މި އާޓިކަލް ލިޔަން ފަށުމުގެ ކުރީން ވައްހާބިޒަމާއި ބެހޭގޮތުން އަޅުގަޑުމެންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުންނާ ސުވާލުކޮށް މި ކަމާއިމެދު އެމީހުންގެ ޚިޔާލު އަޅުގަޑު ހޯދާލީމެވެ. ލިބުނު މަޢުލޫމާތުގެ އަލީގައި ދަންނަވަން ޖެހެނީ
ﷲ ތަޢާލާ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ.
” وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ” (الذاريات: 56)
“އަދި ތިމަން ﷲ، ޖިންނީންނާއި އިންސީން ތިމަން ﷲ އަށް އަޅުކަން ކުރުމަށް މެނުވީ ނުއުފައްދަވަމެވެ.”
އަޞްލު ލިޔުއްވީ: ޞާލިޙް ބިން ފައުޒާނުލް ފައުޒާން ތަރުޖަމާ: އަބޫބަކުރު އިބްރާހީމް ޢަލީ (ރަހިމަހުﷲ) އަލްޖާހިލިއްޔާ ޖާހިލިއްޔަތަކީ އިސްލާމްދީން އައުމުގެ ކުރިން އެޙާލެއްގެ މަތީގައި ޢަރަބީން ތިބި ޙާލެވެ. އެއީ ﷲއާއި އެކަލާނގެ ރަސޫލުބޭކަލުންނާއި
މިފިލާޅުގައި އަޅުގަޑު ބަޔާންކުރަން ޤަސްތު ކުރަނީ އިސްލާމް ދީން އެކަންކަމުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ތިން އުސޫލެވެ. އެއީ އިސްލާމް ކަމާއި އީމާން ކަމާއި އިޙްސާންކަން ބަޔާންކޮށް ދެއްވާ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި
إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل له ومن يضلل فلا هادي له.
އިސްލާމް ދީނުގައި ބިދުޢަހެދުމަކީ ޤުރުއާނާއި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތާއި އަދި އިޖްމާޢުން ސާބިތުވާ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިގެން ޙަރާމްކަމެކެވެ.
ދީނުގެ ކަންކަމުގައި ބިދުޢަހެދި މީސްތަކުން ބިދުޢަހަދާފައިވަނީ އެކިއެކި ސަބަބާހުރެއެވެ.
ބިދުޢައޭ ބުނެވުނު ބަހުގެ މާނައީ؛ އަލަށް ކަމެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް އުފެއްދުމެވެ.
އަދި ނޫޙު ޢަލައިހިއްސަލާމުން ފެށިގެން މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައާ ހަމައަށް ކޮންމެ އުންމަތަކަށްވެސް ﷲ ތަޢާލާ ރަސޫލަކު ފޮނުއްވިއެވެ. އެބޭކަލުން އެބައިމީހުންނަށް އަމުރުކުރެއްވީ ހަމައެކަނި ﷲ އަށް އަޅުކަން ކުރުމަށެވެ. އަދި ތާޣޫތަށް އަޅުކަންކުރުން
އަދި ﷲ ތަޢާލާ އެންމެހާ ރަސޫލުބޭކަލުން ފޮނުއްވެވީ އުފާވެރި ޚަބަރު ދެއްވާ، އިންޛާރުކުރައްވާ ބޭކަލުންތަކެއް ގޮތުގައެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ބަސްފުޅެވެ.
އަދި މީސްތަކުން މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވޭނެއެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ބަސްފުޅެވެ. مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَى-طه: ٥٥މާނަ: “ތިމަންއިލާހު ތިޔަބައިމީހުން ހެއްދެވީ އެބިމުންނެވެ. އަދި
ދެންފަހެ،މަދީނާގައި ހަމަޖެހިވަޑައިގެންނެވުނު ހިނދު އިސްލާމްދީނުގެ ބާކީހުރި ޝަރީޢަތްތައް އަދާކުރުމަށް އަމުރުކުރެއްވުނެވެ. މިސާލަކަށް: ޒަކާތް،ރޯދަ،ޙައްޖު،ބަންގި،ޖިހާދު،ހެޔޮކަންކަމަށް އަމުރުކުރުމާއި މުންކަރާތްތައް ނަހީކުރުން ފަދަ އެހެންވެސް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތްތަކެވެ. މިކަމުގައި ދިހަ އަހަރު ހޭދަކުރެއްވިއެވެ. އޭގެފަހުގައި އެކަލޭގެފާނު އަވަހާރަވިއެވެ. ﷲ
ޝިރުކުގެ ރަށުން އިސްލާމް ރަށަށް ހިޖުރަކުރުމަކީ މިއުންމަތުގެ މައްޗަށް ފަރުޟު ވެގެންވާ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވެއްޖައުމަށް ދަންދެން ދެމިއޮންނާނެކަމެކެވެ. ދަލީލަކީ ﷲގެ ބަސްފުޅެވެ. إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ
ރަސޫލުﷲ صلّى الله عليه وسلّم ޚަބަރު ދެއްވާފައިވާ ޣައިބުގެ ޚަބަރުތައް ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކޮށް އެކަންކަމަށް އީމާންވުމަކީ ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެއްކަމުގައި ވީހިނދު އެކަންކަން ފާޅުވުމާމެދު ޝައްކު އުފައްދާ އަދި ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމާތްތަކާއި މެދުވެސް ޝައްކު އުފައްދައި، އެއްބަޔަކު އެއިން ބައެއްކަންކަމާމެދު އިންކާރުކޮށް، އަދި އަނެއްބަޔަކު، ބާޠިލް ގޮތްގޮތަށް އެކަންކަން ތައުވީލުކޮށް އެފުށްމިފުށަށްޖަހާ ފޮތްތައް ލިޔަމުންދާ މިޒަމާނުގައި، އެފަދަ އޮޅުވާލުންތަކަށް [ރައްދުދިނުން] މިބަޙުޘްގެ އަހައްމިއްޔަތު ތަކުގެ ތެރެއިން ހިމެނިގެން ވެއެވެ.
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނީ ނަސްލު އުފައްދަވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިޚްތިޔާރުކުރެއްވި ގޮތުގައެވެ. އެގޮތުން އެއިލާހު އެންމެ ފުރަތަމަ އާދަމް عليه السلام ޚަލްޤުކުރެއްވިއެވެ.
އާޚިރަތް ދުވަހަށް އީމާންވުމަކީ [އިސްލާމީ] ޢަޤީދާގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންވާ، އެކަން ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކުރުން ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެކެވެ.
މި އާޓިކަލް ލިޔަން ފަށުމުގެ ކުރީން ވައްހާބިޒަމާއި ބެހޭގޮތުން އަޅުގަޑުމެންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުންނާ ސުވާލުކޮށް މި ކަމާއިމެދު އެމީހުންގެ ޚިޔާލު އަޅުގަޑު ހޯދާލީމެވެ. ލިބުނު މަޢުލޫމާތުގެ އަލީގައި ދަންނަވަން ޖެހެނީ
ﷲ ތަޢާލާ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ.
” وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ” (الذاريات: 56)
“އަދި ތިމަން ﷲ، ޖިންނީންނާއި އިންސީން ތިމަން ﷲ އަށް އަޅުކަން ކުރުމަށް މެނުވީ ނުއުފައްދަވަމެވެ.”
އަޞްލު ލިޔުއްވީ: ޞާލިޙް ބިން ފައުޒާނުލް ފައުޒާން ތަރުޖަމާ: އަބޫބަކުރު އިބްރާހީމް ޢަލީ (ރަހިމަހުﷲ) އަލްޖާހިލިއްޔާ ޖާހިލިއްޔަތަކީ އިސްލާމްދީން އައުމުގެ ކުރިން އެޙާލެއްގެ މަތީގައި ޢަރަބީން ތިބި ޙާލެވެ. އެއީ ﷲއާއި އެކަލާނގެ ރަސޫލުބޭކަލުންނާއި
މިފިލާޅުގައި އަޅުގަޑު ބަޔާންކުރަން ޤަސްތު ކުރަނީ އިސްލާމް ދީން އެކަންކަމުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ތިން އުސޫލެވެ. އެއީ އިސްލާމް ކަމާއި އީމާން ކަމާއި އިޙްސާންކަން ބަޔާންކޮށް ދެއްވާ ﷲ ގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި
إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل له ومن يضلل فلا هادي له.
އިސްލާމް ދީނުގައި ބިދުޢަހެދުމަކީ ޤުރުއާނާއި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތާއި އަދި އިޖްމާޢުން ސާބިތުވާ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިގެން ޙަރާމްކަމެކެވެ.
ދީނުގެ ކަންކަމުގައި ބިދުޢަހެދި މީސްތަކުން ބިދުޢަހަދާފައިވަނީ އެކިއެކި ސަބަބާހުރެއެވެ.
ބިދުޢައޭ ބުނެވުނު ބަހުގެ މާނައީ؛ އަލަށް ކަމެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް އުފެއްދުމެވެ.
އަދި ނޫޙު ޢަލައިހިއްސަލާމުން ފެށިގެން މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައާ ހަމައަށް ކޮންމެ އުންމަތަކަށްވެސް ﷲ ތަޢާލާ ރަސޫލަކު ފޮނުއްވިއެވެ. އެބޭކަލުން އެބައިމީހުންނަށް އަމުރުކުރެއްވީ ހަމައެކަނި ﷲ އަށް އަޅުކަން ކުރުމަށެވެ. އަދި ތާޣޫތަށް އަޅުކަންކުރުން
އަދި ﷲ ތަޢާލާ އެންމެހާ ރަސޫލުބޭކަލުން ފޮނުއްވެވީ އުފާވެރި ޚަބަރު ދެއްވާ، އިންޛާރުކުރައްވާ ބޭކަލުންތަކެއް ގޮތުގައެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ބަސްފުޅެވެ.
އަދި މީސްތަކުން މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވޭނެއެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ބަސްފުޅެވެ. مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَى-طه: ٥٥މާނަ: “ތިމަންއިލާހު ތިޔަބައިމީހުން ހެއްދެވީ އެބިމުންނެވެ. އަދި
ދެންފަހެ،މަދީނާގައި ހަމަޖެހިވަޑައިގެންނެވުނު ހިނދު އިސްލާމްދީނުގެ ބާކީހުރި ޝަރީޢަތްތައް އަދާކުރުމަށް އަމުރުކުރެއްވުނެވެ. މިސާލަކަށް: ޒަކާތް،ރޯދަ،ޙައްޖު،ބަންގި،ޖިހާދު،ހެޔޮކަންކަމަށް އަމުރުކުރުމާއި މުންކަރާތްތައް ނަހީކުރުން ފަދަ އެހެންވެސް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތްތަކެވެ. މިކަމުގައި ދިހަ އަހަރު ހޭދަކުރެއްވިއެވެ. އޭގެފަހުގައި އެކަލޭގެފާނު އަވަހާރަވިއެވެ. ﷲ
ޝިރުކުގެ ރަށުން އިސްލާމް ރަށަށް ހިޖުރަކުރުމަކީ މިއުންމަތުގެ މައްޗަށް ފަރުޟު ވެގެންވާ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވެއްޖައުމަށް ދަންދެން ދެމިއޮންނާނެކަމެކެވެ. ދަލީލަކީ ﷲގެ ބަސްފުޅެވެ. إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ
ރަސޫލުﷲ صلّى الله عليه وسلّم ޚަބަރު ދެއްވާފައިވާ ޣައިބުގެ ޚަބަރުތައް ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކޮށް އެކަންކަމަށް އީމާންވުމަކީ ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެއްކަމުގައި ވީހިނދު އެކަންކަން ފާޅުވުމާމެދު ޝައްކު އުފައްދާ އަދި ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމާތްތަކާއި މެދުވެސް ޝައްކު އުފައްދައި، އެއްބަޔަކު އެއިން ބައެއްކަންކަމާމެދު އިންކާރުކޮށް، އަދި އަނެއްބަޔަކު، ބާޠިލް ގޮތްގޮތަށް އެކަންކަން ތައުވީލުކޮށް އެފުށްމިފުށަށްޖަހާ ފޮތްތައް ލިޔަމުންދާ މިޒަމާނުގައި، އެފަދަ އޮޅުވާލުންތަކަށް [ރައްދުދިނުން] މިބަޙުޘްގެ އަހައްމިއްޔަތު ތަކުގެ ތެރެއިން ހިމެނިގެން ވެއެވެ.
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނީ ނަސްލު އުފައްދަވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިޚްތިޔާރުކުރެއްވި ގޮތުގައެވެ. އެގޮތުން އެއިލާހު އެންމެ ފުރަތަމަ އާދަމް عليه السلام ޚަލްޤުކުރެއްވިއެވެ.
އާޚިރަތް ދުވަހަށް އީމާންވުމަކީ [އިސްލާމީ] ޢަޤީދާގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންވާ، އެކަން ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކުރުން ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެކެވެ.
