ފުރަގަސްފަރާތުގެ ދޮރު ބޭނުންކުރުން ޙަރާމްވުން ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. (نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّىٰ شِئْتُمْ)(އަލްބަޤަރާ 223) މާނައީ: ” ތިޔަބައިމީހުންގެ އަނބިންނީ، ތިޔަބައިމީހުންނަށްވާ ދަނޑުބިމެކެވެ. ފަހެ ތިޔަބައިމީހުން ބޭނުންފަދައަކުން
އިންސާނާ ހެޔޮމަގުން ކަސިޔާރުވެ، ޒިނޭއާއި އެހެނިހެން ފާޙިޝް ޢަމަލުތަކަށް އަރައިގަތުމުން ސަލާމަތްވުމަށް އެބައިމީހުންގެ ޝަހުވާނީ އެދުންވެރިކަން ޙަލާލުގޮތުގައި ފުއްދުމަށްޓަކައި ކައިވެނި ޝަރުޢު ކުރެއްވުނެވެ. ދެމެފިރިން އެކަކު އަނެކެއްގެ ޖިންސީ އެދުންވެރިކަން ފުއްދުމަކީ ކައިވެނީގެ މަތިވެރި
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރައްވައި އެބައިމީހުން އެއްގަމާއި ކަނޑުގައި އުފުއްލަވާ މަތިވެރި ކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންނަށް ހެޔޮތަކެތިން ރިޒްޤުދެއްވައި އެއިލާހު ޚަލްޤުކުރައްވާފައިވާ ގިނަތަކެތީގެ މައްޗަށް މަތިވެރިކުރެއްވިއެވެ. ކަރާމާތްތެރިކަން ލިބިގެންވާ އިންސާނުންގެ ނަސްލު ރައްކާތެރިކުރެއްވުމުގެ
އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ މީހުން ، އެމީހަކަށް ކުރިމަތިވާ ދުނިޔެވީ މުޞީބާތެއްގެ ސަބަބުން ، ނުވަތަ މީހަކު ބުނެލާ ބަހެއްގެ ސަބަބުން ވިޔަސް އަދި ތިމާ ހޯދަން ބޭނުންވެފައިވާ އެއްޗެއް ނުވަތަ ކަމެއް
28- ދެޝަހާދަތަށްފަހުގައި އެންމެ މާތް ޢަމަލަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: ދެޝަހާދަތަށްފަހުގައި އެންމެ މާތް ޢަމަލަކީ ފަރްޟު ފަސް ނަމާދެވެ. އެނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކާއި ރުކުންތަކާއި ވާޖިބުތައްވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ މުހިއްމު ޝަރުޠަކީ އިސްލާމަކު ކަމުގައިވުމެވެ.
ނަމާދުގެ ވާޖިބުތައް : ނަމާދުގެ ވާޖިބުތައް އަށެކެވެ. ފުރަތަމައީ : ޙަރަމް ބަން ތަކުބިރު ފިޔަވައި އެހެން ހުރިހާ ތަކުބިރުތަކެއް ވަނީ ނަމާދުގެ ވާޖިބުތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ. ދެވަނައީ : التَسْمِيْعُ އެވެ. އެއީ އިމާމްމިހާ
އޭ މުސްލިމް އަޚާއެވެ! ހަމަކަށަވަރުންވެސް ނަމާދަކީ މަތިވެރިވެގެންވާ އަޅުކަމެކެވެ. މިއަޅުކަމުގައި އެކުލެވިގެންވަނީ، ނަމާދަށް އެންމެ އެކަށޭނެގޮތަށް ޝަރުޢުވެގެންވާ ކިޔުންތަކަކާއި ޙަރަކާތްތަކެކެވެ. ވުމާއިއެކު ޢިލްމުވެރިން ނަމާދުގެ ތަޢުރީފުގައި ވިދާޅުވަނީ، ނަމާދަކީ ތަކުބީރަކުންފެށޭ ސަލާމްދިނުމަކުން ނިމޭ ޚާއްޞަވެގެންވާ
ފަސްވަނައީ: ނިޔަތްގަތުން : ނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ނިޔަތްގަތުންވެއެވެ. ޢަރަބިބަހުގައި ނިޔަތު ގެ މާނައަކީ ޤަޞްދުކުރުމެވެ. ޝަރުޢުގައި ނިޔަތުގެ މުރާދަކީ، الله سبحانه وتعالى އާ ކުއްތަންވުމުގެގޮތުން އަޅުކަމެއްކުރުމަށް ޢަޒުމުކަނޑައެޅުމެވެ. ނިޔަތްގަންނާނީ ހިތުންނެވެ. ދުލުން
ހުކުރު ޚުޠުބާގައި އިމާމްމީހާ ދުޢާކުރާއިރު ދުޢާއަށް އަތްއުފުލުމަކީ ޝަރުޢުވެގެންވާކަމެއް ނޫނެވެ. ޚުޠުބާދޭމީހާވެސް އަދި އަޑުއަހަންތިބި މީހުންވެސް ދުޢާކުރަން އަތްއުފުލުމެއް ނުވެއެވެ. ޞަޙީޙް މުސްލިމްގައި ރިވާވެފައިވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޞަޙާބީއެއްކަމުގައިވާ ޢުމާރަތަ ބުން ރުއައިބާ
މިއުޒިކާއި މިއުޒިކު ސާމާނުގެ ޙުކުމަކީ މިފަހަކަށް އައިސް އޭގެ ޙުކުމާމެދުގައި ވަރަށް ގިނަ ވާހަކަދެކެވެމުންދާ މައްސަލައެކެވެ.
ހަތަރުވަނައީ: ޤިބުލަޔަށް ކުރިމަތިލުން : ނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ޤިބުލަޔަށް ކުރިމަތިލުން ވެއެވެ. ޤިބުލަޔަކީ ކަޢުބަތު ﷲ ގެފުޅެވެ. ޤިބުލައިގެ ނަންދެވިފައިވާ ސަބަބަކީ މީސްތަކުން ކަޢުބަތު ﷲ ގެފުޅާވީ ފަރާތަށް ކުރިމަތިލާތީއެވެ. އެބަހީ ނަމާދުކުރާމީހާ
ތިންވަނައީ: ނަޖިހުން ޠާހިތުވެހުރުން : ނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ނަޖިހުން ޠާހިރުވެހުރުން ވެއެވެ. އެއީ ނަމާދުކުރާމީހާ ނަޖިހުން ދުރުވެ ރައްކާތެރިވުމަށްޓަކައެވެ. އެއީ އެމީހާގެ ހަށިގަނޑާއި ފޭރާމާއި އަދި ނަމާކުރާތަން ނަޖިހުން ފުރިހަމައަށް ޠާހިރުކުރުމެވެ. ނަޖިހަކީ
ދެވަނައީ: ޢަވްރަ ނިވާކުރުން : ޢަވްރަ ނިވާކުރުން ވަނީ ނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ. އެއީ ނިވާކުރުން ވާޖިބުވެގެންވާ، އަދި ފާޅުކުރުން ހުތުރުވެގެންވާ ލަތުވެތިކަމަށްވާ ހިސާބު ނިވާކުރުމެވެ. الله تعالى ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ((يَا بَنِي آدَمَ
3. މަޣްރިބު ނަމާދު: މަޣްރިބު ނަމާދު ފެށޭ ވަގުތަކީ އިރުއޮއްސުމެވެ. އެބަހީ، އިރުގެ ވަށްބުރުން އެއްވެސް މިންވަރެއް، ހަމަބިމުގައި ނުވަތަ ފަރުބަދައެއްގެ މަތިންވިޔަސް ނުފެންނާނޭ މިންވަރަށް އޮއްސުމެވެ. އިރުއޮއްސުނުކަން އެނގޭނޭ އަނެއްގޮތަކީ އިރުމަތީ ފަރާތުން
ނަމާދު ޞައްޙަވުމަށްޓަކައި ޝަރުޠުތަކެއް ވެއެވެ. އެޝަރުޠުތައް ނުވަތަ އެޝަރުޠުތަކުގެ ތެރެއިން ބައެއް އުނިވެއްޖެކަމުގައިވާނަމަ ނަމާދު ޞައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ. ޝަރުޠުތަކަކީ ނަމާދުކުރުމުގެ ކުރިން ނަމާދުކުރުމަށްޓަކައި ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭ ކަންކަމެވެ. އެގޮތުން އިސްލާމްކަމާއި، ބާލިޣުވުމާއި، ބުއްދިހަމަޖެހުމަކީ ކޮންމެ ޢަމަލެއްގެވެސް
އެހެންކަމުން އިސްލާމްދީނުގައި ކަނޑަ އެޅިފައިވާ ޙައްދުތަކުގައި ވަކި ޖިންސެއްގެ ބަޔަކަށް ތަފާތު ކުރާ ކަމަށް އަޑު އުފުލާ މީހުން އެހަދަނީ މިޠާހިރު ޝަރީޢަތުގެ މައްޗަށް ބުހުތާނު ދޮގެވެ.
ފުރަގަސްފަރާތުގެ ދޮރު ބޭނުންކުރުން ޙަރާމްވުން ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. (نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّىٰ شِئْتُمْ)(އަލްބަޤަރާ 223) މާނައީ: ” ތިޔަބައިމީހުންގެ އަނބިންނީ، ތިޔަބައިމީހުންނަށްވާ ދަނޑުބިމެކެވެ. ފަހެ ތިޔަބައިމީހުން ބޭނުންފަދައަކުން
އިންސާނާ ހެޔޮމަގުން ކަސިޔާރުވެ، ޒިނޭއާއި އެހެނިހެން ފާޙިޝް ޢަމަލުތަކަށް އަރައިގަތުމުން ސަލާމަތްވުމަށް އެބައިމީހުންގެ ޝަހުވާނީ އެދުންވެރިކަން ޙަލާލުގޮތުގައި ފުއްދުމަށްޓަކައި ކައިވެނި ޝަރުޢު ކުރެއްވުނެވެ. ދެމެފިރިން އެކަކު އަނެކެއްގެ ޖިންސީ އެދުންވެރިކަން ފުއްދުމަކީ ކައިވެނީގެ މަތިވެރި
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އިންސާނާ ޚަލްޤުކުރައްވައި އެބައިމީހުން އެއްގަމާއި ކަނޑުގައި އުފުއްލަވާ މަތިވެރި ކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންނަށް ހެޔޮތަކެތިން ރިޒްޤުދެއްވައި އެއިލާހު ޚަލްޤުކުރައްވާފައިވާ ގިނަތަކެތީގެ މައްޗަށް މަތިވެރިކުރެއްވިއެވެ. ކަރާމާތްތެރިކަން ލިބިގެންވާ އިންސާނުންގެ ނަސްލު ރައްކާތެރިކުރެއްވުމުގެ
އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ މީހުން ، އެމީހަކަށް ކުރިމަތިވާ ދުނިޔެވީ މުޞީބާތެއްގެ ސަބަބުން ، ނުވަތަ މީހަކު ބުނެލާ ބަހެއްގެ ސަބަބުން ވިޔަސް އަދި ތިމާ ހޯދަން ބޭނުންވެފައިވާ އެއްޗެއް ނުވަތަ ކަމެއް
28- ދެޝަހާދަތަށްފަހުގައި އެންމެ މާތް ޢަމަލަކީ ކޮބާ؟ ޖަވާބު: ދެޝަހާދަތަށްފަހުގައި އެންމެ މާތް ޢަމަލަކީ ފަރްޟު ފަސް ނަމާދެވެ. އެނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކާއި ރުކުންތަކާއި ވާޖިބުތައްވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ މުހިއްމު ޝަރުޠަކީ އިސްލާމަކު ކަމުގައިވުމެވެ.
ނަމާދުގެ ވާޖިބުތައް : ނަމާދުގެ ވާޖިބުތައް އަށެކެވެ. ފުރަތަމައީ : ޙަރަމް ބަން ތަކުބިރު ފިޔަވައި އެހެން ހުރިހާ ތަކުބިރުތަކެއް ވަނީ ނަމާދުގެ ވާޖިބުތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ. ދެވަނައީ : التَسْمِيْعُ އެވެ. އެއީ އިމާމްމިހާ
އޭ މުސްލިމް އަޚާއެވެ! ހަމަކަށަވަރުންވެސް ނަމާދަކީ މަތިވެރިވެގެންވާ އަޅުކަމެކެވެ. މިއަޅުކަމުގައި އެކުލެވިގެންވަނީ، ނަމާދަށް އެންމެ އެކަށޭނެގޮތަށް ޝަރުޢުވެގެންވާ ކިޔުންތަކަކާއި ޙަރަކާތްތަކެކެވެ. ވުމާއިއެކު ޢިލްމުވެރިން ނަމާދުގެ ތަޢުރީފުގައި ވިދާޅުވަނީ، ނަމާދަކީ ތަކުބީރަކުންފެށޭ ސަލާމްދިނުމަކުން ނިމޭ ޚާއްޞަވެގެންވާ
ފަސްވަނައީ: ނިޔަތްގަތުން : ނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ނިޔަތްގަތުންވެއެވެ. ޢަރަބިބަހުގައި ނިޔަތު ގެ މާނައަކީ ޤަޞްދުކުރުމެވެ. ޝަރުޢުގައި ނިޔަތުގެ މުރާދަކީ، الله سبحانه وتعالى އާ ކުއްތަންވުމުގެގޮތުން އަޅުކަމެއްކުރުމަށް ޢަޒުމުކަނޑައެޅުމެވެ. ނިޔަތްގަންނާނީ ހިތުންނެވެ. ދުލުން
ހުކުރު ޚުޠުބާގައި އިމާމްމީހާ ދުޢާކުރާއިރު ދުޢާއަށް އަތްއުފުލުމަކީ ޝަރުޢުވެގެންވާކަމެއް ނޫނެވެ. ޚުޠުބާދޭމީހާވެސް އަދި އަޑުއަހަންތިބި މީހުންވެސް ދުޢާކުރަން އަތްއުފުލުމެއް ނުވެއެވެ. ޞަޙީޙް މުސްލިމްގައި ރިވާވެފައިވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަގެ ޞަޙާބީއެއްކަމުގައިވާ ޢުމާރަތަ ބުން ރުއައިބާ
މިއުޒިކާއި މިއުޒިކު ސާމާނުގެ ޙުކުމަކީ މިފަހަކަށް އައިސް އޭގެ ޙުކުމާމެދުގައި ވަރަށް ގިނަ ވާހަކަދެކެވެމުންދާ މައްސަލައެކެވެ.
ހަތަރުވަނައީ: ޤިބުލަޔަށް ކުރިމަތިލުން : ނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ޤިބުލަޔަށް ކުރިމަތިލުން ވެއެވެ. ޤިބުލަޔަކީ ކަޢުބަތު ﷲ ގެފުޅެވެ. ޤިބުލައިގެ ނަންދެވިފައިވާ ސަބަބަކީ މީސްތަކުން ކަޢުބަތު ﷲ ގެފުޅާވީ ފަރާތަށް ކުރިމަތިލާތީއެވެ. އެބަހީ ނަމާދުކުރާމީހާ
ތިންވަނައީ: ނަޖިހުން ޠާހިތުވެހުރުން : ނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ނަޖިހުން ޠާހިރުވެހުރުން ވެއެވެ. އެއީ ނަމާދުކުރާމީހާ ނަޖިހުން ދުރުވެ ރައްކާތެރިވުމަށްޓަކައެވެ. އެއީ އެމީހާގެ ހަށިގަނޑާއި ފޭރާމާއި އަދި ނަމާކުރާތަން ނަޖިހުން ފުރިހަމައަށް ޠާހިރުކުރުމެވެ. ނަޖިހަކީ
ދެވަނައީ: ޢަވްރަ ނިވާކުރުން : ޢަވްރަ ނިވާކުރުން ވަނީ ނަމާދުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ. އެއީ ނިވާކުރުން ވާޖިބުވެގެންވާ، އަދި ފާޅުކުރުން ހުތުރުވެގެންވާ ލަތުވެތިކަމަށްވާ ހިސާބު ނިވާކުރުމެވެ. الله تعالى ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ((يَا بَنِي آدَمَ
3. މަޣްރިބު ނަމާދު: މަޣްރިބު ނަމާދު ފެށޭ ވަގުތަކީ އިރުއޮއްސުމެވެ. އެބަހީ، އިރުގެ ވަށްބުރުން އެއްވެސް މިންވަރެއް، ހަމަބިމުގައި ނުވަތަ ފަރުބަދައެއްގެ މަތިންވިޔަސް ނުފެންނާނޭ މިންވަރަށް އޮއްސުމެވެ. އިރުއޮއްސުނުކަން އެނގޭނޭ އަނެއްގޮތަކީ އިރުމަތީ ފަރާތުން
ނަމާދު ޞައްޙަވުމަށްޓަކައި ޝަރުޠުތަކެއް ވެއެވެ. އެޝަރުޠުތައް ނުވަތަ އެޝަރުޠުތަކުގެ ތެރެއިން ބައެއް އުނިވެއްޖެކަމުގައިވާނަމަ ނަމާދު ޞައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ. ޝަރުޠުތަކަކީ ނަމާދުކުރުމުގެ ކުރިން ނަމާދުކުރުމަށްޓަކައި ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭ ކަންކަމެވެ. އެގޮތުން އިސްލާމްކަމާއި، ބާލިޣުވުމާއި، ބުއްދިހަމަޖެހުމަކީ ކޮންމެ ޢަމަލެއްގެވެސް
އެހެންކަމުން އިސްލާމްދީނުގައި ކަނޑަ އެޅިފައިވާ ޙައްދުތަކުގައި ވަކި ޖިންސެއްގެ ބަޔަކަށް ތަފާތު ކުރާ ކަމަށް އަޑު އުފުލާ މީހުން އެހަދަނީ މިޠާހިރު ޝަރީޢަތުގެ މައްޗަށް ބުހުތާނު ދޮގެވެ.
