އަލްއިޚްލާޞް، އަލްފަލަޤު، އަދި އަންނާސް މިތިން ސޫރަތަކީ؛ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ އަވަހާރަފުޅުލެއްޕެވުމަށް އެނދުކޮޅަށް ވަޑައިގެންފިނަމަ، ދެއަތްޕުޅު އެއްކުރައްވައި ކިޔަވާވިދާޅުވެ ފުމެލެއްވުމަށްފަހު އެކަލޭގެފާނުގެ މޫނުކޮޅާއި، ހަށިގަނޑުން އަތްކޮޅުބީހުމަށް ކުޅަދާނަވީ ހިސާބެއްގައި އަތްކޮޅު ބީއްސަވާ ތިން ސޫރަތެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިވަސައްލަމަ، އެބައިމީހުން އެއްކުރައްވާ އެބައިމީހުންނަށް ﷲގެ މަގަށް ދަޢުވަތުދެއްވި ހިނދުގައި، ﷲތަޢާލާ އަބޫލަހަބަށް ދެއްވި ރައްދެކެވެ.
هُمَزَة އަދި لُّمَزَة މިއީ އެއްފަރާތެއް ޞިފަކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވިފައިވާ ދެ ޞިފައެކެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަކީ ޙައްޤު ރަސޫލެއްކަމާއި އަދި އެކަލޭގެފާނު ދީނަށް ގޮވާލެއްވީ، ރަސްކަމާއި ޖާހާއި އަދި ރިޔާސަތަށްޓަކައި ނޫންކަން ދަލީލުކޮށްދޭ އެތައް ދަލީލުތަކެއް މިޤުރުއާނުގައިވެއެވެ.
(إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿٣﴾)) އަދި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢަލާ ވަނީ އެގެއްލުމާއި ހަލާކުން އިސްތިޘްނާ ވެގެންވަނީ (ސަލާމަތް ވެގެންވަނީ) މިޞިފަތަކުން ސިފަލިބިގެންވާ ހަތަރުބަޔެއްކަމުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައެވެ. ފުރަތަމަ
ހަމަކަށަވަރުން “އަލް ޢަޞްރަކީ” ޒަމާނެވެ.
ޤުރުއާނުގައިވާ ކޮންމެ ސޫރަތެއްގެ ފެށުމުގައި ”بسم الله الرحمن الرحيم”މިފަދައިންއައިސްފައިވެއެވެ. ތައުބާ ސޫރަތް ފިޔަވައެވެ.
تَنَزَّلُ الْـمَلَاـئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ ﴿٤﴾ މާނައީ: “މަލާއިކަތުންނާއި ޖިބްރީލު (ޢަލައިހިއްސަލާމު) އެބޭކަލުންގެ ރައްބުގެ އިޛުނަފުޅާއެކު، ހުރިހާ އަމުރުފުޅަކައިގެން އެރޭ ފައިބައިވަޑައިގަންނަވާނެތެވެ.” تَنَزَّلُ الْـمَلَاـئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا
މި ސޫރަތްފެށޭތާގައި ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހު ޛިކުރުކުރައްވާފައިވަނީ މަތިވެރިކަމުގެ ސީޣާއިންނެވެ.
14- ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަރުޖަމާއިން ކިޔަވާއިރު ސަޖިދައިގެ އާޔަތަކާ ދިމާވުމުން ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަ ކުރަންޖެހޭނެތޯއެވެ؟ ޖ- ތަރުޖަމާކުރެވިފައިވާ މުޞްޙަފަކީ ޤުރުއާނުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެ ބެލެވެނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަފްސީރެއް ކަމުގައެވެ.
މިއާޔަތްތަކުން އެނގިގެންދަނީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޙާޟިރުގައިވެސް އަދި އެކަލޭގެފާ ނެތްތަނުގައިވެސް، ބުނާބަހުގަޔާއި ޢަމަލުތަކުގައި އެކަލޭގެފާނަށް އެންމެ ފުރިހަމައަށް އަދަބު ތަޢުޡީމުކޮށް އިޙްތިރާމު ކުރަންޖެހޭނެކަމުގެ ވާހަކައެވެ.
9- ޙައިޟުވެރިޔާއަށް ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަކުރެވިދާނެ ހެއްޔެވެ؟ ޖ- ޙައިޟުވެރިޔާއަށް މުޞްޙަފުގައި ބީހުމަކާ ނުލައި ޤުރުއާން ކިޔެވިދާނެއެވެ. އެފަދަ ޙާލަތުގައި ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަވެސް ކުރެވޭނެއެވެ. އެހެނީ ތިލާވަތުގެ ސަޖިދައަކީ އެއަށް ޠަހާރަތު ޝަރުޠުވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. (ބައްލަވާ
1- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ތަކުބީރު ކިޔާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ ސަޖިދައަށް ދާއިރު އަދި ސަޖިދައިން ތެދުވާއިރު ތަކުބީރު ކިޔަން ޖެހޭނެ ހެއްޔެވެ؟ އަދި ސަލާމްދޭން ޖެހޭނެހެއްޔެވެ؟ ޖ- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ތަކުބީރު ކިޔާނީ ހަމައެކަނި
ﷲތަޢާލާ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި، އެތައްތަނެއްގައި މުއުމިނުންގެ ސިފަތައް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ.
މިސޫރަތުގައި އެއްކޮށްވެސް މިވަނީ ފީލް ބާގައިގެ މީހުންނާމެދު ﷲ ތަޢާލާ ކަންތައްކުރެއްވި ގޮތުގެ ވާހަކައެވެ.
5- ނޫކުލަ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ނަންގަނެވިފައިވާ ކުލަތަކުގެ ތެރެއިން ފަސްވަނަކުލައަކީ ނޫކުލައެވެ. ނޫކުލައިގެ ވާހަކަ އައިސްފައިވަނީ އެންމެ ފަހަރަކު ހަމަ އެންމެ އާޔަތެއްގައެވެ. މިކުލައިންވެސް ދަލާލަތުކުރާ ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ. މަޙްޝަރު ދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމުގެ ސަބަބުން
އަލްއިޚްލާޞް، އަލްފަލަޤު، އަދި އަންނާސް މިތިން ސޫރަތަކީ؛ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ އަވަހާރަފުޅުލެއްޕެވުމަށް އެނދުކޮޅަށް ވަޑައިގެންފިނަމަ، ދެއަތްޕުޅު އެއްކުރައްވައި ކިޔަވާވިދާޅުވެ ފުމެލެއްވުމަށްފަހު އެކަލޭގެފާނުގެ މޫނުކޮޅާއި، ހަށިގަނޑުން އަތްކޮޅުބީހުމަށް ކުޅަދާނަވީ ހިސާބެއްގައި އަތްކޮޅު ބީއްސަވާ ތިން ސޫރަތެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިވަސައްލަމަ، އެބައިމީހުން އެއްކުރައްވާ އެބައިމީހުންނަށް ﷲގެ މަގަށް ދަޢުވަތުދެއްވި ހިނދުގައި، ﷲތަޢާލާ އަބޫލަހަބަށް ދެއްވި ރައްދެކެވެ.
هُمَزَة އަދި لُّمَزَة މިއީ އެއްފަރާތެއް ޞިފަކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވިފައިވާ ދެ ޞިފައެކެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަކީ ޙައްޤު ރަސޫލެއްކަމާއި އަދި އެކަލޭގެފާނު ދީނަށް ގޮވާލެއްވީ، ރަސްކަމާއި ޖާހާއި އަދި ރިޔާސަތަށްޓަކައި ނޫންކަން ދަލީލުކޮށްދޭ އެތައް ދަލީލުތަކެއް މިޤުރުއާނުގައިވެއެވެ.
(إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿٣﴾)) އަދި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢަލާ ވަނީ އެގެއްލުމާއި ހަލާކުން އިސްތިޘްނާ ވެގެންވަނީ (ސަލާމަތް ވެގެންވަނީ) މިޞިފަތަކުން ސިފަލިބިގެންވާ ހަތަރުބަޔެއްކަމުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައެވެ. ފުރަތަމަ
ހަމަކަށަވަރުން “އަލް ޢަޞްރަކީ” ޒަމާނެވެ.
ޤުރުއާނުގައިވާ ކޮންމެ ސޫރަތެއްގެ ފެށުމުގައި ”بسم الله الرحمن الرحيم”މިފަދައިންއައިސްފައިވެއެވެ. ތައުބާ ސޫރަތް ފިޔަވައެވެ.
تَنَزَّلُ الْـمَلَاـئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ ﴿٤﴾ މާނައީ: “މަލާއިކަތުންނާއި ޖިބްރީލު (ޢަލައިހިއްސަލާމު) އެބޭކަލުންގެ ރައްބުގެ އިޛުނަފުޅާއެކު، ހުރިހާ އަމުރުފުޅަކައިގެން އެރޭ ފައިބައިވަޑައިގަންނަވާނެތެވެ.” تَنَزَّلُ الْـمَلَاـئِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا
މި ސޫރަތްފެށޭތާގައި ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހު ޛިކުރުކުރައްވާފައިވަނީ މަތިވެރިކަމުގެ ސީޣާއިންނެވެ.
14- ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަރުޖަމާއިން ކިޔަވާއިރު ސަޖިދައިގެ އާޔަތަކާ ދިމާވުމުން ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަ ކުރަންޖެހޭނެތޯއެވެ؟ ޖ- ތަރުޖަމާކުރެވިފައިވާ މުޞްޙަފަކީ ޤުރުއާނުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެ ބެލެވެނީ ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަފްސީރެއް ކަމުގައެވެ.
މިއާޔަތްތަކުން އެނގިގެންދަނީ ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޙާޟިރުގައިވެސް އަދި އެކަލޭގެފާ ނެތްތަނުގައިވެސް، ބުނާބަހުގަޔާއި ޢަމަލުތަކުގައި އެކަލޭގެފާނަށް އެންމެ ފުރިހަމައަށް އަދަބު ތަޢުޡީމުކޮށް އިޙްތިރާމު ކުރަންޖެހޭނެކަމުގެ ވާހަކައެވެ.
9- ޙައިޟުވެރިޔާއަށް ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަކުރެވިދާނެ ހެއްޔެވެ؟ ޖ- ޙައިޟުވެރިޔާއަށް މުޞްޙަފުގައި ބީހުމަކާ ނުލައި ޤުރުއާން ކިޔެވިދާނެއެވެ. އެފަދަ ޙާލަތުގައި ތިލާވަތުގެ ސަޖިދަވެސް ކުރެވޭނެއެވެ. އެހެނީ ތިލާވަތުގެ ސަޖިދައަކީ އެއަށް ޠަހާރަތު ޝަރުޠުވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. (ބައްލަވާ
1- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ތަކުބީރު ކިޔާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ ސަޖިދައަށް ދާއިރު އަދި ސަޖިދައިން ތެދުވާއިރު ތަކުބީރު ކިޔަން ޖެހޭނެ ހެއްޔެވެ؟ އަދި ސަލާމްދޭން ޖެހޭނެހެއްޔެވެ؟ ޖ- ތިލާވަތުގެ ސަޖިދާގައި ތަކުބީރު ކިޔާނީ ހަމައެކަނި
ﷲތަޢާލާ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި، އެތައްތަނެއްގައި މުއުމިނުންގެ ސިފަތައް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެއެވެ.
މިސޫރަތުގައި އެއްކޮށްވެސް މިވަނީ ފީލް ބާގައިގެ މީހުންނާމެދު ﷲ ތަޢާލާ ކަންތައްކުރެއްވި ގޮތުގެ ވާހަކައެވެ.
5- ނޫކުލަ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ނަންގަނެވިފައިވާ ކުލަތަކުގެ ތެރެއިން ފަސްވަނަކުލައަކީ ނޫކުލައެވެ. ނޫކުލައިގެ ވާހަކަ އައިސްފައިވަނީ އެންމެ ފަހަރަކު ހަމަ އެންމެ އާޔަތެއްގައެވެ. މިކުލައިންވެސް ދަލާލަތުކުރާ ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ. މަޙްޝަރު ދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމުގެ ސަބަބުން
