ޝަރީޢަތުގައި ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވާ އެންމެހާ ޛިކުރުތަކާއި، ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކަކީވެސް މުޞީބާތްތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އަދި ދުރުހެލިކޮށްދޭ ޛިކުރުތަކެކެވެ.
ޢަޤިދާއަކީ ކޮބަކަމާއި އަދި އެއީ ބިނާއެއްގެ އަސާސް ފަދައިން އެހާމެ މުހިންމު އެއްޗެއް ކަން ބަޔާން ކޮށްދޭ ބާބު
ފުރަތަމަ ފަޞްލު އަހުރެމެންގެ ޢަޤީދާ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަށާއި އެކަލާނގެ މަލާއިކަތުންނަށާއި އެކަލާނގެ ބާވައިލެއްވި ފޮތްތަކަށާއި ފޮނުއްވެވި ރަސޫލުންނާއި އާޚިރަތް ދުވަހަށާއި ހެޔޮމިންވަރާއި ނުބައި މިންވަރަށް އީމާންވުމެވެ. ﷲ ތަޢާލާއަށް އީމާންވުމުގެ ތަފްޞީލީ
މިލިޔުމުގައި މިވާ އިޞްޠިލާޙުތަކަކީ ޢިލްމުވެރިންގެ ފޮތްތަކުގައި، އެކިމައްސަލަތަކުގައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން އެބޭފުޅުން ބޭނުންކުރައްވާ އިޞްޠިލާޙުތަކެކެވެ.
މި 2 ރައުޔުގެ ތެރެއިން ބުރަވެވެނީ ތަވްޙީދުގެ 3 ބައިވެސް ހިމެނޭނެކަމަށް ވިދާޅުވާ ޢިލްމުވެރިންގެ ރައުޔަށެވެ. އެއީ ތަވްޙީދުލްއުލޫހިއްޔާއާއެކު، ތަވްޙީދުއްރުބޫބިއްޔާއާއި ތަވްޙީދުލް އަސްމާއުވައްޞިފާތުވެސް އެކުލެވިގެންވާނެތީއެވެ.
ތަވްޙީދަށްވުރެ، މާތް މަތިވެރި، ފައިދާތައް ގިނަ އެހެން އެއްވެސް ޢަމަލެއް ނުވެއެވެ. ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގެ ފަލާޙާއި ކާމިޔަބަކީ ތަވްޙީދުގެ މޭވާތަކުގެ ތެރެއިން މޭވާއެއްކަމުގައި މެނުވީ ނުވެއެވެ. ތަވްޙީދުގެ އަހުލުވެރިން ގިނަވެއްޖެނަމަ އުޚުވަތްތެރިކަމާއި، އަމަންއަމާންކަން ފެތުރިފައިވާ
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ބައްޔެއް އިޙުސާސްވެއްޖެނަމަ (قل هو الله أحد) ތިންފަހަރަށް އަދި ފަލަޤިއާއި ނާސް ސޫރަތް ތިންފަހަރަށް ވިދާޅުވެ އަތަށް ނަފަޘްކުރައްވައެވެ.
އަދި އެބައިމީހުންނީ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ އާއި، އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙާބީންނާއި، ތާބިޢީބޭކަލުންނަށް ދައްކަވައިދެއްވި މަގަށް ހެޔޮގޮތުގައި ތަބާވާމީހުންނެވެ.
ކޮންމެ އިންސާނަކުވެސް އޭނާގެ ޙަޔާތަކީ ނުރައްކާތަކާއި މުޞީބާތާއި އާފާތްތަކުން ސަލާމަތްވެފައިވާ ރައްކާތެރި އަމާންއޮމާން ދިރިއުޅުމެއް ބޭނުންވާނެމީހެކެވެ.
ބަޔާންވެމިދިޔައީ، ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމަނުއްވާފައިވާ ފާފަތަކެވެ.
ރޭގަނޑު ކިތަންމެ ދިގުހެން ހީވި ނަމަވެސް އަބަދުވެސް ފަތިސް ވަގުތުވަނީ ނުހަނު ގާތުގައެވެ.ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. އަމިއްލައަށް މަރުވުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ.
މިލިޔުމުގައި ކުރުގޮތަކަށް އަލިއަޅުވާލުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފައިވަނީ ބޮޑެތިފާފައާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތައްކަމަށް އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވެފައިވާ ފާފަތަކަށެވެ.
އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ބޮޑެތިފާފަތައް ޖަމާކުރައްވައި ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” ގައި ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
އަށާރަވަނަ ދަރުސް (މައްޔިތާ ހިނެވުމާއި އޭނާގެ މައްޗަށް ކަށުނަމާދުކުރުމާއި އެއަށްފަހު ވަޅުލުން)
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ މީސްތަކުންނަށް ހިދާޔަތެއްކަމުގައި ބާވާލެއްވި ކީރިތި ޤުރުއާނަކީ ހިތުގެ ބަލިތަކަށާއި، ޖިސްމާނީގޮތުން ޖެހޭ ބަލިތަކަށްވާ ޝިފާޢެކެވެ.
ސަތާރަވަނަ ދަރުސް (ޝިރުކާއި ފާފައިގެ ވައްތަރުތަކުން އިންޒާރުދިނުން)
ޝަރީޢަތުގައި ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވާ އެންމެހާ ޛިކުރުތަކާއި، ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކަކީވެސް މުޞީބާތްތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އަދި ދުރުހެލިކޮށްދޭ ޛިކުރުތަކެކެވެ.
ޢަޤިދާއަކީ ކޮބަކަމާއި އަދި އެއީ ބިނާއެއްގެ އަސާސް ފަދައިން އެހާމެ މުހިންމު އެއްޗެއް ކަން ބަޔާން ކޮށްދޭ ބާބު
ފުރަތަމަ ފަޞްލު އަހުރެމެންގެ ޢަޤީދާ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަށާއި އެކަލާނގެ މަލާއިކަތުންނަށާއި އެކަލާނގެ ބާވައިލެއްވި ފޮތްތަކަށާއި ފޮނުއްވެވި ރަސޫލުންނާއި އާޚިރަތް ދުވަހަށާއި ހެޔޮމިންވަރާއި ނުބައި މިންވަރަށް އީމާންވުމެވެ. ﷲ ތަޢާލާއަށް އީމާންވުމުގެ ތަފްޞީލީ
މިލިޔުމުގައި މިވާ އިޞްޠިލާޙުތަކަކީ ޢިލްމުވެރިންގެ ފޮތްތަކުގައި، އެކިމައްސަލަތަކުގައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން އެބޭފުޅުން ބޭނުންކުރައްވާ އިޞްޠިލާޙުތަކެކެވެ.
މި 2 ރައުޔުގެ ތެރެއިން ބުރަވެވެނީ ތަވްޙީދުގެ 3 ބައިވެސް ހިމެނޭނެކަމަށް ވިދާޅުވާ ޢިލްމުވެރިންގެ ރައުޔަށެވެ. އެއީ ތަވްޙީދުލްއުލޫހިއްޔާއާއެކު، ތަވްޙީދުއްރުބޫބިއްޔާއާއި ތަވްޙީދުލް އަސްމާއުވައްޞިފާތުވެސް އެކުލެވިގެންވާނެތީއެވެ.
ތަވްޙީދަށްވުރެ، މާތް މަތިވެރި، ފައިދާތައް ގިނަ އެހެން އެއްވެސް ޢަމަލެއް ނުވެއެވެ. ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގެ ފަލާޙާއި ކާމިޔަބަކީ ތަވްޙީދުގެ މޭވާތަކުގެ ތެރެއިން މޭވާއެއްކަމުގައި މެނުވީ ނުވެއެވެ. ތަވްޙީދުގެ އަހުލުވެރިން ގިނަވެއްޖެނަމަ އުޚުވަތްތެރިކަމާއި، އަމަންއަމާންކަން ފެތުރިފައިވާ
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ބައްޔެއް އިޙުސާސްވެއްޖެނަމަ (قل هو الله أحد) ތިންފަހަރަށް އަދި ފަލަޤިއާއި ނާސް ސޫރަތް ތިންފަހަރަށް ވިދާޅުވެ އަތަށް ނަފަޘްކުރައްވައެވެ.
އަދި އެބައިމީހުންނީ ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ އާއި، އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙާބީންނާއި، ތާބިޢީބޭކަލުންނަށް ދައްކަވައިދެއްވި މަގަށް ހެޔޮގޮތުގައި ތަބާވާމީހުންނެވެ.
ކޮންމެ އިންސާނަކުވެސް އޭނާގެ ޙަޔާތަކީ ނުރައްކާތަކާއި މުޞީބާތާއި އާފާތްތަކުން ސަލާމަތްވެފައިވާ ރައްކާތެރި އަމާންއޮމާން ދިރިއުޅުމެއް ބޭނުންވާނެމީހެކެވެ.
ބަޔާންވެމިދިޔައީ، ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމަނުއްވާފައިވާ ފާފަތަކެވެ.
ރޭގަނޑު ކިތަންމެ ދިގުހެން ހީވި ނަމަވެސް އަބަދުވެސް ފަތިސް ވަގުތުވަނީ ނުހަނު ގާތުގައެވެ.ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. އަމިއްލައަށް މަރުވުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ.
މިލިޔުމުގައި ކުރުގޮތަކަށް އަލިއަޅުވާލުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފައިވަނީ ބޮޑެތިފާފައާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތައްކަމަށް އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވެފައިވާ ފާފަތަކަށެވެ.
އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ބޮޑެތިފާފަތައް ޖަމާކުރައްވައި ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” ގައި ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
އަށާރަވަނަ ދަރުސް (މައްޔިތާ ހިނެވުމާއި އޭނާގެ މައްޗަށް ކަށުނަމާދުކުރުމާއި އެއަށްފަހު ވަޅުލުން)
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ މީސްތަކުންނަށް ހިދާޔަތެއްކަމުގައި ބާވާލެއްވި ކީރިތި ޤުރުއާނަކީ ހިތުގެ ބަލިތަކަށާއި، ޖިސްމާނީގޮތުން ޖެހޭ ބަލިތަކަށްވާ ޝިފާޢެކެވެ.
ސަތާރަވަނަ ދަރުސް (ޝިރުކާއި ފާފައިގެ ވައްތަރުތަކުން އިންޒާރުދިނުން)
