ޢާއިޝާ رضي الله عنها ވިދާޅުވިއެވެ: “ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިކަނބަލުން ޒައިނަބް ބިންތު ޖަޙްޝް رضي الله عنها ގެ އަރިހުގައި ތިމަންކަމަނާގެ މިކަންތަކާ މެދުގައި ސުވާލުކުރައްވާ
ފަހެ ޢާއިޝާ رضي الله عنها އެކަލޭގެފާނަށް ޖަވާބުދާރީވެވަޑައިގެންނެވުމަށް ފަހު އޮށޯންނެވިތަނާހެން ، އަދި މާތް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އިށީންދެވަޑައިގެން އިންނެވި ތަނުން ތެދުވެވަޑައިވެސްނުގަންނަވަނީސް އެކަލޭގެފާނަށް ﷲ ތަޢާލާގެ
ޢާއިޝާ رضي الله عنها އަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ މިބޮޑުވެގެންވާ އިމްތިޙާނުން ސަލާމަތްވުމަށް އެހީއެއްވެދެވޭނެ އެއްވެސް މަޚްލޫޤެއް މިއުޑު ދަށުގައި ނެތްކަން ހިތްޕުޅަށް އަރައިވަޑައިގެން އަދި އެކަމަނާގެ ޚާލިޤުވަންތަ މަތިވެރިވަންތަ އިލާހަށް ފުރިހަމައަށް ވަކީލުކުރާ
ޢާއިޝާ رضي الله عنها އަށް ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ދޫޕުޅުން އިވިވަޑައިގެންނެވި މިކަލިމަތަކާމެދު ވަރަށް ބޮޑަށް ހައިރާންވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. ބުނާނެ އެއްވެސް އެއްޗެއް ނޭނގުނެވެ. އުފުއްލަވަމުން ދިޔަ ވޭނާ
ގަދަކީރިތިވަންތަ މަރިވެރި ﷲ ތަޢާލާއަށް ފުރިހަމައަށް ވަކީލުކުރައްވާ ޙާލު ، ބޭނުންފުޅުވެވަޑައިގެންނެވި މަޤްޞަދު ފުރިހަމަކުރެއްވުމައްޓަކައި ގޭގެ އަހުލުވެރިންނަށް އަޑުއިވޭނޭހެން ސަލާމްގޮވާލެއްވުމަށްފަހު ގޭތެރެއަށް ވަދެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އޭރު ޢާއިޝާގެފާނުގެ މަންމާފުޅުގެ އިތުރުން އެކަލޭގެފާނައްޓަކައި އެބޭކަލެއްގެ ޖާނާއިމާލު
އެހިނދު އަލީގެފާނުގެ ޚިޔާލުފުޅާ އެއްގޮތަށް ، އެބޭކަލުންގެ މަޝްވަރާ މަޖިލީހަށް ބަރީރާ رضي الله عنها ޙާޟިރުވުމަށް ދެންނެވުނެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް އެކަމަނާ ޙާޟިރުވުމުން ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم
މަތިވެރި މާތް ޞަޙާބީ ސަޢްދު ބުނު މުޢާޛް رضي الله عنه މިފަދައިން ވިދާޅުވެ ހަމަނިމުނުތަނާހެން ޚަޒްރަޖުވަންހައިގެ ޞާހިބެއްކަމުގައިވާ ސަޢްދު ބުނު ޢުބާދާ ތެދުވަޑައިގެން ވިދާޅުވިއެވެ: “ތިޔައީ ދޮގެކެވެ. ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ.
ޢާއިޝާ رضي الله عنها އެހެން އިންނަވަނިކޮށް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެކަމަނާގެ ގެކޮޅަށް ވަޑައިގެން ސަލާމް ގޮވާލައްވައި އެކަމަނާގެ ޙާލުކޮޅާމެދު ސުވާލުފުޅުކުރެއްވުމުން އެއަށް ޖަވާބުދާރިވެވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު އެކަމަނާގެ މަންމާފުޅާއި ބައްޕާފުޅުގެ
އެގޮތުގައި ދުވަސްތައް ވޭތުވަމުން ދިޔައިރު ކުރިޔާ ޚިލާފަށް މާތް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އޯގާތެރިކަމާއި އަޅާލެއްވުމާއި މުނިއަވަސްފިއްލުމުގެ އެއްވެސް ކަމެއް އެކަމަނާއަށް ނުފެންނަކަން ފާހަގަކުރެއްވުމެވެ. އަދި އާލާސްކަންފުޅާ އުޅުއްވާއިރު
އެކަމަނާގެ މޫނުފުޅު ނިވާކުރައްވައިގެން އިންނެވުމުން ޞޮފްވާނު ބުނުލް މުޢައްޠިލް رضي الله عنه އެކަލޭގެފާނުގެ ސާވާރީ އެކަމަނާއާ ކައިރިކުރައްވައި އެކަމަނާއަށް އޭގެ މައްޗަށް އެރޭނޭހެން އޭތި ތިރިކުރައްވައި އެންމެހާ މުއުމިނުތަކުންގެ މަންމަ ކަމުގައިވާ
އެންމެހާ ދަތުރުވެރިން ފަތިސްނަމާދަށް ތެދުވެ ނަމާދުކޮށް އަވަދިވުމުން އަލުން ދަތުރުފެށުމަށް ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ކުރައްވާފައިވާ އަމުރުފުޅާ އެއްގޮތަށް ދަތުރަށް ތައްޔާރުވުމަށްޓަކައި އަވަސްވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އެއާއެކު ޢާއިޝާ رضي الله عنها
ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ރަށުން ބޭރަށް ދަތުރުފުޅަކު ނިކުމެވަޑައިގަންނަވާ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިކަބަލުންގެ ތެރެއިން އަނބިކަނބަލެއް އަރިހުގައި ގެންދަވަން ބޭނުންފުޅުވެވަޑައިގެންފިނަމަ އެންމެހާ އަނބިކަނަބަލުންގެ މެދުގައި ގުރުލައްވައެވެ. އަދި އެދަތުރެއްގައި
بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله رب العالمين. الَّذي خلق الْموْتَ والْحياةَ لِيبْلُوَكُمْ أَيُّكمْ أَحْسنُ عملًا. وصلى اللهم وسلم على من أصيب بأشد الإبتلاء
أَفَحَسِبَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَن يَتَّخِذُوا عِبَادِي مِن دُونِي أَوْلِيَاءَ ۚ إِنَّا أَعْتَدْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ نُزُلًا ﴿١٠٢﴾ ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަޅުންނަކީ ތިމަންރަސްކަލާނގެ ފިޔަވައި ވާގިވެރިން ކަމުގައި ، ކާފިރުވީ މީހުން ހިފިހިފުން
ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَبًا ﴿٨٩﴾ ދެން އެކަލޭގެފާނު (اللّه ދެއްވި ޢިލްމާއި ވަޞީލަތްތަކުގެ އެހީގައި މަގަކުން އަނެއްކާވެސް) ކުރިޔަށް ވަޑައިގަތެވެ. حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَطْلُعُ عَلَىٰ قَوْمٍ لَّمْ
وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنزٌ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنزَهُمَا رَحْمَةً مِّن رَّبِّكَ ۚ وَمَا
ޢާއިޝާ رضي الله عنها ވިދާޅުވިއެވެ: “ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިކަނބަލުން ޒައިނަބް ބިންތު ޖަޙްޝް رضي الله عنها ގެ އަރިހުގައި ތިމަންކަމަނާގެ މިކަންތަކާ މެދުގައި ސުވާލުކުރައްވާ
ފަހެ ޢާއިޝާ رضي الله عنها އެކަލޭގެފާނަށް ޖަވާބުދާރީވެވަޑައިގެންނެވުމަށް ފަހު އޮށޯންނެވިތަނާހެން ، އަދި މާތް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އިށީންދެވަޑައިގެން އިންނެވި ތަނުން ތެދުވެވަޑައިވެސްނުގަންނަވަނީސް އެކަލޭގެފާނަށް ﷲ ތަޢާލާގެ
ޢާއިޝާ رضي الله عنها އަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ މިބޮޑުވެގެންވާ އިމްތިޙާނުން ސަލާމަތްވުމަށް އެހީއެއްވެދެވޭނެ އެއްވެސް މަޚްލޫޤެއް މިއުޑު ދަށުގައި ނެތްކަން ހިތްޕުޅަށް އަރައިވަޑައިގެން އަދި އެކަމަނާގެ ޚާލިޤުވަންތަ މަތިވެރިވަންތަ އިލާހަށް ފުރިހަމައަށް ވަކީލުކުރާ
ޢާއިޝާ رضي الله عنها އަށް ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ދޫޕުޅުން އިވިވަޑައިގެންނެވި މިކަލިމަތަކާމެދު ވަރަށް ބޮޑަށް ހައިރާންވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. ބުނާނެ އެއްވެސް އެއްޗެއް ނޭނގުނެވެ. އުފުއްލަވަމުން ދިޔަ ވޭނާ
ގަދަކީރިތިވަންތަ މަރިވެރި ﷲ ތަޢާލާއަށް ފުރިހަމައަށް ވަކީލުކުރައްވާ ޙާލު ، ބޭނުންފުޅުވެވަޑައިގެންނެވި މަޤްޞަދު ފުރިހަމަކުރެއްވުމައްޓަކައި ގޭގެ އަހުލުވެރިންނަށް އަޑުއިވޭނޭހެން ސަލާމްގޮވާލެއްވުމަށްފަހު ގޭތެރެއަށް ވަދެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އޭރު ޢާއިޝާގެފާނުގެ މަންމާފުޅުގެ އިތުރުން އެކަލޭގެފާނައްޓަކައި އެބޭކަލެއްގެ ޖާނާއިމާލު
އެހިނދު އަލީގެފާނުގެ ޚިޔާލުފުޅާ އެއްގޮތަށް ، އެބޭކަލުންގެ މަޝްވަރާ މަޖިލީހަށް ބަރީރާ رضي الله عنها ޙާޟިރުވުމަށް ދެންނެވުނެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް އެކަމަނާ ޙާޟިރުވުމުން ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم
މަތިވެރި މާތް ޞަޙާބީ ސަޢްދު ބުނު މުޢާޛް رضي الله عنه މިފަދައިން ވިދާޅުވެ ހަމަނިމުނުތަނާހެން ޚަޒްރަޖުވަންހައިގެ ޞާހިބެއްކަމުގައިވާ ސަޢްދު ބުނު ޢުބާދާ ތެދުވަޑައިގެން ވިދާޅުވިއެވެ: “ތިޔައީ ދޮގެކެވެ. ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ.
ޢާއިޝާ رضي الله عنها އެހެން އިންނަވަނިކޮށް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެކަމަނާގެ ގެކޮޅަށް ވަޑައިގެން ސަލާމް ގޮވާލައްވައި އެކަމަނާގެ ޙާލުކޮޅާމެދު ސުވާލުފުޅުކުރެއްވުމުން އެއަށް ޖަވާބުދާރިވެވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު އެކަމަނާގެ މަންމާފުޅާއި ބައްޕާފުޅުގެ
އެގޮތުގައި ދުވަސްތައް ވޭތުވަމުން ދިޔައިރު ކުރިޔާ ޚިލާފަށް މާތް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އޯގާތެރިކަމާއި އަޅާލެއްވުމާއި މުނިއަވަސްފިއްލުމުގެ އެއްވެސް ކަމެއް އެކަމަނާއަށް ނުފެންނަކަން ފާހަގަކުރެއްވުމެވެ. އަދި އާލާސްކަންފުޅާ އުޅުއްވާއިރު
އެކަމަނާގެ މޫނުފުޅު ނިވާކުރައްވައިގެން އިންނެވުމުން ޞޮފްވާނު ބުނުލް މުޢައްޠިލް رضي الله عنه އެކަލޭގެފާނުގެ ސާވާރީ އެކަމަނާއާ ކައިރިކުރައްވައި އެކަމަނާއަށް އޭގެ މައްޗަށް އެރޭނޭހެން އޭތި ތިރިކުރައްވައި އެންމެހާ މުއުމިނުތަކުންގެ މަންމަ ކަމުގައިވާ
އެންމެހާ ދަތުރުވެރިން ފަތިސްނަމާދަށް ތެދުވެ ނަމާދުކޮށް އަވަދިވުމުން އަލުން ދަތުރުފެށުމަށް ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ކުރައްވާފައިވާ އަމުރުފުޅާ އެއްގޮތަށް ދަތުރަށް ތައްޔާރުވުމަށްޓަކައި އަވަސްވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އެއާއެކު ޢާއިޝާ رضي الله عنها
ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ރަށުން ބޭރަށް ދަތުރުފުޅަކު ނިކުމެވަޑައިގަންނަވާ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިކަބަލުންގެ ތެރެއިން އަނބިކަނބަލެއް އަރިހުގައި ގެންދަވަން ބޭނުންފުޅުވެވަޑައިގެންފިނަމަ އެންމެހާ އަނބިކަނަބަލުންގެ މެދުގައި ގުރުލައްވައެވެ. އަދި އެދަތުރެއްގައި
بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله رب العالمين. الَّذي خلق الْموْتَ والْحياةَ لِيبْلُوَكُمْ أَيُّكمْ أَحْسنُ عملًا. وصلى اللهم وسلم على من أصيب بأشد الإبتلاء
أَفَحَسِبَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَن يَتَّخِذُوا عِبَادِي مِن دُونِي أَوْلِيَاءَ ۚ إِنَّا أَعْتَدْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ نُزُلًا ﴿١٠٢﴾ ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަޅުންނަކީ ތިމަންރަސްކަލާނގެ ފިޔަވައި ވާގިވެރިން ކަމުގައި ، ކާފިރުވީ މީހުން ހިފިހިފުން
ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَبًا ﴿٨٩﴾ ދެން އެކަލޭގެފާނު (اللّه ދެއްވި ޢިލްމާއި ވަޞީލަތްތަކުގެ އެހީގައި މަގަކުން އަނެއްކާވެސް) ކުރިޔަށް ވަޑައިގަތެވެ. حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَطْلُعُ عَلَىٰ قَوْمٍ لَّمْ
وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنزٌ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنزَهُمَا رَحْمَةً مِّن رَّبِّكَ ۚ وَمَا
