1. ރަނގަޅު އިސްލާމީ ނަމެއްކިޔުން. ރަނގަޅު އިސްލާމީ ނަމެއް ކިޔުމުގައި ކޮންމެހެން އެންމެ ކުރު ނަން ނުވަތަ މުޖުތަމަޢުގައި އެންމެ މަދު ނަން ކިޔުމަކީ އެދެވިގެންވާކަމެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޖުތަމަޢަށް ނަޒަރެއް ހިންގާލައިފި ކަމުގައިވަނީނަމަ
އުމުރުން 70ގެ އަހަރުތައް ގުނަމުންދާ މުސްކުޅި ފިރިހެނެކެވެ. ބައްޔެއްގެ ސަބަބުން ކުޑަކަމު ދިޔުމުގައި ދަތިތަކެއް ތަހައްމަލު ކުރަމުންދާ މީހެކެވެ. މިބަލިން ލުޔެއް ލިބުމަށް އޮތް ހަމަ އެކަނި މަގަކީ އޮޕަރޭޝަން ކުރުން ކަމުގައި ޑޮކްޓަރުން
އެއްސަހަރެއްގައި ދިރި އުޅުނު ވަރަށް މުއްސަނދި ސާދާގަރެކެވެ. މުއްސަނދިކަމާއި މުދާވެރިކަމުގައި އަރާ ހުރި ބޭކަލެކެވެ. ސާދާގަރުގެ ހަތަރު އަނބިން ތިބެއެވެ. ހަތަރު އަނބިންގެ ތެރެއިން ސާދާގަރު އެންމެ ލޯބި ވަނީ ހަނގު އަނބި ދެކެއެވެ.
2. އަނބިމީހާއިއެކީ އެއްދާން ކުރުން އިސްވެދިޔަ ލިޔުމުގައި އަޅުގަނޑު އިޝާރާތްކުރި ފަދައިން، ދަރީން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގެ މަރުޙަލާ ފެށެނީ ޒަވާޖީ ޙަޔާތެއް ފަށަން މީހަކު ޚިޔާރު ކުރާ ހިސާބުންފެށީގެންނެވެ. މިގޮތުން ކައިވެންޏަށްފަހު އަންހެންމީހާއި އެއްދާންކުރުމުގެ
ޞާލިޙް އަންބަކު ޚިޔާރު ކުރުން ދަރިންނަކީ މާތްﷲ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި އަމާނާތެކެވެ. ލޮލުގެ މޭވާއެވެ. ހިތުގެ ފިނިކަމެވެ. މާތްﷲ ވަނީ ދަރީން ރަނގަޅުގޮތުގައި ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަމުރު ކުރައްވާފައެވެ. އެގޮތުން މާތްﷲ
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ﷲ ދެއްވި އެންމެބޮޑު ނިޢުމަތަކީ އިސްލާމްދީނުގެ މަތިވެރި ނިޢުމަތްކަން ކަށަވަރެވެ. އެންމެ ވަރުގަދަ ހަތިޔާރަކީ އެދީނުގެ އަޤީދާކަން ކަށަވަރެވެ. އެ ދީނުގައި ސާބިތުކަމާއެކު ތިބެވޭނީ އެކަކު އަނެކަކަށް އެއްބާރުލުންދީ އެހީތެރިވެގެންކަމަށް އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ.
އިސްލާމްދީނުގައި އަންހެނުންނަށް ދެވިގެންވާ މަޤާމަކީ އެހެން އެއްވެސް ދީނެއްގައި އެއްވެސް އަންހެނަކަށް ދެވިގެންވާ މަޤާމެއް ނޫނެވެ. އަދި ހަމަ އެހެންމެ އިސްލާމްދީނުގައި އެކަނބަލުންނީ ޙިމާޔަތްކުރެވިގެންވާ މުތް ތަކެއް ފަދަ ބައެކެވެ. އަގު ނުކުރެވޭ ޖަވާހިރުތަކެއްފަދަ
އަދި ވަރަށް ވަރުގަދަ އަދި އަސަރުން ފުރިގެންވާ، މީސްތަކުންގެ އިޙްސާސްތަކާ ކުޅެލާފަދަ ނަޞީޙަތެއް ދެއްވިއެވެ. އެމީހުންގެ ހިތުގައި އެމީހުންގެ ބިން ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ޖޯޝާއި ޝައުޤު އުފެއްދިއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުނިޔަވީ ޙަޔާތަކީ އާޚިރަތަށް ތައްޔާރުވުމަށްޓަކައި މަސައްކަތް ކުރަން އޮތް ތަނެވެ. ދާއިމީ ގޮވެތި ބިނާކުރަން އޮތް މަސައްކަތުގެ މައިދާނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މަސައްކަތް ކަމުގައި ވާންޖެހޭނީ ﷲ އަށް އީމާންވެ ﷲ ގެ މަދަދަށް
ޙަޤީޤަތަކީ ހަމައެކަނި މިކަންކަމުން ބާއްޖަވެރިކަމުގެ އައްސޭރިއާ ހަމައަށް ވާޞިލްނުވެވޭނޭ ކަމެވެ. ދިމާވާ ގޮތަކުން މުދަލުގެ ވެރިޔާގެ މުދާ ގެއްލި ބަނގުރޫޓު ވެދާނެއެވެ. އަދި ދިމާވާ ގޮތަކުން ޖާހާއި މަންސަބާއި މަޤާމުގެ އަހުލުވެރިންގެ ޤަދަރު ވެއްޓިދާނެއެވެ.
ފަތިސްނަމާދު އޭގެ ވަގުތުގައި އަދާކުރުމަކީ ޚާއްޞަކޮށް ޖަމާޢަތުގައި އަދާކުރުމަށް ރައްކާތެރިވުމަކީ ގުނައި އަދަދުވެސް ނުކުރެވޭހައި ގިނަގުނަ ދަރުމައާއި ޘަވާބު އެމީހަކަށް ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން ދެއްވާނެކަމެކެވެ.
ލޯފަން ކުއްޖާ : ތީ އަހަރެންގެ ބޯޑު ބަދަލު ކުރި މީހާތަ؟ ކޯޗެއްތަ އެގަ ލިޔުނީ؟
ފިރިހެންމީހާ : އަހަރެން ލިޔުނީ ތެދު. އަހަރެންވެސް ލިޔުނީ ހަމަ އޭގައި ކުރިން ލިޔެފަ އޮތް އެތި އެހެންނަމަވެސް ތަފާތު ގޮތަކައް.
.ކީރިތި ރަސޫލާ صلى الله علىه وسلم ގެ ޙަދީޘް ފުޅެއްގެ މާނައިގައިވެއެވެ.
“ތިމަން ކަލޭގެފާނަށް އެނގިލައްވާއެއްޗެހި ތިޔަބައިމީހުންނަށް އެނގޭކަމުގައިވަނީނަމަ ތިޔަބައިމީހުން ހުނީހީ މަދުންނެވެ. އަދި ވަރަށް ގިނައިން ތިޔަބއިމީހުން ރޮއެހަދާނެތެވެ”
އަދި އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް غيبة ނުބުނާށެވެ! ތިޔަބައިމީހުންކުރެ އެކަކުވެސް އޭނާގެ أخ އާގެ މަސް މުޅަކޮށް ކެއުމަށް ލޯބިކުރާނެ ހެއްޔެވެ؟ ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން އެކަމަކަށް ނުރުހޭނޫއެވެ.
މުސްލިމު މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ޢަބްދުﷲއާއި، ޢަބްދުރަޙްމާނާއި، ޚަދީޖާއާއި ޢާއިޝާ، ކާފިރުންގެ ޢީދުތައް ފާހަގަކުރަމުންދާއިރު ތިބޭފުޅުން ހައިރާނެއް ނުވެއެވެ. ‘ވެލެންޓައިންސްޑޭ’ އާއި ‘ބާރތުޑޭ’ އާއި ‘ނިއުޔާރ’ އާއި ކާފިރުންގެ އެހެނިހެން ޢީދުތައް މުސްލިމުން ފާހަގަކުރަމުންދާއިރު ތިބޭފުޅުން ހައިރާނެއް ނުވެއެވެ. ނަޞާރާއިންގެ އެންމެބޮޑު އެއް ޢީދު ކަމުގައިވާ ‘ކްރިސްމަސް’ މުސްލިމު މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ފާހަގަ ކުރަމުންދާއިރު ތިބޭފުޅުން ހައިރާނެއް ނުވެއެވެ.
އެންމެހާ ޙަމްދު ޘަނާ ޙައްޤުވެގެންވަނީ ޢާލަމްތަކުގެ ވެރި ﷲ އަށެވެ. އަހަރަމެން އެކަލާނގެ އެހީއަށާއި ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދެމެވެ. އަދި އަހަރެމެން އަމިއްލަ ނަފްސުތަކާއި ނުބައި ފާފަތަކުގެ ނުބައިކަމުން ސަލާމަތްކޮށްދެއްވުމަށްވެސް އެދެމެވެ. ﷲ ހިދާޔަތް ދައްކަވައިފި
1. ރަނގަޅު އިސްލާމީ ނަމެއްކިޔުން. ރަނގަޅު އިސްލާމީ ނަމެއް ކިޔުމުގައި ކޮންމެހެން އެންމެ ކުރު ނަން ނުވަތަ މުޖުތަމަޢުގައި އެންމެ މަދު ނަން ކިޔުމަކީ އެދެވިގެންވާކަމެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޖުތަމަޢަށް ނަޒަރެއް ހިންގާލައިފި ކަމުގައިވަނީނަމަ
އުމުރުން 70ގެ އަހަރުތައް ގުނަމުންދާ މުސްކުޅި ފިރިހެނެކެވެ. ބައްޔެއްގެ ސަބަބުން ކުޑަކަމު ދިޔުމުގައި ދަތިތަކެއް ތަހައްމަލު ކުރަމުންދާ މީހެކެވެ. މިބަލިން ލުޔެއް ލިބުމަށް އޮތް ހަމަ އެކަނި މަގަކީ އޮޕަރޭޝަން ކުރުން ކަމުގައި ޑޮކްޓަރުން
އެއްސަހަރެއްގައި ދިރި އުޅުނު ވަރަށް މުއްސަނދި ސާދާގަރެކެވެ. މުއްސަނދިކަމާއި މުދާވެރިކަމުގައި އަރާ ހުރި ބޭކަލެކެވެ. ސާދާގަރުގެ ހަތަރު އަނބިން ތިބެއެވެ. ހަތަރު އަނބިންގެ ތެރެއިން ސާދާގަރު އެންމެ ލޯބި ވަނީ ހަނގު އަނބި ދެކެއެވެ.
2. އަނބިމީހާއިއެކީ އެއްދާން ކުރުން އިސްވެދިޔަ ލިޔުމުގައި އަޅުގަނޑު އިޝާރާތްކުރި ފަދައިން، ދަރީން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގެ މަރުޙަލާ ފެށެނީ ޒަވާޖީ ޙަޔާތެއް ފަށަން މީހަކު ޚިޔާރު ކުރާ ހިސާބުންފެށީގެންނެވެ. މިގޮތުން ކައިވެންޏަށްފަހު އަންހެންމީހާއި އެއްދާންކުރުމުގެ
ޞާލިޙް އަންބަކު ޚިޔާރު ކުރުން ދަރިންނަކީ މާތްﷲ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި އަމާނާތެކެވެ. ލޮލުގެ މޭވާއެވެ. ހިތުގެ ފިނިކަމެވެ. މާތްﷲ ވަނީ ދަރީން ރަނގަޅުގޮތުގައި ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަމުރު ކުރައްވާފައެވެ. އެގޮތުން މާތްﷲ
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ﷲ ދެއްވި އެންމެބޮޑު ނިޢުމަތަކީ އިސްލާމްދީނުގެ މަތިވެރި ނިޢުމަތްކަން ކަށަވަރެވެ. އެންމެ ވަރުގަދަ ހަތިޔާރަކީ އެދީނުގެ އަޤީދާކަން ކަށަވަރެވެ. އެ ދީނުގައި ސާބިތުކަމާއެކު ތިބެވޭނީ އެކަކު އަނެކަކަށް އެއްބާރުލުންދީ އެހީތެރިވެގެންކަމަށް އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ.
އިސްލާމްދީނުގައި އަންހެނުންނަށް ދެވިގެންވާ މަޤާމަކީ އެހެން އެއްވެސް ދީނެއްގައި އެއްވެސް އަންހެނަކަށް ދެވިގެންވާ މަޤާމެއް ނޫނެވެ. އަދި ހަމަ އެހެންމެ އިސްލާމްދީނުގައި އެކަނބަލުންނީ ޙިމާޔަތްކުރެވިގެންވާ މުތް ތަކެއް ފަދަ ބައެކެވެ. އަގު ނުކުރެވޭ ޖަވާހިރުތަކެއްފަދަ
އަދި ވަރަށް ވަރުގަދަ އަދި އަސަރުން ފުރިގެންވާ، މީސްތަކުންގެ އިޙްސާސްތަކާ ކުޅެލާފަދަ ނަޞީޙަތެއް ދެއްވިއެވެ. އެމީހުންގެ ހިތުގައި އެމީހުންގެ ބިން ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ޖޯޝާއި ޝައުޤު އުފެއްދިއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުނިޔަވީ ޙަޔާތަކީ އާޚިރަތަށް ތައްޔާރުވުމަށްޓަކައި މަސައްކަތް ކުރަން އޮތް ތަނެވެ. ދާއިމީ ގޮވެތި ބިނާކުރަން އޮތް މަސައްކަތުގެ މައިދާނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މަސައްކަތް ކަމުގައި ވާންޖެހޭނީ ﷲ އަށް އީމާންވެ ﷲ ގެ މަދަދަށް
ޙަޤީޤަތަކީ ހަމައެކަނި މިކަންކަމުން ބާއްޖަވެރިކަމުގެ އައްސޭރިއާ ހަމައަށް ވާޞިލްނުވެވޭނޭ ކަމެވެ. ދިމާވާ ގޮތަކުން މުދަލުގެ ވެރިޔާގެ މުދާ ގެއްލި ބަނގުރޫޓު ވެދާނެއެވެ. އަދި ދިމާވާ ގޮތަކުން ޖާހާއި މަންސަބާއި މަޤާމުގެ އަހުލުވެރިންގެ ޤަދަރު ވެއްޓިދާނެއެވެ.
ފަތިސްނަމާދު އޭގެ ވަގުތުގައި އަދާކުރުމަކީ ޚާއްޞަކޮށް ޖަމާޢަތުގައި އަދާކުރުމަށް ރައްކާތެރިވުމަކީ ގުނައި އަދަދުވެސް ނުކުރެވޭހައި ގިނަގުނަ ދަރުމައާއި ޘަވާބު އެމީހަކަށް ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުން ދެއްވާނެކަމެކެވެ.
ލޯފަން ކުއްޖާ : ތީ އަހަރެންގެ ބޯޑު ބަދަލު ކުރި މީހާތަ؟ ކޯޗެއްތަ އެގަ ލިޔުނީ؟
ފިރިހެންމީހާ : އަހަރެން ލިޔުނީ ތެދު. އަހަރެންވެސް ލިޔުނީ ހަމަ އޭގައި ކުރިން ލިޔެފަ އޮތް އެތި އެހެންނަމަވެސް ތަފާތު ގޮތަކައް.
.ކީރިތި ރަސޫލާ صلى الله علىه وسلم ގެ ޙަދީޘް ފުޅެއްގެ މާނައިގައިވެއެވެ.
“ތިމަން ކަލޭގެފާނަށް އެނގިލައްވާއެއްޗެހި ތިޔަބައިމީހުންނަށް އެނގޭކަމުގައިވަނީނަމަ ތިޔަބައިމީހުން ހުނީހީ މަދުންނެވެ. އަދި ވަރަށް ގިނައިން ތިޔަބއިމީހުން ރޮއެހަދާނެތެވެ”
އަދި އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް غيبة ނުބުނާށެވެ! ތިޔަބައިމީހުންކުރެ އެކަކުވެސް އޭނާގެ أخ އާގެ މަސް މުޅަކޮށް ކެއުމަށް ލޯބިކުރާނެ ހެއްޔެވެ؟ ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން އެކަމަކަށް ނުރުހޭނޫއެވެ.
މުސްލިމު މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ޢަބްދުﷲއާއި، ޢަބްދުރަޙްމާނާއި، ޚަދީޖާއާއި ޢާއިޝާ، ކާފިރުންގެ ޢީދުތައް ފާހަގަކުރަމުންދާއިރު ތިބޭފުޅުން ހައިރާނެއް ނުވެއެވެ. ‘ވެލެންޓައިންސްޑޭ’ އާއި ‘ބާރތުޑޭ’ އާއި ‘ނިއުޔާރ’ އާއި ކާފިރުންގެ އެހެނިހެން ޢީދުތައް މުސްލިމުން ފާހަގަކުރަމުންދާއިރު ތިބޭފުޅުން ހައިރާނެއް ނުވެއެވެ. ނަޞާރާއިންގެ އެންމެބޮޑު އެއް ޢީދު ކަމުގައިވާ ‘ކްރިސްމަސް’ މުސްލިމު މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ފާހަގަ ކުރަމުންދާއިރު ތިބޭފުޅުން ހައިރާނެއް ނުވެއެވެ.
އެންމެހާ ޙަމްދު ޘަނާ ޙައްޤުވެގެންވަނީ ޢާލަމްތަކުގެ ވެރި ﷲ އަށެވެ. އަހަރަމެން އެކަލާނގެ އެހީއަށާއި ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދެމެވެ. އަދި އަހަރެމެން އަމިއްލަ ނަފްސުތަކާއި ނުބައި ފާފަތަކުގެ ނުބައިކަމުން ސަލާމަތްކޮށްދެއްވުމަށްވެސް އެދެމެވެ. ﷲ ހިދާޔަތް ދައްކަވައިފި
