އަލްޤަވާޢިދުލް ޢަރްބަޢު (ހަތަރު ޤަވާޢިދު) އަކީ ޝައިޚުލް އިސްލާމްގެ މަތިވެރި ލަޤަބު އެރުވިގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުޖައްދިދު އިމާމު މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދުލް ވައްހާބު ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ ކުރު ރިސާލާއެކެވެ.
ރަށުގައި ޤާއިމުވެ ހުންނަމީހެއްގެ އިމާމުކަމުގެ ދަށުގައި ދަތުރުވެރިޔަކު ނަމާދުކޮށްފިނަމަ، ޤަޞްރުކުރުން ދަތުރުވެރިޔާއަށް ހުއްދަނުވާނެއެވެ.
ނިޔަތްގަނެވޭ ތަނަކީ ހިތެވެ. ދުލުންކިޔާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. ތިބާ ވުޟޫކުރުމަށް ތެދުވުމަކީ ނިޔަތެކެވެ. ޢަމަލެއްކުރުމަށް މަޖުބޫރުކުރެވިފައިނުވާ، ބުއްދިހުރި އިންސާނަކަށް ނިޔަތް ނުގަނެ އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.
އަހްލުއްސުންނާ ވަލްޖަމާޢަތަކީ ސުންނަތުގައި ބާރަށްހިފަހައްޓައިގެންތިބި މީހުންނެވެ. އަދި އޭގެ މައްޗަށް ޖަމާވީ މީހުންނެވެ.
ދުޢާ އިޖާބަކުރެއްވުމާމެދު ދަންނައެވެ. ފަހެ އެއީ ﷲ ތަޢާލާއަށް އޮތްކަމެކެވެ.
ދެން މިޢަމަލާމެދު ދަންނައެވެ. ފަހެ މިއީ ބިދުޢައެކެވެ.
ޠަވާފުލް އިފާޟާ ފެށޭ ވަޤުތަކީ ނަޙުރުވިލޭރޭ ދެބައިވުމުންނެވެ.
އާއެކެވެ. ޠަވާފުލް އިފާޟާ ފަސްކޮށް، އެއަށްފަހު އިފާޟާއަށާއި ވަދާޢުއަށް އެއްޠަވާފުކުރުމުން ފުދޭނެއެވެ.
ޠަވާފުގެ ކޮންމެ ބުރެއްގައިވެސް ރުކުނުލް ޔަމާނީއަށް އިސްތިލާމުކުރާނެއެވެ
ކަޢުބާވަށާ ޠަވާފުކުރުމަކީ ޚާލިޞު އަޅުކަމެކެވެ.
މިބަސްފުޅުގެ މާނައަކީ ހަމަކަށަވަރުން ޙައްޖުކުރާއިރު ޢަރަފާތުބިމުގައި މަޑުކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭކަމެއްކަމެވެ. ފަހެ ޢަރަފާތުބިމަށް ނުދެއްވިއްޖެމީހާއަށް ޙައްޖުފާއިތުވެއްޖެއެވެ.
ކޮންމެ ބުރެއްގައި ކިޔުމަށް ޚާއްޞަ ދުޢާއެއްނުވެއެވެ.
ހިސާބުބެއްލެވުމަކާނުލާ ސުވަރުގެ ވަދެވޭ ހަތްދިހަހާސް މީހުންނާއެކު ރުޤްޔާކޮށްދިނުމަށް އެދޭމީހާއަށް (ސުވަރުގެއަށް) ނުވަދެވެނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟ އެހެންމީހުންގެ ގާތުގައި ރުޤްޔާކޮށްދިނުމަށް އެދުން އެއީ ހުއްދަކަމެއް ނޫން ހެއްޔެވެ؟ އަޅުގަނޑަށް މެދުވެރިވާކަމެއްގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑަށް ވަރަށް އުނދަގޫވެއެވެ.
ފަހެ ޞައްހަ ޢަޤީދާގެ މަތީގައި ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ އެކުދިންނަށާ އަދި އެކުދިންގެ މައިންބަފައިންނަށްވެސް – ﷲ ތަޢާލާގެ ވާގިފުޅާއެކު – ދެ ދެނިޔޭގައިވެސް ބާއްޖަވެރިކަން ގެނެސްދޭނޭ ކަމެކެވެ. إن شاء الله.
ފަހެ އޭގެ ޖަވާބަކީ: ހަމަކަށަވަރުން ދުޢާކުރުމަކީ އެކަމަކަށް އެ ދުޢާކުރެވުނުކަމެއް ޙާޞިލުވުމުގެ ސަބަބެކެވެ.
ހައްޖަށް ނުވަތަ ޢުމްރާއަށް ޢިޙްރާމް އަޅައިގެންތިބި ބޭފުޅުންނަށް، އިޙްރާމްހެދުން[ބާލާ] އެހެން އިޙްރާމް ހެދުމަކަށް ބަދަލުކުރެވިދާނެއެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ބައްޔެއް އިޙުސާސްވެއްޖެނަމަ (قل هو الله أحد) ތިންފަހަރަށް އަދި ފަލަޤިއާއި ނާސް ސޫރަތް ތިންފަހަރަށް ވިދާޅުވެ އަތަށް ނަފަޘްކުރައްވައެވެ.
އަލްޤަވާޢިދުލް ޢަރްބަޢު (ހަތަރު ޤަވާޢިދު) އަކީ ޝައިޚުލް އިސްލާމްގެ މަތިވެރި ލަޤަބު އެރުވިގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުޖައްދިދު އިމާމު މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދުލް ވައްހާބު ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ ކުރު ރިސާލާއެކެވެ.
ރަށުގައި ޤާއިމުވެ ހުންނަމީހެއްގެ އިމާމުކަމުގެ ދަށުގައި ދަތުރުވެރިޔަކު ނަމާދުކޮށްފިނަމަ، ޤަޞްރުކުރުން ދަތުރުވެރިޔާއަށް ހުއްދަނުވާނެއެވެ.
ނިޔަތްގަނެވޭ ތަނަކީ ހިތެވެ. ދުލުންކިޔާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. ތިބާ ވުޟޫކުރުމަށް ތެދުވުމަކީ ނިޔަތެކެވެ. ޢަމަލެއްކުރުމަށް މަޖުބޫރުކުރެވިފައިނުވާ، ބުއްދިހުރި އިންސާނަކަށް ނިޔަތް ނުގަނެ އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.
އަހްލުއްސުންނާ ވަލްޖަމާޢަތަކީ ސުންނަތުގައި ބާރަށްހިފަހައްޓައިގެންތިބި މީހުންނެވެ. އަދި އޭގެ މައްޗަށް ޖަމާވީ މީހުންނެވެ.
ދުޢާ އިޖާބަކުރެއްވުމާމެދު ދަންނައެވެ. ފަހެ އެއީ ﷲ ތަޢާލާއަށް އޮތްކަމެކެވެ.
ދެން މިޢަމަލާމެދު ދަންނައެވެ. ފަހެ މިއީ ބިދުޢައެކެވެ.
ޠަވާފުލް އިފާޟާ ފެށޭ ވަޤުތަކީ ނަޙުރުވިލޭރޭ ދެބައިވުމުންނެވެ.
އާއެކެވެ. ޠަވާފުލް އިފާޟާ ފަސްކޮށް، އެއަށްފަހު އިފާޟާއަށާއި ވަދާޢުއަށް އެއްޠަވާފުކުރުމުން ފުދޭނެއެވެ.
ޠަވާފުގެ ކޮންމެ ބުރެއްގައިވެސް ރުކުނުލް ޔަމާނީއަށް އިސްތިލާމުކުރާނެއެވެ
ކަޢުބާވަށާ ޠަވާފުކުރުމަކީ ޚާލިޞު އަޅުކަމެކެވެ.
މިބަސްފުޅުގެ މާނައަކީ ހަމަކަށަވަރުން ޙައްޖުކުރާއިރު ޢަރަފާތުބިމުގައި މަޑުކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭކަމެއްކަމެވެ. ފަހެ ޢަރަފާތުބިމަށް ނުދެއްވިއްޖެމީހާއަށް ޙައްޖުފާއިތުވެއްޖެއެވެ.
ކޮންމެ ބުރެއްގައި ކިޔުމަށް ޚާއްޞަ ދުޢާއެއްނުވެއެވެ.
ހިސާބުބެއްލެވުމަކާނުލާ ސުވަރުގެ ވަދެވޭ ހަތްދިހަހާސް މީހުންނާއެކު ރުޤްޔާކޮށްދިނުމަށް އެދޭމީހާއަށް (ސުވަރުގެއަށް) ނުވަދެވެނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟ އެހެންމީހުންގެ ގާތުގައި ރުޤްޔާކޮށްދިނުމަށް އެދުން އެއީ ހުއްދަކަމެއް ނޫން ހެއްޔެވެ؟ އަޅުގަނޑަށް މެދުވެރިވާކަމެއްގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑަށް ވަރަށް އުނދަގޫވެއެވެ.
ފަހެ ޞައްހަ ޢަޤީދާގެ މަތީގައި ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމަކީ އެކުދިންނަށާ އަދި އެކުދިންގެ މައިންބަފައިންނަށްވެސް – ﷲ ތަޢާލާގެ ވާގިފުޅާއެކު – ދެ ދެނިޔޭގައިވެސް ބާއްޖަވެރިކަން ގެނެސްދޭނޭ ކަމެކެވެ. إن شاء الله.
ފަހެ އޭގެ ޖަވާބަކީ: ހަމަކަށަވަރުން ދުޢާކުރުމަކީ އެކަމަކަށް އެ ދުޢާކުރެވުނުކަމެއް ޙާޞިލުވުމުގެ ސަބަބެކެވެ.
ހައްޖަށް ނުވަތަ ޢުމްރާއަށް ޢިޙްރާމް އަޅައިގެންތިބި ބޭފުޅުންނަށް، އިޙްރާމްހެދުން[ބާލާ] އެހެން އިޙްރާމް ހެދުމަކަށް ބަދަލުކުރެވިދާނެއެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ބައްޔެއް އިޙުސާސްވެއްޖެނަމަ (قل هو الله أحد) ތިންފަހަރަށް އަދި ފަލަޤިއާއި ނާސް ސޫރަތް ތިންފަހަރަށް ވިދާޅުވެ އަތަށް ނަފަޘްކުރައްވައެވެ.
