އިމްތިޙާނުތަކުގައި (ޓެސްޓުތަކުގައި) މަކަރު ހެދުމަކީ ޙަރާންކަމެކެވެ. އަދި އެއީ މުންކަރާތެއްވެސް މެއެވެ. އެއީ އެކިއެކި މުޢާމަލާތުކުރުމުގައި މަކަރާއި ޙީލަތް ހެދުން ފަދަ ކަމެކެވެ.
ތުއްތުކުދިންގެ ހިތްތަކުގައި މާތްﷲ އާ މެދު ލޯބިޖެއްސުމަށްޓަކައި މާތްﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ޢިލްމުފުޅު އަޅުގަނޑުމެންނާއެކު އަބަދުވެސް ވާކަން ކުދިންނަށް ކިޔައިދެވިދާނެއެވެ. އެގޮތުން ކުދިން ކުރާ ހުރިހާ ކަމެއް އެކަލާނގެ ބައްލަވާ ވޮޑިގެންވާކަން، ކުދިން ދައްކާހާ
މާތް ﷲ އިންސާނާ މާތް ކުރައްވާފައިވަނީ އިންސާނުންގެ އުފެއްދެވުމާ ހަމައިން ފެށިގެންނެވެ. މާތް ﷲ އިންސާނާ މާތް ކުރައްވާފައިވާކަން އަންނަނިވި ނުކުތާތަކުން ހާމަވެއެވެ. (1) މާތް ﷲ އިންސާނުން އުފައްދަވާކަމުގެ ޚަބަރު މަލާއިކަތުންނަށް ކުރިން
ތުއްތުކުދިންނަކީ މާތްﷲ އަޅުގަނޑުމެންގެ އަތްމައްޗަށް ދޫކުރައްވާފައިވާ ވަރަށް ވެސް ބޮޑު އަމާނާތެކެވެ. ފުރަތަމަ ނަޒަރުންވެސް މި އަމާނާތަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބަންޑުންކޮށްލެވެނީ ލޯބިން ފުރިގެންވާ އިޙްސާސްތަކެކެވެ. މި ލޯބިވެތި އިޙްސާސްތަކުގެ ޒަރީޢާއިން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރެވޭނޭ އެންމެ
މާތްވެގެންވާ ސުންނަތުން އަވައްޓެރިން: އަވައްޓެރިންގެ ޙައްޤުތައް: ތަފްޞީލީކޮށް ބުނާނަމަ އަވައްޓެރިންގެ ޙައްޤުތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ހުރިހާ ޙައްޤެއްވެސް ޖުމްލަކޮށް ބިނާވެފައިވަނީ ހަތަރު އަސްލެއްގެ މައްޗަށެވެ. އެއީ: (1) އުނދަގޫކުރުމާއި ގެއްލުންދިނުމުން މަނާވެގަތުން.
ޝައްކެއްވެސް ނެތް ގޮތުގައި އަވަށްޓެރިންނަކީ ގޭ ކައިރީގައި އުޅޭ މީހުންނެވެ. އެކަމަކު އަވަށްޓެރިން ހަމައެކަނި ގޭކައިރި ހިސާބުގައި އުޅޭމީހުންނާ ހަމައިން ނިމެނީއެއް ނޫނެވެ. މިއަށްވުރެން އަވަށްޓެރިން މާނަ ފުޅާވެގެންވެއެވެ. އެގޮތުން ވިޔަފާރިކުރުމާއި ބާޒާރާއި ދަނޑުތަކާއި އޮފީސްތަކާއި ސްކޫލުތަކާއި އަދި މިނޫންވެސް ތަންތާނގައި ތިމާއާ އެކުގައިއުޅޭ މީހުންނަކީވެސް އަވަށްޓެރިންނެވެ.
އަވަށްޓެރިންގެ މާނަ: ބަހަވީ ގޮތުން الْجَارِ (އަވަށްޓެރިޔާ)އާ ބެހޭގޮތުން اِبْنُ مَنْظُوْر ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “އަވަށްޓެރިވުމަކީ ކައިރިއެވެ. އެހެނީ އަވަށްޓެރިންނަކީ ތިބާއާ ކައިރީގައި އުޅުމެވެ. އަދި އަވަށްޓެރިވުމަކީ ކައިރިވުމެވެ. އެހެނީ ކައިރީގައި ދިރިއުޅުމެވެ. އަދިވެސް
ތަޢާރަފު: (1) ކީރިތި ޤުރުއާނުން އަވަށްޓެރިން: މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنبِ وَابْنِ
(11) ސާބިތުވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި: ޞާލިޙުންނާއި ހެޔޮކަމުގައި ސާބިތުވެތިބިމީހުންނާ އެކުވެއުޅުންވެއެވެ. ފަހެ، މިއީ ﷲގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ވާގިވެރިކަމަށްފަހު ހެޔޮކަމުގައި ސާބިތުވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ ހެޔޮ ވާގިވެރިކަމެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ ތައުފީޤަށްފަހު،
މި ފޮތަކީ މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙުލް މުނައްޖިދު حفظه الله ލިޔުއްވާފައިވާ “20 فائدة في الاستقامة بعد رمضان والإجازة الصيفية” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ
ޒިޔާރަތްކުރުމުގެ ތަޢުރީފު ޢަރަބިބަހުގައި ޒިޔާރަތުގެ މާނައަކީ ޤަޞްދުކުރުމެވެ. އެފަދައިން އެކިޔެނީ ޒިޔާރަތްކުރެވޭ ފަރާތް ޤަޞްދުކުރާތީއެވެ. އިޞްޠިލާޙުގައިވެސް މި ލަފްޒު ބޭނުންކޮށްއުޅެނީ މި މާނާގައިއެވެ. އިޞްޠިލާޙުގައި މާނައަކީ: “ޒިޔާރަތްކުރެވޭ ފަރާތުގެ މަތިވެރިކަމަށްޓަކައި، ނުވަތަ އެ ފަރާތަކަށްވާ
މިއީ 04 ރަބީޢުލްއާޚިރު 1439 ވީ ހުކުރު ދުވަހު މަސްޖިދުއްނަބަވީ ގައި ދެއްވި ޚުޠުބާގެ ޚުލާޞާ ޚުޠުބާ ދެއްވީ: الشيخ علي بن عبد الرحمن الحذيفي –حفظه الله–
އިސްލާމްދީނަކީ އިންސާނާގެ ހުރިހާ ބޭނުންތަކެއް ފުއްދައިދޭ ވަރަށްވެސް ޝާމިލު ދީނެކެވެ. މުނިފޫހިފިލުވުމާއި ތިމާ ދިރިއުޅޭ މުޖުތަމަޢުގެ އެހެންމީހުންނާއެކު ވަޤުތުހޭދަކުރަން ބޭނުންވުމަކީ އިންސާނުންގެ ތަބީޢީ ސިފައެކެވެ. ކަން މިހެންހުރުމާއެކު، އިސްލާމްދީނުގައި އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތްތަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް
އިސްލާމީ ދަޢުވަތުގެ މަސައްކަތްކުރައްވާ ފަރާތްތަކަށް: ތިމަސައްކަތުގައި ކުރިއަރާދާށެވެ. ކާމިޔާބުގެ އަހުލުވެރީންނަކީ ތިއީއެވެ. މި މަޢުޟޫގެ ދަށުން މިގެނެސްދެނީ ﷲ އަށް ހިތްނިޔަތް ޚާލިޞްކޮށް، ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ދެއްކެވި
މިލިޔުމުގައި ބަލައިލެވިފައިވާނީ ފިލާވަޅު ދަސްކުރުމުގެ ބައެއް އުކުޅުތަކަށާއި، ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ހޯދުމަށް އެހީވެދޭ ބައެއް ކަންތައްތަކުގެ މައްޗަށެވެ. މި މަޢުލޫމާތުތައް ނެގިފައިވަނީ ފިލާވަޅު ދަސްކުރުމުގެ ފަންނާއި ބެހޭގޮތުން ކަމުގެ މާހިރުން ލިޔުއްވާފައިވާ ބައެއްލިޔުންތަކުންނާއި،
އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ނަފްސާ ސުވާލުކޮށްލަންވީ އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތްކުރާނީ މިދީނުގެ ދިފާޢުގައި އެއިލާހުގެ ދީނަށް ނަސްރުދިނުމުގައިތޯއެވެ. ނޫނީ މިދީނަށް ފުރައްސާރަކުރަމުންދާ ބައެއްގެ ކައިރީގައި ފިނޑިވެ ނިކަމެތިވެފައިވާ ހާލުގައި އަބާއްޖަވެރިންނާ އެކުގައިތޯއެވެ.
އިމްތިޙާނުތަކުގައި (ޓެސްޓުތަކުގައި) މަކަރު ހެދުމަކީ ޙަރާންކަމެކެވެ. އަދި އެއީ މުންކަރާތެއްވެސް މެއެވެ. އެއީ އެކިއެކި މުޢާމަލާތުކުރުމުގައި މަކަރާއި ޙީލަތް ހެދުން ފަދަ ކަމެކެވެ.
ތުއްތުކުދިންގެ ހިތްތަކުގައި މާތްﷲ އާ މެދު ލޯބިޖެއްސުމަށްޓަކައި މާތްﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ޢިލްމުފުޅު އަޅުގަނޑުމެންނާއެކު އަބަދުވެސް ވާކަން ކުދިންނަށް ކިޔައިދެވިދާނެއެވެ. އެގޮތުން ކުދިން ކުރާ ހުރިހާ ކަމެއް އެކަލާނގެ ބައްލަވާ ވޮޑިގެންވާކަން، ކުދިން ދައްކާހާ
މާތް ﷲ އިންސާނާ މާތް ކުރައްވާފައިވަނީ އިންސާނުންގެ އުފެއްދެވުމާ ހަމައިން ފެށިގެންނެވެ. މާތް ﷲ އިންސާނާ މާތް ކުރައްވާފައިވާކަން އަންނަނިވި ނުކުތާތަކުން ހާމަވެއެވެ. (1) މާތް ﷲ އިންސާނުން އުފައްދަވާކަމުގެ ޚަބަރު މަލާއިކަތުންނަށް ކުރިން
ތުއްތުކުދިންނަކީ މާތްﷲ އަޅުގަނޑުމެންގެ އަތްމައްޗަށް ދޫކުރައްވާފައިވާ ވަރަށް ވެސް ބޮޑު އަމާނާތެކެވެ. ފުރަތަމަ ނަޒަރުންވެސް މި އަމާނާތަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބަންޑުންކޮށްލެވެނީ ލޯބިން ފުރިގެންވާ އިޙްސާސްތަކެކެވެ. މި ލޯބިވެތި އިޙްސާސްތަކުގެ ޒަރީޢާއިން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރެވޭނޭ އެންމެ
މާތްވެގެންވާ ސުންނަތުން އަވައްޓެރިން: އަވައްޓެރިންގެ ޙައްޤުތައް: ތަފްޞީލީކޮށް ބުނާނަމަ އަވައްޓެރިންގެ ޙައްޤުތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ހުރިހާ ޙައްޤެއްވެސް ޖުމްލަކޮށް ބިނާވެފައިވަނީ ހަތަރު އަސްލެއްގެ މައްޗަށެވެ. އެއީ: (1) އުނދަގޫކުރުމާއި ގެއްލުންދިނުމުން މަނާވެގަތުން.
ޝައްކެއްވެސް ނެތް ގޮތުގައި އަވަށްޓެރިންނަކީ ގޭ ކައިރީގައި އުޅޭ މީހުންނެވެ. އެކަމަކު އަވަށްޓެރިން ހަމައެކަނި ގޭކައިރި ހިސާބުގައި އުޅޭމީހުންނާ ހަމައިން ނިމެނީއެއް ނޫނެވެ. މިއަށްވުރެން އަވަށްޓެރިން މާނަ ފުޅާވެގެންވެއެވެ. އެގޮތުން ވިޔަފާރިކުރުމާއި ބާޒާރާއި ދަނޑުތަކާއި އޮފީސްތަކާއި ސްކޫލުތަކާއި އަދި މިނޫންވެސް ތަންތާނގައި ތިމާއާ އެކުގައިއުޅޭ މީހުންނަކީވެސް އަވަށްޓެރިންނެވެ.
އަވަށްޓެރިންގެ މާނަ: ބަހަވީ ގޮތުން الْجَارِ (އަވަށްޓެރިޔާ)އާ ބެހޭގޮތުން اِبْنُ مَنْظُوْر ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “އަވަށްޓެރިވުމަކީ ކައިރިއެވެ. އެހެނީ އަވަށްޓެރިންނަކީ ތިބާއާ ކައިރީގައި އުޅުމެވެ. އަދި އަވަށްޓެރިވުމަކީ ކައިރިވުމެވެ. އެހެނީ ކައިރީގައި ދިރިއުޅުމެވެ. އަދިވެސް
ތަޢާރަފު: (1) ކީރިތި ޤުރުއާނުން އަވަށްޓެރިން: މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنبِ وَابْنِ
(11) ސާބިތުވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި: ޞާލިޙުންނާއި ހެޔޮކަމުގައި ސާބިތުވެތިބިމީހުންނާ އެކުވެއުޅުންވެއެވެ. ފަހެ، މިއީ ﷲގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ވާގިވެރިކަމަށްފަހު ހެޔޮކަމުގައި ސާބިތުވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ ހެޔޮ ވާގިވެރިކަމެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ ތައުފީޤަށްފަހު،
މި ފޮތަކީ މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙުލް މުނައްޖިދު حفظه الله ލިޔުއްވާފައިވާ “20 فائدة في الاستقامة بعد رمضان والإجازة الصيفية” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ
ޒިޔާރަތްކުރުމުގެ ތަޢުރީފު ޢަރަބިބަހުގައި ޒިޔާރަތުގެ މާނައަކީ ޤަޞްދުކުރުމެވެ. އެފަދައިން އެކިޔެނީ ޒިޔާރަތްކުރެވޭ ފަރާތް ޤަޞްދުކުރާތީއެވެ. އިޞްޠިލާޙުގައިވެސް މި ލަފްޒު ބޭނުންކޮށްއުޅެނީ މި މާނާގައިއެވެ. އިޞްޠިލާޙުގައި މާނައަކީ: “ޒިޔާރަތްކުރެވޭ ފަރާތުގެ މަތިވެރިކަމަށްޓަކައި، ނުވަތަ އެ ފަރާތަކަށްވާ
މިއީ 04 ރަބީޢުލްއާޚިރު 1439 ވީ ހުކުރު ދުވަހު މަސްޖިދުއްނަބަވީ ގައި ދެއްވި ޚުޠުބާގެ ޚުލާޞާ ޚުޠުބާ ދެއްވީ: الشيخ علي بن عبد الرحمن الحذيفي –حفظه الله–
އިސްލާމްދީނަކީ އިންސާނާގެ ހުރިހާ ބޭނުންތަކެއް ފުއްދައިދޭ ވަރަށްވެސް ޝާމިލު ދީނެކެވެ. މުނިފޫހިފިލުވުމާއި ތިމާ ދިރިއުޅޭ މުޖުތަމަޢުގެ އެހެންމީހުންނާއެކު ވަޤުތުހޭދަކުރަން ބޭނުންވުމަކީ އިންސާނުންގެ ތަބީޢީ ސިފައެކެވެ. ކަން މިހެންހުރުމާއެކު، އިސްލާމްދީނުގައި އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތްތަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް
އިސްލާމީ ދަޢުވަތުގެ މަސައްކަތްކުރައްވާ ފަރާތްތަކަށް: ތިމަސައްކަތުގައި ކުރިއަރާދާށެވެ. ކާމިޔާބުގެ އަހުލުވެރީންނަކީ ތިއީއެވެ. މި މަޢުޟޫގެ ދަށުން މިގެނެސްދެނީ ﷲ އަށް ހިތްނިޔަތް ޚާލިޞްކޮށް، ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ދެއްކެވި
މިލިޔުމުގައި ބަލައިލެވިފައިވާނީ ފިލާވަޅު ދަސްކުރުމުގެ ބައެއް އުކުޅުތަކަށާއި، ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ހޯދުމަށް އެހީވެދޭ ބައެއް ކަންތައްތަކުގެ މައްޗަށެވެ. މި މަޢުލޫމާތުތައް ނެގިފައިވަނީ ފިލާވަޅު ދަސްކުރުމުގެ ފަންނާއި ބެހޭގޮތުން ކަމުގެ މާހިރުން ލިޔުއްވާފައިވާ ބައެއްލިޔުންތަކުންނާއި،
އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ނަފްސާ ސުވާލުކޮށްލަންވީ އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތްކުރާނީ މިދީނުގެ ދިފާޢުގައި އެއިލާހުގެ ދީނަށް ނަސްރުދިނުމުގައިތޯއެވެ. ނޫނީ މިދީނަށް ފުރައްސާރަކުރަމުންދާ ބައެއްގެ ކައިރީގައި ފިނޑިވެ ނިކަމެތިވެފައިވާ ހާލުގައި އަބާއްޖަވެރިންނާ އެކުގައިތޯއެވެ.
