އޭ އީމާންވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! ވޭންދެނިވި ޢަޛާބަކުން ތިޔަބައިމީހުން މިންޖުކޮށްދޭނޭ ވިޔަފާރިއެއް ތިޔަބައިމީހުންނަށް ތިމަންރަސްކަލާނގެ ދައްކަވަން ހެއްޔެވެ؟
މިޒަމާނަކަށްއައިސް ޞިއްޙަތު ރަނގަޅުމީހާގެ ލެއި، ލެއި ފޭބުމުގެ ސަބަބުން ލެއަށް ބޭނުންވާ ބަލިމީހުންނަށް އެޅުމުގެ އޮޕްރޭޝަން ވަރަށް ގިނައިން ކުރެވެއެވެ.
ފާޚާނާއަށް ވަންނަ މީހާ ފާޚާނާއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ( بِاسْمِ اللهِ ، اَلَّلهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُبِكَ مِنَ الْخُبُثِ وَ الْخَبَائِثِ ) މިގޮތަށް ކިޔަންވާނެއެވެ. މާނައީ: ” މާތް ﷲ ގެ
ލެއި ވިއްކުމަކީ ޙަރާމްވެގެންވާ ކަމެކެވެ. މިކަމުގެ ޙަރާމްކަން ވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުންނާއި ސުންނަތުންނާއި އިޖުމާޢުން ޘާބިތުވެފައެވެ.
ބޭނުންވެއްޖެނަމަ ލެއި އަނެކާއަށް ވިއްކިދާނެބާއެވެ؟ ލެއި ވިއްކާމީހެއްގެ އަތުން ލެއި ގަތުމަކީ ކޮންކަހަލަކަމެއްބާއެވެ؟ ހޯދަން އުނދަގޫ ލެއެއް ގަނެގެންނޫނީ ލިބެން ނެތްނަމަ ކަންތައްކުރާނީ ކިހިނެއްބާއެވެ؟ ލެއި ރައްކާކުރާ ބޭންކުތަކުން ނަގާ އަގު ހުއްދަވާނެބާއެވެ؟ އެގޮތަށް އެފަދަ ލެއިގެ ބޭންކުތަކަށް ފައިސާދިނުން ހުއްދަވާނެބާއެވެ؟
الجنايات އަކީ جناية ގެ جمع އެވެ. މިބަސް ފާފަކުރުމުގެ މާނައިގައި ބޭނުންކުރެވެއެވެ. އަދި ހަށިގަނޑަށް ނުވަތަ މުދަލަށް ނުވަތަ އަބުރާއި ޢިއްޒަތަށް އަރައިގަތުމަށްވެސް جناية ކިޔެއެވެ. فقه ވެރިންގެ إصطلاح ގައި جناية
ﷲ ތަޢާލާ އަމުރުކުރައްވާފައިވާ އަޅުކަމުގެ ބާވަތްތަކަކީ، މިސާލަކަށް އިސްލާމްކަން، އީމާންކަން، އިޙްސާންކަން އޭގެތެރޭގައި ދުޢާކުރުމާއި، ބިރުވެތިވުމާއި، އުއްމީދުކުރުމާއި، ވަކީލުކުރުމާއި، ހެވަށް އެދުމާއި، ބިރުވެތިވުމާއި، އަދި މަޑުމޮޅިވެ މަޑުމައިތިރިވުމާއި ބިރުގަތުމާއި (ޚަޝިޔަތާއި)، ތައުބާވުމާއި، ވާތްގަށްއެދުމާއި، ރައްކާތެރިކަމަށްއެދުމާއި
ﷲ ޙަރާމް ކުރެއްވި ކަމެއް ކުރެވުމުން توبة ވުމަށްވުރެ ﷲ އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ ކަމެއް ދޫކުރެވުމުން توبة ވުން މާބޮޑަށްވެސް މުހިއްމު ވެގެންވެއެވެ. ޝައިޚުލްއިސްލާމު އިބުނުތައިމިއްޔާ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން ގިނަމީހުން توبة
ސޫރަތުލް އިސްރާ އިސްރާ ސޫރަތުގެ މާތްކަމާ ބެހޭގޮތުން އައިސްފައިފާ ބައެއް ޞައްޙަ ރިވާޔަތްތައް: 1. عَنْ أَبِي لُبَابَةَ، قَالَ: قَالَتْ عَائِشَةُ: ((كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا يَنَامُ
قال سفيان الثوري: «إن العبد ليعمل العمل في السر فلا يزال به الشيطان حتى يتحدث به فينتقل من ديوان السر إلى ديوان العلانية». ސުފްޔާނު އައްޘައުރީ
ފަހެ އިމާމުމީހާ އަންނާނެ އިރެއް ނޭނގޭނަމަ، މޮޅުއިތުރުވެގެންވަނީ ތަޙިއްޔަތުލް މަސްޖިދު އަދާކުރުމެވެ.
ހޫދު ސޫރަތުގެ މާތްކަމާ ބެހޭގޮތުން އައިސްފައިފާ ބައެއް ޞައްޙަ ރިވާޔަތްތައް
قَالَ حَاتِمُ كاَنَ يُقَالُ العَجَلَةُ مِنَ الشَّيطَانِ إِلاَّ فِي خَمْسٍ ޙާތިމް ވިދާޅުވިއެވެ. ފަސްކަމެއްގައި މެނުވީ އަވަސްވުން ވަނީ ޝައިޠާނާގެ ފަރާތުންނޭ ބުނެވެއެވެ. إِطْعَامُ الطَّعَامِ إِذَا حَضَرَ الضَّيفُ މެހެމާނު
އަޅުގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި މިއީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ. ފަހެ އިންސާނާއަށް އޭނާގެ އަޚާއާ ބެހޭގޮތުން ޣީބަބުނުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. އެއީ އޭނާ ޢިލްމުވެރިއެއްކަމުގައި ނުވިކަމުގައި ވިޔަސްއެވެ.
ނަމަވެސް މިކަމުން ބައެއް ޢިލްމުވެރިން އިޘްތިސްނާކުރައްވާ ޙާލަތެއްވެއެވެ. އެއީ ހުކުރުދުވަހު މީހަކު މިސްކިތަށް ވަތްއިރު ބަންގިގޮވާމީހާ [ހުކުރުނަމާދަށްގޮވާ] ދެވަނަ ބަންގިގޮވަން ހުރިނަމައެވެ.
ބަންގީގެ ރެކޯޑިންގެއެއް ޖަހައިގެން ބަންގި ޞައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެނީ ބަންގިއަކީ އަޅުކަމެކެވެ.
އޭ އީމާންވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! ވޭންދެނިވި ޢަޛާބަކުން ތިޔަބައިމީހުން މިންޖުކޮށްދޭނޭ ވިޔަފާރިއެއް ތިޔަބައިމީހުންނަށް ތިމަންރަސްކަލާނގެ ދައްކަވަން ހެއްޔެވެ؟
މިޒަމާނަކަށްއައިސް ޞިއްޙަތު ރަނގަޅުމީހާގެ ލެއި، ލެއި ފޭބުމުގެ ސަބަބުން ލެއަށް ބޭނުންވާ ބަލިމީހުންނަށް އެޅުމުގެ އޮޕްރޭޝަން ވަރަށް ގިނައިން ކުރެވެއެވެ.
ފާޚާނާއަށް ވަންނަ މީހާ ފާޚާނާއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ( بِاسْمِ اللهِ ، اَلَّلهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُبِكَ مِنَ الْخُبُثِ وَ الْخَبَائِثِ ) މިގޮތަށް ކިޔަންވާނެއެވެ. މާނައީ: ” މާތް ﷲ ގެ
ލެއި ވިއްކުމަކީ ޙަރާމްވެގެންވާ ކަމެކެވެ. މިކަމުގެ ޙަރާމްކަން ވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުންނާއި ސުންނަތުންނާއި އިޖުމާޢުން ޘާބިތުވެފައެވެ.
ބޭނުންވެއްޖެނަމަ ލެއި އަނެކާއަށް ވިއްކިދާނެބާއެވެ؟ ލެއި ވިއްކާމީހެއްގެ އަތުން ލެއި ގަތުމަކީ ކޮންކަހަލަކަމެއްބާއެވެ؟ ހޯދަން އުނދަގޫ ލެއެއް ގަނެގެންނޫނީ ލިބެން ނެތްނަމަ ކަންތައްކުރާނީ ކިހިނެއްބާއެވެ؟ ލެއި ރައްކާކުރާ ބޭންކުތަކުން ނަގާ އަގު ހުއްދަވާނެބާއެވެ؟ އެގޮތަށް އެފަދަ ލެއިގެ ބޭންކުތަކަށް ފައިސާދިނުން ހުއްދަވާނެބާއެވެ؟
الجنايات އަކީ جناية ގެ جمع އެވެ. މިބަސް ފާފަކުރުމުގެ މާނައިގައި ބޭނުންކުރެވެއެވެ. އަދި ހަށިގަނޑަށް ނުވަތަ މުދަލަށް ނުވަތަ އަބުރާއި ޢިއްޒަތަށް އަރައިގަތުމަށްވެސް جناية ކިޔެއެވެ. فقه ވެރިންގެ إصطلاح ގައި جناية
ﷲ ތަޢާލާ އަމުރުކުރައްވާފައިވާ އަޅުކަމުގެ ބާވަތްތަކަކީ، މިސާލަކަށް އިސްލާމްކަން، އީމާންކަން، އިޙްސާންކަން އޭގެތެރޭގައި ދުޢާކުރުމާއި، ބިރުވެތިވުމާއި، އުއްމީދުކުރުމާއި، ވަކީލުކުރުމާއި، ހެވަށް އެދުމާއި، ބިރުވެތިވުމާއި، އަދި މަޑުމޮޅިވެ މަޑުމައިތިރިވުމާއި ބިރުގަތުމާއި (ޚަޝިޔަތާއި)، ތައުބާވުމާއި، ވާތްގަށްއެދުމާއި، ރައްކާތެރިކަމަށްއެދުމާއި
ﷲ ޙަރާމް ކުރެއްވި ކަމެއް ކުރެވުމުން توبة ވުމަށްވުރެ ﷲ އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ ކަމެއް ދޫކުރެވުމުން توبة ވުން މާބޮޑަށްވެސް މުހިއްމު ވެގެންވެއެވެ. ޝައިޚުލްއިސްލާމު އިބުނުތައިމިއްޔާ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން ގިނަމީހުން توبة
ސޫރަތުލް އިސްރާ އިސްރާ ސޫރަތުގެ މާތްކަމާ ބެހޭގޮތުން އައިސްފައިފާ ބައެއް ޞައްޙަ ރިވާޔަތްތައް: 1. عَنْ أَبِي لُبَابَةَ، قَالَ: قَالَتْ عَائِشَةُ: ((كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا يَنَامُ
قال سفيان الثوري: «إن العبد ليعمل العمل في السر فلا يزال به الشيطان حتى يتحدث به فينتقل من ديوان السر إلى ديوان العلانية». ސުފްޔާނު އައްޘައުރީ
ފަހެ އިމާމުމީހާ އަންނާނެ އިރެއް ނޭނގޭނަމަ، މޮޅުއިތުރުވެގެންވަނީ ތަޙިއްޔަތުލް މަސްޖިދު އަދާކުރުމެވެ.
ހޫދު ސޫރަތުގެ މާތްކަމާ ބެހޭގޮތުން އައިސްފައިފާ ބައެއް ޞައްޙަ ރިވާޔަތްތައް
قَالَ حَاتِمُ كاَنَ يُقَالُ العَجَلَةُ مِنَ الشَّيطَانِ إِلاَّ فِي خَمْسٍ ޙާތިމް ވިދާޅުވިއެވެ. ފަސްކަމެއްގައި މެނުވީ އަވަސްވުން ވަނީ ޝައިޠާނާގެ ފަރާތުންނޭ ބުނެވެއެވެ. إِطْعَامُ الطَّعَامِ إِذَا حَضَرَ الضَّيفُ މެހެމާނު
އަޅުގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި މިއީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ. ފަހެ އިންސާނާއަށް އޭނާގެ އަޚާއާ ބެހޭގޮތުން ޣީބަބުނުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. އެއީ އޭނާ ޢިލްމުވެރިއެއްކަމުގައި ނުވިކަމުގައި ވިޔަސްއެވެ.
ނަމަވެސް މިކަމުން ބައެއް ޢިލްމުވެރިން އިޘްތިސްނާކުރައްވާ ޙާލަތެއްވެއެވެ. އެއީ ހުކުރުދުވަހު މީހަކު މިސްކިތަށް ވަތްއިރު ބަންގިގޮވާމީހާ [ހުކުރުނަމާދަށްގޮވާ] ދެވަނަ ބަންގިގޮވަން ހުރިނަމައެވެ.
ބަންގީގެ ރެކޯޑިންގެއެއް ޖަހައިގެން ބަންގި ޞައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެނީ ބަންގިއަކީ އަޅުކަމެކެވެ.
