އެކަލޭގެފާނު ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ މައްކާގައެވެ. އެއަހަރަކީ ޢާމުލް ފީލްއެވެ. ޙަބުޝްކަރައިގެ އަބުރަހާ ނަމަކަށްކިޔުނު ވެރިޔަކު މާއްކާގައިވާ ގެފުޅު ތަޅާލަން އައި އަހަރެވެ.
އިސްޙާޤު ޢަލައިހިއްސަލާމް އަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ނަބިއްޔެކެވެ. އަދި ރަސޫލެއްވެސް މެއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ބައްޕާފުޅަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޚަލީލު އިބްރާހީމް ޢަލައިހިއްސަލާމް އެވެ.
ލޮބުވެތި މުސްލިމުންނޭވެ! މި މާތް ޞަހާބިއްޔާގެ ޙަޔާތުގެ ޞަފްޙާތައް ވިދާޅުވުމަށް ވަގުތުކޮޅެއް ހުސްކޮށްލަމާތޯއެވެ. އަޑު އައްސަވާށެވެ. އުއްމު ވަރަޤާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާ އަކީ މަދީނާގެ އަންޞާރިއްޔަ ބޭކަނބަލުންގެ ތެރެއިންވާ ޞަޙާބިއްޔާއެކެވެ.
الحمد لله رب العالمين. والصلاة والسلام على أشرف الأنبياء والمرسلين. نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين. أما بعد ތިރީގައި އަޅުގަނޑު ކުރުގޮތަކަށް ތިޔަބޭފުޅުންނަށް ހުށައަޅައިދޭން ގަސްދުކޮށްފައިވަނީ މި
އަލްއިމާމުއް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ގެ ނަންފުޅަކީ އަބޫ ޖަޢުފަރު އަޙްމަދު ބިން މުޙައްމަދު ބިން ސަލާމާ ބިން ސަލްމަތު ބިން ޢަބްދުލްމަލިކު ބިން ސަލަމަތު ބިން ސަލީމް ބިން ސުލައިމާން ބިން ޖަވާބުލްއަޒްދީ އައްޠަޙާވީއެވެ.
އެކަލޭގެފާނަކީ، އަލްއިމާމް، އަލްޢައްލާމަތުއްރައްބާނީ، މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދިލްވައްހާބް ބިން ސުލައިމާން ބިން ޢަލީ ބިން މުޙައްމަދު ބިން އަޙްމަދު ބިން ރާޝިދު އައްތަމީމީއެވެ. އުފަންވެވަޑައިގަތީ ހިޖުރައިން 1115ވަނަ އަހަރު ނަޖުދުކަރައިގެ ރަށެއްކަމުގައިވާ ޢުޔައިނާގައެވެ. ބާލިޣުވުމުގެ
އާދަމު ޢަލައިހިއްސަލާމް ގެ ވާހަކަ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ﷲ ސުބްހާނަހު ވަތަޢާލާ ވަރަށްގިނަ ތަންތަނުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައި ވެއެވެ. ޝައްކެއްވެސް ނެއް ގޮތުގައި އާދަމު ޢަލައިހިއްސަލާމަކީ އެންމެ ފުރަތަމަ ވުޖޫދުކުރެވުނު އިންސާނާއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ އެކަލޭގެފާނު
ޝެއިޙް މާލިކް ބިން ދީނާރު (ރަޙީމަހުﷲ) އަކީ ތާބިއީ ބޭކަލުންގެ ޒަމާނުގައި އުޅުއްވި މަޝްހޫރު ބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބޭކަލެކެވެ. މިކަލޭގެފާނަކީ ޙަސަނުލް ބަސަރީގެ ދަރިވަރެކެވެ. ބުނެވޭގޮތުން މުއުތަބަރު ޙަދީޘް ޢިލްމްވެރިއެކެވެ. އަނަސް އިބްން މާލިކް (ރަޟިޔަﷲ އަންޙް) އަދި އިބްނި ސީރީން (ރަޙިމަހުﷲ) ފަދަ ބޭބޭފުޅުންގެ ފަރާތުން ޙަދިޘް ރިވާކުރައްވާފައެވެ. އަދި ކީރިތި ގުރުއާން ރީތިކޮށް ލިޔުއްވި ބޭކަލެކެވެ. ދުނިޔެ ދޫކުރައްވާފައިވަނީ ހިޖުރައިން 130 މީލާދިން 748 ވަނަ އަހަރުގައެވެ.
މުޙައްމަދު ނާޞިރުއްދީން އިބްނު ނޫޙް އިބްނު އާދަމް ނަޖާތީ، އަލްއަލްބާނީ ދިރިއުޅުއްވީ ދިމިޝްޤުގައެވެ. ނަމަވެސް ފަހުން އުރުދުން އަށް ހިޖުރަ ކުރެއްވިއެވެ. އަވަހާރަފުޅުވީވެސް އެތާނގައެވެ. އެބޭފުޅާ އުފަންވެވަޑައިގެންފައިވަނީ ހިޖުރައިން 1332 ވަނައަހަރު (މީލާދީން 1914
” ހަމަކަށަވަރުން ތިމަންކަލޭގެފާނު މައްކާގައި މި ޒުވާނާ އޭނާގެ މައިންބަފައިންގެ ގާތުގައި ނިޢުމަތްތަކާއި އެކު ވަނިކޮށް ދެކެވަޑައިގަތީމެވެ. އަދި މި ނިޢުމަށްތަކުން އޭނާ ނެރެލީ ﷲ އާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލާ އާއިމެދުވާ ލޯއްބެއްގެ ސަބަބުންނެވެ.”
ذَاكَ يَوْمٌ وُلِدْتُ فِيهِ وَيَوْمٌ بُعِثْتُ أَوْ أُنْزِلَ عَلَىَّ فِيهِ ” އެއީ ތިމަންކަލޭގެފާނު އުފަންވެވަޑައިގެންނެވި ދުވަހެވެ. އަދި ތިމަންކަލޭގެފާނު ރަސޫލުކަމާއިގެން ފޮނުއްވެވުނު ދުވަހެވެ. ނުވަތަ ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ވަޙީ ބާވައިލެއްވެވުނު ދުވަހެވެ.”
އިސްލާމް ދީން ފެށުނީއްސުރެ އަބަދުވެސް ދީނުގެ ޢަދުއްވުން އުޅެމުންދެއެވެ. އެކިދުވަސްވަރު އެކި ހިސާބު ތަކުގައެވެ.
އިސްލާމްދީނުގެ ޤަދަރު ކުޑަކޮށް ދީނާ މެދު މުސްލިމުންގެ ހިތުގައި ނުރުހުންތެރިކަން
އަބޫ ބަކުރުއްޞިއްދީޤް ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ މީލާދީ ސަނަތުން 573 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ލަޤަބުފުޅަކީ އައްޞިއްދީޤްއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވަނީ ޤުރައިޝް ވަންހައިގެ ޢާއިލާއެއް ކަމުގައިވާ ބަނޫ ތަމީމް އަށެވެ.
ތަފާތުކުރުން ވަނީ އިންތިހާއަށެވެ. މިގޮތުން އެމީހުންގެ މުޖްތަމަޢު ފަންތިތަކަކަށް ބެހިފައިވެއެވެ. އެންމެ މަތީ ފަންތީގައި ހިމެނެނީ
މުސްލިމުން އެއްޚިލާފަތެއްގެ ދަށުގައި އުޅުނު ދުވަސްވަރެވެ. މުސްލިމުންގެ ޚަލީފާ މުޢުތަޞިމް އާދައިގެ މަތިން އޭނާގެ މަޖިލީހުގައި، މުސްތަޝާރުންނާއި ވާހަކަ ދައްކަވަން ހުންނެވި ވަގުތެކެވެ. ކުއްލިއަކަށް މަޖިލީހުގައި ތިބި އެންމެންގެ ލޯތައް ހުއްޓުނީ އޭޝިޔާއިން އައި
އިބުނުލް ޤައްޔިމު ރަޙިމަހުﷲ ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ ހިޖުރީ ސަނަތުން 691 ވަނަ އަހަރު ދިމިސްޤުގައެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ދީނީ ޢިލްމުގެ އިތުރުން ބޭސްވެރިކަމާއި އެސްޓުރޮނޮމީ އާއި އަދި ނަފުސާނީ ޢިލްމުގައިވެސް ކުޅަދާނަ ބޭފުޅެކެވެ. އަދި
އެކަލޭގެފާނު ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ މައްކާގައެވެ. އެއަހަރަކީ ޢާމުލް ފީލްއެވެ. ޙަބުޝްކަރައިގެ އަބުރަހާ ނަމަކަށްކިޔުނު ވެރިޔަކު މާއްކާގައިވާ ގެފުޅު ތަޅާލަން އައި އަހަރެވެ.
އިސްޙާޤު ޢަލައިހިއްސަލާމް އަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ނަބިއްޔެކެވެ. އަދި ރަސޫލެއްވެސް މެއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ބައްޕާފުޅަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޚަލީލު އިބްރާހީމް ޢަލައިހިއްސަލާމް އެވެ.
ލޮބުވެތި މުސްލިމުންނޭވެ! މި މާތް ޞަހާބިއްޔާގެ ޙަޔާތުގެ ޞަފްޙާތައް ވިދާޅުވުމަށް ވަގުތުކޮޅެއް ހުސްކޮށްލަމާތޯއެވެ. އަޑު އައްސަވާށެވެ. އުއްމު ވަރަޤާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާ އަކީ މަދީނާގެ އަންޞާރިއްޔަ ބޭކަނބަލުންގެ ތެރެއިންވާ ޞަޙާބިއްޔާއެކެވެ.
الحمد لله رب العالمين. والصلاة والسلام على أشرف الأنبياء والمرسلين. نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين. أما بعد ތިރީގައި އަޅުގަނޑު ކުރުގޮތަކަށް ތިޔަބޭފުޅުންނަށް ހުށައަޅައިދޭން ގަސްދުކޮށްފައިވަނީ މި
އަލްއިމާމުއް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ ގެ ނަންފުޅަކީ އަބޫ ޖަޢުފަރު އަޙްމަދު ބިން މުޙައްމަދު ބިން ސަލާމާ ބިން ސަލްމަތު ބިން ޢަބްދުލްމަލިކު ބިން ސަލަމަތު ބިން ސަލީމް ބިން ސުލައިމާން ބިން ޖަވާބުލްއަޒްދީ އައްޠަޙާވީއެވެ.
އެކަލޭގެފާނަކީ، އަލްއިމާމް، އަލްޢައްލާމަތުއްރައްބާނީ، މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދިލްވައްހާބް ބިން ސުލައިމާން ބިން ޢަލީ ބިން މުޙައްމަދު ބިން އަޙްމަދު ބިން ރާޝިދު އައްތަމީމީއެވެ. އުފަންވެވަޑައިގަތީ ހިޖުރައިން 1115ވަނަ އަހަރު ނަޖުދުކަރައިގެ ރަށެއްކަމުގައިވާ ޢުޔައިނާގައެވެ. ބާލިޣުވުމުގެ
އާދަމު ޢަލައިހިއްސަލާމް ގެ ވާހަކަ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ﷲ ސުބްހާނަހު ވަތަޢާލާ ވަރަށްގިނަ ތަންތަނުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައި ވެއެވެ. ޝައްކެއްވެސް ނެއް ގޮތުގައި އާދަމު ޢަލައިހިއްސަލާމަކީ އެންމެ ފުރަތަމަ ވުޖޫދުކުރެވުނު އިންސާނާއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ އެކަލޭގެފާނު
ޝެއިޙް މާލިކް ބިން ދީނާރު (ރަޙީމަހުﷲ) އަކީ ތާބިއީ ބޭކަލުންގެ ޒަމާނުގައި އުޅުއްވި މަޝްހޫރު ބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބޭކަލެކެވެ. މިކަލޭގެފާނަކީ ޙަސަނުލް ބަސަރީގެ ދަރިވަރެކެވެ. ބުނެވޭގޮތުން މުއުތަބަރު ޙަދީޘް ޢިލްމްވެރިއެކެވެ. އަނަސް އިބްން މާލިކް (ރަޟިޔަﷲ އަންޙް) އަދި އިބްނި ސީރީން (ރަޙިމަހުﷲ) ފަދަ ބޭބޭފުޅުންގެ ފަރާތުން ޙަދިޘް ރިވާކުރައްވާފައެވެ. އަދި ކީރިތި ގުރުއާން ރީތިކޮށް ލިޔުއްވި ބޭކަލެކެވެ. ދުނިޔެ ދޫކުރައްވާފައިވަނީ ހިޖުރައިން 130 މީލާދިން 748 ވަނަ އަހަރުގައެވެ.
މުޙައްމަދު ނާޞިރުއްދީން އިބްނު ނޫޙް އިބްނު އާދަމް ނަޖާތީ، އަލްއަލްބާނީ ދިރިއުޅުއްވީ ދިމިޝްޤުގައެވެ. ނަމަވެސް ފަހުން އުރުދުން އަށް ހިޖުރަ ކުރެއްވިއެވެ. އަވަހާރަފުޅުވީވެސް އެތާނގައެވެ. އެބޭފުޅާ އުފަންވެވަޑައިގެންފައިވަނީ ހިޖުރައިން 1332 ވަނައަހަރު (މީލާދީން 1914
” ހަމަކަށަވަރުން ތިމަންކަލޭގެފާނު މައްކާގައި މި ޒުވާނާ އޭނާގެ މައިންބަފައިންގެ ގާތުގައި ނިޢުމަތްތަކާއި އެކު ވަނިކޮށް ދެކެވަޑައިގަތީމެވެ. އަދި މި ނިޢުމަށްތަކުން އޭނާ ނެރެލީ ﷲ އާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލާ އާއިމެދުވާ ލޯއްބެއްގެ ސަބަބުންނެވެ.”
ذَاكَ يَوْمٌ وُلِدْتُ فِيهِ وَيَوْمٌ بُعِثْتُ أَوْ أُنْزِلَ عَلَىَّ فِيهِ ” އެއީ ތިމަންކަލޭގެފާނު އުފަންވެވަޑައިގެންނެވި ދުވަހެވެ. އަދި ތިމަންކަލޭގެފާނު ރަސޫލުކަމާއިގެން ފޮނުއްވެވުނު ދުވަހެވެ. ނުވަތަ ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ވަޙީ ބާވައިލެއްވެވުނު ދުވަހެވެ.”
އިސްލާމް ދީން ފެށުނީއްސުރެ އަބަދުވެސް ދީނުގެ ޢަދުއްވުން އުޅެމުންދެއެވެ. އެކިދުވަސްވަރު އެކި ހިސާބު ތަކުގައެވެ.
އިސްލާމްދީނުގެ ޤަދަރު ކުޑަކޮށް ދީނާ މެދު މުސްލިމުންގެ ހިތުގައި ނުރުހުންތެރިކަން
އަބޫ ބަކުރުއްޞިއްދީޤް ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ މީލާދީ ސަނަތުން 573 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ލަޤަބުފުޅަކީ އައްޞިއްދީޤްއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވަނީ ޤުރައިޝް ވަންހައިގެ ޢާއިލާއެއް ކަމުގައިވާ ބަނޫ ތަމީމް އަށެވެ.
ތަފާތުކުރުން ވަނީ އިންތިހާއަށެވެ. މިގޮތުން އެމީހުންގެ މުޖްތަމަޢު ފަންތިތަކަކަށް ބެހިފައިވެއެވެ. އެންމެ މަތީ ފަންތީގައި ހިމެނެނީ
މުސްލިމުން އެއްޚިލާފަތެއްގެ ދަށުގައި އުޅުނު ދުވަސްވަރެވެ. މުސްލިމުންގެ ޚަލީފާ މުޢުތަޞިމް އާދައިގެ މަތިން އޭނާގެ މަޖިލީހުގައި، މުސްތަޝާރުންނާއި ވާހަކަ ދައްކަވަން ހުންނެވި ވަގުތެކެވެ. ކުއްލިއަކަށް މަޖިލީހުގައި ތިބި އެންމެންގެ ލޯތައް ހުއްޓުނީ އޭޝިޔާއިން އައި
އިބުނުލް ޤައްޔިމު ރަޙިމަހުﷲ ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ ހިޖުރީ ސަނަތުން 691 ވަނަ އަހަރު ދިމިސްޤުގައެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ދީނީ ޢިލްމުގެ އިތުރުން ބޭސްވެރިކަމާއި އެސްޓުރޮނޮމީ އާއި އަދި ނަފުސާނީ ޢިލްމުގައިވެސް ކުޅަދާނަ ބޭފުޅެކެވެ. އަދި
