الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. ކުޑަ ޙަދަޘްވެރިވެފައިވާމީހާ ޤުރުއާން ކިޔެވުމުގައި މައްސަލައެއް ނެތެވެ. އަދި އެއީ ހުއްދަ ކަމެއްކަމަށް އިޖުމާޢުވެފައިވާކަމަށް ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ނަޤުލު
ދަރުސްތަކާއި، ދީނީ ފޯރަމްތަކުގެ އިޢުލާނުޖެހުމަކީ މައްސަލައެއްނޫނެވެ
ހިނައިގަތުމުގެ ބާބު ފުރަތަމައީ: ހިނައިގަތުމުގެ މާނައާއި، އޭގެ ޙުކުމާއި އޭގެ ދަލީލެވެ. އެއީ ޢަރަބި ބަހުގައި الغُسْلُ އެވެ. މި މަޞްދަރު ނެގިފައިވަނީ غَسَلَ- يَغْسِلُ އިންނެވެ. ހިނައިގަތުމުގެ މާނަ: ލުޣަވީގޮތުން ހިނައިގަތުމުގެ މާނާއަކީ
ފިޠުރު ޒަކާތް ނެރޭއިރު، ޞަދަޤާތްކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި ފިޠުރު ޒަކާތަށް ނެރެންޖެހޭ މިންވަރަށް ވުރެ އިތުރަށް ނެރުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދައަކީ، އިސްލާމްދީނުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެކެވެ. އެދީނުގެ އެއް އަސާސެވެ.
ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ މުއްދަތު ފެށޭވަޤުތު ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ މުއްދަތު ފެށޭނީ ޚުއްފުލެއްވުމަށްފަހު ޙަދަޘްވެރިވާ (ވުޟޫގެއްލޭ) ވަޤުތުން ފެށިގެންނެވެ. މިސާލަކަށް މީހަކު ފަތިސްނަމާދަށް ވުޟޫކޮށް، ޚުއްފު ލެއްވުމަށްފަހު، އިރު އެރިފަހުން ވުޟޫގެއްލުނީއެވެ. ދެން އެއަށްފަހު ވުޟޫކުރީ
ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ މުއްދަތު އެއީ ރަށުގައި ޤާއިވެގެން ހުންނަމީހާއަށް އަދި ނަމާދު ކުރުކުރުން ހުއްދަވެގެންނުވާ މިންވަރަށް ދަތުރުފަތުރު ކުރާ މީހާއަށް ދުވާލަކާއި ރެއެކެވެ. އަދި ނަމާދު ކުރުކުރުން ހުއްދަވެގެންވާ މިންވަރަށް ދަތުރުކުރާ މީހާއަށް ތިންދުވަހާއި
އަޚުންނޭވެ! ރޯދަވަނީ އެންމެ މާތް އަޅުކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން ކަން ދަންނާށެވެ! ރޯދައިގެ މަތިވެރިކަމާ ބެހޭގޮތުން އެތައް އަޘަރުތަކެއް ވާރިދުވެގެންވެއެވެ. އަދި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި އެޚަބަރުތައް ނަޤުލުކުރެވެއެވެ.
އެހެންކަމުން ރޯދައަށް ހުރެ އެ ބޭނުންކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެކެވެ.
ފަހެ އެންމެހާ މިސްކިތްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މާތް މިސްކިތަކީ މަސްޖިދުލް ޙަރާމްއެވެ. އެއަށްފަހު މަސްޖިދުއް ނަބަވީއެވެ. އެއަށް ފަހު މަސްޖިދުލް އަޤުޞާ
އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ހިޔާއަޅާފައިމިވަނީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ މައްސަރެކެވެ.
ތިންވަނަކަންތައް: ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ ކައިފިއްޔަތު ފެންފުހުން މަޝްރޫޢުވެގެންވާ ތަނަކީ ޚުއްފުގެ މައްޗެވެ. ވާޖިބުވެގެންވާ މިންވަރަކީ “ފުހެމޭ” ބުނެވޭ މިންވަރަށް ފުހުމެވެ. ޚުއްފުމަތީގައި ފެންފުހޭނެގޮތަކީ ޚުއްފުގެ މަތީގެ ބޮޑުބައިގައި ފުހުމެވެ. އެއީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި
ޝައްކުވެ އެ ދެގޮތުންކުރެ ގޮތެއް ޔަޤީންނުވާނަމަ ދަންނައެވެ. ފަހެ މިކަމުގައި އަޞްލަކީ ރޯދަ ޞައްޙަނުވާކަމުގެ ދަލީލެއް ޘާބިތުވެއްޖައުމަށް ދާންދެން ރޯދަ ޞައްޙަވުމެވެ.
އޭ ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނޭވެ! ނަމާދު އަޅާފައި ތިޔަތިބެނީ ފަހެ ނަމާދު އެޅުމުގެ ފާފައިގެ ބޮޑުކަން ނޭގޭތީތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެކަމާއި މެދު ޣާފިލްވެފައިވާތީތޯއެވެ؟ ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. “حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاةِ
ސުވާލު: ރަމަޟާންމަސް ވަނުމުން (އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް) ތަހުނިޔާކިޔުމަކީ ހުއްދަ ކަމެއްތޯއެވެ؟ ނޫނީ އެއީ ބިދުޢައެއް ތޯއެވެ؟ ޖަވާބު: ހުރިހާ ޙަމްދެއް ހުރީ ﷲ އަށެވެ. ރަމަޟާންމަސް ވަނުމުން ތަހުނިޔާ ކިޔުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
އެ ޝަރުޠުތަކަކީ 1- ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ޚުއްފުލުން: އެއީ މުޣީރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ރިވާކުރެއްވި ޙަދީޘުގެ ސަބަބުންނެވެ. މުޣީރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ވިދާޅުވިއެވެ. كُنتُ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ فِي
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. ކުޑަ ޙަދަޘްވެރިވެފައިވާމީހާ ޤުރުއާން ކިޔެވުމުގައި މައްސަލައެއް ނެތެވެ. އަދި އެއީ ހުއްދަ ކަމެއްކަމަށް އިޖުމާޢުވެފައިވާކަމަށް ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ނަޤުލު
ދަރުސްތަކާއި، ދީނީ ފޯރަމްތަކުގެ އިޢުލާނުޖެހުމަކީ މައްސަލައެއްނޫނެވެ
ހިނައިގަތުމުގެ ބާބު ފުރަތަމައީ: ހިނައިގަތުމުގެ މާނައާއި، އޭގެ ޙުކުމާއި އޭގެ ދަލީލެވެ. އެއީ ޢަރަބި ބަހުގައި الغُسْلُ އެވެ. މި މަޞްދަރު ނެގިފައިވަނީ غَسَلَ- يَغْسِلُ އިންނެވެ. ހިނައިގަތުމުގެ މާނަ: ލުޣަވީގޮތުން ހިނައިގަތުމުގެ މާނާއަކީ
ފިޠުރު ޒަކާތް ނެރޭއިރު، ޞަދަޤާތްކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި ފިޠުރު ޒަކާތަށް ނެރެންޖެހޭ މިންވަރަށް ވުރެ އިތުރަށް ނެރުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދައަކީ، އިސްލާމްދީނުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެކެވެ. އެދީނުގެ އެއް އަސާސެވެ.
ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ މުއްދަތު ފެށޭވަޤުތު ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ މުއްދަތު ފެށޭނީ ޚުއްފުލެއްވުމަށްފަހު ޙަދަޘްވެރިވާ (ވުޟޫގެއްލޭ) ވަޤުތުން ފެށިގެންނެވެ. މިސާލަކަށް މީހަކު ފަތިސްނަމާދަށް ވުޟޫކޮށް، ޚުއްފު ލެއްވުމަށްފަހު، އިރު އެރިފަހުން ވުޟޫގެއްލުނީއެވެ. ދެން އެއަށްފަހު ވުޟޫކުރީ
ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ މުއްދަތު އެއީ ރަށުގައި ޤާއިވެގެން ހުންނަމީހާއަށް އަދި ނަމާދު ކުރުކުރުން ހުއްދަވެގެންނުވާ މިންވަރަށް ދަތުރުފަތުރު ކުރާ މީހާއަށް ދުވާލަކާއި ރެއެކެވެ. އަދި ނަމާދު ކުރުކުރުން ހުއްދަވެގެންވާ މިންވަރަށް ދަތުރުކުރާ މީހާއަށް ތިންދުވަހާއި
އަޚުންނޭވެ! ރޯދަވަނީ އެންމެ މާތް އަޅުކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން ކަން ދަންނާށެވެ! ރޯދައިގެ މަތިވެރިކަމާ ބެހޭގޮތުން އެތައް އަޘަރުތަކެއް ވާރިދުވެގެންވެއެވެ. އަދި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި އެޚަބަރުތައް ނަޤުލުކުރެވެއެވެ.
އެހެންކަމުން ރޯދައަށް ހުރެ އެ ބޭނުންކުރުމަކީ ހުއްދަކަމެކެވެ.
ފަހެ އެންމެހާ މިސްކިތްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މާތް މިސްކިތަކީ މަސްޖިދުލް ޙަރާމްއެވެ. އެއަށްފަހު މަސްޖިދުއް ނަބަވީއެވެ. އެއަށް ފަހު މަސްޖިދުލް އަޤުޞާ
އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ހިޔާއަޅާފައިމިވަނީ ބަރަކާތްތެރިވެގެންވާ މައްސަރެކެވެ.
ތިންވަނަކަންތައް: ޚުއްފުގައި ފެންފުހުމުގެ ކައިފިއްޔަތު ފެންފުހުން މަޝްރޫޢުވެގެންވާ ތަނަކީ ޚުއްފުގެ މައްޗެވެ. ވާޖިބުވެގެންވާ މިންވަރަކީ “ފުހެމޭ” ބުނެވޭ މިންވަރަށް ފުހުމެވެ. ޚުއްފުމަތީގައި ފެންފުހޭނެގޮތަކީ ޚުއްފުގެ މަތީގެ ބޮޑުބައިގައި ފުހުމެވެ. އެއީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި
ޝައްކުވެ އެ ދެގޮތުންކުރެ ގޮތެއް ޔަޤީންނުވާނަމަ ދަންނައެވެ. ފަހެ މިކަމުގައި އަޞްލަކީ ރޯދަ ޞައްޙަނުވާކަމުގެ ދަލީލެއް ޘާބިތުވެއްޖައުމަށް ދާންދެން ރޯދަ ޞައްޙަވުމެވެ.
އޭ ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނޭވެ! ނަމާދު އަޅާފައި ތިޔަތިބެނީ ފަހެ ނަމާދު އެޅުމުގެ ފާފައިގެ ބޮޑުކަން ނޭގޭތީތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެކަމާއި މެދު ޣާފިލްވެފައިވާތީތޯއެވެ؟ ﷲ ތަޢާލާ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. “حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاةِ
ސުވާލު: ރަމަޟާންމަސް ވަނުމުން (އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް) ތަހުނިޔާކިޔުމަކީ ހުއްދަ ކަމެއްތޯއެވެ؟ ނޫނީ އެއީ ބިދުޢައެއް ތޯއެވެ؟ ޖަވާބު: ހުރިހާ ޙަމްދެއް ހުރީ ﷲ އަށެވެ. ރަމަޟާންމަސް ވަނުމުން ތަހުނިޔާ ކިޔުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
އެ ޝަރުޠުތަކަކީ 1- ޠަހާރަތުގެ މަތީގައި ޚުއްފުލުން: އެއީ މުޣީރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ރިވާކުރެއްވި ޙަދީޘުގެ ސަބަބުންނެވެ. މުޣީރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ވިދާޅުވިއެވެ. كُنتُ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ فِي
