މަރުވެފައިވާ ކުއްޖާގެ މަތިން ޢަޤީޤާ ކަތިލުން
ދަރިފުޅު މަރުވީ ވިހެއުމަށްފަހުގައި ނަމަ އެ ދަރިފުޅުގެ މައްޗަށް ޢަޤީޤާ ކަތިލުން ސުންނަތް ވެގެންވެއެވެ. އެއީ އެކަމުގެ މައްޗަށް އައިސްފައިވާ ޢާއްމު ދަލީލުތަކަށް ބިނާކޮށެވެ. عن سلمان بن عامر رضي الله عنه
ދަރިފުޅު މަރުވީ ވިހެއުމަށްފަހުގައި ނަމަ އެ ދަރިފުޅުގެ މައްޗަށް ޢަޤީޤާ ކަތިލުން ސުންނަތް ވެގެންވެއެވެ. އެއީ އެކަމުގެ މައްޗަށް އައިސްފައިވާ ޢާއްމު ދަލީލުތަކަށް ބިނާކޮށެވެ. عن سلمان بن عامر رضي الله عنه
ޢުމުރާ ދަތުރުގައި ޙައިޟުވާ މީހާ ޙައިޟުވާނީ އަންނަނިވި ޙާލަތްތަކުގެ ތެރެއިން ޙާލަތެއްގައެވެ. 1- މީޤާތާ އަރާ ހަމަވުމުގެ ކުރިން ޙައިޟުވުން. (ޢުމުރާއަށް ނިޔަތް ގަތުމުގެ ކުރިން ޙައިޟުވުން) ނުވަތަ ޙައިޟުވެރިވެ ހުރެ ޢުމުރާއަށް ފުރަން
މިސްކިތްތަކަކީ ބިންމަތީގައިވާ ﷲ ގެ ގެކޮޅުތަކެވެ. އެއީ އަޅުކަންކުރުމަށާއި ﷲ އަށް ޛިކްރުކުރުމަށް ބިނާކުރެވިފައިވާ ތަންތަނެވެ. މިސްކިތުގައި އަޑުގަދަކުރާއިން ކުރެވޭ އިޢުލާނު ދަންނައެވެ. 1- ﷲ އަށް ކިޔަމަންގަތުމުގެ މައްޗަށް ކުރެވޭ އިޢުލާނު: މިފަދަ
ހުވައިގެ ކައްފާރަ ރޯދަ ހިފުމުގައި ތިންދުވަހު ރޯދަ ހިފާއިރު، ޖައްސަޖައްސައިގެން ހިފުން ވާޖިބެއް ނޫނެވެ. ވަކި ވަކީން އެ ރޯދަ ހިފިކަމުގައިވިޔަސް ފުދޭނެއެވެ. އެއީ އަންނަނިވި އާޔަތުގައި އެކަން މުޠްލަޤުކޮށް ބަޔާންވެފައިވާތީއެވެ. ( لا
ނަމާދުގެ އެއްވެސް ޙަރަކާތެއްގައި އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނާ އެއްވެސް ތަފާތެއް ނުވެއެވެ. އަންހެނުންވެސް ސަޖިދައިގައި އޮންނަންޖެހޭނީ ފިރިހެނުން އޮންނަ ގޮތަށެވެ. އެހެނީ ނަމާދުގައި އަހަރެމެން ޢަމަލު ކުރަނީ މި ޙަދީޘަށެވެ. ((صَـلُّـوا كَـمَـا رَأَيْـتُـمُـونِـي أُصَـلِّـي))
ކޮޅަށް ހުރުމާއި، ރުކޫޢު ކުރުމާއި ސަޖިދަ ކުރުމަކީ ނަމާދުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަންކަމެވެ. މިފަދަ ރުކުންތަކަކީ މިފަދަ ރުކުންތަކާ ނުލާ ނަމާދު ޞައްޙަނުވާނޭ ރުކުންތައްކަމުގައި ޢިލްމުވެރިން އިޖުމާޢުވެވަޑައިގެންފައިވެއެވެ. އެއީ އެރުކުންތައް އަދާކުރުމުގެ ކުޅަދާނަކަން
މައިމީހާ އޭނާގެ ދަރިފުޅު މަރާލައިފިނަމަ ޤިޞާޞް ހިފޭނެތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ މިއީ ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި އިޚްތިލާފުއުފެދިފައިވާ މައްސަލައެކެވެ. މިކަމުގައި ދެ ޤައުލެއްވެއެވެ. 1- ފުރަތަމަ ޤައުލު: ޖުމްހޫރު ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވަނީ މަންމައަކު ދަރިފުޅު މަރާލައިފިނަމަ،
ނަމާދު ކުރުމަށްޓަކައި ޖަމާޢަތެއް ހަމަވާނީ މަދުވެގެން ދެމީހުން ތިބެގެންނެވެ. އެއީ އިމާމަކާއި މައުމޫމެކެވެ.
މިސްކިތުގެ ތަނބުތަކުގެ ދޭތެރޭގައި ސަފުހެދުމާމެދު ނަހީ އައިސްފައިވެއެވެ. އެއީ އެކަމުގެ ސަބަބުން ސަފު މެދު ކެނޑޭތީއެވެ. عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ قُرَّةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : (كُنَّا نُنْهَى أَنْ نَصُفَّ بَيْنَ
މާލުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ ތަކެތި، ނުވަތަ އަގެއް ހުރި ކޮންމެ އެއްޗެއް، ނުވަތަ މުހިއްމު ބޭނުންތަކުގައި ބޭނުން ކުރެވޭ ތަކެތި، އެއީ ޚާއްޞަ ތަންތަނުން ނެގޭ ތަކެތި ކަމުގައިވިޔަސް ނުވަތަ ޢާއްމު ތަންތަނުން ނެގޭ
ބޮލުގެ އެއްބަޔަށް ވުރެ އަނެއްބައި ތުނިކުރާ މީހުންވެސް މި ޤަޒަޢުގެ ތެރެއަށް ވަންނަކަމުގައި ސަޢުދީ ފަތުވާކޮމެޓީގެ ފަތުވާގައި ވެއެވެ
ރަންރިހިން ޒަކާތް ނެރެންޖެހެނީ ސާޅީސް ބައިކުޅައެއްބައެވެ. ނުވަތަ %2.5 އެވެ.
ބަދަލުގައި ޙައްޖު އަދި ޢުމުރާ ޞައްޙަވާނީ އެކަން ކުރުމުގައި ދެ ޝަރުޠެއް ފުރިހަމަ ވުމުންނެވެ.
ފާއިތުވި ނަމާދު ނުކުރެވޭނެ ވަޤުތެއް ނޯވެއެވެ.
ފާއިތުވި ނަމާދު ކުރާ އިރު އަބަދުވެސް ކުރާނީ ތަރުތީބުންނެވެ.
ޤަމަތް ދޭން ފެށުމާއެކު، ނުވަތަ ޤަމަތް ދެމުން ދަނިކޮށް، ނުވަތަ ޤަމަތް ދީ ނިމުމުންވެސް ތެދުވެވިދާނެއެވެ.
ރިސޯޓެއްގައި ރަލުގެ އެއްވެސް މުޢާމަލާތެއް ކުރަންޖެހޭ ފަރާތަކުން ހޯދާ ފައިސާ އަކީ އެ ހޯދުމުގައި ޙަރާމްކަން އެކުލެވިގެންވާ ފައިސާއެވެ. ޙަރާމް ފައިސާ ޢިލްމުވެރިން ދެބަޔަކަށް ބައްސަވައެވެ. އެއީ 1- އަޞްލުގައި އޭގެ ޒާތުގައިވެސް ޙަރާމްފައިސާ،
ދަރިފުޅު މަރުވީ ވިހެއުމަށްފަހުގައި ނަމަ އެ ދަރިފުޅުގެ މައްޗަށް ޢަޤީޤާ ކަތިލުން ސުންނަތް ވެގެންވެއެވެ. އެއީ އެކަމުގެ މައްޗަށް އައިސްފައިވާ ޢާއްމު ދަލީލުތަކަށް ބިނާކޮށެވެ. عن سلمان بن عامر رضي الله عنه
ޢުމުރާ ދަތުރުގައި ޙައިޟުވާ މީހާ ޙައިޟުވާނީ އަންނަނިވި ޙާލަތްތަކުގެ ތެރެއިން ޙާލަތެއްގައެވެ. 1- މީޤާތާ އަރާ ހަމަވުމުގެ ކުރިން ޙައިޟުވުން. (ޢުމުރާއަށް ނިޔަތް ގަތުމުގެ ކުރިން ޙައިޟުވުން) ނުވަތަ ޙައިޟުވެރިވެ ހުރެ ޢުމުރާއަށް ފުރަން
މިސްކިތްތަކަކީ ބިންމަތީގައިވާ ﷲ ގެ ގެކޮޅުތަކެވެ. އެއީ އަޅުކަންކުރުމަށާއި ﷲ އަށް ޛިކްރުކުރުމަށް ބިނާކުރެވިފައިވާ ތަންތަނެވެ. މިސްކިތުގައި އަޑުގަދަކުރާއިން ކުރެވޭ އިޢުލާނު ދަންނައެވެ. 1- ﷲ އަށް ކިޔަމަންގަތުމުގެ މައްޗަށް ކުރެވޭ އިޢުލާނު: މިފަދަ
ހުވައިގެ ކައްފާރަ ރޯދަ ހިފުމުގައި ތިންދުވަހު ރޯދަ ހިފާއިރު، ޖައްސަޖައްސައިގެން ހިފުން ވާޖިބެއް ނޫނެވެ. ވަކި ވަކީން އެ ރޯދަ ހިފިކަމުގައިވިޔަސް ފުދޭނެއެވެ. އެއީ އަންނަނިވި އާޔަތުގައި އެކަން މުޠްލަޤުކޮށް ބަޔާންވެފައިވާތީއެވެ. ( لا
ނަމާދުގެ އެއްވެސް ޙަރަކާތެއްގައި އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނާ އެއްވެސް ތަފާތެއް ނުވެއެވެ. އަންހެނުންވެސް ސަޖިދައިގައި އޮންނަންޖެހޭނީ ފިރިހެނުން އޮންނަ ގޮތަށެވެ. އެހެނީ ނަމާދުގައި އަހަރެމެން ޢަމަލު ކުރަނީ މި ޙަދީޘަށެވެ. ((صَـلُّـوا كَـمَـا رَأَيْـتُـمُـونِـي أُصَـلِّـي))
ކޮޅަށް ހުރުމާއި، ރުކޫޢު ކުރުމާއި ސަޖިދަ ކުރުމަކީ ނަމާދުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަންކަމެވެ. މިފަދަ ރުކުންތަކަކީ މިފަދަ ރުކުންތަކާ ނުލާ ނަމާދު ޞައްޙަނުވާނޭ ރުކުންތައްކަމުގައި ޢިލްމުވެރިން އިޖުމާޢުވެވަޑައިގެންފައިވެއެވެ. އެއީ އެރުކުންތައް އަދާކުރުމުގެ ކުޅަދާނަކަން
މައިމީހާ އޭނާގެ ދަރިފުޅު މަރާލައިފިނަމަ ޤިޞާޞް ހިފޭނެތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ މިއީ ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި އިޚްތިލާފުއުފެދިފައިވާ މައްސަލައެކެވެ. މިކަމުގައި ދެ ޤައުލެއްވެއެވެ. 1- ފުރަތަމަ ޤައުލު: ޖުމްހޫރު ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވަނީ މަންމައަކު ދަރިފުޅު މަރާލައިފިނަމަ،
ނަމާދު ކުރުމަށްޓަކައި ޖަމާޢަތެއް ހަމަވާނީ މަދުވެގެން ދެމީހުން ތިބެގެންނެވެ. އެއީ އިމާމަކާއި މައުމޫމެކެވެ.
މިސްކިތުގެ ތަނބުތަކުގެ ދޭތެރޭގައި ސަފުހެދުމާމެދު ނަހީ އައިސްފައިވެއެވެ. އެއީ އެކަމުގެ ސަބަބުން ސަފު މެދު ކެނޑޭތީއެވެ. عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ قُرَّةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : (كُنَّا نُنْهَى أَنْ نَصُفَّ بَيْنَ
މާލުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ ތަކެތި، ނުވަތަ އަގެއް ހުރި ކޮންމެ އެއްޗެއް، ނުވަތަ މުހިއްމު ބޭނުންތަކުގައި ބޭނުން ކުރެވޭ ތަކެތި، އެއީ ޚާއްޞަ ތަންތަނުން ނެގޭ ތަކެތި ކަމުގައިވިޔަސް ނުވަތަ ޢާއްމު ތަންތަނުން ނެގޭ
ބޮލުގެ އެއްބަޔަށް ވުރެ އަނެއްބައި ތުނިކުރާ މީހުންވެސް މި ޤަޒަޢުގެ ތެރެއަށް ވަންނަކަމުގައި ސަޢުދީ ފަތުވާކޮމެޓީގެ ފަތުވާގައި ވެއެވެ
ރަންރިހިން ޒަކާތް ނެރެންޖެހެނީ ސާޅީސް ބައިކުޅައެއްބައެވެ. ނުވަތަ %2.5 އެވެ.
ބަދަލުގައި ޙައްޖު އަދި ޢުމުރާ ޞައްޙަވާނީ އެކަން ކުރުމުގައި ދެ ޝަރުޠެއް ފުރިހަމަ ވުމުންނެވެ.
ފާއިތުވި ނަމާދު ނުކުރެވޭނެ ވަޤުތެއް ނޯވެއެވެ.
ފާއިތުވި ނަމާދު ކުރާ އިރު އަބަދުވެސް ކުރާނީ ތަރުތީބުންނެވެ.
ޤަމަތް ދޭން ފެށުމާއެކު، ނުވަތަ ޤަމަތް ދެމުން ދަނިކޮށް، ނުވަތަ ޤަމަތް ދީ ނިމުމުންވެސް ތެދުވެވިދާނެއެވެ.
ރިސޯޓެއްގައި ރަލުގެ އެއްވެސް މުޢާމަލާތެއް ކުރަންޖެހޭ ފަރާތަކުން ހޯދާ ފައިސާ އަކީ އެ ހޯދުމުގައި ޙަރާމްކަން އެކުލެވިގެންވާ ފައިސާއެވެ. ޙަރާމް ފައިސާ ޢިލްމުވެރިން ދެބަޔަކަށް ބައްސަވައެވެ. އެއީ 1- އަޞްލުގައި އޭގެ ޒާތުގައިވެސް ޙަރާމްފައިސާ،