ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޠަވާފުން އަވަދިވެވަޑައިގެން، މަޤާމު އިބުރާހީމުގެ ކައިރިއަށް ވަޑައިގެން {وَاتَّخِذُوا مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى} [البقرة:125] މާނައީ: “އަދި އިބުރާހީމު ޢަލައިހިއްސަލާމު ހުންނެވިތަން އެއީ ތިޔަބައިމީހުން ނަމާދުކުރާ ތަނެއްކަމުގައި ހަދާށެވެ.”މިފަދައިން ވިދާޅުވިކަމުގައި
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޠަވާފުގެ ތެރޭގައި ޙަޖަރުލް އަސްވަދުގެ ކައިރިއަށް ވަޑައިގެންނެވި ކޮންމެ ފަހަރަކު އެކަލޭގެފާނު ތަކްބީރު ވިދާޅުވިކަމަށް ޘާބިތުވެފައިވެއެވެ. ރުކުނުލް ޔަމާނީއާ ޙަޖަރުލް އަސްވަދާ ދެމެދު އެކަލޭގެފާނު މިފަދައިން ވިދާޅުވާ ކަމުގައިވެއެވެ.
ޠަވާފުކުރުން އަދި ޙަޖަރުލް އަސްވަދަށް ބޮސްދިނުން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޠަވާފުކުރަން ފެއްޓެވީ ޙަޖަރުލް އަސްވަދުންކަން ޘާބިތުވެއެވެ. އެއީ ކަޢުބާގެ ރުކުނުލް ޔަމާނީއާ ޖެހިގެންވާ ކަނެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު ހުރިހާ ފަހަރެއްގައިވެސް ޠަވާފުކުރެއްވީ
އިބްނު ޢައްބާސް ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުމާގެ އަރިހުން އައްޞަޙީޙައިނިގައި ރިވާވެގެންވާ ގޮތުގައި، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ، މަދީނާގެ އަހުލުވެރިންނަށް ޛުލް ޙުލައިފާ، ޝާމުގެ އަހުލުވެރިންނަށް އަލްޖުޙްފާ، ނަޖުދުގެ އަހުލުވެރިންނަށް ޤަރުނުލް މަނާޒިލް އަދި ޔަމަނުގެ
މާނައީ: “ބޯބޭލުމަކީ އަންހެންކަނބަލުންގެ މައްޗަށް އޮތްކަަމެއް ނޫނެވެ. އެކަނބަލުންނަށްވަނީ އިސްތަށިކޮށުމެވެ.
ޙައިޟުވެރިންނާއި ނިފާސްވެރިންނަށް ޠަވާފުލްވަދާޢުއެއް ނުވެއެވެ.
އެދުވަހަކީ ﷲ ތަޢާލާ މިމަތިވެރި ދީން ފުރިހަމަ ކުރެއްވެވި ދުވަސްވެސްމެއެވެ.
އެންމެ މޮޅުއިތުރީ ތަމައްތުޢުކޮށް ޙައްޖުވުމެވެ. އެހެނީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ އަޞްޙާބުބޭކަލުންނަށް ޢުމްރާއަކާއެކު ތަމައްތުޢުކޮށް ޙައްޖުވުމަށް އަމުރުކުރެއްވިއެވެ.
މިކަމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ. އެއްވެސް ގޮތަކަށް މިކަންކުރުން އެކަށީގެންނުވެއެވެ. އެހެނީ އޭނާއަށް ކަޢުބާ ހުންނަގޮތް ބޯޑުގައި ކުރަހައިގެންވެސް ކިޔާދެވިދާނެއެވެ. އަދި ކަޢުބާ ވަށައިގެން ޠަވާފުކުރާގޮތް ބޯޑުގައި ދެއްކިދާނެއެވެ.
އެންމެހައި ޙަމްދު ޘަނާ ޙައްޤުވަނީ މުއުމިނުންނަށް ހެޔޮ ޢަމަލު ކުރުމަށް މަގު ތަނަވަސް ކޮށްދެއްވެވި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށެވެ. ޞަލަވާތާއި ސަލާމް ލެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރަނީ ހެޔޮ ޢަމަލުތަކާއި ދުވަސްތައް އުނގަންނައި ދެއްވުމަށް
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނާއަށް ދެއްވާފައިވާ ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވުމަށްޓަކައި އެއިންސާނާއަށް އޮތީ އެއިލާހު އޭނާގެ މައްޗަށް އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ އަޅުކަންތައްތައް ފުރިހަމައަށް އަދާކޮށް އެއިލާހަށް ޙަމްދު ޘަނާ ކިޔުމެވެ.
1- އިބްނު ޢައްބާސް ރަޟިޔަ ﷲ ޢަންހުމާގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ. މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. “مَا مِنْ أَيَّامٍ الْعَمَلُ الصَّالِحُ فِيْهِنَّ أَحَبُّ إِلىَ اللهِ مِنْهُ
އިޙްރާމުގައި ހުންނައިރު އަންހެނާ ބޭނުން ހެދުމެއް އޭނާއަށް ލެވިދާނެއެވެ. އެއީ ހިލޭ ފިރިހެނުންގެ ކުރިމަތީ އޭނާގެ ޒީނަތްތެރިކަން ފާޅުނުކޮށެވެ.
ޙައްޖުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ކުޅަދާނަކަން ލިބިފައިވުން ހިމެނިގެންވެއެވެ. ކުޅަދާނަކަމުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ގޮތުން ކުޅަދާނަކަންލިބުންވެސް ހިމެނިގެންވެއެވެ.
ޢުމްރާގެ އަޅުކަމަކީ ވަރަށް މަތިވެރިވެގެންވާ އަޅުކަމެކެވެ. މިއަޅުކަން އަދާކުރުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފި މީހެއްގެ މައްޗަށް ލާޒިމެވެގެންވަނީ ކިރިތި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم މިއަޅުކަން ކުރަން އުނގަންނަވާ ދެއްވި ގޮތް ދަސްކުރުމުވެ.
ޠަވާފުލް އިފާޟާ ފެށޭ ވަޤުތަކީ ނަޙުރުވިލޭރޭ ދެބައިވުމުންނެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޠަވާފުން އަވަދިވެވަޑައިގެން، މަޤާމު އިބުރާހީމުގެ ކައިރިއަށް ވަޑައިގެން {وَاتَّخِذُوا مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى} [البقرة:125] މާނައީ: “އަދި އިބުރާހީމު ޢަލައިހިއްސަލާމު ހުންނެވިތަން އެއީ ތިޔަބައިމީހުން ނަމާދުކުރާ ތަނެއްކަމުގައި ހަދާށެވެ.”މިފަދައިން ވިދާޅުވިކަމުގައި
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޠަވާފުގެ ތެރޭގައި ޙަޖަރުލް އަސްވަދުގެ ކައިރިއަށް ވަޑައިގެންނެވި ކޮންމެ ފަހަރަކު އެކަލޭގެފާނު ތަކްބީރު ވިދާޅުވިކަމަށް ޘާބިތުވެފައިވެއެވެ. ރުކުނުލް ޔަމާނީއާ ޙަޖަރުލް އަސްވަދާ ދެމެދު އެކަލޭގެފާނު މިފަދައިން ވިދާޅުވާ ކަމުގައިވެއެވެ.
ޠަވާފުކުރުން އަދި ޙަޖަރުލް އަސްވަދަށް ބޮސްދިނުން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޠަވާފުކުރަން ފެއްޓެވީ ޙަޖަރުލް އަސްވަދުންކަން ޘާބިތުވެއެވެ. އެއީ ކަޢުބާގެ ރުކުނުލް ޔަމާނީއާ ޖެހިގެންވާ ކަނެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު ހުރިހާ ފަހަރެއްގައިވެސް ޠަވާފުކުރެއްވީ
އިބްނު ޢައްބާސް ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުމާގެ އަރިހުން އައްޞަޙީޙައިނިގައި ރިވާވެގެންވާ ގޮތުގައި، ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ، މަދީނާގެ އަހުލުވެރިންނަށް ޛުލް ޙުލައިފާ، ޝާމުގެ އަހުލުވެރިންނަށް އަލްޖުޙްފާ، ނަޖުދުގެ އަހުލުވެރިންނަށް ޤަރުނުލް މަނާޒިލް އަދި ޔަމަނުގެ
މާނައީ: “ބޯބޭލުމަކީ އަންހެންކަނބަލުންގެ މައްޗަށް އޮތްކަަމެއް ނޫނެވެ. އެކަނބަލުންނަށްވަނީ އިސްތަށިކޮށުމެވެ.
ޙައިޟުވެރިންނާއި ނިފާސްވެރިންނަށް ޠަވާފުލްވަދާޢުއެއް ނުވެއެވެ.
އެދުވަހަކީ ﷲ ތަޢާލާ މިމަތިވެރި ދީން ފުރިހަމަ ކުރެއްވެވި ދުވަސްވެސްމެއެވެ.
އެންމެ މޮޅުއިތުރީ ތަމައްތުޢުކޮށް ޙައްޖުވުމެވެ. އެހެނީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ އަޞްޙާބުބޭކަލުންނަށް ޢުމްރާއަކާއެކު ތަމައްތުޢުކޮށް ޙައްޖުވުމަށް އަމުރުކުރެއްވިއެވެ.
މިކަމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ. އެއްވެސް ގޮތަކަށް މިކަންކުރުން އެކަށީގެންނުވެއެވެ. އެހެނީ އޭނާއަށް ކަޢުބާ ހުންނަގޮތް ބޯޑުގައި ކުރަހައިގެންވެސް ކިޔާދެވިދާނެއެވެ. އަދި ކަޢުބާ ވަށައިގެން ޠަވާފުކުރާގޮތް ބޯޑުގައި ދެއްކިދާނެއެވެ.
އެންމެހައި ޙަމްދު ޘަނާ ޙައްޤުވަނީ މުއުމިނުންނަށް ހެޔޮ ޢަމަލު ކުރުމަށް މަގު ތަނަވަސް ކޮށްދެއްވެވި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށެވެ. ޞަލަވާތާއި ސަލާމް ލެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރަނީ ހެޔޮ ޢަމަލުތަކާއި ދުވަސްތައް އުނގަންނައި ދެއްވުމަށް
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނާއަށް ދެއްވާފައިވާ ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވުމަށްޓަކައި އެއިންސާނާއަށް އޮތީ އެއިލާހު އޭނާގެ މައްޗަށް އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ އަޅުކަންތައްތައް ފުރިހަމައަށް އަދާކޮށް އެއިލާހަށް ޙަމްދު ޘަނާ ކިޔުމެވެ.
1- އިބްނު ޢައްބާސް ރަޟިޔަ ﷲ ޢަންހުމާގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ. މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. “مَا مِنْ أَيَّامٍ الْعَمَلُ الصَّالِحُ فِيْهِنَّ أَحَبُّ إِلىَ اللهِ مِنْهُ
އިޙްރާމުގައި ހުންނައިރު އަންހެނާ ބޭނުން ހެދުމެއް އޭނާއަށް ލެވިދާނެއެވެ. އެއީ ހިލޭ ފިރިހެނުންގެ ކުރިމަތީ އޭނާގެ ޒީނަތްތެރިކަން ފާޅުނުކޮށެވެ.
ޙައްޖުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ކުޅަދާނަކަން ލިބިފައިވުން ހިމެނިގެންވެއެވެ. ކުޅަދާނަކަމުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ގޮތުން ކުޅަދާނަކަންލިބުންވެސް ހިމެނިގެންވެއެވެ.
ޢުމްރާގެ އަޅުކަމަކީ ވަރަށް މަތިވެރިވެގެންވާ އަޅުކަމެކެވެ. މިއަޅުކަން އަދާކުރުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފި މީހެއްގެ މައްޗަށް ލާޒިމެވެގެންވަނީ ކިރިތި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم މިއަޅުކަން ކުރަން އުނގަންނަވާ ދެއްވި ގޮތް ދަސްކުރުމުވެ.
ޠަވާފުލް އިފާޟާ ފެށޭ ވަޤުތަކީ ނަޙުރުވިލޭރޭ ދެބައިވުމުންނެވެ.
