ސުނަންތުގެ އަހުލުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ﷲ ޢައްޒަވަޖައްލަ ވަނީ ޢަރުޝު ޚަލްޤުކުރައްވާފައެވެ. އަދި (ޢަރުޝުވަނީ) އެންމެހާ މަޚްލޫޤުންނަށްވުރެ މަތިވުމުގެގޮތުންނާއި، އުފުލިފައިވުމުގެ ގޮތުން ޚާއްޞަކުރައްވާފައެވެ.
މިބަސްފުޅުގައި އިމާމް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ މިވިދާޅުވަނީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ޚަލްޤުކުރެއްވި އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކަށް އެއިލާހުވަނީ ވަކި ޤަދަރެއް ކަނޑައަޅުއްވާފައެވެ.
މިހާހިސާބުން އެނގުން މުހިއްމު ކަމަކީ ޢަރުޝިއަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟ އެއީ ކޮންތަނެއްބާއެވެ؟ އިސްތަވާވޮޑިގަތުމަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟
ބަޔާންވެމިދިޔައީ، ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމަނުއްވާފައިވާ ފާފަތަކެވެ.
ރޭގަނޑު ކިތަންމެ ދިގުހެން ހީވި ނަމަވެސް އަބަދުވެސް ފަތިސް ވަގުތުވަނީ ނުހަނު ގާތުގައެވެ.ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. އަމިއްލައަށް މަރުވުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ.
މިލިޔުމުގައި ކުރުގޮތަކަށް އަލިއަޅުވާލުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފައިވަނީ ބޮޑެތިފާފައާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތައްކަމަށް އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވެފައިވާ ފާފަތަކަށެވެ.
އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ބޮޑެތިފާފަތައް ޖަމާކުރައްވައި ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” ގައި ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
ކުރީގައި ފާލުބަލާމީހެއްގެ ގާތަށްގޮސް ފާލުބެލިޔަސް، މިހާރު އަމިއްލަ ގޭގައި މީހެއްގެ އެހީތެރިކަމެއްނެތިވެސް މިކަން ކުރެވޭނެ މަގުތައްވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އަދި މިކަން މިހާރު ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ މުޅިން އާނަމަކުންނެވެ. ދުވަހު ނޫސްތަކާއި، މަޖައްލާތަކުގެ އިތުރުން އިންޓަނެޓުންވެސް މިހާރު “ހޮރޮސްކޯޕް” ބަލާލެވެއެވެ. އާންމުކޮށް މީހުން ބޭނުންކުރާ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކްތަކުގައިވެސް “ހޮރޮސްކޯޕަށް” ޙާއްޞަ އެޕްލިކޭޝަންތައް ހެދިފައިހުރެއެވެ.
“އެއިސްމުފުޅުތައް ދަސްކޮށް، އެއިސްމުފުޅަށް ދޭންޖެހޭ ޙައްޤުތައް ދީފިމީހަކު ސުވަރުގެ ވަންނަ ހުއްޓެވެ.”
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ އެއިލާހުގެ ޛާތުފުޅާއިގެން އުޑުތަކުގެ މަތީގައިކަމަށް ދަލީލުކުރާ ވަރަށް ގިނަ ޙަދީޘްތައް ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
ސުންނަތާއި ޖަމާޢަތުގެ ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅަކީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ ހުރިހާ އުޑުތަކެއްގެ މަތީ، އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކާ ވަކިވެވަޑައިގެން، ޢަރުޝިއަށް އިސްތަވާވޮޑިގެންނެވެ.
މިސުވާލަކީ އެނގުން މުހިއްމު، އަދި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ މަތިވެރިކުރުމުގެ ތެރެއިންވާ، އަދި ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ މަގަށް ރުޖޫޢަވުމުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ސުވާލެކެވެ. އަޅަކަށް އެނގުން އެންމެ މުހިއްމު އެއްކަމަކީ އޭނާގެ ވެރިއިލާހު ވޮޑިގެންވާތަނެއް އެނގުމެވެ.
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކެއް އުފައްދަވާފައި ވަނީ، އެޚަލްޤުތަކާގުޅޭ އެންމެހާ ކަމެއް މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ ޙާލުގައެވެ. އެތަކެތި ޚަލްޤުކުރެއްވުމުގެ ކުރިންވެސް، އަދި އޭގެފަހުންވެސް އެތަކެތީގެ އެންމެހާކަމެއް އެއިލާހު މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވެއެވެ.
އެއިލާހު ނުރުއްސަވާކަމެއް އަދި އެއިލާހު ބޭނުންވެވޮޑިގެންނުވާކަމެއް އެއިލާހު އިރާދަކުރެއްވުމަކީ ކިހިނަކުންވާނޭކަމެއްހޭ މީހަކު ބުނެފިނަމަ އޭގެ ޖަވާބަކީ ކޮބާ؟
ޢަރަބި ބަހުގައި “ދުޢާ” މިލަފުޒު ބޭނުންކުރެވެނީ ކަމަކަށް އެދުމުގެ ފަށުވި ޢިބާރާތެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އަދި ހަމައެހެންމެ، މިލަފުޒު ގިނައިން ބޭނުންކުރެވެނީ ޚާއްޞަ އެދުންތަކަށެވެ. އެއީ ދަށް ފަރާތަކުން މަތީ ފަރާތަކަށް ކަންތައް ތަކުގައި އެދޭ އިރުއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. އިންސާނާގެ އެންމެ ބޮޑު ޢަދުއްވަކީ ޝައިޠާނާއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ އާދަމް عليه السلام ޚަލްޤުކުރައްވާ، އެކަލޭގެފާނަށް ސަޖިދަކުރަން މަލާއިކަތުންނަށް
ސުނަންތުގެ އަހުލުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ﷲ ޢައްޒަވަޖައްލަ ވަނީ ޢަރުޝު ޚަލްޤުކުރައްވާފައެވެ. އަދި (ޢަރުޝުވަނީ) އެންމެހާ މަޚްލޫޤުންނަށްވުރެ މަތިވުމުގެގޮތުންނާއި، އުފުލިފައިވުމުގެ ގޮތުން ޚާއްޞަކުރައްވާފައެވެ.
މިބަސްފުޅުގައި އިމާމް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ މިވިދާޅުވަނީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ޚަލްޤުކުރެއްވި އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކަށް އެއިލާހުވަނީ ވަކި ޤަދަރެއް ކަނޑައަޅުއްވާފައެވެ.
މިހާހިސާބުން އެނގުން މުހިއްމު ކަމަކީ ޢަރުޝިއަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟ އެއީ ކޮންތަނެއްބާއެވެ؟ އިސްތަވާވޮޑިގަތުމަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟
ބަޔާންވެމިދިޔައީ، ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމަނުއްވާފައިވާ ފާފަތަކެވެ.
ރޭގަނޑު ކިތަންމެ ދިގުހެން ހީވި ނަމަވެސް އަބަދުވެސް ފަތިސް ވަގުތުވަނީ ނުހަނު ގާތުގައެވެ.ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. އަމިއްލައަށް މަރުވުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ.
މިލިޔުމުގައި ކުރުގޮތަކަށް އަލިއަޅުވާލުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފައިވަނީ ބޮޑެތިފާފައާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތައްކަމަށް އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވެފައިވާ ފާފަތަކަށެވެ.
އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ބޮޑެތިފާފަތައް ޖަމާކުރައްވައި ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” ގައި ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
ކުރީގައި ފާލުބަލާމީހެއްގެ ގާތަށްގޮސް ފާލުބެލިޔަސް، މިހާރު އަމިއްލަ ގޭގައި މީހެއްގެ އެހީތެރިކަމެއްނެތިވެސް މިކަން ކުރެވޭނެ މަގުތައްވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އަދި މިކަން މިހާރު ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ މުޅިން އާނަމަކުންނެވެ. ދުވަހު ނޫސްތަކާއި، މަޖައްލާތަކުގެ އިތުރުން އިންޓަނެޓުންވެސް މިހާރު “ހޮރޮސްކޯޕް” ބަލާލެވެއެވެ. އާންމުކޮށް މީހުން ބޭނުންކުރާ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކްތަކުގައިވެސް “ހޮރޮސްކޯޕަށް” ޙާއްޞަ އެޕްލިކޭޝަންތައް ހެދިފައިހުރެއެވެ.
“އެއިސްމުފުޅުތައް ދަސްކޮށް، އެއިސްމުފުޅަށް ދޭންޖެހޭ ޙައްޤުތައް ދީފިމީހަކު ސުވަރުގެ ވަންނަ ހުއްޓެވެ.”
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ އެއިލާހުގެ ޛާތުފުޅާއިގެން އުޑުތަކުގެ މަތީގައިކަމަށް ދަލީލުކުރާ ވަރަށް ގިނަ ޙަދީޘްތައް ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
ސުންނަތާއި ޖަމާޢަތުގެ ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅަކީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ ހުރިހާ އުޑުތަކެއްގެ މަތީ، އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކާ ވަކިވެވަޑައިގެން، ޢަރުޝިއަށް އިސްތަވާވޮޑިގެންނެވެ.
މިސުވާލަކީ އެނގުން މުހިއްމު، އަދި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ މަތިވެރިކުރުމުގެ ތެރެއިންވާ، އަދި ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ މަގަށް ރުޖޫޢަވުމުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ސުވާލެކެވެ. އަޅަކަށް އެނގުން އެންމެ މުހިއްމު އެއްކަމަކީ އޭނާގެ ވެރިއިލާހު ވޮޑިގެންވާތަނެއް އެނގުމެވެ.
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކެއް އުފައްދަވާފައި ވަނީ، އެޚަލްޤުތަކާގުޅޭ އެންމެހާ ކަމެއް މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ ޙާލުގައެވެ. އެތަކެތި ޚަލްޤުކުރެއްވުމުގެ ކުރިންވެސް، އަދި އޭގެފަހުންވެސް އެތަކެތީގެ އެންމެހާކަމެއް އެއިލާހު މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވެއެވެ.
އެއިލާހު ނުރުއްސަވާކަމެއް އަދި އެއިލާހު ބޭނުންވެވޮޑިގެންނުވާކަމެއް އެއިލާހު އިރާދަކުރެއްވުމަކީ ކިހިނަކުންވާނޭކަމެއްހޭ މީހަކު ބުނެފިނަމަ އޭގެ ޖަވާބަކީ ކޮބާ؟
ޢަރަބި ބަހުގައި “ދުޢާ” މިލަފުޒު ބޭނުންކުރެވެނީ ކަމަކަށް އެދުމުގެ ފަށުވި ޢިބާރާތެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އަދި ހަމައެހެންމެ، މިލަފުޒު ގިނައިން ބޭނުންކުރެވެނީ ޚާއްޞަ އެދުންތަކަށެވެ. އެއީ ދަށް ފަރާތަކުން މަތީ ފަރާތަކަށް ކަންތައް ތަކުގައި އެދޭ އިރުއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. އިންސާނާގެ އެންމެ ބޮޑު ޢަދުއްވަކީ ޝައިޠާނާއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ އާދަމް عليه السلام ޚަލްޤުކުރައްވާ، އެކަލޭގެފާނަށް ސަޖިދަކުރަން މަލާއިކަތުންނަށް
