ޝާމްއަކީ މިހާރުގެ ސީރިޔާވެސް ހިމެނޭ ސަރަޙައްދެވެ. އެއީ އެބިމެއްގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ މިދުނިޔެއަށް ފޮނުއްވި އެތައް ނަބީންނަކާއި ރަސޫލުންނެއް އެބޭކަލުންގެ ދަޢުވަތު މިބިންމަތީ ފެތުރުއްވެވި ބިމެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ ނަސަބުފުޅު އެކަލޭގެފާނަކީ ޢަހުމަދު ބިން މުޙައްމަދު ބިން ޙަންބަލް ބިން ހިލާލު ބިން އަސަދު ބިން އިދުރީސް ބިން ޢަބްދުﷲ ބިން ޙައްޔާން ބިން ޢަބްދުﷲ ބިން އަނަސް ބިން ޢައުފް ބިން
ޝައިޚުލް އިސްލާމް އިމާމް އިބުނު ތައިމިއްޔާއަށް އެކަލޭގެފާނުގެ އިލްމުވެރިކަމުގެ ހައިބަތުގެ ބޮޑުކަމާއި އިލްމުގެ މައިދާނުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ ފުންނާބު އުސްކަމުގެ ސަބަބުން އެކަލޭގެފާނަށް ބޮޑެތި ޢިލްމުވެރިން އަބަދާއި އަބަދުދަނީ ތާރީފުގެ ބަސްފުޅުތައް ރައްދުކުރައްވަމުންނެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް މިތާރީފުތައް
ޞަޙާބީންގެ ޒަމާނުގައި މީލާދީ ތާރީޚު ވާއިރުވެސް، ހިޖުރީތާރީޚު އެއީ ތާރީޚެއްކަމުގައި ކަނޑައެޅުއްވުމެވެ. މިކަމުގައި ޞަޙާބީން އެވަނީ ހުރިހާ ބޭކަލުން އެއްބަސްވެވަޑައިގެންފައެވެ. އަދި އެބޭކަލުން ތާރީޚު ބަލާ މިންގަނޑެއްކަމުގައި ހަނދުގެ ދައުރުވުން ލައްވާފައިވާކަމެކެވެ.
މައްކާގައި ހިނގާދިޔަ ނަބީކަމުގެ މަރުހަލާތައް: އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޮބުވެތި ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ، އެކަލޭގެފާނަށް ﷲ ތަޢާލާގެ ފާރާތްޕުޅުން ނަބީކަން ޙަވާލުކުރެއްވުމާއެކު އެއްވެސް ފަސްޖެހިވަޑައިގަތުމެއްނެތި އެކަމާ ކުރިމަތިލެއްވިއެވެ. މިގޮތުން އެންމެ ފުރަތަމަ މައްކާގައި
އަޅުގަނޑުމެންނީ މުސްލިމުންކަމުގައިވާއިރު މިތާރީޚީ މިންގަނޑަކީ އަޅުގަނޑުމެންނާ ކިހާ ރައްޓެހި ނުވަތަ ބީރައްޓެހި މިންގަނޑެއްތޯ ބަލާލުމަކީ މުހިއްމުކަމެކެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: 3. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންގެ މަޝްވަރާ ހޯއްދެވުން: އެކުގައި މުޅި ޙަޔާތް ވޭތިކުރުމުގައި ތަފާތު ދަތިތަކާއި އުނދަގޫ ޙާލަތްތައް ކުރިމަތިވުމަކީ ނުވެނުދާނެ
އެއީ ޖޯގްރަފީގޮތުން ހޯދޭ ބިންތަކުގައި މީހުން ވަޒަންވެރިކުރުވައި އެތަންތަން ފައިދާ ލިބިގަތުމަށްޓަކައި އާރާސްތުކޮށް ބިނާކުރުމެވެ.
ނަބީކަމުގެ ފެށުން: އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޮބުވެތި ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު صلى الله عليه و سلم ގެ ޢުމުރުފުޅުން 40 އަހަރުފުޅުގައި އެކަލޭގެފާނަށް ނަބީކަން ޙަވާލުކުރެއްވުނެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ ރިސާލަތު އެންމެހާ މީސްތަކުންނަށް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ބުރަ
ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه و سلم ކުރެއްވި ޢުމްރާތަކާއި ޙައްޖު: މަދީނާއަށް ހިޖުރައަށް ވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه و سلم ކުރައްވާފައިވަނީ ހަތަރު ޢުމްރާއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު ކުރައްވާފައި ވަނީ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: 2. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިމެދު ބަހައްޓަވާ ލޯބިވެތިގޮތް: މިހާރަކަށް އައިސް ބައެއް ފިރިން އެމީހުންގެ އަނބިންނަށް އެކަށީގެންނުވާވަރަށް ބާރުފޯރުވާ، އެމީހުންގެ މައްޗަށް
ޢާއިޝާ –ރަޟިޔަﷲޢަންހާ- ގެ މާތްކަން: ޢާއިޝާ –ރަޟިޔަﷲޢަންހާ- ގެ މާތްކަމަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ބަލާލައިފިނަމަ ވަރަށްގިނަ ކަންތައްތައް ފެނިގެންދެއެވެ. އެކަމަނާގެ މާތްކަން ސީދާ ކީރިތި ޤުރުއާނުންނާއި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޞައްޙަ ޙަދީޘްފުޅުތަކުން ޘާބިތުވެގެންވެއެވެ.
އެކަމަނާއަކީ އައްޞިއްދީޤާ ބިންތު އައްޞިއްދީޤެވެ. ތެދުވެރި ކަލޭގެފާނުގެ ދަރިކަނބަލުން، ތެދުވެރި ކަމަނާއެވެ. އެކަމަނާއަކީ މުއުމިނުންގެ މަންމާފުޅެވެ. އުއްމުލް މުއުމިނީން ޢާއިޝާ ބިންތު އަބީ ބަކުރު ބުން ޤުޙާފާ –ރަޟިޔަﷲޢަންހުމާ- އެވެ. އެކަމަނާގެ މަންމާފުޅަކީ އުއްމު
އެކަލޭގެފާނުގެ ލިޔުއްވުންތަކުގައި ގެންގުޅެފައިވާ ވައްޓަފާޅި އަދި އެކަލޭގެފާނު ލިޔުއްވި ފޮތްތައް އެކަލޭގެފާނުގެ ލިޔުއްވުންތަކުގައި ގެންގުޅުއްވި ވައްޓަފާޅި އެކަލޭގެފާނަކީ ލިޔުއްވުމުގައި ދުނިދަނޑިއެއް ދާހާ ހަލުއިމިނުގައި ލިޔުއްވަމުން ގެންދެވި ބޭފުޅެކެވެ. އެކަލޭގެފާނު އެހާވެސް ބާރު ދުވެލީގައި އެކަލޭގެފާނުގެ
އަބޫ ސަޢީދުލް ޚުދުރީ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ (އެއްދުވަހެއްގައި) ޚުތުބާއެއް ދެއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ހަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ( ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހުގެ އަޅަކަށް ދުނިޔެއާއި( ދުނިޔޭގެ ދިރިއުޅުމާއި)، އެއިލާހުގެ ހަޟްރަތުގައިވާ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ – (القلم : 4) “އަދި ހަމަކަށަވަރުން، ކަލޭގެފާނު ވަނީ މަތިވެރިވެގެންވާ ޚުލްޤުފުޅެއްގެ މަތީގައިކަން ކަށަވަރެވެ.” މިމަތިވެރި ވަޙީބަސްފުޅުގައި ﷲ
ޝާމްއަކީ މިހާރުގެ ސީރިޔާވެސް ހިމެނޭ ސަރަޙައްދެވެ. އެއީ އެބިމެއްގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ މިދުނިޔެއަށް ފޮނުއްވި އެތައް ނަބީންނަކާއި ރަސޫލުންނެއް އެބޭކަލުންގެ ދަޢުވަތު މިބިންމަތީ ފެތުރުއްވެވި ބިމެވެ.
އެކަލޭގެފާނުގެ ނަސަބުފުޅު އެކަލޭގެފާނަކީ ޢަހުމަދު ބިން މުޙައްމަދު ބިން ޙަންބަލް ބިން ހިލާލު ބިން އަސަދު ބިން އިދުރީސް ބިން ޢަބްދުﷲ ބިން ޙައްޔާން ބިން ޢަބްދުﷲ ބިން އަނަސް ބިން ޢައުފް ބިން
ޝައިޚުލް އިސްލާމް އިމާމް އިބުނު ތައިމިއްޔާއަށް އެކަލޭގެފާނުގެ އިލްމުވެރިކަމުގެ ހައިބަތުގެ ބޮޑުކަމާއި އިލްމުގެ މައިދާނުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ ފުންނާބު އުސްކަމުގެ ސަބަބުން އެކަލޭގެފާނަށް ބޮޑެތި ޢިލްމުވެރިން އަބަދާއި އަބަދުދަނީ ތާރީފުގެ ބަސްފުޅުތައް ރައްދުކުރައްވަމުންނެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް މިތާރީފުތައް
ޞަޙާބީންގެ ޒަމާނުގައި މީލާދީ ތާރީޚު ވާއިރުވެސް، ހިޖުރީތާރީޚު އެއީ ތާރީޚެއްކަމުގައި ކަނޑައެޅުއްވުމެވެ. މިކަމުގައި ޞަޙާބީން އެވަނީ ހުރިހާ ބޭކަލުން އެއްބަސްވެވަޑައިގެންފައެވެ. އަދި އެބޭކަލުން ތާރީޚު ބަލާ މިންގަނޑެއްކަމުގައި ހަނދުގެ ދައުރުވުން ލައްވާފައިވާކަމެކެވެ.
މައްކާގައި ހިނގާދިޔަ ނަބީކަމުގެ މަރުހަލާތައް: އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޮބުވެތި ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ، އެކަލޭގެފާނަށް ﷲ ތަޢާލާގެ ފާރާތްޕުޅުން ނަބީކަން ޙަވާލުކުރެއްވުމާއެކު އެއްވެސް ފަސްޖެހިވަޑައިގަތުމެއްނެތި އެކަމާ ކުރިމަތިލެއްވިއެވެ. މިގޮތުން އެންމެ ފުރަތަމަ މައްކާގައި
އަޅުގަނޑުމެންނީ މުސްލިމުންކަމުގައިވާއިރު މިތާރީޚީ މިންގަނޑަކީ އަޅުގަނޑުމެންނާ ކިހާ ރައްޓެހި ނުވަތަ ބީރައްޓެހި މިންގަނޑެއްތޯ ބަލާލުމަކީ މުހިއްމުކަމެކެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: 3. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންގެ މަޝްވަރާ ހޯއްދެވުން: އެކުގައި މުޅި ޙަޔާތް ވޭތިކުރުމުގައި ތަފާތު ދަތިތަކާއި އުނދަގޫ ޙާލަތްތައް ކުރިމަތިވުމަކީ ނުވެނުދާނެ
އެއީ ޖޯގްރަފީގޮތުން ހޯދޭ ބިންތަކުގައި މީހުން ވަޒަންވެރިކުރުވައި އެތަންތަން ފައިދާ ލިބިގަތުމަށްޓަކައި އާރާސްތުކޮށް ބިނާކުރުމެވެ.
ނަބީކަމުގެ ފެށުން: އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޮބުވެތި ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު صلى الله عليه و سلم ގެ ޢުމުރުފުޅުން 40 އަހަރުފުޅުގައި އެކަލޭގެފާނަށް ނަބީކަން ޙަވާލުކުރެއްވުނެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ ރިސާލަތު އެންމެހާ މީސްތަކުންނަށް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ބުރަ
ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه و سلم ކުރެއްވި ޢުމްރާތަކާއި ޙައްޖު: މަދީނާއަށް ހިޖުރައަށް ވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه و سلم ކުރައްވާފައިވަނީ ހަތަރު ޢުމްރާއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު ކުރައްވާފައި ވަނީ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: 2. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިމެދު ބަހައްޓަވާ ލޯބިވެތިގޮތް: މިހާރަކަށް އައިސް ބައެއް ފިރިން އެމީހުންގެ އަނބިންނަށް އެކަށީގެންނުވާވަރަށް ބާރުފޯރުވާ، އެމީހުންގެ މައްޗަށް
ޢާއިޝާ –ރަޟިޔަﷲޢަންހާ- ގެ މާތްކަން: ޢާއިޝާ –ރަޟިޔަﷲޢަންހާ- ގެ މާތްކަމަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ބަލާލައިފިނަމަ ވަރަށްގިނަ ކަންތައްތައް ފެނިގެންދެއެވެ. އެކަމަނާގެ މާތްކަން ސީދާ ކީރިތި ޤުރުއާނުންނާއި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޞައްޙަ ޙަދީޘްފުޅުތަކުން ޘާބިތުވެގެންވެއެވެ.
އެކަމަނާއަކީ އައްޞިއްދީޤާ ބިންތު އައްޞިއްދީޤެވެ. ތެދުވެރި ކަލޭގެފާނުގެ ދަރިކަނބަލުން، ތެދުވެރި ކަމަނާއެވެ. އެކަމަނާއަކީ މުއުމިނުންގެ މަންމާފުޅެވެ. އުއްމުލް މުއުމިނީން ޢާއިޝާ ބިންތު އަބީ ބަކުރު ބުން ޤުޙާފާ –ރަޟިޔަﷲޢަންހުމާ- އެވެ. އެކަމަނާގެ މަންމާފުޅަކީ އުއްމު
އެކަލޭގެފާނުގެ ލިޔުއްވުންތަކުގައި ގެންގުޅެފައިވާ ވައްޓަފާޅި އަދި އެކަލޭގެފާނު ލިޔުއްވި ފޮތްތައް އެކަލޭގެފާނުގެ ލިޔުއްވުންތަކުގައި ގެންގުޅުއްވި ވައްޓަފާޅި އެކަލޭގެފާނަކީ ލިޔުއްވުމުގައި ދުނިދަނޑިއެއް ދާހާ ހަލުއިމިނުގައި ލިޔުއްވަމުން ގެންދެވި ބޭފުޅެކެވެ. އެކަލޭގެފާނު އެހާވެސް ބާރު ދުވެލީގައި އެކަލޭގެފާނުގެ
އަބޫ ސަޢީދުލް ޚުދުރީ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ (އެއްދުވަހެއްގައި) ޚުތުބާއެއް ދެއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ހަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ( ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހުގެ އަޅަކަށް ދުނިޔެއާއި( ދުނިޔޭގެ ދިރިއުޅުމާއި)، އެއިލާހުގެ ހަޟްރަތުގައިވާ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ – (القلم : 4) “އަދި ހަމަކަށަވަރުން، ކަލޭގެފާނު ވަނީ މަތިވެރިވެގެންވާ ޚުލްޤުފުޅެއްގެ މަތީގައިކަން ކަށަވަރެވެ.” މިމަތިވެރި ވަޙީބަސްފުޅުގައި ﷲ
