، ފަހުން ބަދަލު ދެއްވާނެކަން އަންގަވައި އޭނާގެ މުދަލުން މިންވަރަކަށް އެދިވޮޑިގެންނެވުމުންވެސް ނުދީ ބަޚީލުވެގަންނަ މީހާއާއި،
އަދި މިހުރިހާކަމެއް އެކުލެވިގެންވާ ޒުހުދުވެރިކަމަކީ، ﷲތަޢާލާ ފިޔަވައި، އެހެން ހުރިހާ ފަރާތަކަށް ޒުހުދުވެރިވުމެވެ. (ހަމައެކަނި އެއިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ކަންކަމަށް އެދުމެވެ.) އަދި އެއިލާހުގެ މަތިން ހަނދުމަކުރުމުން އެއްކިބާކުރާ ހުރިހާ ކަމަކުން ޒުހުދުވެރިވުމެވެ.
7. ޚިތާނު ކުރުން ޚިތާނުކުރުމަކީ އިސްލާމްދީން ނުހަނު ބާރު އަޅާ ކަންތައްތަކުގެތެރެއިން އެއްކަމެވެ. ޚިޠާނު ނުކޮށް ހުރުމުގެ ސަބަބުން ކުޑަކަމުދާ އެތިކޮޅުތައް ހަންގަނޑުގެ ތެރެއަށްވަދެ ނަޖިސްވެދެއެވެ. ވީމާ މިކަމުން ސަލާމަތްވެ ޠާހިރުވުމަށްޓަކައި ޚިޠާނުކުރުމަށް އިސްލާމްދީން
އިސްލާމްދީނާ ޢަދާވާތްތެރި މީހުން ބުނެއުޅޭގޮތުގައި މިދީނުގައި ވަނީ އިންސާނުންނާއި، ޖަނާވާރުތަކުގެ ޙައްޤުތަކެއް ނިގުޅައިގެންފައެވެ. ނަމަވެސް ޝައްކެއްނެތްގޮތުގައި މިދީނަށްވުރެ އިންސާނުންގެ ޙައްޤުތަކާއި، ޖަނާވާރުތަކުގެ ޙައްޤުތައް އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ދީފައިވާ އެއްވެސް ދީނެއް ނެތެވެ.
މުސްލިމުންނަށް ވީތީ އަޅުގަނޑުމެން އަދާކުރަންޖެހޭ ފަރުޟުތަކާއި ވާޖިބުތައް ހުރެއެވެ. އެއީ ކުރުން ކޮންމެހެން ލާޒިމު ކަންތަކެވެ. މީގެ އިތުރުންވެސް ކުރުން މުސްތަޙައްބު ކަންތައް ހުރެއެވެ. އެހެންކަމުން، ހެޔޮ ލަފާ ރަނގަޅު މުސްލިމަކު އޭނަގެ މައްޗަށްވާ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިިހި ވަޞައްލަމަ އަކީ ހުރިހާގޮތަކުންވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ހުރި ފުރިހަަމަ ނަމޫނާއެކެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ މައިދާނެއްގައިވެސް މެއެވެ. ލޮބުވެތި އަޚުންނޭވެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހި މުޖުތަމަޢުއަކީ އަވައްޓެރިންނަށް ވަރަށްބޮޑަށް އިސްކަންދީ ޤަދަރާއި އިޙްތިރާމާއި އެހީތެރިކަންދީގެން
އޭ މުސްލިމް އަޚާއެވެ! ނަމާދުކުރުމަށް މިސްކިތަށް ދިޔުމަށް ޝަރުޢުވެގެންވާ އަދަބުތައް ދެނެގަތުމަކީ ހަމަކަށަވަރުންވެސް ތިބާއަށް މުހިއްމު ކަމެކެވެ. އެއީ ނަމާދަށް ތައްޔާރުވުމުގެ ގޮތުންނެވެ. އެހެނީ، ނަމާދަކީ މަތިވެރިވެގެންވާ އަޅުކަމަކަށްވުމާއިއެކު، ޒީނަތްތެރިކަން ލިބިގެންވާޙާލު ނަމާދުކުރުމަށްޓަކައި ނަމާދަށް
މީގެ އެތައް ޤަރުނެއްކުރިން އުޅުއްވި އިސްމާޢީލް ނަމަކަށް ކިޔުނު ބޭކަލެކެވެ. މި ބޭކަލަކީ އިމާމް މާލިކުގެ އަރިހުން ކިޔަވައި ވިދާޅުވެފައިވާ އިމާމް މާލިކުގެ ދަރިވަރެކެވެ. ޢިލްމުވެރި ބޭކަލެކެވެ. މިކަލޭގެފާނު ކައިވެނި ކުރެއްވުމަށްފަހު މާ ގިނަ
އެއްސަހަރެއްގައި ވަރަށް މުއްސަނދި ވިޔަފާރިވެރިއެއް އުޅުނެވެ. އޭނާއަކީ އޭނާއަށް ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެއްވި ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރު ނުކުރާ، ހިތްހަރު މީހެކެވެ. އެއްދުވަހެއްގެ ހަވީރުގެ ވަގުތެވެ. ވިޔަފާރިވެރިޔާގެ ގޭގެ ދޮރުގައި މީހަކު ޓަކިދިނެވެ. އަވަސް
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على أشرف الأنبياء والمرسلين و على آله و صحبه و من تبعهم بإحسان إلى يوم الدين ޝައްކެއްވެސް ނެއްގޮތުގައި މާތްވެގެންވާ
އިމާމް ޤުރުތުބީއަކީ ކޮންބޭކަލެއް؟ އެކަލޭގެފާނަކީ އަންދަލުސް (މިހާރުގެ ފުރާންސާއި ސުޕޭން ހިސާބުގައި އޮތްރަށެއް) ގައި އުފަންވެ ވަޑައިގެން ބޭކަލެކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ފުރިހަމަ ނަންފުޅަކީ އަބޫ އަބްދުﷲ މުޙައްމަދު ބުން އަބީބަކުރު ބިން ފަރުހުލް އަންޞާރީ
ތުނބުޅި ދިގުކޮށްގެން އުޅޭ މީހުން މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރަނީއެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުން ތުނބުޅި ދިގުކުރަނީއެވެ. އަދި މޫނުބުރުޤާ އަޅައިގެންއުޅޭ މީހުން ވައްކަންކުރަނީއެއް ނޫނެވެ. ވައްކަން ކުރާމީހުން މޫނުބުރުޤާ އަޅަނީއެވެ.
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަޠަޢާލާ ހެއްދެވި މަޚްލޫގުންގެ ތެރެއިން އިންސާނުންނަށްވަނީ އިމްތިޙާނަށްޓަކައި އިޚްތިޔާރާއި ބާރު ދެއްވައި، ހަށިގަނޑުގައި ހިއްސުތަކަކާ އުދާސް ތަކެއްލައްވައި، ހެޔޮ ވިސްނުން ދެއްވައި އެހެން ހުރިހާ މަޚުލޫގުންނަށްވުރެ މާތް ކުރައްވައި އިންސާނުންގެ ދަރަޖަ
ޚާއްސަކޮށް އަންހެނުންގެ މޫނު ކަޝްފުކުރުމަށް ދެވޭ ދަޢުވަތަކީ ޝައިތާނާއާއި އޭނާގެ ބައިވެރިން ތަބައްރުޖަށް ދޭ ދަޢުވަތެކެވެ. އަދި ބެލުން ތިރިނުކުރުމާއި ޙަރާމް ތަންތަނަށް ބެލުން މިވަނީ ޢާއްމުވެފައެވެ.
ޙާފިޡް އިބްނު ޙަޖަރް ރަޙިމަހުﷲ ފަތުޙުލްބާރިގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “އަހަރުގެ އެހެން ދުވަސްތަކުގެ މައްޗަށް، ޙައްޖުމަހުގެ ފުރަތަމަ 10ދުވަސް މާތްކުރެވުނު ސަބަބެއް ކަމުގައި ބެލެވެނީ ހުރިހާ ބޮޑެތި އަޅުކަންތަކެއް އެދުވަސްތަކުގައި ޖަމަޢަވުމެވެ. އެއީ ނަމާދާއި، ރޯދައާއި، ޙައްޖާއި، ޞަދަޤާތެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއް އެހެން އެއްވެސް ދުވަސްވަރެއްގައި ޖަމަޢަނުވާނެއެވެ.”
ކުޑަ ކުދީންގެ އެންމެ ތުއްތު ޢުމުރަކީ އެކުދީންނަށް ކޮންމެ ކަމެއްގައިވެސް ބޮޑު މީހެއްގެ އަޅާލުމާއި އޯގާތެރިކަން ބޭނުން ވާނެ ޢުމުރެވެ. މިގޮތުން ކުއްޖާ ބޮޑުވެ ތަސައްރަފު ފުދިގެން އަންނަ ދުވަސްވަރުގައި އެކުދީންނާއި އެކު ވީހާވެސް
ޔަޙްޔާ ބިން މުޢާޛް ވިދާޅުވިއެވެ. “3 މީހެއްގެ ޢަމަލާމެދު އަހުރެން ޢަޖާއިބުވަމެވެ. ﷲއަށް ޚާލިޞްކޮށް ޢަމަލުކުރުމުގެ ބަދަލުގައި، އޭނާފަދަ އެހެން މަޚުލޫޤަކަށް ދެއްކުމަށްޓަކައި ޢަމަލުކުރާމީހާއާއި، އޭނާގެ ވެރިރައްބު، ފަހުން ބަދަލު ދެއްވާނެކަން އަންގަވައި އޭނާގެ މުދަލުން މިންވަރަކަށް އެދިވޮޑިގެންނެވުމުންވެސް ނުދީ ބަޚީލުވެގަންނަ މީހާއާއި،
އަދި މިހުރިހާކަމެއް އެކުލެވިގެންވާ ޒުހުދުވެރިކަމަކީ، ﷲތަޢާލާ ފިޔަވައި، އެހެން ހުރިހާ ފަރާތަކަށް ޒުހުދުވެރިވުމެވެ. (ހަމައެކަނި އެއިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ކަންކަމަށް އެދުމެވެ.) އަދި އެއިލާހުގެ މަތިން ހަނދުމަކުރުމުން އެއްކިބާކުރާ ހުރިހާ ކަމަކުން ޒުހުދުވެރިވުމެވެ.
7. ޚިތާނު ކުރުން ޚިތާނުކުރުމަކީ އިސްލާމްދީން ނުހަނު ބާރު އަޅާ ކަންތައްތަކުގެތެރެއިން އެއްކަމެވެ. ޚިޠާނު ނުކޮށް ހުރުމުގެ ސަބަބުން ކުޑަކަމުދާ އެތިކޮޅުތައް ހަންގަނޑުގެ ތެރެއަށްވަދެ ނަޖިސްވެދެއެވެ. ވީމާ މިކަމުން ސަލާމަތްވެ ޠާހިރުވުމަށްޓަކައި ޚިޠާނުކުރުމަށް އިސްލާމްދީން
އިސްލާމްދީނާ ޢަދާވާތްތެރި މީހުން ބުނެއުޅޭގޮތުގައި މިދީނުގައި ވަނީ އިންސާނުންނާއި، ޖަނާވާރުތަކުގެ ޙައްޤުތަކެއް ނިގުޅައިގެންފައެވެ. ނަމަވެސް ޝައްކެއްނެތްގޮތުގައި މިދީނަށްވުރެ އިންސާނުންގެ ޙައްޤުތަކާއި، ޖަނާވާރުތަކުގެ ޙައްޤުތައް އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ދީފައިވާ އެއްވެސް ދީނެއް ނެތެވެ.
މުސްލިމުންނަށް ވީތީ އަޅުގަނޑުމެން އަދާކުރަންޖެހޭ ފަރުޟުތަކާއި ވާޖިބުތައް ހުރެއެވެ. އެއީ ކުރުން ކޮންމެހެން ލާޒިމު ކަންތަކެވެ. މީގެ އިތުރުންވެސް ކުރުން މުސްތަޙައްބު ކަންތައް ހުރެއެވެ. އެހެންކަމުން، ހެޔޮ ލަފާ ރަނގަޅު މުސްލިމަކު އޭނަގެ މައްޗަށްވާ
