ޝިރުކުގެ ރަށުން އިސްލާމް ރަށަށް ހިޖުރަކުރުމަކީ މިއުންމަތުގެ މައްޗަށް ފަރުޟު ވެގެންވާ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވެއްޖައުމަށް ދަންދެން ދެމިއޮންނާނެކަމެކެވެ. ދަލީލަކީ ﷲގެ ބަސްފުޅެވެ. إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ
ރަސޫލުﷲ صلّى الله عليه وسلّم ޚަބަރު ދެއްވާފައިވާ ޣައިބުގެ ޚަބަރުތައް ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކޮށް އެކަންކަމަށް އީމާންވުމަކީ ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެއްކަމުގައި ވީހިނދު އެކަންކަން ފާޅުވުމާމެދު ޝައްކު އުފައްދާ އަދި ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމާތްތަކާއި މެދުވެސް ޝައްކު އުފައްދައި، އެއްބަޔަކު އެއިން ބައެއްކަންކަމާމެދު އިންކާރުކޮށް، އަދި އަނެއްބަޔަކު، ބާޠިލް ގޮތްގޮތަށް އެކަންކަން ތައުވީލުކޮށް އެފުށްމިފުށަށްޖަހާ ފޮތްތައް ލިޔަމުންދާ މިޒަމާނުގައި، އެފަދަ އޮޅުވާލުންތަކަށް [ރައްދުދިނުން] މިބަޙުޘްގެ އަހައްމިއްޔަތު ތަކުގެ ތެރެއިން ހިމެނިގެން ވެއެވެ.
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނީ ނަސްލު އުފައްދަވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިޚްތިޔާރުކުރެއްވި ގޮތުގައެވެ. އެގޮތުން އެއިލާހު އެންމެ ފުރަތަމަ އާދަމް عليه السلام ޚަލްޤުކުރެއްވިއެވެ.
އާޚިރަތް ދުވަހަށް އީމާންވުމަކީ [އިސްލާމީ] ޢަޤީދާގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންވާ، އެކަން ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކުރުން ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެކެވެ.
ތިންވަނަ އަޞްލު ތިޔަބައިމީހުންގެ ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ މަޢުރިފާކޮށް ދެނެގަތުން އެކަލޭގެފާނަކީ ހާޝިމްގެ ދަރި ޢަބްދުލް މުއްޠަލިބުގެ ދަރި ޢަބްދުﷲ ގެ ދަރި މުޙައްމަދެވެ. އަދި ހާޝިމް އަކީ ޤުރައިޝްވަންހައިގެ މީހެކެވެ. އަދި
ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ސުބްޙާނަޙޫ ވަތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅާ އަދި ނަބިއްޔާ، މުޙައްމަދު صلّى الله عليه وسلّم ޙައްޤާއިގެން ފޮނުއްވެވިއެވެ.
އުއްމުލްޤުރާ ޔުނިވާސިޓީގެ ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރީޢާއިން ޢަޤީދާގެ ގޮފިން މާރސްޓާސް ޙާޞިލް ކުރެއްވުމަށް، މިފޮތުގެ މުއައްލިފު ލިޔުއްވާފައިވާ މާސްޓާސް ތީސީސް އެވެ.
އިޙްސާންކަމުގައި ވަނީ އެންމެ ރުކުނެކެވެ. އެއީ ތިބާ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެކެދެކެހުރެ އަޅުކަންކުރާފަދައިން އަޅުކަންކުރުމެވެ.
ދެވަނަ މަރުޙަލާ: އީމާންކަން : އީމާންކަމުގެ ހަތްދިހަ އެތައް ބައެއްވެއެވެ. އޭގެ އެންމެ މަތީ ދަރަޖައަކީ لا إله إلا الله ކިޔުމެވެ. އަދި އޭގެ އެންމެ ދަށު ދަރަޖައަކީ މަގުމަތީގައި މީހުންނަށް އުނދަގޫވާގޮތަށް
ފުރިހަމަ މުއުމިނަކަށްވެ އިސްލާމަކަށް ވެވޭނީ މި ދެ ކަލިމައިގެ މާނަ ދަސްކޮށް ހިތުގެ އަޑީން ޤަބޫލުކޮށް، ދުލުން ކިޔައި އެ ދެ ކަލިމައިން އެދެވޭ މުރާދެއް ތިމާގެ ޢަމަލުތަކުން ގެނެސް ގަނެގެންނެވެ.
އެންމެ ބޮޑު ފާފައަކީ ޝިރުކުކުރުމެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ރަސްކަންފުޅާއި އެހެން ފަރާތަކާއި އެއްވަރުކޮށްދީ އެއިލާހުގެ ރަސްކަންފުޅާ ބައިވެރި ކުރުމެވެ. ޚާއްސަކޮށް އަޅުކަން ކުރުމުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއާ އެހެން ފަރާތަކާއި ބައިވެރި ކުރުމެވެ.
މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ކުޑަކުދިންގެ ހިތްތަކުގައި ﷲ އެއްކައުވަންތަކުރުމަށް ލޯބިޖެއްސެވުމަށްޓަކައި ކުރެއްވި ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި އެކަލޭގެފާނު ޙަސަން ބިން ޢަލީ ރަޟިޔަﷲޢަންހުމާ އަށް ދަސްކޮށްދެއްވި ދުޢާއެއް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. ވިތުރީގައި ކިޔަވައި ނިމުމުން މި
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއީ މީސްތަކުން ޚަލްޤުކުރައްވައި، ރިޒްޤުދެއްވައި، އެބައިމީހުންގެ ކަންކަން ރާއްވަވައި ހިންގަވާ އިލާހެވެ. އެބައިމީހުންގެ ވެރި އިލާހެވެ. އެއިލާހަށް މެނުވީ އަޅުކަންކުރުން ހުއްދަވެގެންނުވެއެވެ. މީސްތަކުންގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެގެންވަނީ ހަމައެކަނި އެއިލާހަށް އަޅުކަންކުރުމަށެވެ.
އަޅުކަން ކުރުމުގައި ޝިރުކު ކުރުމުގެ ދެވަނަ ވައްތަރަކީ ކުދި ޝިރުކު ކުރުމެވެ. ކުދި ޝިރުކު ނުވަތަ ކުޑަ ޝިރުކު އަކީ “الرياء” އެވެ. އެބަހީ؛ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް އަޅުކަން ކުރާއިރު މީހަކަށް ނުވަތަ
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. މިއުއްމަތުގެ ފަހުގެ މީހުން އުއްމަތުގެ ފުރަތަމަކޮޅުގެ މީހުންނަށް ކިހައްޑިހަ ބަސްރައްދުކޮށް އެއްޗެހިކިޔުން ފަހު ޒަމާން ފާޅުވުމާއެކުގައި އެތައްބާވަތެއްގެ ބިދުޢަތައް
އަޅުކަން ކުރުމުގައި ޝިރުކު ކުރުންހުރީ ދެބާވަތަކަށެވެ. އެއީ: * ބޮޑު ޝިރުކު ކުރުން * ކުދި ޝިރުކު ކުރުން މިދެވައްތަރެވެ. ބޮޑު ޝިރުކުއަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް އަޅުކަން ކުރާ ފަދައިން އެއިލާހު ފިޔަވާ
ޝިރުކުގެ ރަށުން އިސްލާމް ރަށަށް ހިޖުރަކުރުމަކީ މިއުންމަތުގެ މައްޗަށް ފަރުޟު ވެގެންވާ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވެއްޖައުމަށް ދަންދެން ދެމިއޮންނާނެކަމެކެވެ. ދަލީލަކީ ﷲގެ ބަސްފުޅެވެ. إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ
ރަސޫލުﷲ صلّى الله عليه وسلّم ޚަބަރު ދެއްވާފައިވާ ޣައިބުގެ ޚަބަރުތައް ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކޮށް އެކަންކަމަށް އީމާންވުމަކީ ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެއްކަމުގައި ވީހިނދު އެކަންކަން ފާޅުވުމާމެދު ޝައްކު އުފައްދާ އަދި ޤިޔާމަތުގެ ޢަލާމާތްތަކާއި މެދުވެސް ޝައްކު އުފައްދައި، އެއްބަޔަކު އެއިން ބައެއްކަންކަމާމެދު އިންކާރުކޮށް، އަދި އަނެއްބަޔަކު، ބާޠިލް ގޮތްގޮތަށް އެކަންކަން ތައުވީލުކޮށް އެފުށްމިފުށަށްޖަހާ ފޮތްތައް ލިޔަމުންދާ މިޒަމާނުގައި، އެފަދަ އޮޅުވާލުންތަކަށް [ރައްދުދިނުން] މިބަޙުޘްގެ އަހައްމިއްޔަތު ތަކުގެ ތެރެއިން ހިމެނިގެން ވެއެވެ.
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނީ ނަސްލު އުފައްދަވާފައިވަނީ އެއިލާހު އިޚްތިޔާރުކުރެއްވި ގޮތުގައެވެ. އެގޮތުން އެއިލާހު އެންމެ ފުރަތަމަ އާދަމް عليه السلام ޚަލްޤުކުރެއްވިއެވެ.
އާޚިރަތް ދުވަހަށް އީމާންވުމަކީ [އިސްލާމީ] ޢަޤީދާގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންވާ، އެކަން ހިތުން ތެދުކޮށް ޤަބޫލުކުރުން ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެކެވެ.
ތިންވަނަ އަޞްލު ތިޔަބައިމީހުންގެ ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ މަޢުރިފާކޮށް ދެނެގަތުން އެކަލޭގެފާނަކީ ހާޝިމްގެ ދަރި ޢަބްދުލް މުއްޠަލިބުގެ ދަރި ޢަބްދުﷲ ގެ ދަރި މުޙައްމަދެވެ. އަދި ހާޝިމް އަކީ ޤުރައިޝްވަންހައިގެ މީހެކެވެ. އަދި
ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ސުބްޙާނަޙޫ ވަތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅާ އަދި ނަބިއްޔާ، މުޙައްމަދު صلّى الله عليه وسلّم ޙައްޤާއިގެން ފޮނުއްވެވިއެވެ.
އުއްމުލްޤުރާ ޔުނިވާސިޓީގެ ފެކަލްޓީ އޮފް ޝަރީޢާއިން ޢަޤީދާގެ ގޮފިން މާރސްޓާސް ޙާޞިލް ކުރެއްވުމަށް، މިފޮތުގެ މުއައްލިފު ލިޔުއްވާފައިވާ މާސްޓާސް ތީސީސް އެވެ.
އިޙްސާންކަމުގައި ވަނީ އެންމެ ރުކުނެކެވެ. އެއީ ތިބާ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެކެދެކެހުރެ އަޅުކަންކުރާފަދައިން އަޅުކަންކުރުމެވެ.
ދެވަނަ މަރުޙަލާ: އީމާންކަން : އީމާންކަމުގެ ހަތްދިހަ އެތައް ބައެއްވެއެވެ. އޭގެ އެންމެ މަތީ ދަރަޖައަކީ لا إله إلا الله ކިޔުމެވެ. އަދި އޭގެ އެންމެ ދަށު ދަރަޖައަކީ މަގުމަތީގައި މީހުންނަށް އުނދަގޫވާގޮތަށް
ފުރިހަމަ މުއުމިނަކަށްވެ އިސްލާމަކަށް ވެވޭނީ މި ދެ ކަލިމައިގެ މާނަ ދަސްކޮށް ހިތުގެ އަޑީން ޤަބޫލުކޮށް، ދުލުން ކިޔައި އެ ދެ ކަލިމައިން އެދެވޭ މުރާދެއް ތިމާގެ ޢަމަލުތަކުން ގެނެސް ގަނެގެންނެވެ.
އެންމެ ބޮޑު ފާފައަކީ ޝިރުކުކުރުމެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ރަސްކަންފުޅާއި އެހެން ފަރާތަކާއި އެއްވަރުކޮށްދީ އެއިލާހުގެ ރަސްކަންފުޅާ ބައިވެރި ކުރުމެވެ. ޚާއްސަކޮށް އަޅުކަން ކުރުމުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއާ އެހެން ފަރާތަކާއި ބައިވެރި ކުރުމެވެ.
މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ކުޑަކުދިންގެ ހިތްތަކުގައި ﷲ އެއްކައުވަންތަކުރުމަށް ލޯބިޖެއްސެވުމަށްޓަކައި ކުރެއްވި ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި އެކަލޭގެފާނު ޙަސަން ބިން ޢަލީ ރަޟިޔަﷲޢަންހުމާ އަށް ދަސްކޮށްދެއްވި ދުޢާއެއް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. ވިތުރީގައި ކިޔަވައި ނިމުމުން މި
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއީ މީސްތަކުން ޚަލްޤުކުރައްވައި، ރިޒްޤުދެއްވައި، އެބައިމީހުންގެ ކަންކަން ރާއްވަވައި ހިންގަވާ އިލާހެވެ. އެބައިމީހުންގެ ވެރި އިލާހެވެ. އެއިލާހަށް މެނުވީ އަޅުކަންކުރުން ހުއްދަވެގެންނުވެއެވެ. މީސްތަކުންގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެގެންވަނީ ހަމައެކަނި އެއިލާހަށް އަޅުކަންކުރުމަށެވެ.
އަޅުކަން ކުރުމުގައި ޝިރުކު ކުރުމުގެ ދެވަނަ ވައްތަރަކީ ކުދި ޝިރުކު ކުރުމެވެ. ކުދި ޝިރުކު ނުވަތަ ކުޑަ ޝިރުކު އަކީ “الرياء” އެވެ. އެބަހީ؛ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް އަޅުކަން ކުރާއިރު މީހަކަށް ނުވަތަ
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. މިއުއްމަތުގެ ފަހުގެ މީހުން އުއްމަތުގެ ފުރަތަމަކޮޅުގެ މީހުންނަށް ކިހައްޑިހަ ބަސްރައްދުކޮށް އެއްޗެހިކިޔުން ފަހު ޒަމާން ފާޅުވުމާއެކުގައި އެތައްބާވަތެއްގެ ބިދުޢަތައް
އަޅުކަން ކުރުމުގައި ޝިރުކު ކުރުންހުރީ ދެބާވަތަކަށެވެ. އެއީ: * ބޮޑު ޝިރުކު ކުރުން * ކުދި ޝިރުކު ކުރުން މިދެވައްތަރެވެ. ބޮޑު ޝިރުކުއަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް އަޅުކަން ކުރާ ފަދައިން އެއިލާހު ފިޔަވާ
