14- ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަރުޖަމާއިން ކިޔަވާއިރު ސަޖިދައިގެ އާޔަތަކާ ދިމާވުމުން ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަ ކުރަންޖެހޭނެތޯއެވެ؟ ޖ- ތަރުޖަމާކުރެވިފައިވާ މުޞްޙަފަކީ ޤުރުއާނުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެ ބެލެވެނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަފްސީރެއް ކަމުގައެވެ.
ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ މުއްދަތު އެއީ ރަށުގައި ޤާއިވެގެން ހުންނަމީހާއަށް އަދި ނަމާދު ކުރުކުރުން ހުއްދަވެގެންނުވާ މިންވަރަށް ދަތުރުފަތުރު ކުރާ މީހާއަށް ދުވާލަކާއި ރެއެކެވެ. އަދި ނަމާދު ކުރުކުރުން ހުއްދަވެގެންވާ މިންވަރަށް ދަތުރުކުރާ މީހާއަށް ތިންދުވަހާއި
އަޚުންނޭވެ! ރޯދަވަނީ އެންމެ މާތް އަޅުކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން ކަން ދަންނާށެވެ! ރޯދައިގެ މަތިވެރިކަމާ ބެހޭގޮތުން އެތައް އަޘަރުތަކެއް ވާރިދުވެގެންވެއެވެ. އަދި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި އެޚަބަރުތައް ނަޤުލުކުރެވެއެވެ.
މިބަޔާންކުރެވިފައިވާ ކަންތައްތަކަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ބުނެވޭނީ، މިކަމުގައި ވަކި ޙުކުމެއް ކަނޑައަޅައިދޭ އެއްޗަކީ، ރޯދަވީއްލުމަށްޓަކައި ޖަމަޢަވެތިބޭބައެއްގެ ނިޔަތްކަމުގައެވެ.
އެހެންކަމުން ރޯދައަށް ހުރެ އެ ބޭނުންކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެކެވެ.
ފަހެ އެންމެހާ މިސްކިތްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މާތް މިސްކިތަކީ މަސްޖިދުލް ޙަރާމްއެވެ. އެއަށްފަހު މަސްޖިދުއް ނަބަވީއެވެ. އެއަށް ފަހު މަސްޖިދުލް އަޤުޞާ
އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ހިޔާއަޅާފައިމިވަނީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ މައްސަރެކެވެ.
ތިންވަނަކަންތައް: ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ ކައިފިއްޔަތު ފެންފުހުން މަޝްރޫޢުވެގެންވާ ތަނަކީ ޚުއްފުގެ މައްޗެވެ. ވާޖިބުވެގެންވާ މިންވަރަކީ “ފުހެމޭ” ބުނެވޭ މިންވަރަށް ފުހުމެވެ. ޚުއްފުމަތީގައި ފެންފުހޭނެގޮތަކީ ޚުއްފުގެ މަތީގެ ބޮޑުބައިގައި ފުހުމެވެ. އެއީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި
ޝައްކުވެ އެ ދެގޮތުންކުރެ ގޮތެއް ޔަޤީންނުވާނަމަ ދަންނައެވެ. ފަހެ މިކަމުގައި އަޞްލަކީ ރޯދަ ޞައްޙަނުވާކަމުގެ ދަލީލެއް ޘާބިތުވެއްޖައުމަށް ދާންދެން ރޯދަ ޞައްޙަވުމެވެ.
ސުވާލު: އަންހެނުން އެކަނބަލުންގެ ޖަމާޢަތުގައި ނުވަތަ އެކަނި ނަމާދު ކުރާއިރު ބަންގި ގޮވައި ޤަމަތްދިނުމީ އެކަނބަލުންގެ މައްޗަށް ވާ ވާޖިބެއްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ އޮޅުންފިލުވައި ދެވިދާނެ ހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބު: ހުރިހާ ޙަމްދެއް ހުރީ ﷲ
އޭ ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނޭވެ! ނަމާދު އަޅާފައި ތިޔަތިބެނީ ފަހެ ނަމާދު އެޅުމުގެ ފާފައިގެ ބޮޑުކަން ނޭގޭތީތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެކަމާއި މެދު ޣާފިލްވެފައިވާތީތޯއެވެ؟ ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. “حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاةِ
ސުވާލު: ރަމަޟާންމަސް ވަނުމުން (އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް) ތަހުނިޔާކިޔުމަކީ ހުއްދަ ކަމެއްތޯއެވެ؟ ނޫނީ އެއީ ބިދުޢައެއް ތޯއެވެ؟ ޖަވާބު: ހުރިހާ ޙަމްދެއް ހުރީ ﷲ އަށެވެ. ރަމަޟާންމަސް ވަނުމުން ތަހުނިޔާ ކިޔުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ހިތާމައަކީ، ބައެއްމީހުންގެ ވިސްނުމުގައި ރަމަޟާންމަހަކީ، މުނިފޫހި ފުލުވުމާ ކުޅިވަރާ މަޖަލުގެ މަހެކެވެ.
އެ ޝަރުޠުތަކަކީ 1- ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ޚުއްފުލުން: އެއީ މުޣީރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ރިވާކުރެއްވި ޙަދީޘުގެ ސަބަބުންނެވެ. މުޣީރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ވިދާޅުވިއެވެ. كُنتُ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ فِي
الخُفُّ އަކީ ހަމުން ނުވަތަ އެފާޑުގެ އެއްޗަކުން ހަދާފައި ހުންނަ، ފަޔަށް ލައްވަން ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ. އޭގެ ޖަމްޢުއަކީ خِفَافٌ އެވެ. ހަމުން ނޫން އެއްޗަކުން މިސާލަކަށް ވޫލުން ނުވަތަ ކޮޓަން ފަދަ އެއްޗަކުން
އަންހެނާގެ މައްޗަށްވަނީ ﷲ ތަޢާލާ އޭނާގެ މައްޗަށް ނިޔާކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ގޮތާމެދު ރުހުމެވެ. ޙައްޖަތުލްވަދާޢު ކުރެއްވި އަހަރު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އުއްމުލް މުއުމިނީން ޢާއިޝާ رضي الله عنها ގެ އަރިހަށް ވެދެވަޑައިގެންނެވިއިރު އެކަމަނާ ކީރިތި ކުރައްވަން އިންނެވިއެވެ. އޭރު އެކަމަނާވަނީ ޢުމްރާއަކަށް އިޙުރާމް ބަންނަވާފައެވެ.
14- ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަރުޖަމާއިން ކިޔަވާއިރު ސަޖިދައިގެ އާޔަތަކާ ދިމާވުމުން ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަ ކުރަންޖެހޭނެތޯއެވެ؟ ޖ- ތަރުޖަމާކުރެވިފައިވާ މުޞްޙަފަކީ ޤުރުއާނުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެ ބެލެވެނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަފްސީރެއް ކަމުގައެވެ.
ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ މުއްދަތު އެއީ ރަށުގައި ޤާއިވެގެން ހުންނަމީހާއަށް އަދި ނަމާދު ކުރުކުރުން ހުއްދަވެގެންނުވާ މިންވަރަށް ދަތުރުފަތުރު ކުރާ މީހާއަށް ދުވާލަކާއި ރެއެކެވެ. އަދި ނަމާދު ކުރުކުރުން ހުއްދަވެގެންވާ މިންވަރަށް ދަތުރުކުރާ މީހާއަށް ތިންދުވަހާއި
އަޚުންނޭވެ! ރޯދަވަނީ އެންމެ މާތް އަޅުކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން ކަން ދަންނާށެވެ! ރޯދައިގެ މަތިވެރިކަމާ ބެހޭގޮތުން އެތައް އަޘަރުތަކެއް ވާރިދުވެގެންވެއެވެ. އަދި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި އެޚަބަރުތައް ނަޤުލުކުރެވެއެވެ.
މިބަޔާންކުރެވިފައިވާ ކަންތައްތަކަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ބުނެވޭނީ، މިކަމުގައި ވަކި ޙުކުމެއް ކަނޑައަޅައިދޭ އެއްޗަކީ، ރޯދަވީއްލުމަށްޓަކައި ޖަމަޢަވެތިބޭބައެއްގެ ނިޔަތްކަމުގައެވެ.
އެހެންކަމުން ރޯދައަށް ހުރެ އެ ބޭނުންކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެކެވެ.
ފަހެ އެންމެހާ މިސްކިތްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މާތް މިސްކިތަކީ މަސްޖިދުލް ޙަރާމްއެވެ. އެއަށްފަހު މަސްޖިދުއް ނަބަވީއެވެ. އެއަށް ފަހު މަސްޖިދުލް އަޤުޞާ
އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ހިޔާއަޅާފައިމިވަނީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ މައްސަރެކެވެ.
ތިންވަނަކަންތައް: ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ ކައިފިއްޔަތު ފެންފުހުން މަޝްރޫޢުވެގެންވާ ތަނަކީ ޚުއްފުގެ މައްޗެވެ. ވާޖިބުވެގެންވާ މިންވަރަކީ “ފުހެމޭ” ބުނެވޭ މިންވަރަށް ފުހުމެވެ. ޚުއްފުމަތީގައި ފެންފުހޭނެގޮތަކީ ޚުއްފުގެ މަތީގެ ބޮޑުބައިގައި ފުހުމެވެ. އެއީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި
ޝައްކުވެ އެ ދެގޮތުންކުރެ ގޮތެއް ޔަޤީންނުވާނަމަ ދަންނައެވެ. ފަހެ މިކަމުގައި އަޞްލަކީ ރޯދަ ޞައްޙަނުވާކަމުގެ ދަލީލެއް ޘާބިތުވެއްޖައުމަށް ދާންދެން ރޯދަ ޞައްޙަވުމެވެ.
ސުވާލު: އަންހެނުން އެކަނބަލުންގެ ޖަމާޢަތުގައި ނުވަތަ އެކަނި ނަމާދު ކުރާއިރު ބަންގި ގޮވައި ޤަމަތްދިނުމީ އެކަނބަލުންގެ މައްޗަށް ވާ ވާޖިބެއްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ އޮޅުންފިލުވައި ދެވިދާނެ ހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބު: ހުރިހާ ޙަމްދެއް ހުރީ ﷲ
އޭ ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނޭވެ! ނަމާދު އަޅާފައި ތިޔަތިބެނީ ފަހެ ނަމާދު އެޅުމުގެ ފާފައިގެ ބޮޑުކަން ނޭގޭތީތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެކަމާއި މެދު ޣާފިލްވެފައިވާތީތޯއެވެ؟ ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. “حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاةِ
ސުވާލު: ރަމަޟާންމަސް ވަނުމުން (އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް) ތަހުނިޔާކިޔުމަކީ ހުއްދަ ކަމެއްތޯއެވެ؟ ނޫނީ އެއީ ބިދުޢައެއް ތޯއެވެ؟ ޖަވާބު: ހުރިހާ ޙަމްދެއް ހުރީ ﷲ އަށެވެ. ރަމަޟާންމަސް ވަނުމުން ތަހުނިޔާ ކިޔުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ހިތާމައަކީ، ބައެއްމީހުންގެ ވިސްނުމުގައި ރަމަޟާންމަހަކީ، މުނިފޫހި ފުލުވުމާ ކުޅިވަރާ މަޖަލުގެ މަހެކެވެ.
އެ ޝަރުޠުތަކަކީ 1- ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ޚުއްފުލުން: އެއީ މުޣީރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ރިވާކުރެއްވި ޙަދީޘުގެ ސަބަބުންނެވެ. މުޣީރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ވިދާޅުވިއެވެ. كُنتُ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ فِي
الخُفُّ އަކީ ހަމުން ނުވަތަ އެފާޑުގެ އެއްޗަކުން ހަދާފައި ހުންނަ، ފަޔަށް ލައްވަން ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ. އޭގެ ޖަމްޢުއަކީ خِفَافٌ އެވެ. ހަމުން ނޫން އެއްޗަކުން މިސާލަކަށް ވޫލުން ނުވަތަ ކޮޓަން ފަދަ އެއްޗަކުން
އަންހެނާގެ މައްޗަށްވަނީ ﷲ ތަޢާލާ އޭނާގެ މައްޗަށް ނިޔާކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ގޮތާމެދު ރުހުމެވެ. ޙައްޖަތުލްވަދާޢު ކުރެއްވި އަހަރު ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އުއްމުލް މުއުމިނީން ޢާއިޝާ رضي الله عنها ގެ އަރިހަށް ވެދެވަޑައިގެންނެވިއިރު އެކަމަނާ ކީރިތި ކުރައްވަން އިންނެވިއެވެ. އޭރު އެކަމަނާވަނީ ޢުމްރާއަކަށް އިޙުރާމް ބަންނަވާފައެވެ.
