ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތުގައި ވަރަށް ފުރިހަމަ ތަރުބަވީ ދަރުސްތަކެއް ވެއެވެ. އެއީ އަހަރެމެންނަށް ވާ މިސާލުތަކެކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއެކު އުޅުއްވި ދިރިއުޅުއްވުމާއި، ޢާއިލާ މީހުންނާއި ގާތްތިމާގެ މީހުންނާއެކު އުޅުއްވި ދިރިއުޅުއްވުމާއި، ޞަޙާބީންނާއެކު
ތޭރަވަނަ ނަސޭހަތް: ޢާއިލާގެ ކަންތައްތަކާމެދު މަޝްވަރާކުރުމަށް ބައްދަލުވުންތައް ބޭއްވުމަށް ފުރުޞަތުދިނުން
ނަބަވީ މި ތަރުބިއްޔަތުގެ ސަބަބުން މުޅި ދުނިޔޭގެ ތާރީޚު ބަދަލުވެގެން ދިޔައެވެ. އިންސާނީ ޙަޔާތް އެފުށް މިފުށަށް ޖެހިގެން ދިޔައެވެ. ހަނގުރާމައާއި ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ތެރޭގައިވި މުޖުތަމަޢު، ޞުލްޙަވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަ މުޖުތަމަޢަކަށް ވެގެންދިޔައެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ
އިސްލާމްދީނަކީ ތަރުބިއްޔަތަށް ވަރަށްބޮޑަށް ބާރުއަޅާ ދީނެކެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ވަރަށް ގިނަ ބައިތަކަކީ ތަރުބަވީ ޢަމަލުތަކެވެ. އިސްލާމްދީނަކީ ހަމައެކަނި ޢިލްމާ މަޢުރިފާގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ދީނެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއްތަ އެއީ ޢަމަލީ ދީނެކެވެ.
ގޭގައި ގެންގުޅޭ ބުޅާ، ތެލި ތަށިން ކައިބޮއެ ހެދުމުން އެތެލި ތަށި ނުވަތަ އޭގައި ހުރި ކާއެއްޗެހި ނަޖިހެއް ނުވެއެވެ.
ކުޑަ ކުއްޖަކު އެކުއްޖާގެ މަންމަގެ ބަނޑުގައި އޮންނައިރު އޭނާއަށް އެތަނަށްވުރެ ބޮޑު ތަނެއް ހުންނާނެ ކަމަކަށް އޭނާއަށް އިޙުސާސެއް ނުކުރެވިދާނެއެވެ.
ގޭގައި އެކަނި ރޭގަނޑު ހޭދަނުކުރުން:
އެ ގެއެއްގެ އަހުލުވެރިންނަށް އުނދަގޫނުވާ ގަޑިތަކުގައި ޒިޔާރަތްކުރުމާއި، އެ ގޭގެ އަހުލުވެރިން ހިތްހަމަނުޖެހޭހާ ގިނައިރު ވަންދެން އެ ގެއެއްގައި މަޑުނުކުރުމާއި، ޒިޔާރަތްކުރާއިރު ސާފުތާހިރުވުމާއި، އެ ގޭގެ އަހުލުވެރިންނާ ވާހަކަ ދައްކާއިރު މަޑުމައިތިރިކަމާއި އޯގާތެރިކަމާއި އިޙްތިރާމާއި އުފާވެރިކަމާއެކު ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ރިވެތި އަދަބުތަކެކެވެ.
އިޒުނައަށް އެދުމާއި ސަލާމްގޮވުމަކީ ވަންނަމީހާގެ ކުރަންޖެހޭނެ ދެކަމެއްކަމެވެ. މި ދެކަމުގެ ޙުކުމް ތަފާތުވިނަމަވެސް، ޖުމްހޫރު ޢިލްމުވެރިންގެ ރައުޔަކީ މިދެކަންތައް ކުރަންޖެހުމެވެ.
ރަޖުޢީ ވަރިއަކުން ވަރިކޮށްފައިވާ އަންހެނާ ޢިއްދައިގެ ދުވަސްވަރު އޭނާގެ ގެއިން ނިކުމެގެން ގޮސްގެން ނުވާނެއެވެ. އަދި އޭނާ ގެއިން ނެރެލައިގެންވެސް ނުވާނެއެވެ. އަދި އޭނާއަށް ބޭނުންވާ ޚަރަދުތައް ކޮށްދޭންވާނެއެވެ.
ކުޑަކުދިންނާއި ޚާދިމުންނަށް އެމީހުންގެ މައިންބަފައިން ނިދާ ކޮޓަރިއަށް މީހުން އާންމުކޮށް ނިދާ ގަޑިތަކުގައި، ހުއްދަ ނުހޯދާ ވަނުން މަނާކުރަންޖެހޭނެއެވެ.
ހިޖުރައިން 15 ވަނަ އަހަރު ހިނގާދިޔަ ޤާދިސިއްޔާ ހަނގުރާމައިގައި ޢިރާޤަށް ވެރިވެގެން ތިބި ފާރިސީންގެ 80000 ހަނގުރާމަވެރިންނާ މުސްލިމުންގެ ލަޝްކަރު ކުރިމަތިލި ހިނދު ، ކާފިރުންގެ ލަޝްކަރުގެ ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ހުރި ރުސްތުމް، ސުވާލުކޮށް
އިޛުނަ ހޯދުން
ބާރަވަނަ ނަސޭހަތް: ގެދޮރާ ބެހޭގޮތުން އައިސްފައިވާ ޝަރުޢީ ޙުކުމްތައް އުނގެނުން
ރަނގަޅު ތަރުބިއްޔަތަކީ މައިންބަފައިންނަށް ލިބޭ މޭވާއެކެވެ. ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައިވެސްމެއެވެ. ދަރީން އެބައިމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ޙައްޤުތަކަށް އިސްކަންދިނުމަކީ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ބައެކެވެ. އެއީ އެއްވެސް އުނިކަމެއް ނެތި ފުރިހަމައަށް ކޮށްދޭންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ﷲ
މަޙްރަމުންނަކީ ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާއާއި، އަދި ނަސަބުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހުއްދަ ގޮތެއްގެ ސަބަބުން ތިމާއަށް އަބަދަށް ކައިވެނިކުރުން ޙަރާމްމީހުންނެވެ. މަޙްރަމުން އުޅޭ ގެއަކަށް ވަންނައިރުވެސް އިޛުނަ ހޯދުމަކީ އިސްލާމީ ރިވެތި އަދަބެކެވެ.
ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތުގައި ވަރަށް ފުރިހަމަ ތަރުބަވީ ދަރުސްތަކެއް ވެއެވެ. އެއީ އަހަރެމެންނަށް ވާ މިސާލުތަކެކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއެކު އުޅުއްވި ދިރިއުޅުއްވުމާއި، ޢާއިލާ މީހުންނާއި ގާތްތިމާގެ މީހުންނާއެކު އުޅުއްވި ދިރިއުޅުއްވުމާއި، ޞަޙާބީންނާއެކު
ތޭރަވަނަ ނަސޭހަތް: ޢާއިލާގެ ކަންތައްތަކާމެދު މަޝްވަރާކުރުމަށް ބައްދަލުވުންތައް ބޭއްވުމަށް ފުރުޞަތުދިނުން
ނަބަވީ މި ތަރުބިއްޔަތުގެ ސަބަބުން މުޅި ދުނިޔޭގެ ތާރީޚު ބަދަލުވެގެން ދިޔައެވެ. އިންސާނީ ޙަޔާތް އެފުށް މިފުށަށް ޖެހިގެން ދިޔައެވެ. ހަނގުރާމައާއި ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ތެރޭގައިވި މުޖުތަމަޢު، ޞުލްޙަވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަ މުޖުތަމަޢަކަށް ވެގެންދިޔައެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ
އިސްލާމްދީނަކީ ތަރުބިއްޔަތަށް ވަރަށްބޮޑަށް ބާރުއަޅާ ދީނެކެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ވަރަށް ގިނަ ބައިތަކަކީ ތަރުބަވީ ޢަމަލުތަކެވެ. އިސްލާމްދީނަކީ ހަމައެކަނި ޢިލްމާ މަޢުރިފާގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ދީނެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއްތަ އެއީ ޢަމަލީ ދީނެކެވެ.
ގޭގައި ގެންގުޅޭ ބުޅާ، ތެލި ތަށިން ކައިބޮއެ ހެދުމުން އެތެލި ތަށި ނުވަތަ އޭގައި ހުރި ކާއެއްޗެހި ނަޖިހެއް ނުވެއެވެ.
ކުޑަ ކުއްޖަކު އެކުއްޖާގެ މަންމަގެ ބަނޑުގައި އޮންނައިރު އޭނާއަށް އެތަނަށްވުރެ ބޮޑު ތަނެއް ހުންނާނެ ކަމަކަށް އޭނާއަށް އިޙުސާސެއް ނުކުރެވިދާނެއެވެ.
ގޭގައި އެކަނި ރޭގަނޑު ހޭދަނުކުރުން:
އެ ގެއެއްގެ އަހުލުވެރިންނަށް އުނދަގޫނުވާ ގަޑިތަކުގައި ޒިޔާރަތްކުރުމާއި، އެ ގޭގެ އަހުލުވެރިން ހިތްހަމަނުޖެހޭހާ ގިނައިރު ވަންދެން އެ ގެއެއްގައި މަޑުނުކުރުމާއި، ޒިޔާރަތްކުރާއިރު ސާފުތާހިރުވުމާއި، އެ ގޭގެ އަހުލުވެރިންނާ ވާހަކަ ދައްކާއިރު މަޑުމައިތިރިކަމާއި އޯގާތެރިކަމާއި އިޙްތިރާމާއި އުފާވެރިކަމާއެކު ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ރިވެތި އަދަބުތަކެކެވެ.
އިޒުނައަށް އެދުމާއި ސަލާމްގޮވުމަކީ ވަންނަމީހާގެ ކުރަންޖެހޭނެ ދެކަމެއްކަމެވެ. މި ދެކަމުގެ ޙުކުމް ތަފާތުވިނަމަވެސް، ޖުމްހޫރު ޢިލްމުވެރިންގެ ރައުޔަކީ މިދެކަންތައް ކުރަންޖެހުމެވެ.
ރަޖުޢީ ވަރިއަކުން ވަރިކޮށްފައިވާ އަންހެނާ ޢިއްދައިގެ ދުވަސްވަރު އޭނާގެ ގެއިން ނިކުމެގެން ގޮސްގެން ނުވާނެއެވެ. އަދި އޭނާ ގެއިން ނެރެލައިގެންވެސް ނުވާނެއެވެ. އަދި އޭނާއަށް ބޭނުންވާ ޚަރަދުތައް ކޮށްދޭންވާނެއެވެ.
ކުޑަކުދިންނާއި ޚާދިމުންނަށް އެމީހުންގެ މައިންބަފައިން ނިދާ ކޮޓަރިއަށް މީހުން އާންމުކޮށް ނިދާ ގަޑިތަކުގައި، ހުއްދަ ނުހޯދާ ވަނުން މަނާކުރަންޖެހޭނެއެވެ.
ހިޖުރައިން 15 ވަނަ އަހަރު ހިނގާދިޔަ ޤާދިސިއްޔާ ހަނގުރާމައިގައި ޢިރާޤަށް ވެރިވެގެން ތިބި ފާރިސީންގެ 80000 ހަނގުރާމަވެރިންނާ މުސްލިމުންގެ ލަޝްކަރު ކުރިމަތިލި ހިނދު ، ކާފިރުންގެ ލަޝްކަރުގެ ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ހުރި ރުސްތުމް، ސުވާލުކޮށް
އިޛުނަ ހޯދުން
ބާރަވަނަ ނަސޭހަތް: ގެދޮރާ ބެހޭގޮތުން އައިސްފައިވާ ޝަރުޢީ ޙުކުމްތައް އުނގެނުން
ރަނގަޅު ތަރުބިއްޔަތަކީ މައިންބަފައިންނަށް ލިބޭ މޭވާއެކެވެ. ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައިވެސްމެއެވެ. ދަރީން އެބައިމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ޙައްޤުތަކަށް އިސްކަންދިނުމަކީ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ބައެކެވެ. އެއީ އެއްވެސް އުނިކަމެއް ނެތި ފުރިހަމައަށް ކޮށްދޭންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ﷲ
މަޙްރަމުންނަކީ ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާއާއި، އަދި ނަސަބުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހުއްދަ ގޮތެއްގެ ސަބަބުން ތިމާއަށް އަބަދަށް ކައިވެނިކުރުން ޙަރާމްމީހުންނެވެ. މަޙްރަމުން އުޅޭ ގެއަކަށް ވަންނައިރުވެސް އިޛުނަ ހޯދުމަކީ އިސްލާމީ ރިވެތި އަދަބެކެވެ.
