އިޙްސާންކަމުގައިވަނީ އެންމެ ރުކުނެކެވެ. އެއީ ތިބާ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެކެދެކެހުރެ އަޅުކަންކުރާ ފަދައިން އަޅުކަންކުރުމެވެ. އެގޮތަށް އަޅުކަން ނުކުރެވޭނަމަ އެ އިލާހު ތިބާ ދެކެވޮޑިގެންވާކަން އެނގިހުރެ އަޅުކަންކުރުމެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ
ދަންނާށެވެ! – ﷲ ތިބާއަށް ރަޙުމަތް ލައްވާށިއެވެ. – ހަމަކަށަވަރުން ކޮންމެ މުސްލިމު ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްގެ މައްޗަށް މި ތިންކަންތައް އުނގެނި އެކަންކަމަށް ޢަމަލުކުރުން ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ.
ޤުރްއާނާއި ސުއްނަތުން ދަލީލުކޮށްދޭ ގޮތުގައި ޝިރުކު ބެހެނީ ދެބަޔަށެވެ. އެއީ ބޮޑު ޝިރުކާއި ، ކުޑަ ޝިރުކެވެ. މާނައިގެ ގޮތުންނާއި ޙުކުމުގެ ގޮތުން މި ދެބައި ތަފާތުވެގެންވެއެވެ.
((يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ، ثَبِّتْ قَلْبِيَ عَلَى دِينِكَ))”[1]
މާނައީ: “އޭ ހިތްތައް ބަދަލު ކުރައްވާ އިލާހެވެ! މިއަޅާގެ ހިތް އިބައިލާހުގެ ދީން މަތީ ޘާބިތުކޮށްދެއްވާނދޭވެ!”
މި ބޮޑުވެގެންވާ ފާފައަށް، މުއުމިނު ހިތްތަކަށް އެންމެ ބޮޑަށް ބިރުވެތިކަން ވައްދައިދޭ ކަމަކީ، ނަބިއްޔުންނާއި ޞާލިޙުން މިކަމަށް ބިރުވެތިވެ އުޅުއްވި މިންވަރު ވިސްނައި ފިކުރުކުރުމެވެ.
ޝިރުކަކީ ﷲއަށް ޚާއްޞަވެގެންވާކަމެއްގައި އެއިލާހާ އެހެން ފަރާތެއް ބައިވެރިކުރުމެވެ. ޝަރީކުކުރާމީހުން، އުނި، ނިކަމެތި މަޚުލޫޤުތައް ﷲ އާ ހަމަހަމަކުރެއެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((إِنَّ الدُّعَاءَ هُوَ الْعِبَادَةُ)) [رواه أحمد]. މާނައީ: “ހަމަކަށަވަރުން ދުޢާކުރުމަކީ އެއީ އަޅުކަމެވެ.” ﷲ ނޫން ފަރާތަކަށް އަޅުކަން އަނބުރާލުމަކީ ޝިރުކުކުރުމެވެ. ވަލީވެރިއަކަށް ނުވަތަ ނަބިއްޔަކަށް
ޝިރުކު ބެހެނީ މައިގަނޑުގޮތެއްގައި ދެބަޔަށްކަން އަހަރެމެންނަށް އެނގިއްޖެއެވެ. އެއީ ބޮޑު ޝިރުކާއި ކުޑަޝިރުކެވެ. ޝިރުކުގެ މި ދެބާވަތް ބަޔާންކުރެވޭތޯ ބަލާނަމެވެ. ބޮޑު ޝިރުކު: 1- އަޅުކަމުގައި ޝިރުކުކުރުން: އެއީ އަޅުކަމުގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރެއިން ބާވަތެއް
އަޅުކަމުގެ ނަންތަކާއި ވައްތަރުތައް ވަރަށްވެސް ގިނައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން މިބަޔާންކުރާ ކަންތައް ވެއެވެ. ނަމާދު ކުރުން، ޒަކާތްދިނުން، ރޯދަ ހިފުން، ޙައްޖުވުންވުން، ޛަބަޙަކުން (ކަތިލުން)، ނަދުރު ބުނުން، ޠަވާފުކުރުން، ތައުބާ ވުން، ﷲ ސުބްޙާނަހޫ
ޝިރުކަކީ ﷲ ގެ ރައްބުވަންތަކަން ނުވަތަ އެއިލާހުގެ އުލޫހިއްޔަތުގައި އެހެން ފަރާތެއް އެއިލާހާ ބައިވެރިކުރުމެވެ. މީސްތަކުން އެންމެ ގިނައިން ކުރަނީ ﷲގެ އިލާހުވަންތަކަމުގައި ކުރާ ޝިރުކެވެ. މިސާލަކަށް ﷲ ފިޔަވައި އެހެނިހެން ފަރާތްތަކަށް ދުޢާ
ކުރީގައި ފާލުބަލާމީހެއްގެ ގާތަށްގޮސް ފާލުބެލިޔަސް، މިހާރު އަމިއްލަ ގޭގައި މީހެއްގެ އެހީތެރިކަމެއްނެތިވެސް މިކަން ކުރެވޭނެ މަގުތައްވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އަދި މިކަން މިހާރު ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ މުޅިން އާނަމަކުންނެވެ. ދުވަހު ނޫސްތަކާއި، މަޖައްލާތަކުގެ އިތުރުން އިންޓަނެޓުންވެސް މިހާރު “ހޮރޮސްކޯޕް” ބަލާލެވެއެވެ. އާންމުކޮށް މީހުން ބޭނުންކުރާ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކްތަކުގައިވެސް “ހޮރޮސްކޯޕަށް” ޙާއްޞަ އެޕްލިކޭޝަންތައް ހެދިފައިހުރެއެވެ.
އިޙްސާންކަމުގައިވަނީ އެންމެ ރުކުނެކެވެ. އެއީ ތިބާ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެކެދެކެހުރެ އަޅުކަންކުރާ ފަދައިން އަޅުކަންކުރުމެވެ. އެގޮތަށް އަޅުކަން ނުކުރެވޭނަމަ އެ އިލާހު ތިބާ ދެކެވޮޑިގެންވާކަން އެނގިހުރެ އަޅުކަންކުރުމެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ
ދަންނާށެވެ! – ﷲ ތިބާއަށް ރަޙުމަތް ލައްވާށިއެވެ. – ހަމަކަށަވަރުން ކޮންމެ މުސްލިމު ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްގެ މައްޗަށް މި ތިންކަންތައް އުނގެނި އެކަންކަމަށް ޢަމަލުކުރުން ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ.
ޤުރްއާނާއި ސުއްނަތުން ދަލީލުކޮށްދޭ ގޮތުގައި ޝިރުކު ބެހެނީ ދެބަޔަށެވެ. އެއީ ބޮޑު ޝިރުކާއި ، ކުޑަ ޝިރުކެވެ. މާނައިގެ ގޮތުންނާއި ޙުކުމުގެ ގޮތުން މި ދެބައި ތަފާތުވެގެންވެއެވެ.
((يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ، ثَبِّتْ قَلْبِيَ عَلَى دِينِكَ))”[1]
މާނައީ: “އޭ ހިތްތައް ބަދަލު ކުރައްވާ އިލާހެވެ! މިއަޅާގެ ހިތް އިބައިލާހުގެ ދީން މަތީ ޘާބިތުކޮށްދެއްވާނދޭވެ!”
މި ބޮޑުވެގެންވާ ފާފައަށް، މުއުމިނު ހިތްތަކަށް އެންމެ ބޮޑަށް ބިރުވެތިކަން ވައްދައިދޭ ކަމަކީ، ނަބިއްޔުންނާއި ޞާލިޙުން މިކަމަށް ބިރުވެތިވެ އުޅުއްވި މިންވަރު ވިސްނައި ފިކުރުކުރުމެވެ.
ޝިރުކަކީ ﷲއަށް ޚާއްޞަވެގެންވާކަމެއްގައި އެއިލާހާ އެހެން ފަރާތެއް ބައިވެރިކުރުމެވެ. ޝަރީކުކުރާމީހުން، އުނި، ނިކަމެތި މަޚުލޫޤުތައް ﷲ އާ ހަމަހަމަކުރެއެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((إِنَّ الدُّعَاءَ هُوَ الْعِبَادَةُ)) [رواه أحمد]. މާނައީ: “ހަމަކަށަވަރުން ދުޢާކުރުމަކީ އެއީ އަޅުކަމެވެ.” ﷲ ނޫން ފަރާތަކަށް އަޅުކަން އަނބުރާލުމަކީ ޝިރުކުކުރުމެވެ. ވަލީވެރިއަކަށް ނުވަތަ ނަބިއްޔަކަށް
ޝިރުކު ބެހެނީ މައިގަނޑުގޮތެއްގައި ދެބަޔަށްކަން އަހަރެމެންނަށް އެނގިއްޖެއެވެ. އެއީ ބޮޑު ޝިރުކާއި ކުޑަޝިރުކެވެ. ޝިރުކުގެ މި ދެބާވަތް ބަޔާންކުރެވޭތޯ ބަލާނަމެވެ. ބޮޑު ޝިރުކު: 1- އަޅުކަމުގައި ޝިރުކުކުރުން: އެއީ އަޅުކަމުގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރެއިން ބާވަތެއް
އަޅުކަމުގެ ނަންތަކާއި ވައްތަރުތައް ވަރަށްވެސް ގިނައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން މިބަޔާންކުރާ ކަންތައް ވެއެވެ. ނަމާދު ކުރުން، ޒަކާތްދިނުން، ރޯދަ ހިފުން، ޙައްޖުވުންވުން، ޛަބަޙަކުން (ކަތިލުން)، ނަދުރު ބުނުން، ޠަވާފުކުރުން، ތައުބާ ވުން، ﷲ ސުބްޙާނަހޫ
ޝިރުކަކީ ﷲ ގެ ރައްބުވަންތަކަން ނުވަތަ އެއިލާހުގެ އުލޫހިއްޔަތުގައި އެހެން ފަރާތެއް އެއިލާހާ ބައިވެރިކުރުމެވެ. މީސްތަކުން އެންމެ ގިނައިން ކުރަނީ ﷲގެ އިލާހުވަންތަކަމުގައި ކުރާ ޝިރުކެވެ. މިސާލަކަށް ﷲ ފިޔަވައި އެހެނިހެން ފަރާތްތަކަށް ދުޢާ
ކުރީގައި ފާލުބަލާމީހެއްގެ ގާތަށްގޮސް ފާލުބެލިޔަސް، މިހާރު އަމިއްލަ ގޭގައި މީހެއްގެ އެހީތެރިކަމެއްނެތިވެސް މިކަން ކުރެވޭނެ މަގުތައްވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އަދި މިކަން މިހާރު ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ މުޅިން އާނަމަކުންނެވެ. ދުވަހު ނޫސްތަކާއި، މަޖައްލާތަކުގެ އިތުރުން އިންޓަނެޓުންވެސް މިހާރު “ހޮރޮސްކޯޕް” ބަލާލެވެއެވެ. އާންމުކޮށް މީހުން ބޭނުންކުރާ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކްތަކުގައިވެސް “ހޮރޮސްކޯޕަށް” ޙާއްޞަ އެޕްލިކޭޝަންތައް ހެދިފައިހުރެއެވެ.
