އަދަބާއި އަޚްލާޤު

މީހަކަށް ކަމެއް ކޮށްދެންޏާ އެމީހަކާ ދިމާއަށް ހަޅޭއް ނުލަވާ އެކަން ކޮށްދިނުމަކީ އެއީ ރަނގަޅު ގޮތެވެ. ފަހެ މީހަކާ ދިމާއަށް ހަޅޭއްލަވައި އެއްޗެހި ކިޔުމަށް ފަހު އެކަން ކޮށްދިނުމުން އެކަމުން ދެފަރާތަށްވެސް ލިބެންޖެހޭ ޙަޤީޤީ ހިތްހަމަ ޖެހުމާ އަދި އެކަން ކޮށްދިން މީހާއަށް ލިބޭ ޘަވާބު އުނިވެ ނުވަތަ ބާޠިލުވެގެން ދެއެވެ.

ހެޔޮކަމުގެ އަހުލުވެރިންގެ މަޖިލީހެއްގައި ތިބާ އިށީނދެއްޖެ ކަމުގައި ވަނީނަމަ، ފަހެ ތިބާވަނީ ހެޔޮކަމެއްގެ މަތީގައެވެ. އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ނަބިއްޔާ صلى ﷲ عليه وسلم ވަނީ ޞާލިޙު އަޅުތަކުންނާ މަޖިލިސްކުރުން، ގޮމަކަސްތޫރި އުފުލާ މީހަކާ މަޖުލީސްކުރުންފަދަ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރައްވާފައެވެ.

މިއީ ކީރިތި ޤުރުއާން އުނގެނި އެއަށް ޢަމަލުކުރުމުގެ މުހިންމުކަމާ ބެހޭގޮތުން ސަލަފުންގެ ބޭކަލެއްކަމުގައިވާ އަބޫބަކުރު އަލްއާޖުއްރީ رحمه الله ލިޔުއްވާފައިވާ އަގުހުރި ބަސްފުޅުތަކެއްގެ ތަރުޖަމާއެކެވެ.

 މުސްލިމް މީހާ މަޑުމޮޅިވެ ކިއަމަންތެރިވިއެއް ކަމަކު، އޭނާ ހުރިހާ ކަމަކަށް އެއްބަސްވެ ނުހަދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ތިބާގެ ދަރިފުޅަށް، ޝަރުޢާއި ޚިލާފުވާ އަމުރުތަކަށް އިޖާބަ ނުދިނުމަށާއި، އަދި ކޮންމެކޮންމެ އާދަކާދައަކަށް ނަފްސު ކިޔަމަންތެރިކަމާއެކު ހުށަނުއެޅުމަށާއި، އަދި

ކުޑަކުދިން އެކުދިންގެ މައިންބަފައިންނަށް ކިޔަމަންތެރިވާނީ އެކުދިން އެމައިންބަފައިންނަށް އިޙުތިރާމްކުރާނަމައެވެ. އެމައިންބަފައިންގެ މަޤާމާއި މަތިވެރިކަން އެނގޭނަމައެވެ. ދަރިންގެ މައްޗަށް އެމީހުންނަށް ލިބިފައިވާ ބާރު އެނގޭނަމައެވެ. އެކުދިން މައިންބަފައިންނަށް ކިޔަމަންތެރިވާނީ މައިންބަފައިން އެކުދިންގެ މައްޗަށް ބައެއް ކަންކަން

ހަވީރުގެ ހިތްގައިމު ވަގުތު މަންމައާއެކު ބުރެއް ޖަހާލުމަށްފަހު ޝެރިން، ގެއަށް އައިސް ވަނީ އުފަލުންނެވެ. ޝެރިންއަކީ މައިންބަފައިންގެ ބަސްއަހައިގެން ކިޔަމަންތެރިކަމާއެކު އުޅެމުން އަންނަ 12 އަހަރުގެ އަންހެން ކުއްޖެކެވެ. އެހެން ރޭތަކެކޭ އެއްގޮތަށް އިރުއޮއްސުމާއެކު

ދިރިއުޅުމުގެ އެއްވެސް ހިސާބަކުން، ދަރިން މައިންބަފައިންނަށްވުރެ މަތީ ބަޔަކަށް ވެވޭނެ ކަމަށް ހީނުކުރާށެވެ. އޭ މުރައްބީންނެވެ! ތިބާގެ ޘަޤާފަތާއި މާޙައުލު އެހެން މާހައުލުތަކާ ކިތަންމެ ތަފާތުވީ ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ތިބާއަށް ތިބާގެ ދަރިފުޅަށްވުރެ ބޮޑަށް

ޢުޘްމާނުގެފާނު ބަނގުރާ ޞިފަކުރައްވާ ވިދާޅުވިއެވެ.”ބަނގުރަލާއި ދުރުވާށެވެ. ފަހެ އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ހުރިހާ ނުބައިކަމެއްގެ އަޞްލެވެ.”

ލޮބުވެތި މުސްލިމުން އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. ގިނަ ގިނައިން މަރު ހަނދުމަކޮށް މަރަށް ތައްޔާރުވެލައްވާށެވެ. ތައުބާ ފަސްނުކުރައްވާށެވެ. އަދި ފުރިހަމަ މުސްލިމެއްގެ ގޮތުގައި ދެމި ހުރުމަށް ޢަޒުމު ކަނޑައަޅުއްވާށެވެ!

ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނޭވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ފައިވާނުގެ ވަދަށް ވުރެ، މަރު އަޅުގަނޑުމެންނާއި ގާތް ވެގެންވާ އިރު، އަބަދު ހީސަމާސާ ކުރުމުގައި އަވަދިނެތިވެ އުޅުން ހެޔޮވާނީ ކޮންފަދައަކުންތޯއެވެ؟

ދެވަނަ އަސާސް: ބާރުވެރިކަން މައިންބަފައިންގެ ބަހަށް ބޯލެނބުވުމާއި ކިޔަމަންތެރިކުރުވުމަށް މަސައްކަތްކުރާށެވެ. ހެޔޮ ވިސްނޭ އިންސާނެއްކަމުގައި ވަންޏާ އެމީހަކު، އުމުރުން ދުވަސްވެފައިވާ މީހުންނަށާއި، ބޮޑެތި މީހުންނަށް އިޙްތިރާމްކުރާނެއެވެ. އަދި އޭނާއަށްވުރެ މަތީ ފަންތީގައި ތިބޭ މީހުންނަށް

5- ދަރިންގެ މުދަލާމެދު ބިރުވެތިވުން: ފައިސާ ހޭދަކުރާނެ ގޮތުގެ ނަމޫނާ ކުދިންނަށް ދައްކާށެވެ. އެއްޗެއް ގަންނައިރު ބޭނުންޖެހިފައިވާ އެއްޗެހި ގަންނާށެވެ. އަދި ބޭނުން ޖެހިފައި ނުވާ އެއްޗެއް ހިލޭ ބެހިއަސް ނުނަގާށެވެ. އަދި އެއަށް

4- ދަރިފުޅު އެކަންކަމަށް ހުށަހެޅޭ ކަންކަމާމެދު ބިރުވެތިވުން: އިދިކޮޅު ޖިންސަށް ހިތް ކިއައި، އެއިހުސާސަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމަކީ ހުއްޓުވަން ވަރަށް އުނދަގޫ ޣަރީޒާއެކެވެ. އެކި ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން އެކަންކަން ހަމަ މަގަށް އަޅުވައި ސީދާކުރުވުމަކީ

3– ދަރިފުޅުގެ ބުއްދިއާއި، ވިސްނުމާއި، އޭނާގެ ފިކުރު ނުބައި ވެދާނެތީ، އަދި އޭނާގެ ޢަމަލުތަކާމެދުވެސް ބިރުވެތިވުން. ފަސޭހައިން މީހުންނަށް ހައްދާލެވޭފަދަ މީހަކަށް ވެދާނެތީއާއި، ބާޠިލު ވާހަކަތަކާއި، އަސްލެއް ނެތް ޚުރާފާތް ގަބޫލުކުރާ މީހަކަށްވެދާނެތީ ބިރުވެތިވާށެވެ.

2- ތިބާގެ ދަރިފުޅުގެ ދިރިއުޅުމަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެކަމަށްޓަކައި ބިރުހީވުން: އަހަރެންގެ 15 އަހަރުގެ ދަރިފުޅު، ވަރަށް ކާރުބާރު ބޮޑު މަގެއް ހުރަސްކުރަން ދަނިކޮށް އަހަރެން މަޑުމަޑުން މިފަދައިން ކީމެވެ. “ﷲ ދަރިފުޅު ޙިމާޔަތްކުރައްވާށި!”. މިއަޑު