(ދީނީ) ޢިލްމު ޙާޞިލުކުރުމަކީ ބުރަކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އެކަމުގައި ލައްޛަތާއި އުފާވެރިކަންވެއެވެ. ވަރުބަލިކަމާއި ބުރަކަމުގެ ފާލަމެއް ހުރަސްކޮށްގެންމެނުވީ (ދީނީ) ޢިލްމެއް ޙާޞިލެއްނުވާނެއެވެ.
ހެޔޮއަމަލުތަކާއި އަދި ނުބައި ޢަމަލުތައް އިމާމު އިބުނު ޤައްޔިމު ރަޙިމަޙުﷲ އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތެއްކަމުގައިވާ އައްދާއު ވައްދަވާއު (ބައްޔާއި ފަރުވާ) މި ފޮތުގައި ބަޔާން ކުރައްވައެވެ. ހަމަކަށަވަރުންވެސް ނުބައި ފާފަތަކަކީ މޭވާއެއްގެ އޮށްތަކެއް ފަދަ އެއްޗެހިތަކެކެވެ.
ޢިލްމުގެ މޭވާއަކީ ޢަމަލުކުރުމެވެ. އަދި ދުނިޔޭގެ ލައްޛަތު ލިބޭނީ ހެޔޮޢަމަލުތައް އިތުރުކުރުމުންނެވެ. އަދި އިޚްލާޞްތެރިކަމުގެ ޢަލާމާތަކީ ﷲއަށް ކިޔަމަންގަތުން އިތުރުކުރުމެވެ.
ބަލާޣާތްތެރިކަމާއި ފަޞާޙާތްތެރިކަމާއި ބަޔާންކޮށްދިނުމުގެ ހުނަރަކީ ﷲގެ މަގަށް ދަޢުވަތުދިނުމުގައި ޝަރުތެއްނޫނެވެ.
ﷲ ޙަޟްރަތުގައި އެންމެ ހެޔޮ އަދި އެންމެ ރަނގަޅު ޢަމަލުތަކުގެ ތެރޭގައި، އެއިލާހު މަގަށް ދަޢުވަތުދިނުން ހިމެނެއެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާގެ މީޒާނުގައި އެންމެ ރަނގަޅު ބަސްތަކުގެ ތެރޭގައި ދަޢުވަތުދޭ ދާޢީގެ ބަސްތައް ހިމެނެއެވެ.
އެކުގައިއުޅޭ އެއްމަޖްލިސް ކުރާމީހުންގެ ސަބަބުން އިންސާނާއަށް އަޘަރުތަކެއްކުރުވައެވެ. މީހާ ގޮސްއުޅޭ މަޖިލިހުގެ ޒަރިއްޔާއިން އެމީހަކު ދެނެގަނެވެއެވެ.
މިދުނިޔަވީ ޙަޔާތުގައި އިންސާނާއަށް ލިބިފައިވާ ޢުމުރަކީ ހައްދެއްވާ އެއްޗެކެވެ. އަދި އާޚިރަތުގައި އޭނާއަށްއޮތް ދަރަޖަ ބިނާވެގެންވަނީ މިދުވަސްތަކަށެވެ. އެއީ ތިބާ ތިހޭދަކުރަމުންދާ ދުވަސްތަކެވެ.
ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދި ދެންނެވުމަކީ ފާފަތައް ފޮހެވި ސުވަރުގެއަށް ވަދެވުމުގެ ސަބަބެކެވެ. އަދި މުޞީބާތްތައް އެއްކިބާވުމާއި މުދަލާއި ދަރިން އިތުރުވުމުގެ ސަބަބެކެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
ރަޙްމާނުވަންތަ ﷲގެ ސުންނަތަށްވެފައިވަނީ އެއިލާހަށް ތަބާވާމީހުނަށްވުރެ، އެއިލާހަށް އުރެދޭމީހުން ޢަދަދުގެ ގޮތުން އިތުރުވުމެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
ޝެއިޚު ޢުޘައިމީން ރަޙިމަހުﷲ ގެ ގެކޮޅަށް ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ރަސްކަލުންގެ ތެރެއިން ރަސްކަލަކު ވަޑައިގަތެވެ. މިކަލޭގެފާނަކީ ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ފަހުގެ ތާރީޚުގައި އުފެދުނު ބޮޑެތި ޢިލްމުވެރިންގެ ތެރެއިން ބޭކަލެކެވެ.
ފަހެ ހިތުން ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުކުރާނީ އެނިޢުމަތްތައް ޚަލްޤުކުރައްވާ، ދެއްވިފަރާތަށް އެނިޢުމަތްތައް ނިސްބަތްކުރުމުންނެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޣީބައިގެ މާނަ އަންގަވައި ދެއްވަމުން ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. “أَتَدْرُونَ مَا الْغِيبَةُ” “ޣީބައަކީ ކޮބައިކަން ތިޔަބައި މީހުންނަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟” އެބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ، “އެންމެ މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވަނީ މާތް ﷲއެވެ.
ޙަދީޘް ޢިލްމު އުގެނުމަށްޓަކައި އަބޫ ޙާތިމް މުޙައްމަދު ބިން އިދުރީސް އައްރާޒީ ޙިޖުރީ ސަނަތުން 214 ވަނަ އަހަރު ބަޞަރާއަށް ވަޑައިގެންނެވިއެވެ.
ދުނިޔޭގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުވަސްތައް ގުނަމުންދާއިރު، އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ކޮންމެ މީހަކީވެސް މުހިއްމު ލަނޑުދަނޑިތަކެއް ޙާޞިލުކުރަން ބޭނުންވާމީހެކެވެ.
ހަސަނުލް ބަޞަރީ ރަޙިމަޙުﷲ އުފަންވެ ވަޑައިގަތީ ހިޖުރީ ސަނަތުން 21 ވަނަ އަހަރު ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބުގެ ޚިލާފަތުގެ ފަހުކޮޅު މަދީނާގައެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ މަންމާ ފުޅަކީ މުއުމިނުތަކުންގެ މައިކަނބަލެއްކަމަށްވާ އުއްމު ސަލަމާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާގެ ޚިދުމަތުގައި އުޅުއްވި ބޭކަނބަލެކެވެ.
ރިޒްޤަކީ މާތް ﷲ ދެއްވާ އެއްޗެކެވެ. އެކަލާނގެއީ الرَّزَّاقُ (ގިނަގިނައިން ރިޒްޤުދެއްވާ އިލާހު) އެވެ. ޙަލާލު ރިޒްޤު ތަނަވަސްވުމުގެ ސަބަބުތައް 1- الاِسْتِغْفَارُ والتَّوْبَةُ (އިސްތިޣްފާރު ކުރުމާއި ތައުބާވުން) ދަލީލު: فَقُلْتُ
(ދީނީ) ޢިލްމު ޙާޞިލުކުރުމަކީ ބުރަކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އެކަމުގައި ލައްޛަތާއި އުފާވެރިކަންވެއެވެ. ވަރުބަލިކަމާއި ބުރަކަމުގެ ފާލަމެއް ހުރަސްކޮށްގެންމެނުވީ (ދީނީ) ޢިލްމެއް ޙާޞިލެއްނުވާނެއެވެ.
ހެޔޮއަމަލުތަކާއި އަދި ނުބައި ޢަމަލުތައް އިމާމު އިބުނު ޤައްޔިމު ރަޙިމަޙުﷲ އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތެއްކަމުގައިވާ އައްދާއު ވައްދަވާއު (ބައްޔާއި ފަރުވާ) މި ފޮތުގައި ބަޔާން ކުރައްވައެވެ. ހަމަކަށަވަރުންވެސް ނުބައި ފާފަތަކަކީ މޭވާއެއްގެ އޮށްތަކެއް ފަދަ އެއްޗެހިތަކެކެވެ.
ޢިލްމުގެ މޭވާއަކީ ޢަމަލުކުރުމެވެ. އަދި ދުނިޔޭގެ ލައްޛަތު ލިބޭނީ ހެޔޮޢަމަލުތައް އިތުރުކުރުމުންނެވެ. އަދި އިޚްލާޞްތެރިކަމުގެ ޢަލާމާތަކީ ﷲއަށް ކިޔަމަންގަތުން އިތުރުކުރުމެވެ.
ބަލާޣާތްތެރިކަމާއި ފަޞާޙާތްތެރިކަމާއި ބަޔާންކޮށްދިނުމުގެ ހުނަރަކީ ﷲގެ މަގަށް ދަޢުވަތުދިނުމުގައި ޝަރުތެއްނޫނެވެ.
ﷲ ޙަޟްރަތުގައި އެންމެ ހެޔޮ އަދި އެންމެ ރަނގަޅު ޢަމަލުތަކުގެ ތެރޭގައި، އެއިލާހު މަގަށް ދަޢުވަތުދިނުން ހިމެނެއެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާގެ މީޒާނުގައި އެންމެ ރަނގަޅު ބަސްތަކުގެ ތެރޭގައި ދަޢުވަތުދޭ ދާޢީގެ ބަސްތައް ހިމެނެއެވެ.
އެކުގައިއުޅޭ އެއްމަޖްލިސް ކުރާމީހުންގެ ސަބަބުން އިންސާނާއަށް އަޘަރުތަކެއްކުރުވައެވެ. މީހާ ގޮސްއުޅޭ މަޖިލިހުގެ ޒަރިއްޔާއިން އެމީހަކު ދެނެގަނެވެއެވެ.
މިދުނިޔަވީ ޙަޔާތުގައި އިންސާނާއަށް ލިބިފައިވާ ޢުމުރަކީ ހައްދެއްވާ އެއްޗެކެވެ. އަދި އާޚިރަތުގައި އޭނާއަށްއޮތް ދަރަޖަ ބިނާވެގެންވަނީ މިދުވަސްތަކަށެވެ. އެއީ ތިބާ ތިހޭދަކުރަމުންދާ ދުވަސްތަކެވެ.
ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދި ދެންނެވުމަކީ ފާފަތައް ފޮހެވި ސުވަރުގެއަށް ވަދެވުމުގެ ސަބަބެކެވެ. އަދި މުޞީބާތްތައް އެއްކިބާވުމާއި މުދަލާއި ދަރިން އިތުރުވުމުގެ ސަބަބެކެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
ރަޙްމާނުވަންތަ ﷲގެ ސުންނަތަށްވެފައިވަނީ އެއިލާހަށް ތަބާވާމީހުނަށްވުރެ، އެއިލާހަށް އުރެދޭމީހުން ޢަދަދުގެ ގޮތުން އިތުރުވުމެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.
ޝެއިޚު ޢުޘައިމީން ރަޙިމަހުﷲ ގެ ގެކޮޅަށް ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ރަސްކަލުންގެ ތެރެއިން ރަސްކަލަކު ވަޑައިގަތެވެ. މިކަލޭގެފާނަކީ ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ފަހުގެ ތާރީޚުގައި އުފެދުނު ބޮޑެތި ޢިލްމުވެރިންގެ ތެރެއިން ބޭކަލެކެވެ.
ފަހެ ހިތުން ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުކުރާނީ އެނިޢުމަތްތައް ޚަލްޤުކުރައްވާ، ދެއްވިފަރާތަށް އެނިޢުމަތްތައް ނިސްބަތްކުރުމުންނެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޣީބައިގެ މާނަ އަންގަވައި ދެއްވަމުން ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. “أَتَدْرُونَ مَا الْغِيبَةُ” “ޣީބައަކީ ކޮބައިކަން ތިޔަބައި މީހުންނަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟” އެބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ، “އެންމެ މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވަނީ މާތް ﷲއެވެ.
ޙަދީޘް ޢިލްމު އުގެނުމަށްޓަކައި އަބޫ ޙާތިމް މުޙައްމަދު ބިން އިދުރީސް އައްރާޒީ ޙިޖުރީ ސަނަތުން 214 ވަނަ އަހަރު ބަޞަރާއަށް ވަޑައިގެންނެވިއެވެ.
ދުނިޔޭގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުވަސްތައް ގުނަމުންދާއިރު، އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ކޮންމެ މީހަކީވެސް މުހިއްމު ލަނޑުދަނޑިތަކެއް ޙާޞިލުކުރަން ބޭނުންވާމީހެކެވެ.
ހަސަނުލް ބަޞަރީ ރަޙިމަޙުﷲ އުފަންވެ ވަޑައިގަތީ ހިޖުރީ ސަނަތުން 21 ވަނަ އަހަރު ޢުމަރު ބުނުލް ޚައްޠާބުގެ ޚިލާފަތުގެ ފަހުކޮޅު މަދީނާގައެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ މަންމާ ފުޅަކީ މުއުމިނުތަކުންގެ މައިކަނބަލެއްކަމަށްވާ އުއްމު ސަލަމާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާގެ ޚިދުމަތުގައި އުޅުއްވި ބޭކަނބަލެކެވެ.
ރިޒްޤަކީ މާތް ﷲ ދެއްވާ އެއްޗެކެވެ. އެކަލާނގެއީ الرَّزَّاقُ (ގިނަގިނައިން ރިޒްޤުދެއްވާ އިލާހު) އެވެ. ޙަލާލު ރިޒްޤު ތަނަވަސްވުމުގެ ސަބަބުތައް 1- الاِسْتِغْفَارُ والتَّوْبَةُ (އިސްތިޣްފާރު ކުރުމާއި ތައުބާވުން) ދަލީލު: فَقُلْتُ
