ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރެވިފައިވާ ފޮތްތަކުގެ ތެރެއިން މުހިއްމު، ފައިދާބޮޑު އެއްފޮތަކީ އިމާމް އަބޫ ޢީސާ އައްތިރުމިޛީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ ޙަދީޘްފޮތެވެ.
ފޮތުގެ ނަން: އިމާމް އަބޫދާވުދު ރަޙިމަހުﷲ ތަޢާލާ ލިޔުއްވާފައިވާ މަޝްހޫރު ޙަދީޘްފޮތް ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ “އައްސުނަން” ގެ ނަމުންނެވެ. މިނަން މިފޮތަށް ދެއްވާފައި ވަނީ ޚުދު އިމާމް އަބޫދާވުދެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ މިފޮތާ ބެހޭގޮތުން
ﷲ އަށް ތަކުބީރުކިޔައި އެކަކު އަނެކަކަށް ތަހުނިޔާ ކިޔުމުގެ ދުވަސްތަކެވެ.
ފަހުދު އޭނަގެ އެކުވެރިޔަކާއިއެކު އެއްދުވަހެއްގައި ސަހަރާތެރެއަށް ނުކުތެވެ. ފަހުދުގެ އެކުވެރިޔާއަކީ އަމިއްލަނަފްސުގެ މައްޗަށް ފަޚުރުވެރިވާ ގޮތްދޫނުކުރާ މިޒާޖެއްގެ މީހެކެވެ. ސަހަރާތެރޭގައި ހިނގާފައި ދަނިކޮށް ތަންކޮޅެއްދުރު ހިސާބެއްގައި ބިންމަތީގައި އޮތް ކަޅުކުލައިގެ އެއްޗެއް ދެމީހުންގެ ލޮލުގައި
މިހާރަކަށް އައިސް މީޑިއާތަކުން އެންމެ ގިނައިން އިވެމުން އަންނަ އެއްވާހަކައަކީ ދުނިޔޭގެ އާބާދީ 7 ބިލިއަން މީހުނަށް އިތުރުވާ ވާހަކައެވެ. ދިރާސާތައް ދައްކާގޮތުން މި އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރ މަސް ނިމޭއިރު ދުނިޔޭގެ އާބާދީއަށްވާނީ 7
ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި މިފޮތް މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ “ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީ” ގެ ނަމުންނެވެ. ނަމަވެސް އިމާމް ބުޚާރީ ރަޙިމަހުﷲ ފޮތައް ދެއްވާފައިވާ ނަން ދަންނައެވެ. އިމާމު ނަވަވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ބުޚާރީ އެފޮތައް ދެއްވާފައިވާ ނަމަކީ…….
އަޅުގަނޑުމެންގެ ޙަޔާތްބައަޓަން ކުރަން ޖެހޭނީ މާތްﷲ އަންގަވާފައިވާ ގޮތަށެވެ. އެއްވެސް ޙާލެއްގައި އުރެދުމަކަށް އަރައިގަނެ މާތްﷲ ޢަމުރު ކުރައްވާފައިވާ ކަންތަކާއި ދުރުހެލިވުމުގައި އަޅުގަނޑުމެން ޙަޔާތް ވޭތު ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. އިރު އަރާ އޮއްސޭ ކޮންމެ
މިއުޞޫލުތަކަކީ އިސްލާމްދީން ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް ދީނެއްގައި އެކުލެވިފައިނުވާ މުހިއްމު އުޞޫލުތަކެއްކަން މިކަމާމެދު ވިސްނާފިކުރުކުރާ މީހަކަށް އެނގިގެންދާނެއެވެ. ވުމާއެކު، މިމަތިވެރި އުޞޫލުތަކަށް ބޯލެނބުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ބާއްޖަވެރިކަމާ ގުޅިފައިވާ ކަމެކެވެ.
ދެމަފިރިންކުރެ އަނބިމީހާއަކީ ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ވަކި ޚާއްޞަ ޒިންމާތަކެއް އެކަނބަލުންނާ ޙަވާލުކުރައްވާފައިވާ ބައެކެވެ. ގޭތެރޭގެ ކަންތައްތައް އިޞްލާޙް ކުރުމާއި، ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުންފަދަ ބުރަ މަސްޢޫލިއްޔަތްތަކުގެ އެންމެ އިސްމަޤާމު އަދާކުރާނެ މީހަކީ އަނބިމީހާއެވެ.
އިސްލާމްދީނަކީ މީސްތަކުންގެ ދުނިޔެވީ ޙަޔާތާއި އުޚުރަވީ ޙަޔާތް ބާއްޖަވެރިކޮށް ދެއްވުމަށްޓަކައި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން އެންމެހާ މީސްތަކުންނަށްޓަކައި ބާވާލެއްވުނު ހިދާޔަތުގެ ތެދުމަގެވެ.
ނަތީޖާއެއްގެގޮތުން އިންސާނާއަށް މަޖުބޫރުވެފައިވަނީ، އެއިގެ ތެރެއިން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކާއެކު އުޅުމަށެވެ. މިފަދައިން އެއްކޮށްއުޅުމުގައި އެއެންމެންގެ މަޞްލަޙަތަށާއި އަމަންއަމާންކަމަށްޓަކައި ފުރިހަމަ ޤާނޫނެއް އެބައިމީހުންގެ މެދުގައި އޮތުމަށް މަޖުބޫރުކުރެއެވެ.
މުސްކުޅި އަންހެނަކު ކުރެން އޭނާގެ މޫނުމަތިން ފާޅުވަމުންދާ އުފާވެރިކަމާއި ރީތިކާމާއި ބެހޭގޮތުން ސުވާލުކުރެވުނެވެ. ކަނބުލޭގެ ރީތިކަމަށްޓަކައި ބޭނުންކުރަނީ ކޮންއެއްޗެއްހެއްޔެވެ. އެއަންހެންމީހާ ޖަވާބުގައި ބުންޏެވެ. ” އަހަރެން ތުންފަތުގައި ބޭނުންކުރަނީ ޙައްޤެވެ. އަޑަށް ބޭނުންކުރަނީ ޛިކުރެވެ.
الحمد لله. والصلاة والسلام على محمد بن عبد الله صلى الله عليه وسلم ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޓިޒަންޝިޕް ޤަނޫންގެ 2 ވަނަ މާއްދާގެ “ހ” ގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާގޮތުން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ
މިގެއަކީ ތިބާގެ އަމިއްލަ މިލްކެއް ކަމަށް ހައްދަވަން ތިބާ ބޭނުންވޭ ތޯއެވެ.؟ މިގެ ކިހިނެއް ވާނެތޯއެވެ؟. މިގެ އަދި މާ ރީތި ނޫންތޯ އެވެ؟. އަސްތާ މި އަދި މާ ފުރިހަމަ ގަނޑުވަރެއް
އިންސާނުންގެ ތެރެއިން މުސްލިމެއް ކަމުގައިވިއަސް ކާފަރެއްކަމުގައި ވިއަސް، މަސައްކަތްކުރަމުންދަނީ ހިތްހަމަޖެހުމާއި އަރާމާއި އުފާ ޙާޞިލުކުރުމަށެވެ. ނަމަވެސް ޙަޤީޤީ ހިތްހަމަޖެހުން ޙާޞިލުވަނީ މަދުބަޔަކަށެވެ. އާދެ، އެބައިމީހުން ޚަލްޤުކުރެއްވި އިލާހު، ﷲތަބާރަކަ ވަތަޢާލާ އަންގަވާފައިވާ ގޮތުގައި ހިތްހަމަޖެހުން
ޖުންދުބް ބިން އަބްދުﷲ އަލް ބަޖަލީ (ރަހިމަހުﷲ )ގެ އަރިހުން ނަސޭހަތަކާއި އިރުޝާދަކަށް މީހަކު އެދުނެވެ. އެހިނދު އެކަލޭގެފާނު އެމީހާޔާ މުޚާތަބު ކޮށް ދެންނެވިއެވެ: ” ތިބާ ﷲއަށް ބިރުވެތި ވުމަށާ ތަޤްވާ ވެރިވުމަށް
ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރެވިފައިވާ ފޮތްތަކުގެ ތެރެއިން މުހިއްމު، ފައިދާބޮޑު އެއްފޮތަކީ އިމާމް އަބޫ ޢީސާ އައްތިރުމިޛީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ ޙަދީޘްފޮތެވެ.
ފޮތުގެ ނަން: އިމާމް އަބޫދާވުދު ރަޙިމަހުﷲ ތަޢާލާ ލިޔުއްވާފައިވާ މަޝްހޫރު ޙަދީޘްފޮތް ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ “އައްސުނަން” ގެ ނަމުންނެވެ. މިނަން މިފޮތަށް ދެއްވާފައި ވަނީ ޚުދު އިމާމް އަބޫދާވުދެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ މިފޮތާ ބެހޭގޮތުން
ﷲ އަށް ތަކުބީރުކިޔައި އެކަކު އަނެކަކަށް ތަހުނިޔާ ކިޔުމުގެ ދުވަސްތަކެވެ.
ފަހުދު އޭނަގެ އެކުވެރިޔަކާއިއެކު އެއްދުވަހެއްގައި ސަހަރާތެރެއަށް ނުކުތެވެ. ފަހުދުގެ އެކުވެރިޔާއަކީ އަމިއްލަނަފްސުގެ މައްޗަށް ފަޚުރުވެރިވާ ގޮތްދޫނުކުރާ މިޒާޖެއްގެ މީހެކެވެ. ސަހަރާތެރޭގައި ހިނގާފައި ދަނިކޮށް ތަންކޮޅެއްދުރު ހިސާބެއްގައި ބިންމަތީގައި އޮތް ކަޅުކުލައިގެ އެއްޗެއް ދެމީހުންގެ ލޮލުގައި
މިހާރަކަށް އައިސް މީޑިއާތަކުން އެންމެ ގިނައިން އިވެމުން އަންނަ އެއްވާހަކައަކީ ދުނިޔޭގެ އާބާދީ 7 ބިލިއަން މީހުނަށް އިތުރުވާ ވާހަކައެވެ. ދިރާސާތައް ދައްކާގޮތުން މި އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރ މަސް ނިމޭއިރު ދުނިޔޭގެ އާބާދީއަށްވާނީ 7
ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި މިފޮތް މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ “ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީ” ގެ ނަމުންނެވެ. ނަމަވެސް އިމާމް ބުޚާރީ ރަޙިމަހުﷲ ފޮތައް ދެއްވާފައިވާ ނަން ދަންނައެވެ. އިމާމު ނަވަވީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ބުޚާރީ އެފޮތައް ދެއްވާފައިވާ ނަމަކީ…….
އަޅުގަނޑުމެންގެ ޙަޔާތްބައަޓަން ކުރަން ޖެހޭނީ މާތްﷲ އަންގަވާފައިވާ ގޮތަށެވެ. އެއްވެސް ޙާލެއްގައި އުރެދުމަކަށް އަރައިގަނެ މާތްﷲ ޢަމުރު ކުރައްވާފައިވާ ކަންތަކާއި ދުރުހެލިވުމުގައި އަޅުގަނޑުމެން ޙަޔާތް ވޭތު ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. އިރު އަރާ އޮއްސޭ ކޮންމެ
މިއުޞޫލުތަކަކީ އިސްލާމްދީން ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް ދީނެއްގައި އެކުލެވިފައިނުވާ މުހިއްމު އުޞޫލުތަކެއްކަން މިކަމާމެދު ވިސްނާފިކުރުކުރާ މީހަކަށް އެނގިގެންދާނެއެވެ. ވުމާއެކު، މިމަތިވެރި އުޞޫލުތަކަށް ބޯލެނބުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ބާއްޖަވެރިކަމާ ގުޅިފައިވާ ކަމެކެވެ.
ދެމަފިރިންކުރެ އަނބިމީހާއަކީ ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ވަކި ޚާއްޞަ ޒިންމާތަކެއް އެކަނބަލުންނާ ޙަވާލުކުރައްވާފައިވާ ބައެކެވެ. ގޭތެރޭގެ ކަންތައްތައް އިޞްލާޙް ކުރުމާއި، ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުންފަދަ ބުރަ މަސްޢޫލިއްޔަތްތަކުގެ އެންމެ އިސްމަޤާމު އަދާކުރާނެ މީހަކީ އަނބިމީހާއެވެ.
އިސްލާމްދީނަކީ މީސްތަކުންގެ ދުނިޔެވީ ޙަޔާތާއި އުޚުރަވީ ޙަޔާތް ބާއްޖަވެރިކޮށް ދެއްވުމަށްޓަކައި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން އެންމެހާ މީސްތަކުންނަށްޓަކައި ބާވާލެއްވުނު ހިދާޔަތުގެ ތެދުމަގެވެ.
ނަތީޖާއެއްގެގޮތުން އިންސާނާއަށް މަޖުބޫރުވެފައިވަނީ، އެއިގެ ތެރެއިން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކާއެކު އުޅުމަށެވެ. މިފަދައިން އެއްކޮށްއުޅުމުގައި އެއެންމެންގެ މަޞްލަޙަތަށާއި އަމަންއަމާންކަމަށްޓަކައި ފުރިހަމަ ޤާނޫނެއް އެބައިމީހުންގެ މެދުގައި އޮތުމަށް މަޖުބޫރުކުރެއެވެ.
މުސްކުޅި އަންހެނަކު ކުރެން އޭނާގެ މޫނުމަތިން ފާޅުވަމުންދާ އުފާވެރިކަމާއި ރީތިކާމާއި ބެހޭގޮތުން ސުވާލުކުރެވުނެވެ. ކަނބުލޭގެ ރީތިކަމަށްޓަކައި ބޭނުންކުރަނީ ކޮންއެއްޗެއްހެއްޔެވެ. އެއަންހެންމީހާ ޖަވާބުގައި ބުންޏެވެ. ” އަހަރެން ތުންފަތުގައި ބޭނުންކުރަނީ ޙައްޤެވެ. އަޑަށް ބޭނުންކުރަނީ ޛިކުރެވެ.
الحمد لله. والصلاة والسلام على محمد بن عبد الله صلى الله عليه وسلم ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޓިޒަންޝިޕް ޤަނޫންގެ 2 ވަނަ މާއްދާގެ “ހ” ގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާގޮތުން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ
މިގެއަކީ ތިބާގެ އަމިއްލަ މިލްކެއް ކަމަށް ހައްދަވަން ތިބާ ބޭނުންވޭ ތޯއެވެ.؟ މިގެ ކިހިނެއް ވާނެތޯއެވެ؟. މިގެ އަދި މާ ރީތި ނޫންތޯ އެވެ؟. އަސްތާ މި އަދި މާ ފުރިހަމަ ގަނޑުވަރެއް
އިންސާނުންގެ ތެރެއިން މުސްލިމެއް ކަމުގައިވިއަސް ކާފަރެއްކަމުގައި ވިއަސް، މަސައްކަތްކުރަމުންދަނީ ހިތްހަމަޖެހުމާއި އަރާމާއި އުފާ ޙާޞިލުކުރުމަށެވެ. ނަމަވެސް ޙަޤީޤީ ހިތްހަމަޖެހުން ޙާޞިލުވަނީ މަދުބަޔަކަށެވެ. އާދެ، އެބައިމީހުން ޚަލްޤުކުރެއްވި އިލާހު، ﷲތަބާރަކަ ވަތަޢާލާ އަންގަވާފައިވާ ގޮތުގައި ހިތްހަމަޖެހުން
ޖުންދުބް ބިން އަބްދުﷲ އަލް ބަޖަލީ (ރަހިމަހުﷲ )ގެ އަރިހުން ނަސޭހަތަކާއި އިރުޝާދަކަށް މީހަކު އެދުނެވެ. އެހިނދު އެކަލޭގެފާނު އެމީހާޔާ މުޚާތަބު ކޮށް ދެންނެވިއެވެ: ” ތިބާ ﷲއަށް ބިރުވެތި ވުމަށާ ތަޤްވާ ވެރިވުމަށް
