ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އެންމެ މާތްކަން ބޮޑު ޢަމަލާއި ބެހޭގޮތުން ސުވާލުކުރެވުމުން މާތް ނަބިއްޔާ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ((الصَّلَاةُ لِوَقْتِهَا)) [صحيح البخاري] މާނައީ:” ނަމާދު އޭގެ ވަގުތުގައި ކުރުމެވެ”. ((أَوَّلُ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ
ﷲ ތަޢާލާ އަޅުކަންތައް ފަރުޟުކުރައްވާފައިވަނީ ބައެއް ވަގުތުތަކެއްގައި ނުވަތަ ޙާލަތްތަކެއްގައެވެ. މިގޮތުން ރޯދަ ފަރުޟުވެގެންވަނީ ހަމައެކަނި ރަމަޟާންމަހުގައެވެ. ޒަކާތް ފަރުޟުވެގެންވަނީ ނިޞާބު ހަމަވެ އަހަރެއް ވުމުންނެވެ. ޙައްޖު ފަރުޟުވެގެންވަނީ ކުޅަދާނަކަން ލިބިގެންވާ މީހާގެ މައްޗަށް
މިމޭރުމުން ﷲ ތަޢާލާ ވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އެކި އެކި އުންމަތްތަކަށް ނަމާދު ފަރުޟުކުރެވުނުކަން ބަޔާންކުރައްވާފައެވެ. އަދި ނަމާދުގެ ވަގުތުތަކަކީވެސް ހުރިހައި ޝަރީޢަތްތަކުގައިވެސް އެއްވަގުތުތަކެކެވެ. ނަމާދު ފަރުޟުކުރެވުނު ހިނދު ޖިބްރީލްގެފާނު ވަޑައިގެން ފަސް ނަމާދު،
މިމޭރުމުން އަދިވެސް ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولًا نَّبِيًّا ﴿٥٤﴾ وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِ
ނަމާދުގެ އަޅުކަން ފަރުޟްކުރެއްވުމަށް ﷲ ތަޢާލާ އިރާދަކުރެއްވި ހިނދު، އެއިލާހުގެ ޙަޟްރަތަށް މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިވަސައްލަމަ ގެންދެވިއެވެ. އިސްރާއާއި މިޢްރާޖުގެ ރޭގައި އެމަތިވެރި ޝަރަފު މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިވަސައްލަމައަށް ދެއްވުމަށް ފަހު
الحَمْدُ للهِ الَّذِي فَرَضَ الصَّلاَةَ عَلَى عِباَدِهِ، وَأَمَرَهُمْ بِإِقاَمَتِهاَ وَحُسْنِ أَدَائِهاَ، وَعَلَّقَ النَّجاَحَ وَالفَلاَحَ بِالخُشُوعِ فِيهاَ، وَجَعَلَهاَ فُرْقاَناً بَيْنَ الإِيماَنِ وَالكُفْرِ، وَناَهِيَةً عَنِ الفَحْشاَءِ وَالمُنْكَرِ.
ތިރީގައިމިވާ ކަންކަމަކީ ޥުޟޫކުރުން މުސްތަޙައްބުވެގެންވާ ކަންކަމެވެ. 1- ﷲ އަށް ޛިކުރުކުރާ ހިނދުގައްޔާއި ޤުރްއާން ކިޔަވާއިރު. 2- ކޮންމެ ނަމާދަކަށް. އެއީ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަން އެގޮތަށް ކުރެއްވުމުގައި ދެމިހުންނެވީތީއެވެ. އަނަސް
މިކަމުން އެނގޭއެއްޗަކީ ނަމާދު ނުކުރާމީހާ ކާފަރުނުވާނޭކަމަށް ބުނާމީހުންގެ ދަލީލުތައް، ނަމާދު ނުކުރާމީހާ ކާފަރުވާނޭކަމަށް ބުނާމީހުންގެ ދަލީލުތަކާއި ފުށުނާރާކަމެވެ.
ތިރީގައިމިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައި ޥުޟޫ ކުރުން މުކައްލަފުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ. 1 – ނަމާދު ކުރުން: މީގެ ދަލީލަކީ އިބްނު ޢުމަރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ މަރުފޫޢު ޙަދީޘެވެ . ((لاَ يَقْبَلُ اللهُ صَلَاةً
މީހަކު ސުވާލުކޮއްފާނެއެވެ: ނައްޞުތަކުގައި އައިސްފައިމިވާ ކުފުރަކީ މިއްލަތުން ބޭރުވާ ކުފުރަށްނުވެ ނިޢުމަތަށް ކުފުރުވެރިވުންކަމުގައި ވެދާނެއެއްނޫން ހެއްޔެވެ؟ ނޫނީ ބޮޑު ކުފުރަށްވުރެއް ކުޑަ ކުފުރެއްކަމުގައިވެދާނެއެއް ނޫންހެއްޔެވެ؟ އެއީ ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) ގެ
ޥުޟޫ ގެއްލޭކަންތައްތަކަކީ ޥޫޟޫ ބާޠިލުވާ ނުވަތަ ފާސިދުވާ ކަންތައްތަކެވެ. ޥުޟޫ ގެއްލޭ ކަންތައް ހައެކެވެ. 1- ދެދޮރުންކުރެ ދޮރަކުން އެއްޗެއް ބޭރުވުން: އެއީ ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހި ނުކުންނަ ތަނާއި ބޮޑުކަމުދާ އެއްޗިހި ނުކުންނަތަނެވެ. ނުކުންނަ
ވުޟޫކުރުމުގައި މުސްތަޙައްބު ވެގެންވާ ކަންތައްތައްވެއެވެ. އެއީ އެކަން ކުރާ މީހާ އަށް އަޖުރު ލިބޭ ކަންކަމެވެ. އަދި އެކަންތައްތައް ދޫކޮށްލިޔަސް މައްސަލައެއް ނެތް ކަންކަމެވެ. މި ކަންކަމަށް ކިޔެނީ ވުޟޫގެ ސުންނަތްތަކެވެ. 1- ވުޟޫކުރަން
މީހަކު ސުވާލުކޮއްފާނެއެވެ: ނައްޞުތަކުގައި ބަޔާންވެގެންވާ ނަމާދު ދޫކުރާ މީހާއަކީ ނަމާދުގެ ވާޖިބުކަމާމެދު އިންކާރު ކުރާހާލު ނަމާދު ދޫކުރާމީހާ ކަމުގައި ސިފަކުރުން ހުއްދަވެގެން ވޭހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބު: އެގޮތަށް ސިފަކުރުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. އެހެނީ އެކަމުގައި
ޥުޟޫގެ ފަރުޟުތައް ހައެކެވެ. އެއީ: 1- މުޅި މޫނު އެއްކޮށް ދޮވުން. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﴿إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ﴾ [المائدة :٦] މާނައީ: “ތިޔަބައިމީހުން ނަމާދަށް ތެދުވެއްޖެނަމަ، )އެބަހީ: ނަމާދުކުރަން
ވުޟޫ ޞައްޙަވުމުގެ ޝަރުޠުތައް 1- އިސްލާމަކުކަމުގައިވުމާއި ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރުމާއި ބާލިޢުވުން. (ކާފިރުންނާއި މޮޔައިންނާއި ކުޑަކުދިންގެ ތެރެއިން ތަންދޮރު އެނގޭ ޢުމުރަށް ވާޞިލުނުވާ ކުދިން ކުރާ ވުޟޫ ޞައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ.) 2- ނިޔަތް: އެއީ
ޥުޟޫގެ ބާބު ވުޟޫގެ ތަޢުރީފާއި އޭގެ ޙުކުމް: ޥުޟޫގެ ލުޣަވީ މާނަ: ޥުޟޫ ނެގިފައިވަނީ “الوَضَاءَةُ” މިބަހުންނެވެ. އެއީ ރީތިކަމާއި ސާފުކަމެވެ. ޥުޟޫގެ ޝަރުޢީ މާނަ: ﷲ ތަޢާލާއަށް އަޅުކަން ކުރުމުގެ ގޮތުން، ޝަރުޢުގައި
ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އެންމެ މާތްކަން ބޮޑު ޢަމަލާއި ބެހޭގޮތުން ސުވާލުކުރެވުމުން މާތް ނަބިއްޔާ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ((الصَّلَاةُ لِوَقْتِهَا)) [صحيح البخاري] މާނައީ:” ނަމާދު އޭގެ ވަގުތުގައި ކުރުމެވެ”. ((أَوَّلُ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ
ﷲ ތަޢާލާ އަޅުކަންތައް ފަރުޟުކުރައްވާފައިވަނީ ބައެއް ވަގުތުތަކެއްގައި ނުވަތަ ޙާލަތްތަކެއްގައެވެ. މިގޮތުން ރޯދަ ފަރުޟުވެގެންވަނީ ހަމައެކަނި ރަމަޟާންމަހުގައެވެ. ޒަކާތް ފަރުޟުވެގެންވަނީ ނިޞާބު ހަމަވެ އަހަރެއް ވުމުންނެވެ. ޙައްޖު ފަރުޟުވެގެންވަނީ ކުޅަދާނަކަން ލިބިގެންވާ މީހާގެ މައްޗަށް
މިމޭރުމުން ﷲ ތަޢާލާ ވަނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އެކި އެކި އުންމަތްތަކަށް ނަމާދު ފަރުޟުކުރެވުނުކަން ބަޔާންކުރައްވާފައެވެ. އަދި ނަމާދުގެ ވަގުތުތަކަކީވެސް ހުރިހައި ޝަރީޢަތްތަކުގައިވެސް އެއްވަގުތުތަކެކެވެ. ނަމާދު ފަރުޟުކުރެވުނު ހިނދު ޖިބްރީލްގެފާނު ވަޑައިގެން ފަސް ނަމާދު،
މިމޭރުމުން އަދިވެސް ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولًا نَّبِيًّا ﴿٥٤﴾ وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِ
ނަމާދުގެ އަޅުކަން ފަރުޟްކުރެއްވުމަށް ﷲ ތަޢާލާ އިރާދަކުރެއްވި ހިނދު، އެއިލާހުގެ ޙަޟްރަތަށް މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިވަސައްލަމަ ގެންދެވިއެވެ. އިސްރާއާއި މިޢްރާޖުގެ ރޭގައި އެމަތިވެރި ޝަރަފު މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިވަސައްލަމައަށް ދެއްވުމަށް ފަހު
الحَمْدُ للهِ الَّذِي فَرَضَ الصَّلاَةَ عَلَى عِباَدِهِ، وَأَمَرَهُمْ بِإِقاَمَتِهاَ وَحُسْنِ أَدَائِهاَ، وَعَلَّقَ النَّجاَحَ وَالفَلاَحَ بِالخُشُوعِ فِيهاَ، وَجَعَلَهاَ فُرْقاَناً بَيْنَ الإِيماَنِ وَالكُفْرِ، وَناَهِيَةً عَنِ الفَحْشاَءِ وَالمُنْكَرِ.
ތިރީގައިމިވާ ކަންކަމަކީ ޥުޟޫކުރުން މުސްތަޙައްބުވެގެންވާ ކަންކަމެވެ. 1- ﷲ އަށް ޛިކުރުކުރާ ހިނދުގައްޔާއި ޤުރްއާން ކިޔަވާއިރު. 2- ކޮންމެ ނަމާދަކަށް. އެއީ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަން އެގޮތަށް ކުރެއްވުމުގައި ދެމިހުންނެވީތީއެވެ. އަނަސް
މިކަމުން އެނގޭއެއްޗަކީ ނަމާދު ނުކުރާމީހާ ކާފަރުނުވާނޭކަމަށް ބުނާމީހުންގެ ދަލީލުތައް، ނަމާދު ނުކުރާމީހާ ކާފަރުވާނޭކަމަށް ބުނާމީހުންގެ ދަލީލުތަކާއި ފުށުނާރާކަމެވެ.
ތިރީގައިމިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައި ޥުޟޫ ކުރުން މުކައްލަފުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ. 1 – ނަމާދު ކުރުން: މީގެ ދަލީލަކީ އިބްނު ޢުމަރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ މަރުފޫޢު ޙަދީޘެވެ . ((لاَ يَقْبَلُ اللهُ صَلَاةً
މީހަކު ސުވާލުކޮއްފާނެއެވެ: ނައްޞުތަކުގައި އައިސްފައިމިވާ ކުފުރަކީ މިއްލަތުން ބޭރުވާ ކުފުރަށްނުވެ ނިޢުމަތަށް ކުފުރުވެރިވުންކަމުގައި ވެދާނެއެއްނޫން ހެއްޔެވެ؟ ނޫނީ ބޮޑު ކުފުރަށްވުރެއް ކުޑަ ކުފުރެއްކަމުގައިވެދާނެއެއް ނޫންހެއްޔެވެ؟ އެއީ ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) ގެ
ޥުޟޫ ގެއްލޭކަންތައްތަކަކީ ޥޫޟޫ ބާޠިލުވާ ނުވަތަ ފާސިދުވާ ކަންތައްތަކެވެ. ޥުޟޫ ގެއްލޭ ކަންތައް ހައެކެވެ. 1- ދެދޮރުންކުރެ ދޮރަކުން އެއްޗެއް ބޭރުވުން: އެއީ ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހި ނުކުންނަ ތަނާއި ބޮޑުކަމުދާ އެއްޗިހި ނުކުންނަތަނެވެ. ނުކުންނަ
ވުޟޫކުރުމުގައި މުސްތަޙައްބު ވެގެންވާ ކަންތައްތައްވެއެވެ. އެއީ އެކަން ކުރާ މީހާ އަށް އަޖުރު ލިބޭ ކަންކަމެވެ. އަދި އެކަންތައްތައް ދޫކޮށްލިޔަސް މައްސަލައެއް ނެތް ކަންކަމެވެ. މި ކަންކަމަށް ކިޔެނީ ވުޟޫގެ ސުންނަތްތަކެވެ. 1- ވުޟޫކުރަން
މީހަކު ސުވާލުކޮއްފާނެއެވެ: ނައްޞުތަކުގައި ބަޔާންވެގެންވާ ނަމާދު ދޫކުރާ މީހާއަކީ ނަމާދުގެ ވާޖިބުކަމާމެދު އިންކާރު ކުރާހާލު ނަމާދު ދޫކުރާމީހާ ކަމުގައި ސިފަކުރުން ހުއްދަވެގެން ވޭހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބު: އެގޮތަށް ސިފަކުރުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. އެހެނީ އެކަމުގައި
ޥުޟޫގެ ފަރުޟުތައް ހައެކެވެ. އެއީ: 1- މުޅި މޫނު އެއްކޮށް ދޮވުން. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﴿إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ﴾ [المائدة :٦] މާނައީ: “ތިޔަބައިމީހުން ނަމާދަށް ތެދުވެއްޖެނަމަ، )އެބަހީ: ނަމާދުކުރަން
ވުޟޫ ޞައްޙަވުމުގެ ޝަރުޠުތައް 1- އިސްލާމަކުކަމުގައިވުމާއި ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރުމާއި ބާލިޢުވުން. (ކާފިރުންނާއި މޮޔައިންނާއި ކުޑަކުދިންގެ ތެރެއިން ތަންދޮރު އެނގޭ ޢުމުރަށް ވާޞިލުނުވާ ކުދިން ކުރާ ވުޟޫ ޞައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ.) 2- ނިޔަތް: އެއީ
ޥުޟޫގެ ބާބު ވުޟޫގެ ތަޢުރީފާއި އޭގެ ޙުކުމް: ޥުޟޫގެ ލުޣަވީ މާނަ: ޥުޟޫ ނެގިފައިވަނީ “الوَضَاءَةُ” މިބަހުންނެވެ. އެއީ ރީތިކަމާއި ސާފުކަމެވެ. ޥުޟޫގެ ޝަރުޢީ މާނަ: ﷲ ތަޢާލާއަށް އަޅުކަން ކުރުމުގެ ގޮތުން، ޝަރުޢުގައި
