އިމްތިހާން ކުރުމުގެ މައިގަނޑު އަސާސް ބިނާވެފައި ވަނީ ﷲ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ. ﷲތަޢާލާ އެކަމަކަށްޓަކައި އިންސީންނާއި ޖިންނިން ޚަލްޤުކުރައްވާފައިވާ ކަމަކީ، ﷲތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. އަޅުކަން އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކުރުމަށެވެ. އެއިލާހުގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުގައި
މަރާއި ދިރުންލެއްވުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޙިކުމަތަކީ އިމްތިޙާނުކުރުމެވެ. މީސްތަކުން އާޚިރުގައި ބެހިގެންދަނީ ދެ ޖަމާޢަތަކަށެވެ. އެއީ ނަރަކައިގެ ޖަމާޢަތާއި ސުވަރުގޭގެ ޖަމާޢަތެވެ. ﷲ تعالى ގެ ވަހީ ބަސްފުޅުހައިވެއެވެ. فَرِيقٌ فِي الْجَنَّةِ وَفَرِيقٌ فِي
ޞާލިޙު ހެޔޮޢަމަލަކީ ސުވަރުގެ ވަނުމުގެ ސަބަބެވެ. ޞާލިޙު ހެޔޮޢަމަލަކީ ސުވަރުގެ ވަދުމުގެ ސަބަބެވެ. ދަލީލަކީ ﷲގެ ވަޙީ ބަސްފުޅެވެ. وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿الزخرف: ٧٢﴾ މާނައީ:
ދެވަނަ ބާބު: (ليبوكم أيكم أحسن عملا) ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ހެޔޮ ޢަމަލު ކުރަނީ ކާކުތޯ އިމްތިޙާނު ކުރެއްވުމަށްޓަކައެވެ. އިސްވެދިޔަ ބާބުގައި އަލި އަޅުވާލެވިފައިވަނީ މަރާއި ދިރުމުގެ މައްޗަށެވެ. ﷲތަޢާލާ މަރާއި ދިރުން
ސުވަރުގެއާއި ނަރަކައާއި ދެމެދު މަރު ޛަބަޙަކުރެއްވުން. އަބޫ ހުރައިރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވާ ޙަދީޘެއްގައި ވެއެވެ. “….. وَيَبْقَى أَهْلُ النَّارِ فَيُطْرَحُ مِنْهُمْ فِيهَا فَوْجٌ ، ثُمَّ يُقَالُ
ކޮންމެ ދިރޭ އެއްޗަކީ މަރުވާނެ އެއްޗެކެވެ. ﷲތަޢާލާ ވަނީ އެއިލާހުގެ މަޚްލޫޤުންގެ ފުރާނަ ޚަލްޤުކުރައްވާފައެވެ. އަދި ކޮންމެ އެއްޗަކީ ފަނާވެ ނެތިދާނެ އެއްޗެކެވެ. އެގޮތުން އުޑާއި ބިމާއި، އެދެމެދުގައި ވާހާ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން
ﷲއީ އެއްކައުވަންތަ އިލާހެވެ. އެއިލާހީ މަރުއްވާ އަދި ދިރުއްވާ އިލާހެވެ. މަރުގަންނެވުމާއި ދިރުއްވުމަކީ ހަމައެކަނި ﷲތަޢާލާ އަށް ޚާއްޞަވެގެންވާ ދެކަމެވެ. މިދެކަމުގައި އެއިލާހާ އެހެން ފަރާތެއް ބައިވެރި ކުރުމަކީ ޝިރުކެކެވެ. އެއިލާހުގެ ވަޙީ
އާޔަތުގެ ތަފްސީރާއި ބަޔާން ފުރަތަމަ ބާބު: (خلق الموت والحياة) މަރާއި ދިރުން ޚަލްޤު ކުރެއްވުން މަރަކީ ކޮބާ؟ އަދި ޙަޔާތަކީ ކޮބާ؟ މަރާއި ދިރުމަކީ ﷲތަޢާލާ ޚަލްޤު ކުރައްވާފައިވާ ދެ މަޚުލޫޤުންނެވެ. ތަފްސީރުލް
الحمد لله حمداً كثيراً طيباً مباركاً فيه ، والصلاة والسلام على محمد وعلى آله وصحبه وسلم وبعد ﷲތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ
އިމްތިހާން ކުރުމުގެ މައިގަނޑު އަސާސް ބިނާވެފައި ވަނީ ﷲ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ. ﷲތަޢާލާ އެކަމަކަށްޓަކައި އިންސީންނާއި ޖިންނިން ޚަލްޤުކުރައްވާފައިވާ ކަމަކީ، ﷲތަޢާލާ އެއްކައުވަންތަ ކުރުމެވެ. އަޅުކަން އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކުރުމަށެވެ. އެއިލާހުގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުގައި
މަރާއި ދިރުންލެއްވުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޙިކުމަތަކީ އިމްތިޙާނުކުރުމެވެ. މީސްތަކުން އާޚިރުގައި ބެހިގެންދަނީ ދެ ޖަމާޢަތަކަށެވެ. އެއީ ނަރަކައިގެ ޖަމާޢަތާއި ސުވަރުގޭގެ ޖަމާޢަތެވެ. ﷲ تعالى ގެ ވަހީ ބަސްފުޅުހައިވެއެވެ. فَرِيقٌ فِي الْجَنَّةِ وَفَرِيقٌ فِي
ޞާލިޙު ހެޔޮޢަމަލަކީ ސުވަރުގެ ވަނުމުގެ ސަބަބެވެ. ޞާލިޙު ހެޔޮޢަމަލަކީ ސުވަރުގެ ވަދުމުގެ ސަބަބެވެ. ދަލީލަކީ ﷲގެ ވަޙީ ބަސްފުޅެވެ. وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿الزخرف: ٧٢﴾ މާނައީ:
ދެވަނަ ބާބު: (ليبوكم أيكم أحسن عملا) ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ހެޔޮ ޢަމަލު ކުރަނީ ކާކުތޯ އިމްތިޙާނު ކުރެއްވުމަށްޓަކައެވެ. އިސްވެދިޔަ ބާބުގައި އަލި އަޅުވާލެވިފައިވަނީ މަރާއި ދިރުމުގެ މައްޗަށެވެ. ﷲތަޢާލާ މަރާއި ދިރުން
ސުވަރުގެއާއި ނަރަކައާއި ދެމެދު މަރު ޛަބަޙަކުރެއްވުން. އަބޫ ހުރައިރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވާ ޙަދީޘެއްގައި ވެއެވެ. “….. وَيَبْقَى أَهْلُ النَّارِ فَيُطْرَحُ مِنْهُمْ فِيهَا فَوْجٌ ، ثُمَّ يُقَالُ
ކޮންމެ ދިރޭ އެއްޗަކީ މަރުވާނެ އެއްޗެކެވެ. ﷲތަޢާލާ ވަނީ އެއިލާހުގެ މަޚްލޫޤުންގެ ފުރާނަ ޚަލްޤުކުރައްވާފައެވެ. އަދި ކޮންމެ އެއްޗަކީ ފަނާވެ ނެތިދާނެ އެއްޗެކެވެ. އެގޮތުން އުޑާއި ބިމާއި، އެދެމެދުގައި ވާހާ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން
ﷲއީ އެއްކައުވަންތަ އިލާހެވެ. އެއިލާހީ މަރުއްވާ އަދި ދިރުއްވާ އިލާހެވެ. މަރުގަންނެވުމާއި ދިރުއްވުމަކީ ހަމައެކަނި ﷲތަޢާލާ އަށް ޚާއްޞަވެގެންވާ ދެކަމެވެ. މިދެކަމުގައި އެއިލާހާ އެހެން ފަރާތެއް ބައިވެރި ކުރުމަކީ ޝިރުކެކެވެ. އެއިލާހުގެ ވަޙީ
އާޔަތުގެ ތަފްސީރާއި ބަޔާން ފުރަތަމަ ބާބު: (خلق الموت والحياة) މަރާއި ދިރުން ޚަލްޤު ކުރެއްވުން މަރަކީ ކޮބާ؟ އަދި ޙަޔާތަކީ ކޮބާ؟ މަރާއި ދިރުމަކީ ﷲތަޢާލާ ޚަލްޤު ކުރައްވާފައިވާ ދެ މަޚުލޫޤުންނެވެ. ތަފްސީރުލް
الحمد لله حمداً كثيراً طيباً مباركاً فيه ، والصلاة والسلام على محمد وعلى آله وصحبه وسلم وبعد ﷲތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ
