الحمد لله رب العالمين. والصلاة والسلام على رسول لله و على آله وأصحابه أجمعين. ﷲ سبحانه وتعالى އަޙްޒާބު ސޫރަތުގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. “وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ
ފިރިހެނާގެ ފައިކުރި ތަނބިކަށްޓަށްވުރެ ތިރިކުރުމާބެހޭގޮތުން ބައެއްމީހުންނަށް އަރާފައިވާ އޮޅުންތަކެއް
ނިޔަފަތި ކެނޑުމާއި، ކިހިލިފަތުން އިސްތަށިއުފުރުމާއި ނުވަތަ ބޭހެއް ފަދަ އެއްޗެއް ބޭނުންކޮށްގެން އިސްތަށިތައް ފިލުވާލުމާއި، އަދި އައުރުގުނަވަނުގެ ވަށައިގެންވާ އިސްތަށި [ބޭލުމާއި] އެ އެންމެހާ ކަންތައްތައް ހައިޟު ނުވަތަ ނިފާސްކަމުގެ ދުވަސްވަރުގައި ކުރުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ފިޠުރު ޢިދަށް ފަހު ވަގުތުން އެރޯދަތައް ހިފުން ލާޒިމުވެގެން ނުވެއެވެ.
އެންމެ މޮޅުއިތުރުގޮތަކީ ފަހު ދިހައެއް އެއްކޮށް އިޢުތިކާފުގައި ހުރުމެވެ.
ޖަވާބު: ނިދުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހަނދާން ނެތުމުގެ ސަބަބުން ދޫވާ ނަމާދު ނިދިން ހޭލެވުނުހާ އަވަހަކަށް ނުވަތަ ހަނދާންވިހާ އަވަހަކަށް ކުރަންވާނެއެވެ. އެއީ ނަމާދު ކުރުން ނަހީ ވަޤުތެއްކަމުގައިވީނަމަވެސް މެއެވެ. ފަރުޟު ނަމާދެއްކަމުގައި ވިޔަސް
ލޮލަށް އަޅާ ދިޔާތިކިތަކަކުން ރޯދަ ގެއްލޭނެތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ޢިލްމުވެރިންވަނީ ޚިލާފުވެވަޑައިގަންނަވާފައެވެ.
އަސްލަކީ އެއް މިސްކިތެއްގައި އެއްވަޤުތެއްގައި ދެޖަމާޢަތެއްގައި ނަމާދު ނުކުރުމެވެ. އެއީ އޭގެ ސަބަބުން މުސްލިމުންގެ މެދުގައި ބައިބައިވުން އުފެދުމަށް މެދުވެރިވުމާއި، އެއްބައެއްގެ ސަބަބުން އަނެއްބަޔަކަށް އުނދަގޫވާ ކަމަށްޓަކައެވެ.
ރޯދަވެރިޔާގެ އިޚްތިޔާރަކާއިނުލާ ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެއަށް ފެން ހިނގައިދާނެކަމަށްޓަކައި، ރޯދައަށްހުރެ ވުޟޫކުރުމުގައި ނޭފަތަށް ފެންލާއިރު މާބޮޑަށް އެތެރެއަށް ފެން ފޯރުވުމުން ދުރުހެލިވާން ޖެހޭކަން ބާޔާންވެދިޔަ ޙަދީޘުން ދަލީލުކޮށްދެއެވެ.
އަންހެނާއަށް އޭނާގެ މަޙްރަމުންގެ ކުރިމަތީގައި ޙިޖާބު ނެގުން ހުއްދަވެގެންވެއެވެ.
ނަމާދުގެ ސަފުތައް ސީދަލަށް ހެދުމަށް ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ނުހަނު ބާރު އަޅުއްވާފައިވެއެވެ. އަދި އެކި ޞީޣާތަކުން އެކަލޭގެފާނު صلى الله عليه وسلم އެފަދައިން އަމުރުކުރައްވާފައިވެއެވެ.
“ޙިޖާބު އެޅުމަކީ އިސްލާމްކަމުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން އެއީ އެހާ މުހިންމު ކަމެއް ނޫނެވެ.” މީހަކު މިފަދައިން ބުނުން ރަނގަޅުވާނެ ހެއްޔެވެ؟
ޢަރަބި ބަހުގައި އިޤުރާރަގެ ގިނަ މާނަތަކެއް ވެއެވެ. އެގޮތުން ޘާބިތުވުމަށް ނުވަތަ އިޢުތިރާފުވުމަށްވެސް ‘އިޤުރާރު’ މިލަފުޒު ބޭނުންކުރެވެއެވެ.
ޞަލަވާތް ކިޔެވުމުގެ މާތްކަން رسول الله صلّى الله عليه وسلّم حديث ފުޅުކުރެއްވިއެވެ. “ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ މައްޗަށް އެއްފަހަރު ޞަލަވާތްކިޔަވައިފިމީހާ ދަންނައެވެ. މާތްﷲ އޭނާގެ މައްޗަށް ދިހަފަހަރު ރަޙުމަތްލައްވާނެއެވެ.” – أخرجه مسلم. އަދިވެސް
އިސްވެ ބަޔާންވެ ދިޔަ ނައްޞުތަކުން ފާހަގަކުރެވޭ ދެ އަޞްލެއްވެއެވެ:
ތިބާ އެކަން ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.
الحمد لله رب العالمين. والصلاة والسلام على رسول لله و على آله وأصحابه أجمعين. ﷲ سبحانه وتعالى އަޙްޒާބު ސޫރަތުގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. “وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ
ފިރިހެނާގެ ފައިކުރި ތަނބިކަށްޓަށްވުރެ ތިރިކުރުމާބެހޭގޮތުން ބައެއްމީހުންނަށް އަރާފައިވާ އޮޅުންތަކެއް
ނިޔަފަތި ކެނޑުމާއި، ކިހިލިފަތުން އިސްތަށިއުފުރުމާއި ނުވަތަ ބޭހެއް ފަދަ އެއްޗެއް ބޭނުންކޮށްގެން އިސްތަށިތައް ފިލުވާލުމާއި، އަދި އައުރުގުނަވަނުގެ ވަށައިގެންވާ އިސްތަށި [ބޭލުމާއި] އެ އެންމެހާ ކަންތައްތައް ހައިޟު ނުވަތަ ނިފާސްކަމުގެ ދުވަސްވަރުގައި ކުރުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ފިޠުރު ޢިދަށް ފަހު ވަގުތުން އެރޯދަތައް ހިފުން ލާޒިމުވެގެން ނުވެއެވެ.
އެންމެ މޮޅުއިތުރުގޮތަކީ ފަހު ދިހައެއް އެއްކޮށް އިޢުތިކާފުގައި ހުރުމެވެ.
ޖަވާބު: ނިދުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހަނދާން ނެތުމުގެ ސަބަބުން ދޫވާ ނަމާދު ނިދިން ހޭލެވުނުހާ އަވަހަކަށް ނުވަތަ ހަނދާންވިހާ އަވަހަކަށް ކުރަންވާނެއެވެ. އެއީ ނަމާދު ކުރުން ނަހީ ވަޤުތެއްކަމުގައިވީނަމަވެސް މެއެވެ. ފަރުޟު ނަމާދެއްކަމުގައި ވިޔަސް
ލޮލަށް އަޅާ ދިޔާތިކިތަކަކުން ރޯދަ ގެއްލޭނެތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ޢިލްމުވެރިންވަނީ ޚިލާފުވެވަޑައިގަންނަވާފައެވެ.
އަސްލަކީ އެއް މިސްކިތެއްގައި އެއްވަޤުތެއްގައި ދެޖަމާޢަތެއްގައި ނަމާދު ނުކުރުމެވެ. އެއީ އޭގެ ސަބަބުން މުސްލިމުންގެ މެދުގައި ބައިބައިވުން އުފެދުމަށް މެދުވެރިވުމާއި، އެއްބައެއްގެ ސަބަބުން އަނެއްބަޔަކަށް އުނދަގޫވާ ކަމަށްޓަކައެވެ.
ރޯދަވެރިޔާގެ އިޚްތިޔާރަކާއިނުލާ ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެއަށް ފެން ހިނގައިދާނެކަމަށްޓަކައި، ރޯދައަށްހުރެ ވުޟޫކުރުމުގައި ނޭފަތަށް ފެންލާއިރު މާބޮޑަށް އެތެރެއަށް ފެން ފޯރުވުމުން ދުރުހެލިވާން ޖެހޭކަން ބާޔާންވެދިޔަ ޙަދީޘުން ދަލީލުކޮށްދެއެވެ.
އަންހެނާއަށް އޭނާގެ މަޙްރަމުންގެ ކުރިމަތީގައި ޙިޖާބު ނެގުން ހުއްދަވެގެންވެއެވެ.
ނަމާދުގެ ސަފުތައް ސީދަލަށް ހެދުމަށް ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ނުހަނު ބާރު އަޅުއްވާފައިވެއެވެ. އަދި އެކި ޞީޣާތަކުން އެކަލޭގެފާނު صلى الله عليه وسلم އެފަދައިން އަމުރުކުރައްވާފައިވެއެވެ.
“ޙިޖާބު އެޅުމަކީ އިސްލާމްކަމުގެ ރުކުންތަކުގެ ތެރެއިން ރުކުނެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން އެއީ އެހާ މުހިންމު ކަމެއް ނޫނެވެ.” މީހަކު މިފަދައިން ބުނުން ރަނގަޅުވާނެ ހެއްޔެވެ؟
ޢަރަބި ބަހުގައި އިޤުރާރަގެ ގިނަ މާނަތަކެއް ވެއެވެ. އެގޮތުން ޘާބިތުވުމަށް ނުވަތަ އިޢުތިރާފުވުމަށްވެސް ‘އިޤުރާރު’ މިލަފުޒު ބޭނުންކުރެވެއެވެ.
ޞަލަވާތް ކިޔެވުމުގެ މާތްކަން رسول الله صلّى الله عليه وسلّم حديث ފުޅުކުރެއްވިއެވެ. “ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ މައްޗަށް އެއްފަހަރު ޞަލަވާތްކިޔަވައިފިމީހާ ދަންނައެވެ. މާތްﷲ އޭނާގެ މައްޗަށް ދިހަފަހަރު ރަޙުމަތްލައްވާނެއެވެ.” – أخرجه مسلم. އަދިވެސް
އިސްވެ ބަޔާންވެ ދިޔަ ނައްޞުތަކުން ފާހަގަކުރެވޭ ދެ އަޞްލެއްވެއެވެ:
ތިބާ އެކަން ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.
