ދެވަނަ ޙަދީޘް عَنْ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَيْضًا قَالَ: ” بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه و سلم ذَاتَ يَوْمٍ، إذْ طَلَعَ
الحمد لله رب العالمين. الصلاة و السلام على نبينا محمد و على آله و صحبه أجمعين. މިފޮތަކީ އަލްއިމާމް އަލްޙާފިޘު ޔަޙުޔާ ބިން ޝަރަފު އައްނަޥަޥީ ރަޙިމަހުﷲ ޖަމާކުރައްވާފައިވާ
ޢަބްދުލް ޢަޒީޒު އަބީ މަރްޙޫމު ރިވާކުރެއްވި ކަމަށް މައުސޫޢަތުލް އިބުނު އަބިއްދުންޔާ (ރަޙިމަހުﷲ)ގައި އައިސްފައިވެއެވެ. ބަލިމީހަކަށް ޒިޔާރަތް ކުރުމަށްޓަކައި އަލްޙަސަނުލް (ބަޞަރީ) ރަޙިމަހުﷲ އާއި އެކު ބަލިމީހެއްގެ ކައިރިއަށް އަޅުގަނޑުމެން ވަދެއްޖައީމެވެ. އަދި ބަލިމީހާ
މި ފިލާވަޅުން އެނގެން ޖެހޭނެ މިންވަރު ދުރުގަޔާއި އަދި ކައިރީގައި ހުންނަ ޢާޤިލުއާއި ޣައިރު ޢާޤިލުއަށް ބޭނުންކުރާ އަސްމާއުލް އިޝާރާގެ ތަފާތު مُبْتَدَأٌ އަދި خَبَرٌ އަކީ ކޮބައިކަން އެނގުން مَفَاعِلُ ވަޒަނަށް އަންނަ
މި ފިލާވަޅުން އެނގެން ޖެހޭނެ މިންވަރު l މިފިލާވަޅުގައި ބުނެދީފައިވާ ޟަމީރުތައް ބޭނުންކުރަން އެނގުން l މިފިލާވަޅުގައި ބަޔާންކޮށްދީފައިވާ ފިޢުލުތައް ބޭނުންކުރަން އެނގުން l މިފިލާވަޅުގައި ބުނެދީފައިވާ ޟަމީރު މުންފަޞިލާއި ޟަމީރު މުއްތަޞިލުގެ ތަފާތު
ޅަ ފަތުގައި މަންމަގެ އުނގުގައި އޮވެ، ތުއްތު ހާލަތުގައި ވާހަކަ ދެއްކި ތިންކުދިންގެ ޚަބަރު މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަالله ޢަލައިހި ވަސައްލަމަދެއްވަމުން ޙަދީޘްކުރެއްވި ބަސްފުޅުގެ މާނައިގައިވެއެވެ.ޅަފަތުގެ ދާނުގައި ތިންކުއްޖަކުމެނުވީ ވާހަކަ ނުދައްކައެވެ. އެއީ ޢީސާ
ޢިލްމުވެރިންގެ ޒިކުރާކޮށް އެބޭކަލުންގެ ޢިލްމުތަކުން ފައިދާ ލިބިގަތުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް އޮތް މުހިންމު ވާޖިބެއްމެއެވެ. އެގޮތުން މި ހުށައަޅާލެވެނީ ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބުނު ތައިމިއްޔާގެ ދަރިވަރެއްކަމަށްވާ ބޮޑު ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ ހަޔާތްޕުޅުގެ ޚުލާސާއެކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ
الحمد لله، الصلاة و السلام على نبينا محمد و آله و صحبه ފެށުމުގެ ކުރިން ދުނިޔޭގެ އެދުވަސްތަކެއްގެ މައްޗަށް އިރުއަރާ އެންމެ މާތް ދުވަސްތައް އަޅުގަނޑުމެންނާއި މިއަދު ބައްދަލުކޮށްފިއެވެ. އެއީ
ހ. ފޮތުގެ ނަން މިފޮތުގެ ނަން މީސްތަކުންގެ މެދުގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ ޞަޙީޙު އިބުނު ޚުޒައިމާގެ ނަމުންނެވެ.މިފޮތުގެ ފެންނަން އޮތްބައި ތަހުޤީޤުކުރައްވާފައިވާ ޢިލްމުވެރިޔެއްކަމަށްވާ ޑރ.މުޙައްމަދު މުސްތަފާ އަޢުޡަމީ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. ” އެފޮތުގެ ނަމަކީ އެފޮތުގެ މުއައްލިފު ނަންދެއްވާފައިވާ ފަދައިން
ނޯޓު: މިވާހަކައަކީ ވަރަށް އަސަރުގަދަ އިބުރަތުން ފުރިގެންވާ މިޒަމާނުގެ ޒުވާނުން އިބުރަތް ޙާޞިލުކުރަން ޖެހޭ ޙަޤީޤީ ޙާދިޘާއެކެވެ. މިވާހަކަ ކިޔައިދެއްވާފައިވަނީ ޝެއިޚު މުޙައްމަދު ޝަހުރާނީއެވެ. ޝެއިޚު ކިޔައިދެއްވިއެވެ. “.. އަހަރެން އެޒުވާނާ ދަންނަމެވެ. އެޒުވާނާއަކީ
ޙަސަނުލް ބަޞަރީ ރަޙިމަހުﷲ ރިވާކުރެއްވިއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ގެޔާއި ޖެހިގެން ހުރި ގޭގައި އުޅޭ މަޖޫސީއެއްގެ ގެޔަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ވަދެވަޑައިގަތީމެވެ. އޭނާ އޭރުއޮތީ މަރު ބަލީގައި އެނދުގައެވެ. އޭނާއަކީ އަވައްޓެރިންނަށް ހިތްހެޔޮ އަޚުލާޤު ރަނގަޅުމީހެކެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނު
ޒަމާނުގެ ބޮޑެތި ޢިލްމުވެރިން އެކަލޭގެފާނަށްވަނީ ތަޢުރީފުގެ ބަސްތައް ރައްދުކުރައްވައި އަދި އެބޭކަލުންނަށް ނޭންގޭ ކަންކަމާއި ބެހޭގޮތުން ސުވާލުކުރައްވައި އޮޅުންފިލުއްވައި ހައްދަވާފައެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް ޒިޔާރަތްކޮށް ކަންކަމުގައި ފަތުވާހޯއްދަވައި ސިޓީބިޓީ ބަދަލުކުރައްވައި ހައްދަވާފައެވެ. އެހުރިހާ މީހުންގެ މައްޗަށް މާތްﷲ ރަޙުމަތްލައްވާށިއެވެ.
ސުވާލު: ނަމާދުގައި އަތްފުއުފުލަން ޖެހޭގޮތް އެނގެން ބޭނުމެވެ. އަތްއުފުލުގެ ޞައްހަގޮތަކީ ކޮބައިކަން ބަޔާންކޮށްދެއްވުން އެދެމެވެ
އެކަލޭގެފާނަކީ އަބޫ މުހައްމަދު ޢަޠާއު ބިން ޔަސާރު އަލްމަދަނީ އަލްހިލާލީއެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާގެ އަނބިކަނބަލުން މުއުމިނުތަކުންގެ މައިކަނބަލުން ކަމަށްވާ މައިމޫނާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާ މިނިވަންކުރައްވާފައިވާ އަޅެކެވެ. އެކަލޭގެފާނު އުފަންވެ ވަޑައިގަތީ ހިޖުރީ
ޢަޠާއު ބިން ޔަސާރު (ތާބިޢީންގެ އިސްބޭކަލެއް) އަދި ސުލައިމާން ބިން ޔަސާރު ޙައްޖަށް ދިޔުމަށްޓަކައި މަދީނާއިން ނިކުމެވަޑައިގަތެވެ. އެބޭކަލުންނާއި އެކީގައި އެހެންބޭކަލުންވެސް ބައިވެރިވަޑައިގަތެވެ. އަބްވާއާ އަރާހަމަވުމުން އެބޭކަލުން އެރަށުގައި ރޭގަނޑުވުމުން މަންޒިލުކުރައްވައިފިއެވެ. ސުލައިމާނާއި އަދި
ޝެއިޚު އަލްބާނީ ރަޙިމަހުﷲ އަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތް ދިރުއްވުމަށްޓަކައި އެންމެ ބޮޑަށް ގަދައަޅައި މަސައްކަތްކުރެއްވި ފަހުގެ ތާރީޚެއްގައި އުފެދުނު ޙަދީޘް އެންމެ ބޮޑު އެއް ޢިލްމުވެރިޔާއެވެ.
ދެވަނަ ޙަދީޘް عَنْ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَيْضًا قَالَ: ” بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه و سلم ذَاتَ يَوْمٍ، إذْ طَلَعَ
الحمد لله رب العالمين. الصلاة و السلام على نبينا محمد و على آله و صحبه أجمعين. މިފޮތަކީ އަލްއިމާމް އަލްޙާފިޘު ޔަޙުޔާ ބިން ޝަރަފު އައްނަޥަޥީ ރަޙިމަހުﷲ ޖަމާކުރައްވާފައިވާ
ޢަބްދުލް ޢަޒީޒު އަބީ މަރްޙޫމު ރިވާކުރެއްވި ކަމަށް މައުސޫޢަތުލް އިބުނު އަބިއްދުންޔާ (ރަޙިމަހުﷲ)ގައި އައިސްފައިވެއެވެ. ބަލިމީހަކަށް ޒިޔާރަތް ކުރުމަށްޓަކައި އަލްޙަސަނުލް (ބަޞަރީ) ރަޙިމަހުﷲ އާއި އެކު ބަލިމީހެއްގެ ކައިރިއަށް އަޅުގަނޑުމެން ވަދެއްޖައީމެވެ. އަދި ބަލިމީހާ
މި ފިލާވަޅުން އެނގެން ޖެހޭނެ މިންވަރު ދުރުގަޔާއި އަދި ކައިރީގައި ހުންނަ ޢާޤިލުއާއި ޣައިރު ޢާޤިލުއަށް ބޭނުންކުރާ އަސްމާއުލް އިޝާރާގެ ތަފާތު مُبْتَدَأٌ އަދި خَبَرٌ އަކީ ކޮބައިކަން އެނގުން مَفَاعِلُ ވަޒަނަށް އަންނަ
މި ފިލާވަޅުން އެނގެން ޖެހޭނެ މިންވަރު l މިފިލާވަޅުގައި ބުނެދީފައިވާ ޟަމީރުތައް ބޭނުންކުރަން އެނގުން l މިފިލާވަޅުގައި ބަޔާންކޮށްދީފައިވާ ފިޢުލުތައް ބޭނުންކުރަން އެނގުން l މިފިލާވަޅުގައި ބުނެދީފައިވާ ޟަމީރު މުންފަޞިލާއި ޟަމީރު މުއްތަޞިލުގެ ތަފާތު
ޅަ ފަތުގައި މަންމަގެ އުނގުގައި އޮވެ، ތުއްތު ހާލަތުގައި ވާހަކަ ދެއްކި ތިންކުދިންގެ ޚަބަރު މާތް ނަބިއްޔާ ޞައްލަالله ޢަލައިހި ވަސައްލަމަދެއްވަމުން ޙަދީޘްކުރެއްވި ބަސްފުޅުގެ މާނައިގައިވެއެވެ.ޅަފަތުގެ ދާނުގައި ތިންކުއްޖަކުމެނުވީ ވާހަކަ ނުދައްކައެވެ. އެއީ ޢީސާ
ޢިލްމުވެރިންގެ ޒިކުރާކޮށް އެބޭކަލުންގެ ޢިލްމުތަކުން ފައިދާ ލިބިގަތުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް އޮތް މުހިންމު ވާޖިބެއްމެއެވެ. އެގޮތުން މި ހުށައަޅާލެވެނީ ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބުނު ތައިމިއްޔާގެ ދަރިވަރެއްކަމަށްވާ ބޮޑު ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ ހަޔާތްޕުޅުގެ ޚުލާސާއެކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ
الحمد لله، الصلاة و السلام على نبينا محمد و آله و صحبه ފެށުމުގެ ކުރިން ދުނިޔޭގެ އެދުވަސްތަކެއްގެ މައްޗަށް އިރުއަރާ އެންމެ މާތް ދުވަސްތައް އަޅުގަނޑުމެންނާއި މިއަދު ބައްދަލުކޮށްފިއެވެ. އެއީ
ހ. ފޮތުގެ ނަން މިފޮތުގެ ނަން މީސްތަކުންގެ މެދުގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ ޞަޙީޙު އިބުނު ޚުޒައިމާގެ ނަމުންނެވެ.މިފޮތުގެ ފެންނަން އޮތްބައި ތަހުޤީޤުކުރައްވާފައިވާ ޢިލްމުވެރިޔެއްކަމަށްވާ ޑރ.މުޙައްމަދު މުސްތަފާ އަޢުޡަމީ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. ” އެފޮތުގެ ނަމަކީ އެފޮތުގެ މުއައްލިފު ނަންދެއްވާފައިވާ ފަދައިން
ނޯޓު: މިވާހަކައަކީ ވަރަށް އަސަރުގަދަ އިބުރަތުން ފުރިގެންވާ މިޒަމާނުގެ ޒުވާނުން އިބުރަތް ޙާޞިލުކުރަން ޖެހޭ ޙަޤީޤީ ޙާދިޘާއެކެވެ. މިވާހަކަ ކިޔައިދެއްވާފައިވަނީ ޝެއިޚު މުޙައްމަދު ޝަހުރާނީއެވެ. ޝެއިޚު ކިޔައިދެއްވިއެވެ. “.. އަހަރެން އެޒުވާނާ ދަންނަމެވެ. އެޒުވާނާއަކީ
ޙަސަނުލް ބަޞަރީ ރަޙިމަހުﷲ ރިވާކުރެއްވިއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ގެޔާއި ޖެހިގެން ހުރި ގޭގައި އުޅޭ މަޖޫސީއެއްގެ ގެޔަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ވަދެވަޑައިގަތީމެވެ. އޭނާ އޭރުއޮތީ މަރު ބަލީގައި އެނދުގައެވެ. އޭނާއަކީ އަވައްޓެރިންނަށް ހިތްހެޔޮ އަޚުލާޤު ރަނގަޅުމީހެކެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނު
ޒަމާނުގެ ބޮޑެތި ޢިލްމުވެރިން އެކަލޭގެފާނަށްވަނީ ތަޢުރީފުގެ ބަސްތައް ރައްދުކުރައްވައި އަދި އެބޭކަލުންނަށް ނޭންގޭ ކަންކަމާއި ބެހޭގޮތުން ސުވާލުކުރައްވައި އޮޅުންފިލުއްވައި ހައްދަވާފައެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް ޒިޔާރަތްކޮށް ކަންކަމުގައި ފަތުވާހޯއްދަވައި ސިޓީބިޓީ ބަދަލުކުރައްވައި ހައްދަވާފައެވެ. އެހުރިހާ މީހުންގެ މައްޗަށް މާތްﷲ ރަޙުމަތްލައްވާށިއެވެ.
ސުވާލު: ނަމާދުގައި އަތްފުއުފުލަން ޖެހޭގޮތް އެނގެން ބޭނުމެވެ. އަތްއުފުލުގެ ޞައްހަގޮތަކީ ކޮބައިކަން ބަޔާންކޮށްދެއްވުން އެދެމެވެ
އެކަލޭގެފާނަކީ އަބޫ މުހައްމަދު ޢަޠާއު ބިން ޔަސާރު އަލްމަދަނީ އަލްހިލާލީއެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާގެ އަނބިކަނބަލުން މުއުމިނުތަކުންގެ މައިކަނބަލުން ކަމަށްވާ މައިމޫނާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހާ މިނިވަންކުރައްވާފައިވާ އަޅެކެވެ. އެކަލޭގެފާނު އުފަންވެ ވަޑައިގަތީ ހިޖުރީ
ޢަޠާއު ބިން ޔަސާރު (ތާބިޢީންގެ އިސްބޭކަލެއް) އަދި ސުލައިމާން ބިން ޔަސާރު ޙައްޖަށް ދިޔުމަށްޓަކައި މަދީނާއިން ނިކުމެވަޑައިގަތެވެ. އެބޭކަލުންނާއި އެކީގައި އެހެންބޭކަލުންވެސް ބައިވެރިވަޑައިގަތެވެ. އަބްވާއާ އަރާހަމަވުމުން އެބޭކަލުން އެރަށުގައި ރޭގަނޑުވުމުން މަންޒިލުކުރައްވައިފިއެވެ. ސުލައިމާނާއި އަދި
ޝެއިޚު އަލްބާނީ ރަޙިމަހުﷲ އަކީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތް ދިރުއްވުމަށްޓަކައި އެންމެ ބޮޑަށް ގަދައަޅައި މަސައްކަތްކުރެއްވި ފަހުގެ ތާރީޚެއްގައި އުފެދުނު ޙަދީޘް އެންމެ ބޮޑު އެއް ޢިލްމުވެރިޔާއެވެ.
