ފަހެ ކާފިރުންގެ ތެރެއިން ހަރުކަށި ނުވިސްނޭ މީހަކު އެ ފޮތުގެ ޙުރުމަތް ކެނޑުމުން ފަހެ ފަސްކަމެއްގެ މައްޗަށް ވަޞިއްޔަތް ކުރަމެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހުން މީސްތަކުންނަށް ޝަފާޢަތްތެރިވެވަޑައިގެންނެވުމަށްޓަކައި އެކަލޭގެފާނު ހުންނަވާނޭ މަޤާމަކީ އެއީއެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކަންތައްތައް ދިގު ލައިގެން ދިޔުމުން އަދި އެ މައުޤިފުގައި ހިނގާ ކަންތައްތައް އުނދަގޫވެ، އެދުވަހުގެ ހޫނު ގަދަވެ، ބިރުވެރިކަން ބޮޑުވުމުން މީސްތަކުން އެދުވަހުން ބައެއް ނަބީބޭކަލުންގެ އަރިހަށް ދާނެއެވެ. އެއީ ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކަންތައްތައް ފައްޓަވާ ދެއްވައި އަޅުތަކުންގެ މެދުގައި ނިޔާ ކަނޑައަޅައިދެއްވުމަށް ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ދަންނަވާ ދެއްވުމަށެވެ.
ދެވަނައީ: ޚަވާރިޖުންނާއި މުޢުތަޒިލާއިން
މި ކަލިމައަކީ ހަމައެކަނި އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުލުކޮޅުން ކިޔާ ކަލިމައަކަށް ހަދައިގެން ނުވާނެއެވެ. މި ކަލިމަ ކިޔާ ކޮންމެ މީހަކުވެސް ކުރުން ލާޒިމު ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ. އަދި މި ކަލިމަ ކިޔާމީހާގެ އުޅުން ވަކި ގޮތަކަށް ބައްޓަންކުރަންވެސް ޖެހެއެވެ.
ސުވަރުގެއަކީ ﷲ ތަޢާލާއަށް ކިޔަމަންތެރިވި އަޅުތަކުންނަށް، އެއިލާހު ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވާ ކަރާމާތުގެ ގޮވައްޗެވެ. ދުވަހަކުވެސް ލޮލަކަށް ފެނިފައި ނުވާ، ކަންފަތަކަށް އިވިފައި ނުވާ އަދި އިންސާނެއްގެ ހިތަށްވެސް ނާރާފަދަ މަތިވެރި ނިޢުމަތްތައް، އެއިލާހުވަނީ އެތަނުގައި އެއިލާހުގެ ޞާލިޙު އަޅުތަކުންނަށް ތައްޔާރުކުރައްވާފައެވެ.
ދޮގުހެދުން އިތުރުވުމާއި ތެދުދޮގު ބަލައި ނުލާ ޚަބަރުފެތުރުމަކީ ޤިޔާމަތް ގާތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ފިތުނަތައް ފާޅުވުމަކީ ޤިޔާމަތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ފުރާތުކޯރު ހިނދި ރަނުގެ ފަރުބަދައެއް ފާޅުވުމަކީ ޤިޔާމަތް ގާތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ދައްޖާލަކީވެސް އާދަމުގެ ދަރިންގެ ތެރެއިންވާ މީހެކެވެ. އޭނާގެ ސިފަތައްވަނީ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުގައި ބަޔާންވެގެންނެވެ. އެއީ އޭނާއާމެދު މުއުމިނުން ސަމާލުވެ، އޭނާގެ ފިތުނައިގައި ނުޖެހުމަށެވެ.
ފަހު ޒަމާނުގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަހުލުބައިތުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ސަބަބުން، އިސްލާމްދީނަށް ނަޞްރުލިބިގެންދާނެއެވެ.
ޢީސާ عليه السلام ގެ ޒަމާނުގައި އެކަލޭގެފާނު ޤަތުލުކޮށްލުމަށް ބަޔަކު މަސައްކަތްކުރަމުން ދަނިކޮށް ﷲ ތަޢާލާވަނީ އެކަލޭގެފާނު އުޑަށް އުފުއްލަވާފައެވެ. އެކަލޭގެފާނު ފައިބައިވަޑައިގަންނަވާނީ ދައްޖާލު ފާޅުވެ، ބިން ފަސާދަވެ، ޤިޔާމަތް ގާތްވެފައިވަނިކޮށެވެ. މިއީ އަދި ހިނގާފައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
މިއީ ފަހު ޒަމާނުގައި ހިނގާނޭ ކަމެކެވެ. މިކަން އަދި ހިނގާފައި ނުވެއެވެ. ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި މިކަން ހިނގާނީ ޢީސާ عليه السلام ފައިބައިވަޑައިގެންނެވުމަށް ފަހުގައެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނުގެ ޝިޢާރުތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ރައްކާތެރިވާ ފަދައިން، އެ ޝިޢާރުތަކަށް އެހެން ބަޔަކުވެސް ޢައިބު ކިޔައި ފުރައްސާރަ ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ފުރުޞަތު ދީގެން ނުވާނެއެވެ.
އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންގެ ތެރެއިން ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރީންވަނީ ބޮޑުވެގެންވާ ނިޢުމަތްތަކެއްގައެވެ.
ދެމަފިރީންނަށް ސުވަރުގެ ވަދެވުމުން އެ ދެ މީހުންގެވެސް އެންމެހައި ޞިފަތަކެއް އެންމެ އުފާވާނޭ ސިފަތަކަށް ބަދަލު ކުރެއްވޭނެއެވެ. އެއީ އެއްވެސް ކަހަލަ އުނިކަމެއް ނެތިއެވެ.
ފަހެ ކާފިރުންގެ ތެރެއިން ހަރުކަށި ނުވިސްނޭ މީހަކު އެ ފޮތުގެ ޙުރުމަތް ކެނޑުމުން ފަހެ ފަސްކަމެއްގެ މައްޗަށް ވަޞިއްޔަތް ކުރަމެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހުން މީސްތަކުންނަށް ޝަފާޢަތްތެރިވެވަޑައިގެންނެވުމަށްޓަކައި އެކަލޭގެފާނު ހުންނަވާނޭ މަޤާމަކީ އެއީއެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކަންތައްތައް ދިގު ލައިގެން ދިޔުމުން އަދި އެ މައުޤިފުގައި ހިނގާ ކަންތައްތައް އުނދަގޫވެ، އެދުވަހުގެ ހޫނު ގަދަވެ، ބިރުވެރިކަން ބޮޑުވުމުން މީސްތަކުން އެދުވަހުން ބައެއް ނަބީބޭކަލުންގެ އަރިހަށް ދާނެއެވެ. އެއީ ޤިޔާމަތްދުވަހުގެ ކަންތައްތައް ފައްޓަވާ ދެއްވައި އަޅުތަކުންގެ މެދުގައި ނިޔާ ކަނޑައަޅައިދެއްވުމަށް ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ދަންނަވާ ދެއްވުމަށެވެ.
ދެވަނައީ: ޚަވާރިޖުންނާއި މުޢުތަޒިލާއިން
މި ކަލިމައަކީ ހަމައެކަނި އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުލުކޮޅުން ކިޔާ ކަލިމައަކަށް ހަދައިގެން ނުވާނެއެވެ. މި ކަލިމަ ކިޔާ ކޮންމެ މީހަކުވެސް ކުރުން ލާޒިމު ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ. އަދި މި ކަލިމަ ކިޔާމީހާގެ އުޅުން ވަކި ގޮތަކަށް ބައްޓަންކުރަންވެސް ޖެހެއެވެ.
ސުވަރުގެއަކީ ﷲ ތަޢާލާއަށް ކިޔަމަންތެރިވި އަޅުތަކުންނަށް، އެއިލާހު ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވާ ކަރާމާތުގެ ގޮވައްޗެވެ. ދުވަހަކުވެސް ލޮލަކަށް ފެނިފައި ނުވާ، ކަންފަތަކަށް އިވިފައި ނުވާ އަދި އިންސާނެއްގެ ހިތަށްވެސް ނާރާފަދަ މަތިވެރި ނިޢުމަތްތައް، އެއިލާހުވަނީ އެތަނުގައި އެއިލާހުގެ ޞާލިޙު އަޅުތަކުންނަށް ތައްޔާރުކުރައްވާފައެވެ.
ދޮގުހެދުން އިތުރުވުމާއި ތެދުދޮގު ބަލައި ނުލާ ޚަބަރުފެތުރުމަކީ ޤިޔާމަތް ގާތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ފިތުނަތައް ފާޅުވުމަކީ ޤިޔާމަތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ފުރާތުކޯރު ހިނދި ރަނުގެ ފަރުބަދައެއް ފާޅުވުމަކީ ޤިޔާމަތް ގާތްވުމުގެ ކުދި ޢަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޢަލާމާތެކެވެ.
ދައްޖާލަކީވެސް އާދަމުގެ ދަރިންގެ ތެރެއިންވާ މީހެކެވެ. އޭނާގެ ސިފަތައްވަނީ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުގައި ބަޔާންވެގެންނެވެ. އެއީ އޭނާއާމެދު މުއުމިނުން ސަމާލުވެ، އޭނާގެ ފިތުނައިގައި ނުޖެހުމަށެވެ.
ފަހު ޒަމާނުގައި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަހުލުބައިތުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ސަބަބުން، އިސްލާމްދީނަށް ނަޞްރުލިބިގެންދާނެއެވެ.
ޢީސާ عليه السلام ގެ ޒަމާނުގައި އެކަލޭގެފާނު ޤަތުލުކޮށްލުމަށް ބަޔަކު މަސައްކަތްކުރަމުން ދަނިކޮށް ﷲ ތަޢާލާވަނީ އެކަލޭގެފާނު އުޑަށް އުފުއްލަވާފައެވެ. އެކަލޭގެފާނު ފައިބައިވަޑައިގަންނަވާނީ ދައްޖާލު ފާޅުވެ، ބިން ފަސާދަވެ، ޤިޔާމަތް ގާތްވެފައިވަނިކޮށެވެ. މިއީ އަދި ހިނގާފައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
މިއީ ފަހު ޒަމާނުގައި ހިނގާނޭ ކަމެކެވެ. މިކަން އަދި ހިނގާފައި ނުވެއެވެ. ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި މިކަން ހިނގާނީ ޢީސާ عليه السلام ފައިބައިވަޑައިގެންނެވުމަށް ފަހުގައެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނުގެ ޝިޢާރުތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ރައްކާތެރިވާ ފަދައިން، އެ ޝިޢާރުތަކަށް އެހެން ބަޔަކުވެސް ޢައިބު ކިޔައި ފުރައްސާރަ ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ފުރުޞަތު ދީގެން ނުވާނެއެވެ.
އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންގެ ތެރެއިން ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރީންވަނީ ބޮޑުވެގެންވާ ނިޢުމަތްތަކެއްގައެވެ.
ދެމަފިރީންނަށް ސުވަރުގެ ވަދެވުމުން އެ ދެ މީހުންގެވެސް އެންމެހައި ޞިފަތަކެއް އެންމެ އުފާވާނޭ ސިފަތަކަށް ބަދަލު ކުރެއްވޭނެއެވެ. އެއީ އެއްވެސް ކަހަލަ އުނިކަމެއް ނެތިއެވެ.
